장음표시 사용
171쪽
maonitudinem veram phoelio me ni non suis e multo minorem. Restat , ut explicetur m tus phoenomeni ab oriente in occidentem. Coarernieani putant , se hoe explicare posse per revolutionem terrae diurnam ; si enim in adjecta sis. 31. aliqua exhalatio ponatur semel emergere ex nostra Atmosphaera aeris, v. g. ad punctum Α , elarum est , exhalationem Hlam , 'dum terra nostra in Drtum rapi tur , ituram apparenter vershs occidentem.
Insuper applicari poterit.principium Carthesianum , qudd projectilia abeant secundit mrurvarum tangentes 3 ut fieri solet in ianda. Verum haec explicatio vera esse non potest , non sollini propterea , quod supponat motum terrae, sed etiam ex eo quia in hypothesi terrae motae debuisset phoenomenon tendere verinsus occidentem acti viam , quod factum non est, etisti iverit versus Occidentem hybernum. Qubd autem tendere debuisset versus oeci de Mem aestivum , ex eo clarum est ; quia motus terrae mense Februario erat in Austrum , & quidem longe celerior, qu na in
Orientem ῆ ergo econtrario phaenomenon evectum supra aerem debuisset relinqui ae excuti
Itaque respondeo, motum illum potui me provenire tripli et eausa. I. Id fieri potuit
ex eontinua actione ventorum orientalium insuperioribbs region ibus aeris perpetuo spirantium'. et . id provenire potest ex principio m tus. elim enim talia phoenomena probabilius exeutiantur a montibus ignivomis , si sup ponatur fistula talis montis directa versus Oee identem , fiet, ut explouo phoenomeni sen perfiat versus oecidentem. 3. Potest diei: phoenomenon, ubi supra aerem evectum est, illapsum esse aurae aethereae , quae cum primo mobili perpetuo movetur ab oriente versiis
Occidentem . Denique 4. diei potest : talia
172쪽
Do Motes is , Cap. L. I 63 phoenomena semper seqiii motum Solis, cum enim materiae fluidae vel natantes in fluido
semper tendant versuS medium rariuS mi-riim non est , quod talia phaenomena post Occasum Solis circa horam septimam mensibus hibernis tendant in occidentem . Orciis ipse phaenomeni vel provenire potest ab ex balatione materiae sulfureae ex montibus
ignivomis in Archipelago, qui ibi ab anno
I7OO. leguntur saepius ad ingentem altitudinem evexisse suas flammas. Vel poterit oriri per modulia fulminis ό ctim enim ex infra dicendis de fulminei constet , in aere dari
particulas nitrosas disseminatas, quae nonnun-ssuam calore vehernentiore agitatae dc a ventis
fristidioribus in arctius coactae , aguntur in vortices, sit, ut efforment globum igneum, qui, ubi facilior exitus , & mitior resistentia, cum impetu erumpit. Id sorte confirmiri potest ex eo, qui illo anno 2I. Februarii, id est, uno die ante observationem, nivibus soluistis gleba terrestris jam sulim colorem atrum magris induit , quod aliis annis fieri non solet
ante Veris initium. Id signum est, exhalationes nitrosas tunc praemature suisse copiosiores, quae delatae in aerem superiorem frigidiorem colligi ac ad sermentationem , h deque consequentem accensionem disponi potuerunt , uticonstat ex principiis Chymicis Per commixtiolum acidorum dc Alcalicorum fieri posse. Haec, quae de phoenomeno praesenti dixi. mus, facile cum proportione ad Cometas ae reos applicari possunt.
173쪽
Noctiluca vocatur lumen , quia diffunditur per aerem quandoque noctibus fri- Eld;oribus versiis Septentrionem . Observari
coepit Requenter isto saeculo , maxime in resionibus septentrion .ilibus Suecia, Anglia , Gallia, Germania. Durat sub in per plures horas; figuram plerumque habet arcuatam , ut cernitur in m. 3 Deseriptionem dc observationes Physiis eas huius phoenomeni exhibet Maraidos in Aeademia Regia IIa r. rei summa hue redit. Talis areus luminosus, instar Iridis qu ad Duram, primb observatus est a Gregorio Turonensi anno post Christum natum 334. eiaculabatur etiam tunc ille areus a se radios, ob quod fatetur , se ingenti exinde horrore perculsum esse. Idenr areus sequenti anno 386. rediit. ' ' . lAnno 1334. t 336.336o. idem phaenomenon observatum est in Germania a Fritschio , di ' Fineellio. Aliud a Gassendo I 62I. Aliuda o . Haseiae & flerlini. Aliud x io. Gieiata a. Liebhneehi. Ab anno 17i6. usque alannum I II. in observatorio Restio pati- sensi plusqukm viginti talia phaenomena e n.
specta sunt. - ' , Observant Iidem Academici, anno praecedente plerumque suisse siccitatem ac sterilitatem extraordinariam. Sic Gregorius Puroi ensis testatur. anno s83. tantam sui Gsterilitatem , ut fame prope interierit
Mallia. Ad annum 138a . smilem sterili ra-
174쪽
tem annotat Tahn in sua oeconomia niua di. Iro 6. praecessit similis sterilitas in Gallia. Et anno IIIp. usque ad annum'1 21. longe minor observata est quantitas pluviae,
quam prioribus annis . . dDe eausa talis phaenomeni Philosoplai hactenus varie sunt ratiocinati. Quidam existimarunt: hoc lumen provenire a splendore hali eum in Mari Germanico in magna mul titudine existentium ; ex iis enim talem splen dorem in vicinum, aerem per modum AurOrae diffundi posse. Alii existimant : hoc lumen provenire a particulis mercurii seu argenti vivi , quod copiosus reperitur in locis Septentrionalibus; cum enim constet, mercurium in non nullis baronaetris noctu . dissundere lumen , simile lumen dispergi posse arbitrantur ab effluviis mercurialibus . Plerique putant zbae e phaenomena consistere in aecensione cujusdam materiae sulfurere ι legi horum aliquem , qui asserat : se in observatione talis phoenomeni percepisse odorem sulfuris . sed falluntur hi omnes insigniter. Ha lices nec sunt ubique in Gallia di Germania praesentes; & ubi sunt praesentes in Mari Gerniani eo , non causant talia nautis quotidiana phoenomena ς neque etiam per totam Germaniam , ubi disserentia latitu dinum est maena, posset altitudo arcus tu minosi apparere sub eadem altitudine ac longitudine . Partie illae mercuriales sunt plures iii Hispania, ubi eruitur mercurius in magna . quantitate , quam in Germania , effluvia etiam deberent esse pIura ob majo 'rem calorem , nec tamen ibi frequentior sunt talia phoe nomena , licet alias habeant noctes frigidissimas. Similiter hoc phoenome nori non eonsistere iii accensione sulfuris ,
ex hoc solo potuisset colligi , qqbd DRIIv
175쪽
quam in hoc phoenomeno visus sitianis, sed tantum lunt,en pallidum ; radii etiam omnes movebantur secundum lineam rectam , quod iterum certum est' siEnum; id provenire ab aliqua reflexione r idipsum eertum reddi tur ex observatione similis phoenomeni hiea me Polli nos ante octo annos nempe an no I 2I. I. Februarii institutae . ex qua sin ut refellitur etror Soeiorum Aeademiae
Jhestiae Parisiensis , qui putant , talia ph
nomena habere ingentem altitudinem supra terram , eb quod sine notabili parali xi arcus luminosus sub eadem altitudine ira diversis Galliae Provideliseonspectus sit: in firma sanὲ ratio , quae ex arcu Iridis in diversis Piovinetis sub eadem altitudine viso facilε refellitur. sed observationem 4psam te
se in habeamus. 9so. 32. itaqne I 2I. I. Februarii ab hora 7. MDque ad II. .hie Pollimae observavi versas Septentrionem 'reum minosum , albicariatem , ae splendidiim , de reliquo iridi Gmillimum . Idem visus est eodem tempore in variis Germaniae , de Galliae Piovincire: Situs erat AEquatori parallelus & Μeridiano Pollisaano perpendicularis. Altitudo a reus erat Arh II. graduum . Chorda Horitontalis ab Oriente versus occidentem porrecta obtendebant angulum visorium plus quam centum graduum. Sub areu spis. si inligo totum interius segmentum repluverat , quamvis alias coelum serenum nec 'caliginosum fuerit , . per ipsam illam tamen densam caliginem ina lucebant, praereliquis duae stellae ε dextero humero Persei . Seena hoe modo fixa quadrante post
Nonam exoriens subito . ventus aliud oculis spe Elaevium objecit. splendor enim candentis Iridis dissolvi , & loco prioris s. cus erigi luminosae columnae , a und que
176쪽
radiorum evibratorum a omina prodire coe
perunt. Inter sin stulas lucis columnas intermediae erantistriae seu fasciae caliginosae deam sissimae obscuritatis , ex quo manifestum 'lucem alid derivatam fuisse , ut fieri solet in omni refractione . dum lucem refractam circumdant limites obscuri . Sic ergo arcus durante quadrante in mille formas distra tu seu . sed composito itertim post quadran tem vento denuo pristina Iiis priori vultu, ac eodem candore , atque eadem altitudine ante oculos stetit . 'Quadrante post decimam rediit prior radiorum hinc itidh vagantium confuso , qua iterum . ut prilis sedata tandem circa medi in secundam in tester lusus inconstantis lucis disparuit . Notari mere
tur , quod a reus splendore suo in subiectam
planitiem oculo vicinam integrum tractum
luminis ad spatium dimidii milliaris coli'
Manter proflecerit, eb prorsus modo , qua vi solent per reflexionem lumen reegerere 3 tiaraus . ille luminis uno vel duobus apparenter pedes latus semper erati arcui de LMquatori paralleliis . Illi , qui erant versus Au-urum Pollitiga dissiti & nostro territorio in valle sito altiores , nil viderunt'; nisi
tantuni, lumen Horizonti vicinum ς quot quot tamen illud phoenomenon observarunt, illud omnes observat utar recta versus Septentrionem . Omnium vero circumstaq-tiatum primaria est , qudd hoc idem phoz-
nomenon desuper ex cacumine montis Plei ias et bergensis septingentis circiter pedibus Pari sensibus verticaliter alti observatum sit., enim observatione demonstratum est , talia phoenomena non habere notabilem altitudinem , nubium altitudine majorem .
Itaque Viri Religiosi ae docti, qui ex Cano a Rottenbuecnensi cacumen illius mon tis' incolunt, observarunt praefato die ab hora 9
177쪽
168 Particularis Piars III. ra s. usque ad medium nos is , quod nubes lu-eidissima infra montem totam vicinam regionem , adeoque etiam subjectam vallem , in qua Canonia nostra Pollingana sita est , versus Septentrionem contegeret. Arcus quidem ex illo cacumine observabatur nullus , sed lux ex illa nube tam clara prorupit , ut etiam
libri ad illam lucem legi possetit. Observa-.runt etiam , nubem illam lue idissimam quandoque instar maris suisse agitatam . Ex quo evidens est , talia phaenomena consiste te in nube quadam circiter quingentos Parisienses pedes alta , . quae dum luςem instar Iridis reflectit , e tarn at areum illum luminosum. Verosimillimum est , phaenomenon consistere in fila mentis glacialibus , seu particulis alacialibus cylindris , lucem reflectentibus , ac in aere sues uantibus . in hae hypothesi omnes proprie taetes phoenomeni optime possunt
explicari; & ipse hypot laesis ni hu admittit,
cujus existentia non probetur quδd enim praesito die extiterint in. aere particula glaciales cylindricae , ex eo ostenditiar, quia eo die dabantur omnis , quae ad formandas tales partieulas reqvista sunt . die enim praecedente erat intensus calor, quo solutis iam diu antea ni v ibus educebantur . terra exhalationes nitrosae volatiles, ingruente noae simu tam e re frigus ingruit; ut necesse fuerit vapores vitrosos coli glaciari stibito in aere. Iam vero in omni conglaciatione ab initio formari si lamenta glacialia, constat ex genere omnis congelationis & erystallisationis , quam erudit explicat dissertatio de formatio e glaciei ab Academia Burdesalensi annuo praemio domnata . Denique quod particulae glaciaIes copiosus refleesant lucem in aere residuum, notum est ab experientia; quando enim in hyeme aerem humidum ae ea lidum subi id occupat Distus nocturaum, videmus muros toto
178쪽
De Meteoris , cap. II. I 6 respergi talibus particulis glacialibus , quae
splendent etiam in tenebris . Ratio vero , cur talia phaenomena tant lina videantur versus Septentrionem , est , quia ver stis meridiem tempore hue mali conspiciuntur stellae plures , di fulgidiores ut cod stat ex globo coelesti, quam versus Septeri trionem , verb. gr. Orion , qui solus con tjnet plus quIm tria stellarum millia : Igitur mirum non est , quod confusos stellarum magis Australium splendor a particu lis glaeialibus poli unam refractionem rem nexus denuo secunda vice refringatur in culum , sicque exhibeat formam lueentis Iridis . Nee 1 vero multlim aberrabit, qui
diceret , phaenomenon maxintra ex part provenire a refractione ac reflexione radiorum Orionis . hora enim nona Orion erat
se rh in Meridiano ; elim ergo Orion sit prope in ipso AEquatore , cujus altitudo apud nos est 42. I 6. facile se nubes collocari potuit , ut a naulus reflexionis esset II. Id confirmatur ex eo , quia altitudo phoe nomeni Giessae , ubi latitudo est 4. fere maior , altitudo arcus visa est aliquot gradibus major, Item ex eo , quia iuxta mo
tum Orionis versus occidentem observatus pariter a me est motus phoenomeni versiis orientem , sic ut arcus , qui hora nona erat. Equatori parallelus, post duodecimam iam
ultra Io. versus Orientem recesserit. Quolattinet colorem huius Iridis candidum , is ne-eemat id provenire debuit ex confusione tot radiorum coolestium ,' ut enim ostendit Nevvlo coloribus , albedo oritur ex confuso ne omnium radiorum . Colores prodeunt ex separatione radiorum; ea vero separatio non fit permate fias ad eb densas,ut sunt glacies' in e& are. I EO. maiah oriente Sole in Autumno sereno undique coelo observavi arcum Iridis album,
179쪽
natum ex nebula , quae aliquot prius moin mentis totam viciniam sic obtexerat , ut
ad aliquoe pamus nullum obiectum discerni posset. Altitudo illius iridi erat circi-' Moerest , ut explicem etiam columnas lucidas, quae ex areu surgere videbantur. Faei- iis solutio . Columnae illae nunquam erigebantur έ nisi flante vento . ventus particulas cylindricas et e tales, quae prius situ Hor Eontali inn tabant aeri . turbata Uertiealiter . itaque necessarium erat, ut 'xadit 1 sexi repraesentarent columnam ere Oim veretealiter . Sicur enim turbata ac
Iairata unda resectit radios solares diver-ἔmode , ita necesse est fiergi talibus eoneitatis vento:
sub arcu , per qu m tralucebant stellae provenit eη eo , quia radii alioquin recth ad 11 lud aeris spatium directi per refractionem alid abdseebantur. Sie de colit instit, quando radii sol res transmittuntur per vitrinis eausticum, ut focum luminosum cingat au-pvlv obscuruS
π T Mones vocantur circuli , qui aut. Lunam quandoque ambiunt. πλην ae via voeantur soles apparenteτ, ter verum quandoque in coelo con p δ' tur. Sie diuuntur , eo quod Φιρα Halone observatur 1. qu dcirculorum centro semper e istat Sol aut Luna 1 adeoque semper sequantur motum luxastr i in cuius centro existunt .
odcirem illi varios induant egoren
180쪽
Exterior limbus caeruIeus plerumque videtur aut flavus; interior vero ruber. 3. Spatium aeris intra circulum contenti obscurius e me videtur aere existente extra circulum; & ubi est color vividior , ibi in vicinia etiam maior est obscuritas. 4. Quamvis Halones quoad colorem aliqualiter conveniant cum Iride , ab hac tame in multum differt . trides enim nunquam cer nuntur , nisi in eo loco, iii quo est pluvia; Ha-lOires verb nunquam apparent in eo loco, ubi est pluvia. t i i s. Distantia horum ei reulorum seu peripheriae 1 suo eentro habet quandoque M. 3o. 4o. 6ce. Eradus circuli maximi , prout ex pluribus talium Halonum observationibns expertus sum. Addo unius descriptionem , qui observatus est Parisiis I 66 . x 2. Maii sub horam s. ante Meridiem . Di ameter circuli
erat,44. latitudo limbi ao ; partes limbi
superior& inferior tinctae edisnt coloribus rubro dr flavo ; eaeque distinistae erant inter se co
lore purpupeo. Color ruber erat intra cireu lum flavum I aliae partes erant tantum albicantes , nec satis clare apparebant . spatium intra Halonem erat paulo obscurius aere ex terno praesertim circa colores vivacissimos.
Altitudo Solis initio observationis erat 46. In aere ferebantur tenues & albae nubes , qui bus distinguebatur caetuleus coeli color. Splendor Soli s minuebatur, nec maior erat , quam dum Eclipsin patitur.'tempestas erat pro e anni temnore frigidior; & nocte praecedente gelasse affirmabant. Halo Is eodem colore a splendore conspectus est ab hora 9. usque ad dimidiam decimam . Tune enim colores fieri coeperunt languidiores , donec tandem hora Σ. pomeridiana phoenomenon disparuerit , licet pauid ante finem apparitionis colorem suum recuperaverit .