Philosophia pollingana ad normam burgundicae in quinque tomos distributa, quorum tractatus post monitum ad lectorem recensentur. Authore r.d. Eusebio Amort ... Tomus primus sextus Tomus tertius. Physicam particularem, et metaphysicam continens

발행: 1734년

분량: 727페이지

출처: archive.org

분류: 천문학

491쪽

lutionem & praecipitationem. Quodvis ma mor etiam nigrum , contritum est candidissimum. Cornua quando adhuc integra sunt nigra apparent , limae vero subiecia aut vitro rasa scrobem relinquunt candidam . iam 'erd sola contritio aut rasio non alterat o lectum. I Prob. idem ant. secundo. Mutatur color ex commixtis, corporum ti liquorum. dum enim pigmenta seu liquores diverit eo- Ioris miscentur, ordinarie in momento proindit eolor tertius , & quidem stabilis, S ieruber color & flaviis commixti dant aurantium. ruber cum ceruleo in modica quantitate dat purpureum , in abundantiori verd quantitate violaceum. ceruleus eum Ravo viridem is albus eum nigro cinereum, eum stivo pa lidum, eum rubro carneum . Sic etiam chartae pigmento toumesol tinctae adeoqdeeruleo, Decum Cytrini coloris exhibent. In herbis eoiorem pro diversitate su i induci conspici mus; rubrum v. . si imbibant aquam alum nis : Si laeean, succo cytrino asperseris color sanguineus mutabitur in carneum. Tinctura violarum cerulea, oleo vitrioli sussis sa purpurascit, cui si guttas quasdam spiritus corni cervi addas, color purpureus in viridem transit. Si aquae , quam lignum Brasylicum rubore tinxit, parum aceti distillati insundas, liquor

instar vini albi limpidissimus apparet ; sed si

infundas guttas olei tartari , apparet sub eo-yore purpureo ; si commisceas spiritum vitrio

li, pallidε flavescit instar vini Hispani ei ι si

ta plumbi salem deliquio solutum adiicias mixtura candescit. In omnibus his mixtionibus non est censendum in momento adeo alterari objectum di quidem integrum . cum tamen

mutetur color .

492쪽

eeruleo apparebit viridis . Adeps eandidus corio in uncius magnam sibi nigredinem Λdsciscit , eamque corio conciliat. Calx argenti in aqua forti exsoluti nivea omnino, ubi cuti madidae affisscta fuerit nigro colore hane, inficit qui vix elui potest . Inter sexcenta alia simillima, quae afferri possent experimenta,

in quibus ex sola liquefactione , dissolutione ,

confusione corporum , aut evaporatione Ii quorum novus color producitur, duo praecipue

hic notanda sunt: Si serrum instar speculi exa- Ω issime politum detineatur aliquantulum in prunis eandentibus , evadit primum aurei eoloris, indὲ violaceum suscipit, poste, sit ceruleum , ac tandem fulvidam induit nigredinem . Si vero interim extractum exponatur frigori, retinet in superficie constanter. illum colorem, quem habuit cum primo in cepit refrigerari . 2. Si aliqua quantitas plur hi mundioris intenso igne fundatur & proj elatur in vas ferreum , superficies plumbi vir debitur exornata splendidissimo colore, quo

mox locum dat alteri hunc excipit tertius stetrium fugabit quartus, atque sic ordine ce, terrimo se consequuntur alii eo lores plurimi, donec metallum deservescens incipit refrigerari, ae retineat colorem , qui casu tunc adfuit elim pri o incςpit refrigerari . In omni-hus his experimentis subjeesum manet idem , nee fingi potest tam velox mutatio totiuS tem veramenti , ac primarum qualitatum in corpore colorato , qu m velox est mutuatio e torum . Igitur colores non sequuntur dispositionem sui subiecti permanentem , sed reflexionem luminis modifieati transeuntem fis Prob. ConeL4. In opposita sententia

conservantur coloreS permanentes absque causa exigente, vel perpetu δ debet fieri recursus ad Deum , Utrumque est absurdum urgo . M,pIob. unico exemplo. calcinatorum

493쪽

corporum quae plerumque sunt alba , hune enim eandorem non conservant ipsa corpora

v. g. substantia nigri marmoris , eo quod tales sebstantiae plerumque exigant alios colo.

res; neque etiam temperamentum primarum

qualitatum , quia mutatio quantumcunque temperamento semper manet idem color , iiis mutetur textura partium; v. g. si ve urgeat

aestus , sive frigus saeviat , calcinata semper

remanent alba . iro Prob. Concl. s. Si darentur colores permanentes , tunc saepe destruerentur & producerentur sine sussciente cavsa: Hoc non potest dicis ergo. M. probi ab exemplis partim adductis partim adducendis. v.gr. cere visa quando commovetur in spumam induit colorem at

hum, & destruitur antiquus color : Atqui lix hoc casu non datur causa destructiva , ergo. N. proia si in hoc casu prior color cerevisiae - non destruitur, non est ratio quare non uideatur, & quare non emittat sui species ad

oculum; cur enim non retineret sua ni actu. Uitatem, cum medium, nempe aer sit idem , & applicatio eadem. Prob. etiam n . causa con-

servativa coloris deberet esse ipsa forma cere- visae: sed hae e permanet dum spumat cere visa. Item eausa destruetiva rubedinis & pro ductiva albedinis vel deberet esse agitatio liquoris, vel calor ab agitatione productus pNeutrum potest dici , ergo . Non agitatio,

quia motus per se nee producit, nec destrui ecolorem, alias corpora agitata semper amitterent colorem. Non calor , quia vel nul in 'liis, vel exiguus ab agitatione producitur, S si produceretur , . tamen constat , qu baper calorem cerevisia apposita igni non amittat suum colorem. Neque etiam dici potest, ab intercepto aere produci colorem , aerenim cum ex natura sua st diaphanus & ex

color , non poterit in subiecto extrinseco X 4 Pro

494쪽

producere colorem . Item illa mutatio fit itiliqvoribus tam calidis quam frigidis , tam

in vase clauso quam aperto. Igitur proprietes aeris nullam habent connexionem eum 'productione albedinis in spuma. Hoc argumentum etiam applicari poterit in productio. ne colorum ex attritione , confusione &c. de

quibus supra. Prob. Conet. sexto 2 Colores apparentes non sunt qualitas labiem eui insunt ι ergo

neque colores permanentes . ant. plerumque admittunt Adversarii r quia vetb id aliqui negant , prob. I. Colores parentes sunt v. g. Iridis, producti vel a natura in nubibus , vel per artem ope trigoni, vel per a quam in minimas guttulas ore, vel in sontibus dispersam , aut etiam in globo vitreo Cattesii, ubi exhibentur colores Iridis; iam

verb in his omnibus easibus colores non insunt subjecto ; ereo. m. prob. sumamus glo hum vitreum aqua repletum , prout sumpsit D.Cartesus, totus ille globus circumducatur cera aut alia materia opaea , prout de Iride dictum est, in hoc ea se radius reflexus ex hibet colorem rubeum Iridis : evidens autem est, quod color non insit vitro, neque aquae , aut particulis metallicis, ut aliqui fin- sunt in aqua latentibus , quia impossibile foret, si in aqua laterent particula metallicae heterogeneae , aliquando non observari alium colorem quam rubeum . Si verb pa ticulae essent homogeneae , impossibile s ret , colorem illum particularem rubeum nunquam obversari in alio situ ejusdem globi . Denique affusa quacunque aqua e iam distillata constanter apparet idem color 3 ergo non potest ille color provenire a particulis homogeneis in aqua latentibus ,-chm impossibile sit in tot speeie diversis aquis etiam distillatis , latere ejusdem

495쪽

' clam generis particulas. Prob. ant. 2. sumatur aqua eujuscunque specie , etiam disti l Iata, & ex ore compressis dentibus dispergatur in aerem iit plagam Soli oppositam videbitur Iris , simillima Iridi naturali ,

prout etiam, sit in sontibus eum in finem eonstructis . in hoc easu iterum snai nolet potest eolores. ineme ipsis aquis ,' implicae enim positis tam diversis dispositionibus timaqua, constanter produci eundem effectum , elim nullum habeatur exemptum in tota naturi, ut effectus idem eodem modo prodia-eatur I causa diversis diversmodε dispostis. Prob. ant. 3. si sumatur Trigonum vel Prisma , de obvertatur Soli vel oculo, videbitur ex adversa parte in quocunque obiecto maxime albo apparere Iris : impossibile autem est , tam diversos colores actu in-- esse vitro vel objectis in quibus apparent ergo evidens est eolores consequi inseparabili ter modificationem lucis . Si autem in apparentibus habetur certa causa colorum , num debet quaeri alia eausa incertaini permanentibus , cum natura in effectibus eiusdem generis semper adhibere soleat eausas eiiisdem generis. ra Prob. Conet. septinio . Species colorum eantiam sequuntur lueem modificatam , esego de ipsi eolores quorum sunt specie&. ant..prob. I. nisi species exceptae in charta ita, obseuro cubleulo unich dependerent a Iu-- modificata , non esset ratio , eur immisso eoplosore lumine statim evanescant et .visibilia enim omnia eb melius apparent qu sortius illustiantur , & lumen nec per se , nec per aliud destruere valeat qualitates apiorum eorporum- se independente , ergo si lumen destruit speetes , eo ipso spes ales. dependent a lumine. Prob. ant. quan do . per lentem chrystallinam speciesi vi-

496쪽

Ariae trapi cruntur in chariam valde vicinam, alliit m ill . praeter lumen apparet , si vero, Charta magis removeatur, radii apparent colorati ; hoe verδ non accideret, si speries non dependerent a modificatione lucis Prob. ant. si medium per quod transeunt species, illustretur pluribus radiis a corpore colorato reflexis species illius eorporis tandat iam vivaciores , si vero medium illustretur paucissimis radiis reflexis , illustretur tamen uberimis radiis directis ac transversis , nomaugebitur vivacitas specierum , hoc autem ex plicari non potest , nisi species sequantur ra dios ab obsecto retiexos. 13 Prob. Concl. octav b. In objecto coolorato praesente colore apparente non adsunrcolores proprii ; ergo nunquam adsunt propiti . anti prob. eum verbia str. in muro a m. Per trigonum depingitur tris , desinit videri -albedo muri albi ι. ergo etiam cessant speciem coloris permanentis. 1am vero quis illas deis fruit: non 'lux , ,haec enim est potius amicω quam contraria speciebus absolutis ψ & universariter loquendo , lux per se non destruit villanγ qualitatem ab lutam. Si vero fingam illas species adhuc dari , non tamen videri mnulla potet it reddi ratio , cur non determinenti ad visionem. Prob. ant. Σ., Instruente nocte mutantur species colorum , color viridis a Paret ce rule us , diceruleus videtur esse violam

ceus, di violaceus niger. Sed hoe in opposi'-ta sententia est inexplic. abi lex quomodo ei ima lux remissa vel privatio lucis facere poterit, 'ud speetes mutent suam essentiam , dum i -lae quae natae sunt repraesentare viridem exhibendi colorem ceruleum λ Prob. ant.. 33-s per trigonum inspiciantur obiecta coI --xata praesertim candida, ,. statim, mutari tu P

- species, & objecta non apparent sub propriis, sed sub sieregrinia coloribus, i ergo vel specisa,

497쪽

. priores mutant naturam , di repraesentarunt. Colorem quem prius non repraesentarunt , vel

certe in vitro: destruuntur priores species &producuntur novae , utique dependenter a luce modificata. I 4 Dico C. Colo . GJectivias tantom eousia sit in diis sa textura paνtium. Constat enim quaelibet corpora habere minimas particula s, quoad sonsum insensibiles , magnitudine & figura diversas I igitur necesse est ,

etiam poros corporum esse diversos, aliquos quidem magnos, alios parvos, hos situ reistio , alios vero obliquo; & inde fit ut mate-Eria sit btili si in hos poros delapsa partim quidem absorbeatur, di per innumeras reflexio.. mes intra poros elidatur , partim vero per rei flexionem ad oculum remittatur , in qua reflexione radii lucis pro diversa sui distantia diversimodam etiam constituunt combinationem a lucis cum intermixtis umbellis seu tenebris . Dico proin , in quantum corporae apta sunt j diversmode, reflectere lucem, in , tantuna, etiam habent fundamentaliter diver- .sum colorem . Conclusio sic explicata probatur. Corpora quae diversimode exeipiunt, reflectunt aut refringunt lucem , necessa rid differunt in superficie , textura , rari . tate , aut densitate 'partium : sed corpora quae differunt in colore excipiunt diversimode , reflectunt aut refringunt lucem ς ergo cor ora colore diversa habent illam - diversam texturam. M. est certa ex opti- ca , ubi enim non est inaequalis inciden-- tia radiorum , nequit esse inaequalis reflexi . m. Prob. Corpora alba & nigra diversimode reflectunt lucem ; ergo & cete Ta corpora , quae constanter in colore disserunt . ant. prob. sic enim alba disgre-- gant visu na , seu corrugant uveam & explicant pupinam, sed hoc non aliunde continis

498쪽

Eit , quam ex copiosiore reflexione laminis , cum constet pro varia lucis- copia variari amplitudinem pupillae . Prob. m. seeundo. Alba elim magis illustrantur , eis minis apparent alba ; econtra nigra majori luci exposita minus apparent nigra ; sed hoc non contigeret , nisi candor eximiam , nigredo mediam posceret reflexionem luminis. Prob. m. tertio . Albedo si maximδsit it Iustris, oeulos perstrinilit , & vitiatι, Prout experiuntur diu inter nives ambulantes; sed hoe non provenit a speciebus albedinis. quid enim molestiae erearent hae species γ sed adscribendum potius est uberrimae vel , quae nimio sui illapsus fibras retinet explieat , raresaeit ae dissendit. Prob. m. quarto . Charta candida exeeptam lucem obseuro cubiculo semissam in vieinam splendidam regerit. Charta verh nigra vel nihil vel parum lucis in oppositam partem reflectit , species etiam immissas pessim h exhibet . Prob. m. quinto. In alba ceteris paribus ad majorem distantiam videntur, quam nigra, Bl in pari distantia vieiniora apparent alba quam nigra. Prov. m. sexib. Icie epusculis prae omnibus aliis coloribus citius se prodit albus. Prob. m. septimδ. Peristromata nigra totum eubieulum obscurius, parietes albi vero illustrius reddunt ; haee omnia non eveniunt nisi propter copiosorem reflexionem luminis in albio , mino. rem verb in nigris. Quae hie de albis & nigris eorporibus dicta sunt , omnia vel pleraque de intermediis eoioribus cum proportione locum habere testatur Boyle, qui etiam deprehendit, omnes colores plus luminis ouam nigrum, minus verb quam eandidum reflexis .as Prob. ering CmoLa. Corpora diversa, diverso colore imbuta diversimodὶ ineat seunts

499쪽

seunt, cum eodem temporis spatio solari Mradiis exponuntur quod plurimis experimentis comprobatum est , h quibus alterum specialiter & album concernentina hic annotare utile fuerit. Sic: I. Speeula ustoria longo temporis spatio

non valent aecendere , imo nee decolorare chartam albam ., . dum econtra chartam atramento, it Iitam non exsceent tantum , . sed &statim inflamment , quia nempe a nigris corporibus. plus, lucis imbibitur quam reste-ctitur

et. Si lateres partim albo , partim nigroe, partim rubro colore, inficias : & Soli flagranti objicias, atra brevi temporis spatio in ea-lescent, inde rubra, sed alba diuti vim ε frigida, comperies.

3. Si panum nigrum serventi aeuu i exponas, maximum statim eolorem senties, sed pannum album & linteamina vis Sol is exsiccabit quidem, nullum tamen .ser Ecolorem in illis percipie 4. Cubicula obducta nigris peristromatis ealidioνa esse solent, sicut etiam nigra vestimenta maiore aestu , qutim alba, indutos ibrogent. Manus e rothecae nigrae immissa calenti Sole exposita , iubitin calefit , di sor. tius , quam si nuda manus vel chyrothcea. a ba, utut tenui corioe consevi ,.superinducta

exponeretur.

s. Ova studiose densrata si in ea lenti elimate exponantur aeuuanti Soli, brevi temporis spatio assantur, non idem ova canudida. 6. Speculum conravum ex nistro ri armore politum parvulam eoltus rantis Solis imaginem exhibet, lonρε aliter quam in aliis speculis , quae oeulos perstringunt Aldem speeulum nistrum lie et fuerit satis amplum longo temporis solio vix Iedet

500쪽

frustum ligni, quod tamen aliud multin m Iisnus speculum ejusdem sermae in ictu oculi aecedet . Atqui diversitas haec. non oritur. ex diversa temperie corporum , , cum otique pannus albus & nigex, charta candida & nigra , lateres dealbati di denigrati

non necessarib disserant temperamento ; sed ritur potius ex eo. , quod corpora nigra suis innumeris cave nulls , striis 1 ae poris suis captivosi absorbeant radios Solis , iIlosque proin non multhm reflectant , albave id & his contigua illos extrorsum reperis

cutiant.

16 Pνob. Conet.' 3. Colores permanentes corporum solidorum , quae consequenter habent diversum colorem , possunt absolute

tactibus discerni ; ergo eo ipso disserunt intextura & asperitate partium. ant quamvis paradoxum gravissimis probatur testim niis.

Primum est P. Franc uel Grimaidi lib. I. de lumine proposit. 43. sie ait Ante non adeo multos annos venit ad aulam Magni Dueis Hetruriae Uir , qui oblevatis quantumlibet oculis, S capite aliorsum verso , quidquid ei tangendum offerebatur , solo tactu enuntiabat , quo illud colore tinetum esset . Singulare vero suae artis- specimen dedit in velo serico , quod variis in par- tibus varios exhibebat coimes . Idem Gri-maldus alium quoque cognovisse se dicit ,& quidem caecum , qui solo tactu colo Tres equorum dicebatur cognoscere . Ter- titim est P. Honorati Fabri , qui de coloribus propos t. 77. refert , se vidisse' caecum ea saeuitate praeditum , ut diverinia laevig ti marmoris frustra quoad colo-' rem tactu discerneret . Similia de Comi- ste Mansseidio narrat Kerchom annus &Balduiniis in Historia Anatomica Centuria

m. Historia s4, Denique refert Boule .

SEARCH

MENU NAVIGATION