Beati Rhenani selestadiensis Rerum germanicarum libri tres. Quibus præmissa est ipsius Vita auctore Joanne Sturmio

251쪽

RERuM GERMANic Rurinum, quem locum es ante citavimus , Inter crinigerassitum catervas

Et Germanica verba si inentem, Laudantem tetrico subinde vultu Quod Burgundio cantat e siculentus Infundens acido coma, butyro '

LANGOZARDI GERMANICA lingua si

Extant leges Langobardorum, quae manis

seste declarant eam gentem usura sermo gentem ne Germanico. . Fuere vero nobilissimi Germanorum Langobardi. In legibus quia vocabula nostrae linguae sunt passim inserta, videas Juris

interpretes Italos se misere torquentes, dc tandem omnibus tentatis neque coelum attingere neque terram, iuxta proverbium. In Graecia MHebraicis consulendi sunt earum linguarum perixi: in Langobardicis erant adhibendi Ge inani. Diximus supra de Achaia Lange bardorum vocasulo pro patera, ac pro sca turigine dc piscium vivario. Opinor Bardum uulgum urbem illam ab Henrico Leone e ver sana Langobardorum retulisse nomen, dc sedes illorum veteres indicasse. Nam Augusti Tyb nique principatu illic habitarunt, vel artestante Vellejo, qui cis Albim positos docet Lang hardos a Rheno venienti, Chaucisque vicinos iacit. Postea fortassis in insulas Germanici maris concesserunt, pulsi ab aliqua validiore gente.

252쪽

Rans danubianae provinciae Rhetia prima

& secundua, Noricum, ac Pannonia pi ma & secunda, atque cisrhenanae provinciae, Rhetiae primae pars, pars Maximae Sequanorii, Germania pri ua atq; secunda, postquam a Romanis su bactae sunt, sermonem Romanum mneS acceperunt. Nam studio suit Romanis ut Provinciales Romane addiscerent, quo poelinguae praesidium obsequentiores & faventiores haberent nationes. quae enim inter dissimi, iis linguae homines amicitia coalescere queat' Similem rem aliquando moliti in insubribus dicebatur Ludovicus Galliarum rex, Francisci qui nunc regnat, socer . Nec tantum de vii

gari lingua si liciti erant Romani,sed & latina tradi Provincialibus curarunt, unde municia C sint pales illae scholae apud Visentionem dc Lugd num,& illa apud Clivia in Gerrionia secunda, cui praesuit Eumenius Rhetor. Hoc enim pacta

feritatem animoru paulatim abitergebant. V 2 cabatur haec lingua Romana. Proinde quidam Galli se Romanos etiamnu vocatar, quum pr pter veterem ditionem , tum multo magis obr vernaculta sermonem quem adhuc retinent. A. Vopiscus etia Latinam appellar, quia ait Apoli Ionium illa Tyaneum Aureliano Caesari recipia enti te intendori u ea forma qua videtur subito astituse,atq; la c Latine,ut homo PannoniuSin. i oplligeret, verba dixi sie: Aureli res vis vinc re, 'ubii Ut quod de c/wu meorum U cog tes.

253쪽

aut RR .uM GERMANICARUM ' Fuit aurem Aurelianus natione Pannonius, a pud Sirmium ortus. Ec utebantur Romano se mone Pannoniae, quippe Provinciae. Sane Ue

leius debellis loquens a Tiberio Caesare gestis adhuc Augusto superi ite , Pannonios scribit non ibium disciplinae, sed& Romanae linguae. notitiaria habuisse. Intelligit autem disciplinam

initiorem. Verba illius haec sunt, In omnib. a tem, inquit, Pannoniis non dissiplinae tantun modo, te linguae quos notitia Romanae , pleris etiam literarum usus, amiliaris animorum ratexercitatis. Porro Rhetos, Noricos, Ac Panonios, quamlibet gentem proprium habuisse sermonem a Germanico diversum, nemo di bitare debet. Helvetii Gallice loquebantur ScRaurici, Mediomatricique. Verum Tribocos , qui in Mediomatricorum tractu consederunt, Q ubi hodie est Eliatia, Nemetes, VangioneS, Ubios, Tungros, Betasios, dc similes populos, qui e Germania transgressi in Galliam Rheno pro- pjnquos agros occupavere , libenter credide

rim bilingveis suisse. Certe eos qui ipsam Rheni ripam colebant, nihil ambigo Germanicum sermonem retinuisie,propter assidua cum traG. rhenanis Germanis commercia. Hinc Ma

aia Et g/m pro Med illa apud Plinium legimus , in

Belgico habitantium Germanorum vocabulia. Tametsi dictiones quaedam etiam diversissimis populis communes nonnunquam existanta Unde etiam Hebraicas voces reperias in nostr te sermone. Nam puto hodie linguas omneis nonnihilesie mixt si& puram nullam. in

254쪽

het me hic locus ut vocabulum utrique maniae tam Provinciali quam postea veteri ser lassis olim commune, rei tituam apud C. Plinium. Is enim naturalis historiae libro xv. cap. xxv de Caesarum generibus loquens, Principatum, inquit, Duracinis, quae Campania Pliniana appellat, In Selica vero Lusitanis. In ripis etiam Rhem. Tertius js colos e nigro ac rubenti viridio. similis maturescentibin semper. Minus quinque-

mo est, q o prodiere quae vocant laurea , non in- grata amaritudinis , insitae in lauro. Porro contuli in hoc capite vulgatarn aeditionem cum manu descripto codicri mihique visus sum hace qualibuscunque vestigiis oc mendis eruisse lectionem. Principatui cinis, quae Campania Pseniana appellat, in Belgica vero Lusitanis, in ripis etiam Rheni Cersis. Io colos e nigro ac ru benti viri dis similiae mat rescentib.juniperino, subaudi, bacci . sivinquennium est , quod pro- Here. Et quae sequuntur. id vero Icerserum vo- scabulum adhuc apud Gei manos durat, a Pro- vincialibus indubie mutuo semptum. nam ut is arbor ipsa, sic quoque fructus nomen Germa-, 'nis peregrinum est. Ausonius Burdegalensis Mosellam amnem Belgicae primae, quam olim ut conjicio) dividebat a prima Germania, de- , ε

scribens, dc tractum eum miris extollens laudibus, tandem ab eo quoque commendat, quod Romano sermone utatur, sic autem canit, Emula te Latiae decorat facundia lingve. Vocat, ut vides, Provincialem sei monem,

255쪽

sis RERuM GERMAure Asturana regio cis Mediomatricos Germanicam linguam recepit, postquam esse provincia desiici Germanis terras ista, occupantibus. Porio noni modo linguam Provinciales mutabant, sed instituta quoque dc cultum, Alio tui Tencteri non dicerent apud Tacitum tibiis in corpus nomenque Germaniae redeuntibus, instituta cultumspatrium resumit .

GALLORUM VEI S

sustiis

quam in Provinciae formam redigeretur a Romanis, prorsum putatur abolicus. Non secus suum amisere dc His 'Anis . O miram Ro- manorum dexteriorem & iAdicibilem felicitatem.Et non miretur quis, eripi potuisse Romanis provincias , quae non minus Romanae erant quam ipsa Roma. Sed habent regna suas

Periodos. Caeterum non de uiar qui putent Ve

terem Gallorum lingi iam non absimilem suis se Britannorum dialecto. quos Anglia Vitalos vocat.Nam in vita Asricolae Tacitus de Britannis agens, In universisset tuom, inquit imati Gallas vicinum tum occvasse credibile est. Eorum cra deprehendas super titionum persua :ο-ne. Sermo haud multum diversim. Haec ille. Equidem satis constat, pro, incialem Gallorum sermonem, ex peculiari illa Veterique lingua multas adhuc habere voces immixxas, eX Ge manica quamFranci intulere,quamminimum,

256쪽

11 AER SE cu NDux sed tamen aliquid. Autores ullus Caesar, Belgas, Aquitanos, & Celtas, lingua, instituti l cibus inter se differre.Ausenius de Narbonensi

Gallia, '

suis memore est portum tuos, monte lacns ,3 si spopulos varios discrimine vestis S orisὶ Porro D. Hieronymus quum Galatarmis linguam Treveri similem se dicit, indubie de veteri lingua suntlt. Sed hanc diversitatem sustulere Romani. Porro veterem Gallorum linguam divetiam I sermone Germanico fuisse,ia tis indicat Caesar, quum scribit Ariovistum ex longinqua consuetudine nonnihil Gallicae linia suae percepisse. Eius verba siuit Commentari Otum lib. primo, commodissimum visum est alerium Trocillum C. materj Cabura lium u-ma virtute ae humanitate adolescentem,cujm p terit C. Valerio Flacco civitate donatin erat, er

propter dem, O propter linguae Ga Sic uentiam, qua multa, in Ariovistus longinqua consuetudianosquo tu copeccandi Germanis ca a non set, ad eum mittere, es nitium, qui hospitio A riovisti usus crat.

SYrmo Germanicus longe lateque susus est.

Habet tamen sua idioni a. Gaudet vocibus primigeniis monosyllabis. ac nonnulla a P vinciali linaua mutuatus est. alim non scri

257쪽

cice versis,quorum alue memini. Unicum duntaxat,apud Plinium occurrit vici vocabulum germane Germanicum, nain etymologiam ha-

set nostrae linguae. verum ita depravatum est, ut nemine hactenus sic intellectum. Hermolausi eiiiiii ibi frustra sudavit, e Ptolemaeo nomina quaedam oppidorum citans. Est autem locus pud Pliri. lib. ix cap. xv. in c verba, Suum gras atur ubi auri est o mue arimat appetens , quos innatanto ere demergens. cipue in ia No Germa te amne propter L boum, ct in Danubio. Deprehendi vero e vel igiis manus crue

sti codicis, sed depra, a cistin ii, legendum, pro

pree in o Germaniae amne pro Erlis bornus in Da bio. E lautem Erl bornis sic eriimii ste tit Plinius vicus ille in ripa Moeni fluvii Erisse situs qui hodie Erl ubrunnen dicitur, tantun- ιν ευμ dem Germanis significans, ac si dicas Alnoruni

sontem. D. Xereque ni veteres accola: bo et i, sici Saxones re Eliserici mei promuiciant, pro sonte, non Draunen caeterorum German rum more. Apud ficti borium etiamnum tra

jectus est, ela vadesus, secus pro equis abluen

dis & potu reiiciendis: quos illic Pli iij tempestate, qui sub Ves alia o ni fallor milit

vit in Germania provincia, Siluri pisces magni demergebant, a qua non ita multum abestis vicusi suspicor autem Plinium apud M

258쪽

LiggR SEcu NDus. M3guncia curia agentem, hanc rem cognovisse. Sic vero dictum pro Globorni, ut dicimus, proro- pro templo. Porro Germanorum litoralium quos vetustis Vigevonas appellavit, de Insularium, lingua mollior, ut Francorum ve-.terum qui Cauchorum pars fuere, Saxonum, Phrisurumque, ac Scotorum dc Danorum. Mediterraneorum vero, id est Heri vonum di rior, ut Suevorum, Quadorum Marcomannorum, dc Hermundurorum, quos in trans

danubianis hodie regionibus Pannonia prima, Norico & Rhetia utraque

loquentes audimuS.

Rerum Germanicarum Libri tacundi finis.

259쪽

NANI SELEST A DIE N S IS

RERUM GERMANICARUM

Liber Tertius.

PLINII SECUNDI CAPUT

dam de populis & oppidis dicturi sunsis, epod diversos observata

rerum Germanicarum it cis rationem in primis conducibile videtur, a Plinio sera quInque recenset . Nam arbitror multis janx seculis a nullo mortalium ibidem verba Plinii

tum veteribu S tum novis nusquam non incul cantur. In causa est, quod illic sunt vocabula Quae Germanicae linguae scientiam requirant. itaque non miror haec a nullo eXtζrorum deprehensa. A lia autem in sutit erra ea, quae mi

ror calligatores omnes sese linc. Sed apponemus ipsa Plinii verba, quemadmodum vulgo

260쪽

Lia ER TERTIus. CApuT XIIo Vetio prope unius majore latitudine, fata citra excessum ejus subactae. Nam Germania multis postea annis nec tota percognita est. 5 3 con Ie Etare perm:ttitur, haud multum orae deeris

Gracorum opinioni , s tingitudinis ab Agrina

tradiae. Genera Germanorum v. Hindelici, quorum pars Burgundiones, Carini, Carini, Guttones. Alterum genud Ingaevones, quorum pars Cin bri, Teutoni, a Cauchorum gente. Proximi autem Rheno Uaυonci,quorum pars Cimbri mediterr nei: Hermionci, quorum Suevi, Hermunduri, Catthi, Cherusci. Luinta pars Peucini, Bastern supradicitis contermini Dacis. Amnci clari in

Oceanum defluunt, Guttallus, mi Biliis e V stula, e Lbis, Visurgis, Amisias, Rhenus, Mos:

Intro lis vero, nulli inferius nobilitate, Hercyniumjugum praetenditur. Hactenus Plinius. Primum non magnopere me hoc offenderet, quod tota periodus usque ad ista verba, Genera Grm. v. ejus oscitantia qui Plinium in capita secuit, huc fuit inepte translata, adjicienda privcedentibus, si mendis careret. Nam haec clausula, Si conjec fare permittitur, haud multum orae cerat Graecorum opinioni, sto gitudinis ab Azrippa traditae, nullo sensio dicitur, imo con- . trario. Si quidem 'auloante dixit, haud explic bilem esse Germaniae .mensuram propter in modicam pudentium discordiam, ubi lego, tradentium. Et interpretans hoc ait, Graecos& quosdam Latinos xxv. milium Passi ni