장음표시 사용
81쪽
rebus ferociores, vix digni modo militis nomise ' Gloria ibamini vos paucis diebus insulam vasaturos, ac euestigio Sicilia, & Italiam inuasinos: & elapso quatuor mensium spatio nihildum pr clari a vobis gestum cst. Illis sempescx vestra ignauia animus, viresq; augescunt. Non est in verbis sita virtus belli : in victoria gloriari ctiam ignavo licet. Aut nunquam venisse ad bellum oportuit; aut ubi veneris pro te rem strenue gererc. Vna ignauia, ct si cordia multorum malorum causa est; negligentem'; viactorem a victo mari ipse percellit. An eorum ora perhorrescitis, quibus terrori inc debetis Quo vultu, quo ore insecta re ad nostros reuertemur qua belli gloria ooz. nati qua pr da onusti quae virtutis militaris pr ia a Sohmanno sperabimus neq; cxpugnata biclita , neq; liber, iis captiuis, ct tanta nostrorum iactura' An hue mandum hic esse ducitis in tanta rerum inopia' Recordamini per Deum immortalem vestrarum coniugum,& liberorum, quando nulla militaris gloria vos mouet. An ilIis auxili, veniant expcelatis Quos nunc minus superatis attritos, profligabitis sortiores Quanta illis audacia crescet,&te meritas, s vcstras modo manus effugiant' An imitabias mur inexpcrros , ' ignavos homincs qui si pr lium alia quod male successerit, semper condem fortuna metuunt i omnemq; victoriam desperant i errat , qui in bello omnes euentus aduersos timet. Saepe in bello paruis mometis magni casus intercedunt. Pudeat sus quemq; ignaui :ignauusq; cst, qui dedecus, ct turpitudinem non norret. Incitate, incitate vos inuicem ad pugnam, ne agni contra
lupos, lepores contra cancs, tyrones cCntra Veteranos p
gnare vidcamini. Quo sibi quisq; minus parcci in pr lioco tutior crit, atq; praestantior. Si hanc unam pugnam sortiter gcsscritis, bellum patratum cs solum de praemiis cogitandum erit. Quod si neq; vestrorum recordatio, ncq; vcni a gloria, ncq; utilitas ulla vos mouci, at mei r tio moueat. Nam in ignauia malitis inuritur imperatori
82쪽
macula turpitudinis; atq; odium, & conleptris ex aduersa fortuna conciliatur. His ego de causis hodiern a vie statui Virtutem vestram experiri, ac cuiusq; virtutis, d ignominiae spectator,& testis adesse. Aut me victorem hoc die declarabitis, aut spem omne victoriar mihi ex animo de lebitis. His dictis Mustapha militum animos ad pugnam excitat. Ex altera quoq; parte nostrorum duces suos hortatur,ne viribus, animove deficiant, sed alacres,& fiducia pleni certamen suscipiant. eundem esse hostem , ct a naa, cundem militem barbarum, qui toties pulsus, toties viduis cesserit, quiq; non sponte seratur ad pugnam , sed creatur vi, minis, atq; verberibus :& quos integros toties repulissent, ut debilitatos modo, fractosq: contemnerent. Cognostere iam cos quantum in virtute priesidii sit: qua nihil arduum est adeo , quod non facile consequantur. Committitur itaq; pretii ii,& ingens clamor utrinq, attollitur ad augendum luis,& confirmandum animos, terroruvero hostibus inserendum. Nostri ad obtinendum decus, ct salutem, illi ad vincendum, re delendam ignominiam magis, magisq; annituntur. Postremo inclinante se ad nostros marte , in illis metus verecundiam vicit. Christianis neq; ut desessis, neq; ut paucis aut studium ad pugnam , aut res vlla defuit ad virtutem : & quo magis nostrorum animi confirmati sunt, eo minus in turcarum mentibus Bassae verba,& hortationes mi, serunt. Mustapha ut pugnam minus ex sententia processisse videt, animum ad c pugnandum oppidum aduertit. Igitur altero die, qui e tremus suit mensis Augusti, cum duobus militum millibus
ad perspiciendum ex propinquo oppidi stum, & moenia
prosci scitur. quem oppidani propius venire tormentis Vetuerunt, reuertentoq; ad castra inclinato ad occasum die viginti nostrorum equites porta egressi subsequuntur, atq; ultimum agmen tentantes duos capiunt; a quibus cognoscunt Misapham illum esse qui cum duobus militum millibus, duobusq; liberis adolestentibus ad contempla
83쪽
dum oppidi naturam venerat. Ad quod expugnandum Luciatim Calabrum cum tribus hominum millibus, &octo muralibus tormetis mittere instituerat: scd sa Pia-s m, reliquisq, ducibus minime probara suit. Miriime en iniexpedire videbatur tot praelios diminutum cxcrcitum in plures partes nouissime diuidi , dariq; hostibus aliquam crumpendi opportunitatem in stationem aliquam,&vallam , quae inter se longius distant, quam quibus opem te re momento possint. Atq; inde orta est inter principes tureas dissensio. Nam Platim velle diicedere, incolumelii classem reducere, fortunae mutationem,& vices sermidare, uti ne improvise a Christiana classic opprimatur, que admodum ipse nuper ad Men ingem Christianos oppres sit : Uem reliqui trierarchi sentire : tum milites omnes &taedio malorum, di metu Cliristianae classis onera militiae recusare: postremo commeatus, de reliqua necessaria deesse. Quamuis enim cibaria in sex menses comportassent tamen pars corrupta, pars ab expugnatione D. Erasmi la gius distributa suerunt; quod in animum induxissent breui temporis spatio caetera loca expugnatum iri. At Misenal ha tyranni dominationem vereri, esuri; animi ince ius nolle obsidionem ex se dissoluere: quin sebsidia , de commeatum sperare, quae missurum se iam scripserat S
Iim annus, nCn leuiter tamen admirans tantam suorum
stragcm esse factam, ncq , dum reliqua propugnacula e pugnata, quae laciliora captu, quam D. Erasini describsbantur. Verum interea , quae minus oppugnationi usui sunt, in naues imponunt, nauigia ad proiectione instri unt, navim, quae ex Lacninge commeatu strat, expcctat. Sed captam eam suisse ad Pachynum ante diximus. Nihilominus deintcgro Castellam magno impctis adoriuntur, si faueat aliquando fortuna. Neq; haec pugna alitercessit, quam priores. Et in cuniculo , quem nostri resecerant, suppositus tormentarius puluis inter pugnandum incensus do cnte, atq; inopinato illorum multos erumpcntibus
84쪽
rum flammis excussit. Tunc grauioro quadam ira, Id lore stimulati, tanquam ex omni spe victoriae deiecti omnibus tormentis undiq; naues, tecta , moenia temere , &acerrime feriunt : ut maioribus odiis certare dicas illos, qua viribus. At Gartia, ubi tranquillitas extitit, ex Λ usa discedit ; nec Auriam in Linosa reperiens , nisi duos homines , quos ille cum lireris reliquerat, doctus, quae accuderant, verit usq; maiora, nec praeterea sumo signa, quae sorte voluisset, aspiciens, quod Melitam sub sinistrahab
ret, ad Puralium reuertitur : quo& Auria ex Leocata acu uenit. Unde iterum animatus soluit': ac nocte Gaulon circumvectus, ut omnem hostilem aspectum aufugeret, ct sublatos undiq; ex composito ignes intuitus, atq; ab e ploratoriis nauiculis, quae praeibant, quasi per manum semper accipiens omnem Melitae oram ab hoste vacuam, de tutam esse, illico breui freto transmisso primo lucis aduentu ad Melegam appellit commodiorem tum quidem,
di propinquiorem , magisq; in conspectu locum , sed ab oppido longiorem , paratisq; scaphis actutum copias e ponit XIII. quam Sycaeusis prosectus est die VII. Id. Septembris. qui dies Natiuitatis B. Mariae Virginis profestus. Nec ulla uspiam visa est in itinere hostilis classis, quς
duci nostro aut metum, aut sirspicionem aliquam iniic ret: una modo actuaria nauis, quae Tripolim prosecta suo. rat, videns Christianam classem Gaulon versus serri st
tim iter retro vertit rem Bassis nuntiatura. Gartia postr mus in terram egressus, summa cum alacritate pauca loquutus est. Quod optabatis ex voto euenit: expositi estis incolumes absq; ullo discrimine: n5 dubium est, quin reliqua prospere succedant. Desecti duce delecti milites facite, ut e maiestate,& dignitate regis Philippi, pro vestra virtute, S industria rem ita geratis, qualis eu omnium expectatio. Post h. in praetoriam nauem conscendens, ac praeter fianum B. Pauli perlatus, ingente bomborum strepitu Vm- uersa classe edito cursum tenuit ad Pachynum. Citerum
85쪽
hoc ipse die turcae magnis Mustaphae precibus, o Iach fimis permoti, ut tandem hanc Oam extremam belli se tunam totis viribus periclitarentur , summo mane ad inuadendam insulam Sengis sessae successerant quatuor mi lium numero. Quos quidam eques incitato cursu adu niens ex fossa ad castra subito reuocauit. Nostri subita,& inopinata re obstupentes primum arbitrati sunt ortum inter illos aliquod fuisse dissidium t mox ut exposita Chimstiana subsidia intellexerunt, ingenti laetitia exultarunt. Quibus , de si sortiter semper restitissent, sacerentq; ania mos, ct spem bonam secunda praelia ; tamen multorum caede,' vulneribus re ad paucitate redacta, mestisq; ruianis moenibus, & propugnaculis excisis, omnis pugna m rito timcnda erat; ut contra hostibus semper in incerta sertuna bene sperandum. Ad oppidum quoq; nuntio apri pulsae ad Mclegam c hristianae classis, expositim in terram
exercitus a duobus melitensibus viris consessim allato m- credibiliter excitata ciuitas est : vixi animo tantum ga dium concipiunt: quibus in tanto metu , ct discrimine tanquam ex machina Deus affulsisse videtur. atq; essesasratulatione cum iumentis obuiam procedunt omnes adterenda onera pueri, senes, viri, atq; mulieres. Apud tu eas repentino tumultu ab imminete hoste totis castris trepidatur : augetq; in maius omnia metus. Ascanius vero
Corneus ad dicendum pariter, & pugnandum acer, &promptus , cupidusq; ostentare virtutem his verbis est quutus milites est. Longa me uti oratione commilit nes & angustia temporis vetat, & vestra virtus. Quem in locum expositi simus videtis. Omnis spes in armis habenis da est. Aut sertiter nobis occumbendum in praelio , aut vincendum est gloriose. In insulam expositi sumus, in qua & ab undis,& ab hoste receptum alique habere prohibemur 'neq; nobis alimenta sitnt in plures, quam Vnum. mensem: ut hoc temporis spatio consciendum bellum sit;
ni ferron quae bello grauior est, sime oppugnari velimus.
86쪽
Inspicite redeuntem classcim , ct quantis huc dissicultatiabus apnulla fit, animo reputate , intestigetis profecto nulla nobis speranda Qbsidia: virtute, quae in dissicillimis facillima redigit, omnia incommoda inpranda: surro salutem, α victoriam conquirendam cile. Et bene quidem speraxe,& rem strenue gerere multa nos hortantur. Nam pro
nostra primum rebPone, tum pro dignitate, & maiestate regis i hilippi - deniq; pro tot clarorum, ct illustrium virorum salute bellum hoc gerimus. Ad haec contra barbasos homines, rudes artium militarium, lassos, stactosqzri:
centes & intcgri, militiaeq: scientes Christiani bellamus. Ilicam illis copiarum numinis amplior sit, tamen non multitudo , sed ordo cxercitus prudenti militi spectandus simper est. Bellorumq; peritia in armando, & instrum do ad pugnam milite tota est nostra : allis omnia pertumbata, 1 ad nocendum,& triendum arma non satis id nca. Freti solum multitudine voce simi magis, quam sactis horribiles & aspcctu, quam re ferociores Quam h
Dcm audacter cum clamore inuadunt; cum vero primum
obfstitur, ouestigio cedunt inertes, imbelleri; homines sine ordine militari, sne annorum apparatu, S disciplina. Nec sane aliis rebus parua manus sepe ingentem exercita
profligauit, quam industria, & virtute. Quid igitur timendum, aut quid non benc sperandum est incustrio S generose militi ad pugnandum sua sponte parato , in
tam aequo,& religioso bello' Harum vos certe rerum si memores critis , non nisi vobis digna seceritis. Post liaecvniuersum agmen in proximum collem subuectium leuiter a litore procedit : triduumq; convchcndis in oppidum omnibus rebus consumtur. Quo ubi omnia contulere, in Suburbio, quod Rabbata inclitenta appellant, castram tantur edito loco,& aquiscopioso. Quibusdam modico pissidio commeatui rellino in hostes ut defessos, & turbatos protinuscundum videbatur : sed intelligebant alii tu ' carum copias ampliorcs csse,nci eos ita imparatos, quin resistere
87쪽
res stere semper possinta. commeatum, quod no longe ala sit a litore,aliquo hostium rnteruentu paruo negocio capi posse: eo deperdito desperatam sibi esse non victoriam
modo, verum etiam salutem. Hostis si abeat, selutam esse obsidionem; se id consequutos cuius gratia venerant; nul lam aliam fortunam esse tentandam: sin persistat, tum de castra,& arma prudenter, de audacter propius Opponenda. Et raptim, de turbate turcae in naues omnia rapiunt, ne quid hostibus praedae relinquant: quaeq; nulli usui sui ra sbi sunt res, Oc iumenta igne ac ferro caedunt, inccnduntq;. Vnum modo aeneum , ingensq: tormentum in Bormora relinquitur: quod machina effracta, merui prope imminenti uini armorum pertrahere nequeunt. Post quam in naues omnia impoluerunt, Marramuscetti se coe ogrediuntur. Hic a quibusdam perfugis quorum m gnusi numerus ad virosq; fuit hoc bello intelligunt Christianorum militum numeru esse opinione sua longe minorem: vix quinq; hominum millia transuecta, bonamq; partem illorum salo, nausea , ac iactatione maritima conflictatam no posse arma sustinere: imperatores quoq; plures, eosq; inter se inuidia, odiisq; divisos. Equidem & tria Drepanum oppidum Siciliae ad Lilybaeum promontoria non longe ab AEgusa , & in PuZallum ex IX. millibus imille sere milites descendentes nauigationem amplius se-iqui aut nequiuerant valetudine, aut noluerant uel exani mi timore, vel ex opinione nunq; exponendi in Melitam exercitus. Et imperatorum nostrora dissensio turcis probabilis videri; quod nullum unquam tot diebus nouum , hostem vidissent. Tum de prosectione Mustaphae mente i illa quoq; maior, quam antea subiit cogitatio videri illae timore natam, fugaeq; consimilem. Ideoq; metuendum esse animum Soli manni, si nullam iustam rationem reddere possit, cur obsidionem dissoluerit, atq; e Melita r cesserit nec euocatus , nec expulsius. Habito igitur inter primarios duces consilio quibus type visum est, nec pro i
88쪽
;mperatorum prud ita res ignotas adeo sermidari, quae ni manum ingenium plus aequo terrere videntur X. millia militum te nauibus in terram silente nocte educuntur,
& ips quoq; Basς descendunt ad dimicundum praelio, si
es scrat , cum nouo hoste; qucm non desperant posscsacilius dcbellari, quam oppugnatas arces expugnari ; eoudc bellato despcratum re obsessis uniuersum auxilium; desperato audi ilio bellum csse consectum. Et ne tcmere,' nu turpiter eadem via retrocederent , stentata res aliter
ederet, classem ad sinum B. Pauli lente oram legere iuDLrun quo defccterent. Cuius cossit M. Magister a quodam persega certior factus , statim per militem Hiero iatvmiranum praepostis exercitus rem nuntiat. QuinOBacsarum modo consitum exposuit, sed illud etiam adiecit; magnum se turcarum agmen XV. millium hominum in , Unam expositum vidisse, instructumq; procedere via, quet: sert ad oppidum . Ad hoc nuntium Astanius Corneus
quid siti consili si praetcntibus proponens, videri sibi militem inquit in castris continendum .ine : quibus tuerist adversem non XV. modo , sed XL. millia militii pocstnto At s obuiam procedant, grauem armaturam, quq bona pars est exercitus, non satis bene in tanto aestu sub-i siqui posse : tum temeritate potius tentari, quam virtute fortunam. Quod si ad oppugnationem castrorum hoste alliciant, ingentem pro se stare victoriam. Nam quo ille propius accesserit, eo longius asius aberit: cum recipere se volet, tunc erumpentes nos ad unum omncs facto impetue superiore loco opprimemus. Sin vero illi serte procul ostentata inani quadam audacia e via ad litus diuertant, indeq; distedant, partam esse hostium prosectione victoriam. Quam prudentiores imperatores magno precio redimendam scinper esse putauerunt. Atq; inde militibus alma, ct animos cxpedire pronuntiat, ac pro se qucmq;
locum destiadcrc. Dumq; laaec eadem italis imperat, qui iasiani ab hispanis stationem habebant, hostes aduersum scri
89쪽
serri composito agmine cernuntur: ac rumor per Unium sem exercitum perfertur. ι Quo excitus Aluarus Sandeus neq; enim illum ante nuntio interfuisse aiunt) e tentorio prosilit, ac trecentos selopetrarios hispanos, expediticsimos homines statim extra castra educit, imminentemq; viae collem longe a castris occupare iubet. Quod cernens Astanius testatus est sine suo consilio haec geri ex audacia magis, quam ex arte militari. Nec Aluarum haec verba mouerunt. quin alios post alios egredi extra munitiones imperat. Malle barbarorsi audaciae audaciam, militum; virtutem obiicere. Aegre igitur communi mente Utuntur. Verum hispanorum primi semper intrepide progrediuntur, atq; eminus hostem siclopritis lacessimi. Qui sibilo minus sperata nostrorum audacia magis perculsus, paulisper primo consistit, dubiusq; instantibus nostris cestam endetrectat, declinansq; via ad sinum B. Pauli signa dirigit. Nostrorum primi elati hostium declinatione is ruere, reliqui castri effundi, uniuersi acrius insequi. Ipsi quoq; ductores magno animo inter primos procul an adduntq; presentia militibus animos, ct cohortationibus ad virtutem,& gloriam incendunt. Quoq; maior urget
hominum vis, eo grauior terror turcarum pectora inu
dit; & crescente magis metu gradus ad mare , & naueso in acceleratur. Pauci consillunt, commissamq; pugna
momento relaxant. Fandem ad Benoratam oram non
procul a sinu B. Pauli , ubi tendentes illos classis uniuersa praestolatur , validiore impressione impelluntur. Dumq; alij sessi, lassiq; corpora prosternunt, alij trepide cedunt, alii tumultuosius scaphas costendunt, imminentibus sem-Ier acrius nostris totum agmen turcarum turbatur, &cγitur. Timor in omnium, desperatio in multorum oculis eminet. Nostri hinc inde premere , fundere , serire, occidere. Edictoq; cauetur , ne quis praeda intentus detineatur, omnes serro extinguant. Na.n molestum est itinere, di a tu defessos hostes , di iam iam anima expirantes
90쪽
ad oppidum adducere; vivos relinquere praetcr rcm est. neq; par esse ducunt tantam crudelitatem, qua sim per inno1tros sevierant, nunc postremo inultam abire. Sicquibus voluntarie obsidionem dissoluisse turpe videbatur, eos postremo vis Christianotum cum duorum sere milliu nece expulit, nullo a nostris accepto detrimento. Igitur, postero die II. Id. Septcmbris ad sua distedunt, facta toto Bello militum iactura XV. circiter millium, naualis turbet VIII. Et M. Magister cunctis metu solutis, dcsideratis CCCXVII. Hiero imitanis militibus, alterius generis duobus millibus,& quingentis, in diem dominicum supinplicatione decreuit, qua Deo immortali pro tanta victoria, & communi omnium laetitia meritae graita agerentur.
IO. ANTONII VI PER ANIDE BELLO MELITENSI HI TORIAE FINIS. PERUSIAE.