장음표시 사용
91쪽
Uitrea sphaerula nucis avellana magnitud et ,
I Ubet hie repetere quod scripsi in Mechanica Hydro pnev- matica par. i. Protheoria 3. I a. est enim multorum jocorum seges. Vitreas sphaerulas nucis avellanae magnitudine, aut etiam minores majoresve perinde enim est neri curavi Romae ad lampadem a quodam Germano artifice, vitrum in omne colores, omnesque figuras florum, fructuum. avium, animalium omnis generis, icuncularumque quarumlibet astabre elaboratarum efformante. in eas sphaerulas acetum, aut nitratum salem aqua dissolutum infundi sulli,5c ad medietatem plus minus repleri, ac deinde hermetice claudi liquefacto eodem vitro ad eandem lampadem. Harum sphaerularum unam si quis carbonibus non nimium accensis, aut calidis cineribus ut paulatim calefieret, intusque conclusus liquor ac spiritus rareferet imponebat, post exiguum tempori, seatium, tanto cum impetu ac fragore viam sibi aperiebat rarcracta ac spiritos a materia , intus conclusa, majoremque quaeren, locum, ut non tantum vitrum in mille minutissimas particulas distringeret, sed carbones etiam ac cineres toto conclavi dissiparet, nullius damno,
nisi si quis vultum prope applicarcti
CVm experientiam Romae eorum Serenis mi Hosaria Ducis Filis primogenito D. Trideri qui Roma EOressus, Pari,ijs in mom
92쪽
sum incidit, oroti Praeno linque Amplissimo Domino Leet inoamicis, e sem Sereni simi Ducis Consiliario, ac tu amilia Fili, Prae .fecto,facerem foco in conclavi h mali tempore a Menti H. famuli ante cubiculum praestolantes, accurrebant aureui, bombardulam in Principem suum ex osam credentes. Ibidem anno sequenti alius maguis Prisere juvenia, nune iu-ebius belli Dux, cam nonnulias dictarum s haerularum a me accepisset, ac domi die quodam cum multis aliis Nobisibin foco a deres; unam deprompsit, atque ostendis, videntibu que omnibus igni injecit, Us rens , ubi calefacta foret, gratissimum θarsuram odorem. 6 es arrecitas naribus, o ore hiante odorem exspectabant, cum repente fcrepitus, or carbonum cinerumque disjectio, diffugientibus omnibus in simor Irimo, deinde in risum dissolusi lio tempore coram Cardinale quodam, cse maeno Nobili comitatu, cum ad visendum P Athanas orcheri Moseum convenissent, admonito prius clanculum solo Cardinale, unam carbonibuι acerra exceptis impositam explosi , esita omnes ali praeterdictum Carrinalem territi fuere, ut auctorem nsiebant me esse ad laevam quae
Alius nobilissimus juvenis Germanus, magni nunc in Germania Principis frater, quamprimum ictarum sphaerularum essectum apud me vidit, magnum earum numerum, in patriam secum adso randarum Aeri curavit, ut secum faceret mulieribus quae pro more patriae , hyemali tempore , urceolos aeneos cineribus σ carbonibus plenos panes se habent, dum ad confabulandum consident: injecturum re se Hebat es ms harulas in urceolos, ut explosis conser naremur. t Acta multa faceta, innoxia tamen, Udem
93쪽
Lepida quastiones ac restonsiones certis Humatibus peculiares.
OVaelibet idiomata peculiares habent loquendi modos, ac,
verba aequivoca, quibus si interroges, ni alter eodem sensu intelligat, quo tu, aut inepte omnino respondet, aut magnum subesse mysterium existimat. Nonnulla exempla subi scio in idiomate Germanico, Latino, dc Italico, quae nunc obiter consideranti occurrunt. I. Sunt duae candelae, cerea una, sebacia altera, ejusdem prorsus crassiti ei, & longitudinis, ex cera& sebo ordinarijs. Mnulla alia re permistis confectae; quae simul acceduntur, ardentque donec omnino absumantur. Quaeritur, tui scire aust da 3iroen mrihon tanqabrimi t hoc est, utra longius ardeat 3 Germanus si respondeat germanicE, Dinci id est, neutra recte respondet, quia langa brenncn id est, longius ardere, in Germanico idiomate aequi vocum est,& sumi potest pro diutius ardere,& pro ardendo longius evadere. it. Si quaerat Germanus, it ut ab ho mcrifater cinrei minari habr/ id est, cur Iudas proditor habuerit ba bam rubram, recte respondetur, umb donMundi id est, circamentum, quia per vocabulum, irarunis non solum causa rei, sed locus etiam quaeritur. III. Si Germanice interrogetur, quando in arbore crescit pyrum, mas mach suo dcretius odermei: in id est, quid prius crescit, stylus, an pyrum e Recte respondebitur, dic mipyrum, quia vocabulum vori significat prius seu anterius non solum quo ad tempus , sed etiam quoad locum, seu situm in
lv. Si quis asserat linqua seu Latina, seu italica, seu Ge manica, vidisse se hominem habentem tantam barbam,ut quoties-
94쪽
tiescunque sic. lam ascenderit, eam pedibus calcatii ; verum dicit: tametsi homo ille habuerit barbam brevissimam: non enim barbam, sed scalam pedibus calcare asserit. V. Simili modo si qui, vel Latinε, vel Italicri vel Germanice dicat, sedisse in arbore una passeres decem, seque explosos clopeio dejecisse quinque, & quaerat quot remanserintὶ recthrespondet ur, nullum, quia omnes Olare solent. VI. Qui dicit, quacunque linqua, cuculos in Sicilia nunquam clamare, ante meridiem, recte dicit, quia cum cuculus articula id non loquatur, non potest clamando formare ista verba, ara te meridiem. Omitto innumera alia exempla quae occurrunt. Lectoriacetus plura his sciet, aut formabit.
Eadem apertura circini ordinaris, fio manente uno pede in centro, figuram ovalem desicriabere, es post Uicii.
Hartam circumpone cylindro seu columna: cuivis rotun- -- dae, aut humanae tibiae, fixoque uno pede in puncto quovis electo pro centro, altero ad libitum extenso, describatur cir- ωMi. δε- culus. Revoluta charta de cylindro, atque expansa 'κqualiter, apparebit in ea figura ovalis.
95쪽
Unico ductu penna s atramento in charta , creta in mensa, aut tabula plana , formare triam
gulum rectilineum. II charta aut mensa angulari rectilinea, ab uno ad alterum
s... .. latus Quae angulum continent, duc lineam rectam, & habebis rid. triangulum designatum. Charta aut tabula sit A BCD. Duelaon Vm, lineam EA, & habebis triangulum E AH, unico ductu forma-
Simili modo unica sectione cultro, aut serra, aut fortificibus, essicere poteris solidum triangulum, seupyramidem, si angulum solidum abscindas E charta, aut tabula.
Taurum pingere in tabula. ujus dentes non optice, sed revera sint erecti , aut deosum
' σμα PInge manubrium rastri in superiori aut inferiori tabulae cran , superficie, dentes vero in superficie laterali, de habebis, Q. .. ' quod quaeritur. Tabulae superscies superior sit AB, lateraliaria. vero secundum crassitudinem tabulae superficies sit CD. leon vid. Pinge manubrium rastri EF G in superficie AB, dentes vero in 'ς superficie CD; α pinxeris rastrum, cujus dentes revera deorsum tendunt.
98쪽
Ti' X chalybea Iamina cura fieri pennam, ut vocant, qualem mox apposita refert figura, cuius pars DE violenter deprella in D ---ια fra pactcm A B versus C, redeat sponte ad stum pristinum ta- lern, qualem eadem figura exprimit. Hoc Instrumento exhi- ω.bebi, in aliorum conversatione sequens, aliaque similia ludicrae : φη viii Deprime partem D E, infra partem AB, & ne sponte redire ad M's suum situm queat, interpone crustam panis, aut si ustulum panis duri, α colloca instrumentum intra vas aliquod oblongum, , v. g. intra cantharum aut urceus e quo vinum discumbentibus depromitur ; & si quid scis aut suspicaris de quopiam. quod ipse ignotum omnibus putat, v g. quod in animo habeat ducere . uxorem, aut ingredi statum religiosum, aut abire in regiones longinquas, dcc. dic te divinaturum hydromantico artificio, quinam ex omn:bus in animo habeat uxorem discerta. Tum pete ab omnibus cultrum. coniice illos intra vas, ut apices fundum tangant; illius vero quem prodere vis, cultrum infige uniforaminum F G. Demum infunde aquam calidam intra vas,&dic. illum ducturum uxorem, icci cujus culter sponte ex vase exsilieri t. i nterim mollescente pane qui partem DE cum cultro depressam tenet, dicta pars a violenta detentione libera subsilit cum impetu iurium, cultrumque sibi infixum eodem impetu extra vas ejciet, magno omnium admiratione tarisu.
. equi, aliaque animalia non comedant.
Cl joci gratia, & ad terrendum alios, esscere vis, ut eorum equi, boves, aliaque animalia, ad tempus non comedant, I i etiam ιμι M.
99쪽
etiam maxima stimulante fame; linsuam, palatum, cavitatemque reliquam oris sevo aut axungia inunge clanculum; non comedent donec abluaturos sale & aceto. Referunt multi passim, alisque describunt ex ijsdem, si intra aut supra praesepia suspendatur cauda, aut pellis, aut caput Iupi, oves stare attonitas, nec comedere, quod tamen experi-
.-entia docuit P. Κircherum, esse falsum
vas liquore plenum intra aliud aequalis magnis dinis alia materia plenum effundere, ut nec materia ilia cedat, nec liquor sua
νὼ ,ι,.M Ume duo e)usdem magnitudinis vitrea vasa,unumque reple.., . uisa Dcinere subtilissimEcribrato, non tamen compresso; alterum os o ct spuitu vini. Hunc essunde paulatim intra vas cinere plenum; φ videbis nE guttam quidem superfuturam in uno, aut effluxuram ex altero. Causa esst, quia pars utriusque corporis simul commisti resolvitur in vapores A exhalationes , invisibiliter evolantes,
Modico igne magnam ciborum copiam
coquereuη. - . entem lignorum copiam absumi video passim apud nos in
Religiosorum, aliarumque numerosarum familiarum culmis, ubi tridus quatuorve ollis aut cacabis cibi coquendi sunt, quo
niam ignis loco libero exstruitur, & ollae aut supra ignem su- ω spem
100쪽
spenduntur, aut ad latera circumponuntur. Prodigalitatis ansam lignorum praebet copia. Parciores ea in re sunt Itali, quos lignorum aut inopia, aut caritas, sequentem docuit praxm, qua modico igne, dc exiguis sumptibus, ingentem ciborum copiam in magnis, etiam ducentoru capitum quot fere numerabantur in Collegio nostro Romano, ac Panormitano, cum
inibi degerem in familiis coquunt.
Furnulum nimirum construunt in culina, tantae a pavimento altitudinis, ut adstantis umbilicum tangat. Hunc undique claudunt, relicto solum ab anteriore parte ostiolo, quo lignum inl)ciunt,& focum instruunt,atque restaurant,ubi opus. in furnuli planitie suprema quinque ad summum circularia eL formant diversae capacitatis foramina,quibus cacabos aut lebe. tes, manubrijs suis apprehensos ita imponunt, ut cavitates exacte expleant, nE pereas calor ignis subjecti transpiret. in apposito schemate culinae murus, cui furnulus appositus, est ABCD, pavimentum culinae CD EF, furnulus GH leon. viii. NO, superior ejus planities GHlΚ, quinque circelli disseren- Fig. vi. tis magnitudinis, tum quinque diveriae capacitatis foramina . Semicirculus V est locus grandioris alieni ad calefaciendam aquam in culinae usum. L M est diaphragma sive interstitium . transversum lapideum, ferreis cratibus intertextum, quo furnulus in duo discriminatur receptacula, superius i Κ LM, α inferius LMNO. Rest ostiolum furnuli, ferrea porta munitum, quae igne intus accenso clauditur, vel panditur, prout necessitas exigit. Per ferreas crates diaphragmatis LM decidunt cineres in receptaculum inferius LMNO. E quo per , apertum ostiolum S depromuntur. TV est caminus intra murum culinae. PQ est spiraculum laterale. cui intruditur
ferrea lamina, iterumque eximitur, prout necessitas requirit. lntrusa lamina, calor totus & flamma intra furnulum conciliditur: extracta, ascendit sursum versus T , calorque furnuli temperatur. Haec sunt quae observavi indictis Italiae surnulis. Si quae omisi, aut minus recte explicavi, prudens ac discretus