[De materia medica libri V. Ad fidem codicum manuscriptorum ... textum recensuit varias addidit lectiones interpretationem emendavit commentario illustravit Curtius Sprendel]

31쪽

PEDANU DIOSCORIDIS ANAZARBEI DE MATERIA MEDICA

LIBER I. PRAEFATIO.

Quoniam, Areo carissime, multi non soIum veteres Sed et recentiores do medicamentorum praeparatione iuxta ac Vi ct examino conscripserunt, probare tibi conabor, me

32쪽

neque frustra neque Citra rationem ad hanc Commentali onem impulsum fuisse, quando alii maiorum nihil perfecerunt, alii e narratione pleraque memoriae mandarunt. Siquidem Iolas Bithynus et Heraclides Tarentilius, re herbaria Prorsus orni Asa, Ieviter ipsam tractavere doctri

nam, quia nequct metalli eorum neque aromatum omnium meminerunt. Crate vas autem heibarius ae Andreas medicus,

qui quidem accuratius ceteris in hac disciplina existiman tur esse versati, radices multas utilissimas herbasque quasdam non Satis designatas reliquerunt. Verumtamen priscis testimonium impertiendum, parica, quae tradiderint, Studiose elaborasse: at recentioribus, quorum in numero Bassus Tylaeus, Niceratus ac Petronius, Niger et Diodotus, Asclepia dei omnes, haud quaquam assentiendum. Hi enim omnibus familiarem ac cognitam materiem quadanterius accurata descriptione dignati sunt, medicamentorum vero facultate3 A examina cursim tradiderunt, ossicacia eorum minimo ad

33쪽

Oxperientiae normam Examinata, sed, inania in Caussis exponendis verba proferentes, ad mole cular uin disserenitas quodvis cmedicamentum) evexerunt, alia insuper Cum aliis commutantes. Si quidem Niger, qui in iis eximius Censetur, Eupli orbium esse Cliam elaeae succum in Italia genitae asserit, idem Statuens andros aemum ac hypericum, aloen autem fossilem in Iudaea nasci. Alia plurima Iiis similia manifesto contra viritatem profert: quae quidem argumento Sunt, ea non Oculata si de sed narratione salsis auditionibus cognovisse. Ad haec lapsi Arant etiam circa ordinem, aliis nempe consociantibus facultates nullo modo cognatas, aliis, qui ordinem Clementorum SequerEntur, ut eo sacilius memoriae mandarentur, genera esticaciasqUecorum ab assinitate seiungentibus.

Nos vero a primis, ut ita dicam, annis iugi quodam A I

34쪽

pernoscendae materiae desiderio Capti, Postquam torras multas obivimus, militarem enim nostram nosti vitam, commentationem quinque libris Comprehonsam, te hortante, exaravimUS, Cui et ipsum dodicamus opus, gratia in tu aequo erga nos benCVolentiae debitum implorantes ossicium. Etenim, quae tua est natura, Cum omnibias docti ina excultis, tum vero maxime iis, qui tecum eamdem facti lant artem, ac nobis etiam aIi quanto peculiarius teipsum fami liarem exhibes. Neque vero exile eSt tuae morum in te

gritatis testimonium viri optimi, Licanii Bassi, insigno

orga te studium, sat nobis Perspectum, CUm una vobiscum degentes mutuam inter vos boneVolentiam aemulatione dignam observarem US. CCterVm te et alios, qui hosce Iecturi sunt Commentarios, rogatos volumus, ut ne noStrum

dicendi genus spectetis, SCd industriam potitis rerumque exportentiam. Cum Cnim Plura accuratissime ipsi vi-

35쪽

dorimus, alia vero partim o concordi apud omnes historia, Partim ex Corum indagatione, quae apud Singulos essent domeStica, Perdidicerimus, operam dabimus, ut et divorso ab aliis ordine utamur, et tum genera tum VirOS Unius' cuiusque describam US. Necessariam quidem esse doctrinam de medicamen iis, omnibus Est manifestum, ut quae toti sit arti coniuncta omnibusque Cius Partibus praesentissimum exhibeat auxiIium. Quin et ars ipsa e praeparationibus, mixturis experimositisque quae in morbis instituuntur, augmontacapore Potest, Plurimum ad id conferente singulorum medicamentorum Cognitione. Praetorea vero et familiarem vulgatamque Complecto mur materiem, quo scriptio Ovadat omnibus numeris abSoluta. Igitur ante omnia studendum est, Singula suis quaeqiae temporibus tum legantur tum etiam reponantur. Nam ad horum rationem medicamenta vel esticacia sunt vel penitus OxoloScunt. Siquidem Sorona cocti constitutione legere

36쪽

illa oportet, magnique est discriminis, sicca an pluvia tempestate colligantur: sicut et interest, loca ESSE montOSaledita, ventis pervia, frigida et arida: talium enim me dicamentorum fortiores sunt facultates. At quae in Campestribus, humidis, umbrosis ventoque minime perviis colliguntur, plerumque imbecilliora, multoque magis, Si nec idoneo tempore collecta suerint aut propter languoremiam marcuerint. Sed nec illud ianorandum Est, Ea Saepenumero pro Ioci proprietate annique temperio citius tardiusve adolescere. Nonnulla autem peculiari quadam indole per hyemem floros ferunt ac folia: sunt et quaedam bis anno nori fora. Si quis vero in his cupiverit peritiam assequi, debet et protinus o terra germinantibus et adole-SCentibus et decrescentibus adesse. Nec enim, qui Pullulanti tantum herbae astiterit, eamdem adultam DOSSe Pom

37쪽

terit, nec qui adultam inspexerit, recons Crum pCntem agnoscere. Quo sit, ut propter mutatam foliorum faciem magnitudinem etiam caulium, florum fructuumque et id genus alias peculiares notas, magIao in errore interdum versentur, qui non ita Studiose singula contemplati sunt. Hanc nimirum ob caussam lapsi sunt varii Scriptores, dum nonnullas nec flores nee Caulem nec fructum Produm Coro ASSEVCroni, velut de gramine, de tussilagine et quinquefolio proditum est. Ergo qui saepius ac multis in locis illa observaverit, eorum etiam Cognitionem Praeprimis ConSequitur. Quin et illud scire convenit, Sola quaedam ex herbarum medicaminibus in plures annos PC1 sistere, hellubori albi nigrique exemplo, reliqua Vero, donec triennia Sunt, plerumque esse utilia. Fruticosa autem, Ut StooChaS, Cllam aedi A, polium, abrotonum 3

Seriphium, absinthium, hyssopum et id genus alia, dum

38쪽

semen gestant, Colligenda sunt; flores autem antequam Sponte decidant. At fructus maturos decerpere decet, Et Semina, dum siccescere coeperint, antequam defluant. Succi autem herbarum aequo ac soliorum, caulibus TCCens

germinantibus, eliciendi sunt: liquores vero (spissescentes)et lacrimae excipiantur, cauIibus iam adultis incisis. Quae

dein radices asservandae sunt, aut e quibus succi exprimcndi vel cortices auferendi, cum primum folia amittere herbae Coeperint et mundae quidem statim siccandae in locis aridis, quibus vero terra Iutumve adhaerent, aqua Cluendae. FIores autem et quae odorata fuerint, in Cistulis tiliaceis minimo Immectis reponantur. Sunt Et quae chartis soliisque ad seminum conservationem utiliter involvantur. Ceterum liquidis medicamentis Convon tot materia quaevis densior, qualis ost argentea, vitrea Seu Cor-

39쪽

nea. Quin et sictilis, si modo rara non Sit, idonea est, itemque lignea, eaque Potissimum , quae o buxo Paratur. Apta vero erunt aon Ea vascula medicamentis oculariis aeliquidis, iisque omnibus, quae ex liceto, pice liquida aut Cedria componuntur. Adipes autem ac medullas stanneis vasis condi oportCt.

Cap. I. De Iride J Iris Oillyrica, aliis illelpide,

aliis coelestis, aliis purgans, aliis mirabilis, Romanis au dit radix marica, aliis gladiolum, aliis opertritis, aliis Con secratrix, Aegyptiis Nar. a coelestis arcus Similitudine nomen accepit. Folia habet gladiolo similia, sed maiora et latiora et pinguiora, flores vero pedunculatos aequaliter distantes, incurvos, colore varios: Conspiciuntur Cnim Vel albi vel pallidi vel Iulei, purpurei etiam Ct COCTUIESCOntCS, Unde propter varios coIores iridi coelesti comparati Sunt. Ita dices subsunt geniculatae, Solidae, suaVeolentes, quae concidae

40쪽

siccantur in umbra et Iino traiectae conduntur. Praistantior est illyrica et macedonica, ae ex his ipsis optima, quae radice gaudet densa, subpraescissa ac fractu dissicili, coloris subfulvi, valde odorata ac linguam adurente: odore Sincera ac minime hia in ecta: dum tunditur, Sternutationem ciet. Libyca viribus inferior est, Colore albo,

Sapore acri. Omnes autem vetoraSCEntes vermibus obnoxiae tum demum suavius fragrant, vi praeditae Calefaciente , maculas a Solis ardore ortas lentiginesqUe Pu

gant, cum dupla hellebori albi portione illitae. Ulcera insuper carne implent, humores, qui affgritas Egeruntur, at tenuant et proclivitatem ad tabem corrigunt, Cum liydro- melle potae. Super haec et Somnum Conciliant, Iacrimas eliciunt et torminibus medentur. Ex aceto polae eos iuvant, qui a venenatis animalibus morsi sunt, itemque lienosos et convulsos, atque qui Perfrixerunt aut rigore cor-