장음표시 사용
13쪽
EPISCOPO MALE ACENS Lilium refectio triti notis ae stima uν solisto vini me o dignitM IEiecti,
subtilitate docendi, di supotiore: oriam quidem tae si proat rati- malico,istesquidem insub antii des. iuriis quantitates mi , et cotinuas, Igeometra, id creto,ut arithmeticus, contemptaur.
Certior enim est demonstrati quae materia circunuantii talis uili aliensecundu ,excellii Est enim i minor tin ciuit ocietatu si medicus,santialis ciuium nium
enim laudi perfectionis halis, si, 'uia si
η, id totum ana comprehendit res longe diuimores contra lati matque eri rucioris accuratior est demonstratio, quosos Vsus demsere qui medicinae, haec me etur corpori. ita anim , trunque cum opifex a tempus sociarii s i prospicientium est, terum non nego Murrinidentur enim amanaeigrausim peccasse interfusum haberem, corpore Dieme animum aegrotare, ne
14쪽
mus corporis recebris capereiura ibi 'f'olenta le-
rebant manus nam in hoc consistit huius ditae felicitas, ut si mens sina in corpor ano atqm pars medicinae quae iractat de anima simul Ἱtrunquepraestat, dum enim inte e-ctu essentiam Cr immortalitatem demo rat, numquem
aue ad irtutis scientiastudium, in ut ui post s
animae sanita perfectio incitat ammat. Dum ero eius em exponit secultates unitatis corporu principia describit. Ergo inbacpartem,ut interpauco eruditi ter neum omne ingenii ire intendit,se ego certatim in eodeexercitationis genere in ,summum artis opus, C ingeni mei lecimen dereproposui alierum meditor in opere de abditis rerum Quod ualecunque i ibi consecro Praesul honorande)
diosius, uoties enim deseriis tar reconditiori philo ophiae aestioni im commimicasei mecum oecisti autemfrequenter,toties intellexi teardere tu scientiae de derio, C ex familiaribus οJoquiis magnum quiddamst irare cognoui, uaeque maiores tui belli laria C fortitudine no i imae r familia attulerunt emata,te virtute,doctrina C pietate exornaturi prosilui Emmuero im ingenue educuitu einde in Io. Valerio ursonsulti graecem latine
docti tylina raditκs,philologia C philoseophia non uiter attigisses,quid aliud quam tet vile aliqua omiseo Ioetu doctrinam irtute insignem euasurii praedixi em neque mefefelli coniectura,nunquam enim te regis rater consultigimus in fimarium eccles em leaemon rium deletisset, nisi ad nobilitatem generis doctrinam 'dirtuten adiunxisses. Deus istum Giaim ibi,uo icijsm, 5, o tuis eruet incolumem.
15쪽
RisTOTELE primumdocet quid non sit animus,4 inveterum opiniones diligenter inquirit, quas omnes in tria veluti capita contraxit. Omnes enim,inquit ensu motu, aut corpore animae Vim de naturam expresserunt: Sit tamen sensusvi motus principium, sed chim virumque sit affectus corporis, nec horum altero,sed ratione,summa Vis animae contineatur,neutrum dici potest, multo minus corpus,
quia duo corpora essent simul, seseque penetrarent' clim anima tota sit in qualibet parte quo si no sentiant sevrgeri stoici,quibus dimensiones sese penetrare absurdum non videtur, quique spiritum animalem cum anima confundunt; premendi erunt his argumentis rarimo 'ubd per syncopem vacuato spiti tu animali, anima permaneat: Secundo quod spiritus sua corpulentia repletri distendit, iaconon
16쪽
tensone dolorem iacit, quod nemo prudens de alibra affirmarit: Tertio spiritum animalem nutriri, animam nusquam Quarto, quod sit instrumentum animae , 5 principium quo, non quod: Quinto: quod animus intelligat semetipsu: Postraemo, quod eadem sui parte contraria simul Meodem momen to comprehendat, quq cum sint , natura corporis aliena,Esto incorporea animae substantia, Nec nos commoueat illud Epicuri, Quod mouet&tangit corpus, corporeuest et si hoc theorema ab Aristo t. demonstratum sit in libris de motus nam ut deus
mundum, sic animus suum corpus mouet ' Tiκῶς, seu κατ ντελεχειαν, non τ' Mατiκω . Neque nos potius
abducat ab hac sentetia Hippocratis autoritas, qui ut dicat suis principiis, Calido lumido, consentanea ausus est animae substantiam ex igne&aqua constare primo de digla,quinimo sexto epide mi ista, calorem appellat animam, alibi naturam, tolerabilius quidem , nihilo doctius. quia est animae natura instrumentum. Galenus substantia animae non a tantum sibi ignotam ingenue confitetur, sed eam definite no putat esse sapietis. Viues adiunxit ratio- nem quod non habeat saculiatem superiorem, per quam semetipsum intelligat qua me tu. ice opus a non habet,cum caetera directe, se verbie reflexio ' fe ne cognoscat. Hoc pace Galeni dixerim, philoso phidisquisitione dignu erat, sitne animae substantia elementaris caelestis, an supra caelestis. Plato Hri' stoteles dum illam non esse elementarem demonstrant, quia nec noelemento constet, nec cras harmonia multorum , eam diuinum quiddam praese ferre subindicant, verum sitne caelestis an supra- caelestis
17쪽
I caelestis, non satis aperte demonstrant, nisi sorte quando Plato scribit in Timaeo, Intellectum propterea ubi deo deoru immediate creatur, imp tibilem immortalem esse, Appetitum vero, quia fit a daemonibus,patibilem, caducum,duas unius anma a partes, vel potius duas animas essentia disserentes in nobis agnoscat nam mortales immo tale quia differunt plusquam genere, non possunt Coire in eandem naturam inam supracaelestem, alteram sublunarem, qua sententia non longe recedit Aristoteles, quando enim scribit animam in generatione cum senariae traduci, solam mentem caelitus aduenire, cuius solius energia sit separabilis, videtur intellectum sic ab anima separare, ut anima sit forma physica lataque necesssitate corpori alligata ut illi connascatur ic moriatur, intellect' vero ut solus extrinsecus accedit, ita solus a morte supersit, metaphysicus quippe&in ordine diuinorum postr inas Age verb quam ille animae desinitionem excogitauit subducamus,&ad examen rationis sistamus Anima sapientum omnium opinione est substantia, cum sit pars substantiae, non accidens, mille enim accidentia numquam nam substantiam constituerent,quaeὶ non materia, quia anima est motus actionis principium, materia ver0 perpessionis, multo minus compositum, Ergo sorma atqui orna est entelechia, actus primus ut
scientia,non εἰ Mn α, actus secundus, ut contemplatio;haec enim est duplex una inchoatavi imper- persecta, quae sorma praecedit, altera persecta, quae ut estectus causam, sormam consequitur utraque est accidens, succensendum enim M. Tullio quod itu
18쪽
imposuerit Aristoteli eiusque opinione animam en 'l se motionem perennem scripserit. nam Aristoteles hoc pr te caetera in Platone reprehendit,quod en sentia animae iv μ ν α expresserit, sit igitur animus entelechia Verum figura etiam est entelechia ore 'tis artificialis , figulus enim perfecto poculo 7 Λρ
, m,non aliter quina natura per noue menses scelut i in utero efformato, adiectum propterea, physici 'ς corporis,sed forma etia physici similaris, tam simplicis,ut elementi, tuam compositi, ut lapidis, en telechia est,non tamen anima, sed natura dicitur, cuius ergo physci anima entelechia est organici: materia enim a secundis causis praeparata adfinctiones obeundas conuenientibus organis instructa, tandem animatur sed cadauer etiam est physi cum organicum, Cuius tamen instrumentis cum nulla insit ad vita seu functiones anima aptitudo, propter harmoniam temperie morte dissolutam, qua Galenus describit essentiam facultatum: Esto anima primus actus physici, organici, potentia viventis quam definitionem ut ingenio ani cmu' meris omnibus copletam Galenus suspicit Feriae
lius tamen, organicum, ut superuacuum rescindit, quia omne potentia lucias sit organicum forte etiam quod semen , nondum organicum , non tantum potentia sed si creduvias Galeno actu sit ani
malum: Mihi non placet quod ei telochiam pro ge- nere Aristoteles surparit, nouo enim &Obscuro, quinetia homonymo genere definit, quod nescio an in substantiarum ordinem referri possit, cum iit
commune rebus artis sorina enim rerum mathe-- riaticarum,earum sunt ciat elechiae, quas esse accidentia
19쪽
detia Aristoteles postraemis libris philosophiae 5-
tra Pythagoreos 'latonicos demonstrauit Deinde definiendum est genere proximo, brina autem est coniunctum genus animae, Entelechia formae, si modo sit quinta quaedam,&ab elementaribus quatuor distincta,essentia Ad hae quaerebatur physica&realis animae sitbstantia. In hac salebrahaerebant sapientiores, Aristot noui nominis nouo commento se tanta quaestione liberauit. Ego breuius popularius dixerim, animam esse formam corporis animati animatum enim ex motu etiam plebei discernunt ab inanimato Cur autem formaph sica non absolute, ut metaphysica, sed comparate finiatur eo quod informat, ut anima vegetansforma plantae sentiens belluae,rationalis,hominis, Aristot.sexto suae ipse sapientiae demostrauit.
Ot sunt animarum differentiae quot species animantium,atqui animatorum tres tantum sunt species planta bellua, homo, simodo plantas anima regit,non natura Galenus enim in hac quaestione mauult stoicis fauere quam peripateticis In igitur anima plantas informat, quae vegetans dicitur, altera belluas perficit,eaque sentiens,Tertia homines, nempe rationa
lis quq inter se ita sunt affectae, ut posterior includat priorem, quaecunque enim ratiocinantur, eadem sentiunt,proinde vegetant,non est tamen sensus hominis forma, sed facultas tantum ministrans rationi Vnius enim rei unica est forma,cuius imperio inferiores quotquot sunt mancipatur utque triangulum continetur quadrato, dubque sunt in tribus
20쪽
tribus,potentia dc indistincte non actu desinite,
sic vegetantem sentiens, utramque rationalis in cludit Plato tres quoque differentias animae constituit, Concupiscentem,Irascibilemi ratiocinantem: Galenus totidem Naturalem vitalem animalem, sed illi humanam tantiam,non omnem animam ut Aristot diuiserunt. Differentia enim quae diuidit genus speciem aliquam constituit, Cupilitas autem ara,facultas vitalis: animalis,non costituunt nouas species, nec subiecta specie dissete-tia infirmat, ira enim nullius animalis est forma persectio summa,nulli que separatim inest, nec vitalem facultate summavi rectrice in animalis vlla specie reperias. In Platonis diuisione duo praeterea videtur censuram animaduersione dignissima;primu qud 'cupiditas cir sint species appetitus. indeq; membra subdiuisionis,no primidiuisionis,n cupiditas, est cibia potus nec non veneris, Ira aut vindictς appetii' Alterii, lubd tres animas ut sedibus seclusit, cupiditate enim in iecore,Iram in corde,rationem in cerebro collocauit, sic easdem essentiis differre voluerit, cum tamen una timplex anima solis facultatibus distincta, totum horninetia insormet, ubique rota, omni biis facultatibus instructa, qua in extremo etiamnu digito, ut in cerebro discurreret .s haberet illic omnia quae sunt ad discurrendum necessima. Quemadmodum enim sentiens anima totam belluam nisi mat, ubi que tame non sentit, putat ni rte destituta neruo, sic rationalis anima nulli particula deest, in qualibet tamen non peraeque ratiocinatur, quia non habet ubique phantasmata ad discursum necessaria.