장음표시 사용
21쪽
Qu dii temperies sit primum, praecipuum ob
eunda sunctionis instrumentum,atque,ut philos
phi loquuntur, id sit e quo non illa ii est 'si bio princi iusique particulae,quid mirum si faculta aliqua ni parti concess si,qua alteri denega ut ait ni per se pruno conueniat,naturalis e t vita lis cordi,rationalis cerebro,caeteris parti pat oneri Fernelius antinae partes facultatibu di qui quod pars substantiam constituat prothdE ' parabilis, facultas in modum ace entis diti absit deinde quod pars seo sim subsistit ut anima vegetans in planta ne sensu sentieti, i ii essi , 'E
tres partes, vegetans,sentiens , rationalis una ue
est totum ut Physici loquuntur,potestativum: Quia
facultatibus tanquam partibus diuidi ius a b
ndiuidua,quia incorporea. Anima vegetans p ut
insorma plantam est totum quod dant cuius parte sunt, vis procreandi,nutriendi Mauge di siu
r sera ad prima diuisionem .erunt 'aii
tacultates abolentur, ut procrea li,4 auetendi ar
tes nunquam quid si negem toto ut hieti
nimam ulla facultate imminutam aeeidit ei, poris 'instrumentorii vitio, omnino, ut eat aut deprauate videat Na si seni dederis ocultiuue
nisvidebit ut iuuenis Cur ergo dice animo
augere,ab anno trigesimos ei tu AT HIC 'codit' ad extremi die usq; adeo augeliis , magnitudine excedat duodeuigin i bila' varia aut est potetia loquor dephysici,nigeometrida)
22쪽
quq non educitur in actu respondeo hoc fieri dia bus causis,priore, quia frustravi nullo usu augeret.
Cum enim suum opus ad iustam dc natur conia nientem magnitudinem perduxit, inutiliter augeret, habet enim extremum quo reserebatur posteriore,quod totum alimentum absumat in nutritionem,animal enim gradius,amplius vult nutriri: Si
mili argumento potuit thesis confirmari In semine inest facultas procreandi, atqui illa in puero ad annum pubertatis otiatur,Ergo facultas potest adesse abesse, Respode infanti no deesse facultate pro creandi,sed quivitio seminis non possit sese in acti, promouere,foecundum enim semen debet esse cras sum corpulentum, puero aut nullum inest, aut liquidum Mincoctum. Non est hic praetereundum
passim in physicis materiam solo potentiae nomine ab Aristo. Iesignari, quia,ut ille scribit octauo phi
losophi ,quemadmodum materia sic potentia,est, principium perpes4ionis At Plato, mea opinione doctius, cultatem actione definiuit, vimque perpessionis malitit impotentiam nominare Ita eniim facultas formam vi facultatem unctio, hoc est ut effectus suam causam, proxime&immediate sequitur, quod cum Aristot ipse in metaphysicis de-m5straret exclamauit Aphrodis aetas, a natura mortali nil potuisse dici aut excogitari diuinius .Enimuero quid afferri potuit efficacius contra veterum mathaeotechniam, qui formas omnes, quin deos ipsos de sinu materiae pria hi rupisse constanter asse serebantὶ quo potentior argumento demem strari potiri non tantum deum esse , sed esse substantiam immate: talem impatibilem Nam si forma sit agendi
23쪽
agedi, materia Vero patiendi principiti,quis prudes
materiam principii formae nuncuparit' aut si tam dissident forma dc materia quam actus potentia, actio perpessio, forma vi per se naturaque sua im- materialis, sic impatibilis stac immortalis:pr terea instrumentum imperfectius est utente, at forma calore utitur tanquam instrumeto, Ergo cium opifex calor Aristo opinione sit caelestis , multo potius forma physica caelestis erit. Cuius substantiam, nemo philosophus dixerit temperamentum,aut ex temperamento, nam calidum humidum frigidum, siccum, ut est quarto meteoron, in mixtis habent
Haec sunt sapientia peripateticae speciosa princia
pia,quibus videtur viris,alioquin doctis,animae, tionalis immortalitas demostrari, quasi ista omnia non sint formis naturalibus, etiam rerum inanim tarum, communia, quas Aristot in lib. de motu,&sexto philosophiae, demonstrat non oriri, neque interire, quia ortus interitus sunt mutationes
compositi, non simplicis naturet, sed connasci in teriae Meidem commori: qua de re plura scripsimus lib.deformis. cmmae degetantis facultates es licantur
Vbd anima vegetans sit sorina platae, a Galeno sivτιν nominatur, Cuius sunt tres facultates,procreatrix,altrix, auctrix alimentum est obiectum omnibus commune,diuersa tamen ratione Iis enim nutrimur: augemur quibus constamus, foetus fit ex sanguine, eodem nutritur,d augetur,quo respiciens Aristot. naturalem ficultatem
24쪽
ὶ communiori, non digniori,ossicio, l κην appellauit comuniori inquam, nulla enim est quq persectione possit aequare procreantem, cu sola nos reddat immortales Procreatrici ministrant alteratrix resormatrix, res enim suas natura facit, alterata primum deinde cosormata materia, Ad conformationem pertinent, figura, cauitas,asperitas, laeuitas. Differunt quod procreatio sit motus formae, nutritio materiae,accretio quantitatis: deinde quod procreatio conserat seruandae speciei, nutritiora accretio indiuiduo , postrae moq od omne animal quandiu vivit necesse sit nutriri, non augeri, minus procreari, Animal enim Hippocratis sententia vltra septem dies sine alimento vivere non potest, quia triplicis substatiae, spiritus humoris, solidi, perenis sit dissipatio, quae nisi reparetur alimeto illud interire necesse est. Dicet aliquis, Democrit' &Demetrius solo panis odore,ut chamaeleon veto, multos dies vixisse perhibentur, refertque Gellius ex Plinio, esse gentem in Aphrica quisolo aeris inspiratu vivit: Sed similes Pythagoreorum nugas, eo loco Aristo resellit,quo nullum mixtu nutriri posse, no& simplici elemento ex eo demonstrat, quod
. numquodque nutriatur simili, Nonne vides agricolas in eum fine agros stercorare, ut terrae aquae permistione oriantur plantari nutriatur Non nego spirit per syncope dissipatos odoratis refici sed
no intelligo. v solida substatia. iv assidue costumitur odoris afflatu reparetur. Aeq; falsu est d puerile comentum quod Laertius scrabit ex Dicaearcho, Pythagoram quadraginta totos dies durasse.
Cum enim a Chilonaeis,vel ut aliis placet a Croto-
25쪽
fugit ad templum, velut in asylum, ubi sine cibori
potu quadraginta dies latuit , ad extremum, una cum templo concrcmatus interiit falsum in quam
de ab illius discipulis in perpetuam magistri memoria o ictu, quos scimus illi clanculu per amica lu- siletia ad sum vitiet necessaria ministrasse. Quod vero scribunt Germani, non ita prideri mille millibus hominum visam esse spiret mulierem quae permultos anno no comederit,pie credo,sed rara non sunt artis ut enim extatum dicuntur opera naturae quae semper aut plaerunque fiunt, monstra aute quia raro eueniunt, praeter natura sunt, sic metaphysica voco, quaecunque extraordinaria Dei prouidentia
contingunt,est enim natura ordo sensibilis mundi: nisi quis ita malit, quemadmodum aeger nulla vitae iactura,imo saepe manifesto sanitatis comodo, longam inaedia perfert,quia calor languidus habet ii uis quod agat, sic glires dum tota hy me dormiunt, nutrititur sta si quis natura sit frigidiore, ut phlehmaticus,tadiu fame toler osse quadiu calor in c5ncienda pituita sensimque in sanguinem transmutanda, occupabitur Verum pergamus, paulo enim liberius 1 proposito egressi sumus. Nutritio Galeno est assimilatio alimenti, mihi ver assimilati unio, no est enim motus qualitatis, ut ille ait, sed substantiae,nam, procreatione noua forma acquiritur, sic nutritione noua materiaci nisi ' nomen qualitatis Stoici cum Platone latius fundu qua peripatetici silc Galenus alterationis de ascsimilationis nasi proprie ihilosophice loquendum sit. ντmt,est vitio substatiae, qualitatis.
26쪽
Accretio est orensio materiae in omnes dimensiones simul, utrumque est opus animς, non caloris, nisi ut instrumenti, obiectum enim sine modo populatur , seseque in immensum propagares amplificare conatur , a sunt accretionis termini cuique rei a natura praefixi, quos ultra citraque nequit consistere rectum, impetus ergo caloris a causa meliorem ordinatiore regendus suit,4 intra fines mediocritatis continendus Macdescriptione ,excluduntur rerum inanimatarum accretiones,quin immo rerum animatarum,quq sunt penes unam aut alteram dimensionem non enim
dixerim pueros longo morbo confectos, quod e tendantur in longia,accrescere Existimo enim cum Avicena, non fieri incrementum nisi accessione copiosioris alimenti, ut sussciat primum nutriendo, est enim opus naturet magis necessarium' deinde augendo animali. Cur ergo pueri toto morbi tempore parce aenuiter nutriti accrescunt in logia inrquia partes solidae quibus insita est auctrix facultas, in morbi declinatione abundantius nutriuntur. Cui post adolescentiam non accrescunt amplius in lo-gum3quia sicciora ossa extendi non possunt. Quasitum autem iamdiu nec satis definitum,quid sit apud Aristo augeri sormam no materiam,accretio enim est motus quantitatis, quantitas affectio est materiae,non formς Tum accretio sequitur nutritionem
nutritur autem corpus, non anima An quemadmodum animal decrescit languentibus animae viribus, sic adolescente anima accrescita an nutritio Ἀc- retio sunt motus animae,ut agetis,materiae, Visa tientifran forma non essentiale, sed accidentariam, seu
27쪽
seu figuram conformationem totius intellexit Ego, ut dicam libere quod sentio, neque sorinam augeri existimo,neque materia, sed compositum Anima enim est quod sentit,non anima,neutrum enim eparatim sentit,nutritur,augetur. Quod ita demonstro auget anima,corpus augetur, accretio delinitur utroque simul, Ut motus mouente simul mobili, ergo est mutatio totius non partis, animalis, non animae, aut corporis. Quibus ita constitutis,no postam satis mirari, cur Galenus formam quae regit plantas , maluerit cum Stoicis naturam, quam cum Peripateticis animam appellare: ebque
magis miror, quod ille ipse cum Pythagoreis La,
Platonicis plantas sentire iudicarit:Non enim tali Untum animatum est quod sentit, sed etiam animat: Praeterea si consentiente Galeno,naturalis facultas ' una est ex partibus qua primum diuidui, constituunt animam, mirum cur illam animae titulo dedignetur Excusatur lub vi appetitus: ita sensus quidam sit naturalis, de quo postea commodius de opportunius dicetur. in Orfacultatum Iu idio altricem indigere. CV, 4 Vemadmodum planta radicum fibris, tanimal ore, de terra tanquam de penu&. ventre,quod utile est,naturaeque suae conueniens exsugit, atque tandem in substatiam suam conuertit: Ita singulis partibus instita est facultas quod effluit de massa sanguinis veluti delectu de iudicio attrahendi hac vi cerebrum pituitosum
sanguinem allicit, pulmo biliosum, splen melancholicum, caro eum qui simpliciter sanguis appel-
28쪽
latur, allectum,aliquandii retinent, quiete enim mora opus est ad coctionem,tandem assimilant tibi Luniunt,postea reliquias alimenti ablegant dc
in vacuam partem deponunt. Altrici ergo facultati quatuor alti ministrant Attractrix , etentrix, Assimilatrix,& Expultrix omnium unus de com in unis finis , nutritio Tractum enim retinetur, ut
assimiletur, assimilaturit nutriati nobiscum fiat unum Trahendi sunt duae causae,substantia similitudo, suga vacui: dolor enim per accides trahit, calor trahit fuga vacui Substantiae similitudine v- naqu que pars creditur trahere proprium alimentum Hac tamen causa alim entum totius ferri ad partem aliquis ita probabiliter contenderet Tractio,ut docetur septimo physico est motus violetus atqui violenti motus causa violenta&praeter naturam est Ergo sympathia non est causa tractionis. Deinde simile sponte sua serri ad simile scribitur in libris caeli, sic ferrum moueri ad magnetem Cardanus existimat, cui hac parte consentit cali-ger,falsarum opinionum Cardani censor alioquin criticus: Ego veri, neutri acile acquiesco, Nam
quid similius magneti quam magnes ipse at nonnaouetur ad magnetem,ergo mulio minus serrum,
Adhaec ut elementa mouentur ad sua loca, aquam ad finem tersectionem, numquodque enim melius habet in suo loco corrumpitur in alieno Ita magnes quia seruatur scobibus serri iisque veluti nutritur, nam si tu magnetem in ferri scobes
reposueris, tractu teporis eius portionem absumptam videbis potius mouetur ad ferrum, quam ferrum ad magnetem. Permanendum igitur in veterum
29쪽
terum sententia Platone verbis plane aureis in Ione descripta,&ab Aristo t. septina pli sco, nec non ab illius interpretibus & a Galeno coprobata ferrum trahi a magnete propter militudine sub' stantiae, quam prodit ferreus magnetis color rahendi enim duo sunt modi obiecto, sine,&essiciente, omni denique ratione differentes Medicamentum trahit excrementum, unaquaeque pars ali
mentum: Ecce disterentia obiecti deinde inedicamentum trahit te, cernat,alioquin κκραρφαγ'ν&merdiuorum, pars trahit ut fruatur tracto:adest finis dis imilitudo Non est enim absolut verum quod scribit Galenus, Omne trahens eo fine trali re ut fruatur tractos eget distinctione: postremo propter sympathiam,non quod uis promiscue sed cum delectu alimetum simile trahitur a parte Antipathei contrarierate, medicamentum t ahitCxcremetum, non enim videntur eadem causa alimentum a parte, excrementum a medicamento trahi magnes ergo propter sympatheiam trahit ferrum ut fruatur tracto quadoquidem eo, ut dixi-m seruatur:Theamenes illud antipatheia repellit: quam substantiae similitudinem, eademque opera vim tractricem,impediet, qui alterutrum oleo, aut alii vel ocimi succo, illeuerit, aut adamantem circumposuerit restituetur autem propria naturae, si unguatur hirci sanguine nos horum causas explicamus in opere de abditis rerum causis.
30쪽
Praeter eas quatuor non iam irandam esse, tur em a petendi facultatem a iam internoscendi alium secernendi.
Venrois imponit Galeno quod vim secre- tricem ignorarit cribit enim libro de disseretiis sympto matu, saepe serosum reddis an uine vitio secretricis, eius malit,insi semel meminit sed videtur illa partim sub tractrice, partim sub retentrice coprehendisse, quia dum pars trahit utile est,inutile ver , relinquit haud dubie num ab altero secernit, solo naturae instinctu,sine iudicio,vtile ab inutili distinguit hanc vim natura viventibus omnibus concessit, qu , sit necessaria
ad sumi conseruationem vitae,cuius actionem liquis reserat in sensum aut appetitum non laboro: vi enim appetitus est duplex , unus naturalis uexum omnium communis, quo materia formam, elementa sua loca, quin res omnes sui conseruationem appetunt, Alter animalis, Vivetium proprius, cuius tres sunt species voluntas, ira, cupiditas; si sensus quidam est naturalis, rebus inanimatis communis, cuius vis cernitur in driscretione boni&mali, utilis ab inutili Alter animaliu proprius,
qui 1 Galeno definitur,dignotio alterationis actae in sensorio a sensibili, qua distinctione ab Aristotelis reprehensione quidam Pythagoreos Platonicos vindicant Plantas enim non sentire duobus argumentis demonstrat,priore, quia sensus apprehendit qualitates immateriales, plantae non sine materia Posteriore, quia sensus organica facultate ea ceptas qualitates retinet, easdem illico plata trans