장음표시 사용
111쪽
in alienis terris vltra mare, pacifico conuictu persuasit inquirere dc inquisitas diligenter colere, quam truc Ientissima quorundam improvidorum hominu censura e vita deleri. Nec tamen is exitus gentium est a pe- ninsula Scanaiana cuius Paulus Diaconus meminit demat. Longobardis. Similis quidem causa esse potuit: sed l5gissurio rcmporum interuallo huius Dysae reginae imperio, ordine, modo,& numero infinitae multitudinis Dan. Mag. & potentia variata. Cum verΛ charissimus frater dedecommu- antecessor meus Ioannes Magnus Archiepiscop. C tatione co- leniis in sua Historia huius rei meminit, licitum Lel rarum. Eho rem ad eius dicta remittens, ad nundinas glaciales reuertens dico, qu bd in uariabili signo & tempore, cu-cti Septentrionales populi ac eorum vicinae nationes , nundinas huiusmodi stri tissime seruare solent: hoc
scilicet modo, qu bd primae incensionis squae fit post Nundine diem & mediam noctem Trium Regum in Ianuarior A. inci- Plenilunium. in fallibile signum & tempus prescribat, risii ad Me quo omnes ad praedictas nundinas loco cunctis notis-
nilunium simo valeant peruenire: eo tamen Obseruat O puncto, ut Ianuar. ant ἡ,& in ea ac post, eius lucem obseritent com nercia instituta, ut luna decrescens suo lumine unicuique reditum praebeat, ad locum unde sit profectus . Res igitur, quae pro negociatorum voto usust, ibidem contrectantur, omnigenae sunt. pelles scilicer pretiosae diue sorum animalium, deinde argentea vasa pro usu mensarum, atq; insatiabili ornamento mulierum: demum
res frumentariae: nietallorum, ferri,cupri, pann Drum ac
emalium rerum : quae frequentius iusta aestimatione quam ponderum grauitate, pro mutuo hilarique con-s su distrahuntur: exceptis rebus quas sagax praesi duin prouidentia pro praesentibus vel futuris necessitatibus intuetur indigenas posse rogare: quales sunt fruges di equi pratiares,& liquidae escae butyri, caseorum,&laridi: quarum species si bellum immineat, peregrinis negociatoribus vel eorum agentibus publico edicto poenis vallato, prohibentur educi. Praeterea alio Streu.nuπ- in lacu congelato, Meler dicto, circa fine Februari j, ad dime siubf- moenia urbis Stren genensis fiunt nundinae glaciales.
η Feb. Deinde in medio Marth,territorij Iemptiae in montanu
112쪽
nis suetiae & bio egiae, loco ouilien dicto, etiam su- Ounen per glaciem nundinae celebrantur: imo in plerisque lo- nundinacis, in medio vel in sine Maij super congelatas aquas, ad medi- easque latissimas, equestres turmae, siue ad pacem siue Marii, ad bellum incedunt, dum Romae delicatis fructibus vesci solent.
De nnptiis apponiim per ignem silicem. cap. 7. o Raesentibus amicis & sanguine iunctis, paretes per
I ignem foederant coniugia natorum.& hoc ferro desilice per excussionem. In igne namque di sitiee, quasi coniugali consortio, auspiciora & aptiora nectuntur connubia, quam quouis altrinseco signo e Sed nec sine igne ciuiliores Christiani populi nuptiales ritus alibi in Aquilone exornant. Unusquisu ue enim sponsus Sc sponsa, iuxta eminentiam suae dignitatis aeferieris, altas faculas mira arte varioque colore ὸ moli caera varioque colore sericeis pannis appendentibus t confectas, pro sacerdotali benedictione Ecclesiam a cessuri, ante se portari iubent: quas & ibi solennibus peractis, una cum eximus oblationibus periistere sinunt: ubi interim caereorum portitores quasi predam opulentam pannos sericeos, veluti furore pleni pa tiuntur. Praeterea mulieres enixa prole, post partum Matrum
caer en s Jλeo gratias acturae accedunt: imb dc pumatis cuneti Christi fideles luminibus accensis in tumulum poti pangreportantur, uti olim baptismo di lampade accensa Lapponum mundum sunt ingressi. Quantum vero ad praedictos Hisma.
Lappones & eorum ritum attinet, superaddendu erit, Armelina quod nuptisis his more praemisib per ignem celebratis, ac Fabia sponsam ai melinis pellibus ac zabellinis ornatam, ra- nae pectes.sifero quasi domestico ceruo amicorum insigni catem Lynceae iteua, iuxta germinis excelletiam, comitatam in agnati im- Mard ponunt: atque ita in thalamum vel tentoria, median- rinae storiatibus tripudiis, foecunditatem & sanitatem precantes ramore inducunt. Maritus verb lynceis Ornatus pellibus, aut menta. mardurinis, tanci patricius vir Venetus aliquis incedit:
pretio pellium aeque aestimadus ut alij semmis onusti,
113쪽
vel torquibus deauratis. Sed pro tanto sponsus miris Iaudibus prosequendus est cum sponsa sua, imb tota gens illa, qudd non vaga libidine sed honorabili matrimonio , tantis celebritatibus sese permittunt co iungendos.
De choreis luctuosis. cap. 8. M Eque gens hie sub rigidissimo Septentrionis cli-
λ male alternata luce & tenebris habitas, sine gaudio moerore commixto, quasi heremi cultrix remanere videtur. Instruit enim alacria conuiuia citharoedis a citis, ut coutuantes hilariores licet usu durissimarum dapium estecti, excitentur ad saltum: quem Vehemen tilis citharoedo sonante ducentes, veterumque heroum ac gigantum praeclara gesta patrio rhytmo & carmine, quid scilicet gloria: l audisque virtutu sua meruere, canunt. Hinc in gemitus & alta suspiria reuo Iuli, dimi Gso ordine in terram ruunt. Similiter & multi astantes , efficiunt, ut gestibus eorum videantur esse conformes. quamobre. Tandemque citharoedis excitantibus, ad amoeniora conuiuia surgunt, nil amplius resonantes quod pro uocet Iuctum, qui ea potissimum ratione motus est. qudd clara maiorum gesta in nullis vel paucis este tiabus imitari nequeunt, vel eorum nominibus assim it xi, scilicet in virginum pudicitia defendenda, & vi lentia oppretarum auertenda, ubi dolosa praesidum dissimulatione haec impia flagitia fiunt, vel fi i per mittuntur impunὶ.Ideoque praedictae gentes,longὶ securius moriendum esse arbitrantur, qu ,m vivendum: puerperia luctu, funeraque festiuo cantu,ut in pluriamum concelebrantes. De exem
Mors vitantior. Sic etiam elisi .
114쪽
DeexercitjUublunaribus. cap. 9.
FRequens est quaestio, quid faciant populi septen
trionales, quando profundar continua 6; sunt noctes ante & post solstitium hyemale,dum beneficio si Iaras Iuminis homines prisertim mppolares aliquid debeant operari: rursum: tempore continuae lucis in aestate, qua do nulla omnino nox seia mesibus sex anna animaduertendum erit, qudd Ptolo- nolim maeus 'n I L Almagesti ea. 6. attestatur, quod in xxxix paraueto maxima dies sex mensium est:& huic paraII lo subuciun turgentes seu regiones extreme polares Lapponienses stilicet,& Bothnienses,&Ιsdauses insulares. In xxxviri. parat Ielo maximus est dies quinque
ae dc Noru egiae Borealiora. In xxxvj.parallelo maximus habetur dies trium mensium: cui subhciutur Gothia, Mosco uia, Russia,& Livonia. Qui igitur habitae In ea Imme fa estatas luce, aut oppositis tenebris ei op- Detu mtime nouerunt, 'tiliterq; solent suas continuas opera- Hesmtiones m tenebras variare, scilicet ut loco diurna, lues, 'pinguedine marinarii beluaru incensa, suo lychno sup polito,in domibus vel campis,aut sylvis utatu cineruos Nemu ra- animalium, precipue rangiferorum de quibus infra de eisermon
animalibus dicetur pro filis telis ae vestibui β ερὶ Ita
tam Ianosarum pelliu) consuendis, subtiliates & adao cuia linum x ntos eb qudd linu in eYh hmi cellentis lini, in D; . . 'Ρ - ' ςgΦψnibus illas ob exis nullum di cel lental simum fragus no seminatur,rieq; crescit. Prae- frigore cre terea qui in locis capestribus laborant, vel eadem prin- zguedine beluaria, vel aruina pisciu eui veti no oqueunt vel claris lumine Lunae, vel stellarsi reflexa uc mus vluturiamo maiores sub lumine lunae Iabores in sylvis campis, glacie ac niuibus, itidem &l5giora itinera comodius,qua qstate sub luce solari perficere possunt. Valles nanq; tortuost,&obliqui colles, rupesq; pr cipites, & excelsi moles aestiuo tepore imper- nrra Me
Iaciendis. Vbi hyemali tempore omnia quasi plana & a Ploi,
T quibuscunq it in eribus e uim sita et
Plus oneras .duo iumenta prout superita dictum est. - α infra
115쪽
& infra de glacialibus bellis ostendetur in lubrica gla:
cie - vel trita nive, quam decem equi in campestribus plaustris pertrahere solent. Qeso autem ad lucem e. Icellentem , ne tempori dormitionis eorum noceat, fatis opportuna remedia siue in aedibus, siue tentori;s seruant: imo nec lux clarissime rutilans aut cauma ta, eius tantum obsunt indigenis, quantum tristis simi culices, qui forsitan Aegγptiacis sunt tristiores, - ut infra de eisdem erit ostendendum & remedias eo
De naκibus, neruis, σ radicibus. colligaιH. cap. LO. QVia in extremis Aquilonaribus terris nulle min rae ferreat, cupreae, aut argenteae adhuc repertae sunt multusque & necessarius usus nauigiorum, ob aquarum multitudinem ferro firmadorum, homi nibus illis est inquiredus ideo nauigia fabricaturi,ma xime ad piscatorium usum, fissiles pino , . 'bi ς in eorum nemoribus ad subtiles tabulas redactas nullo Mum adiud existente ferreo clauo tenerrimis arborum radibus re
mi componunt. Alij restibus divumnos arbor u popule rum aut alterius generis praeterquain quemnis no crescetibus ad cc.milliaria Gothica sive Germanica prope nauigia ligant.sed abietes di pini adeo procers altitu-
116쪽
. dinis,ac rectitudinis sunt, ut aptissime sint ad quelibee
. necessariti usum, etiam lucri cupidis ad opulentu quaestum, quado ultramarinis mercatoribus vetii possunt. Alis fabricando naues, conuersis ac contritis animaliuneruis, praecipuὸ rangi ferorum, sole Ventoq; siccatis, tabulata coniungunt. Sed hi nerui, instar stuparum, sunt a subtilioribus neruis pro usu silorum purgatis, extracti ut excrescentes,prout alibi de utilitate rangi ferorii. lib. de animalibus ostendetur. Omnia igitur nauigia undecunque fabricata, combinataq; fuerint, pinea pi' ce cuius inexhausta abundantia ibidem adest diligentissime liniuntur, clauisti; ligneis intus forisue, ubi opus fuerit, fortissimὸ compaginantur. Nauigia autem ad modii curta, non profunda sunt, sed valde lata. pro portione debita, pro usu velorum in tempestatibus reseruata, fabricantur: eo qudd breues undae sunt & spumosae, propter latetia sub aquis saxa excitatae. Cediitque ut in plurimu fluctibus, velut coriarius saccus,vndarumq; reflexioni, quia non duro, nec indomabili ferro, sed mollibus, ac tenacissimis viminibus & neruis sunt compaginata. Longoq; tempore ad elementorum iniuria, ob innatam picem,durant. Anchoris ex incuruatis fortium lignorum radicibus, saxorum podere si- delibus,& rei ibus populeis seu beruleis, pro sufficienti longitudine funium, & laneo panno pro Velo, vel arborum codicibus vlutur,maxime in stagnalibus aquis, uti rarissimὸ in mari salso. Harcit; nauigia Scutha a pellatur: sicuti & aliud oblongum genus in Bothnico mari & recentibus aquis, Haapar dicitur, sine quocunque ferro diligentissim E cobinatum. Sed uti mirae longitudinis est, ita de portentos e celeritatis, ut volare videatur ad leuem impulsum. Rapidis fluminibus E sublimioribus locis descendentibus iblummodo,& aestiue plicaturae re seruatur. Quo genere nauigij periculosissimὸ inter montana flumina i i 8. descendendo eu ctus fui:aded fragili ligno coalius sum,ob publica negotia peragenda, credere animam dc salutena meam: formidabilior erat transitus, quo magis in littore signa apparuere, magni nominis personas ibide vi fluminum fuisse suffocatas.
117쪽
De instructionesagiuandi. cap. u. ARtem sagittandi quasi connatam professione uniuersat gentes Septentrionales prosequuntur,yrp-cipue ex arcub. omni aetati,tempori, loco, & occasioni concessis,&hoc a primaeva aetate, qua soliciti parentes proles suas utriusque sexus, sed praecipuὶ masculos instruunt, quomodo manuales arcus nam alio sagittarum genere non Utuntur teneant, eleuent,deprimant, vel obliquent in telis excutiendis: atque si telum vel sagitta, non tacta meta, inter arbores , herbas vel niues evanuerit, aut ε sublimi si dat in fruticibus & arbusculis absconsa, quo pacto recuperari ponit: hoc est, ut aliam, vel plures sagittas, seruata eadem arcus eleuati ne, in longum vel altum dimissas, per cadentes inquirant.Nec enim longὸ ab ea reperibilis est, quam prius emisit. Huncq; modum tela recuperandi, seruant bali
iis ursinti stafij totius plagae Septentrionalis . Pueris itaque Vecomm edi metam diligentilis tangant, candidum aliquod cingu- sum σHi tum quo mirὸ delectantur atque noui arcus apponuntiendi prae- tur: similiter & puellis linea vestis. Tamque periti evamit . dunt, ut magno interstitio mediante, obolum vel acu Sagitta θ quatenus videre poteriit infallibiliter attingat, properiit mi ut personaliter anno praedicto is 8.an terris eorum co- qtii xes o stitutus vidi. Gens haec ut plurimu pusillae staturae est, lare teste animoque pusillo,ed qubdabsque urbibus aut castel-
acum attit: lis, vel in pagis,vel tentoriis, vel carris, aut solitudinegat in albo. vasta moratur inat, pars eorum in arboribus quadrato Gentis δε- ordine crescentibus domos collocant, ne desis niuium scriptio. casu in campestribus suffocentur, aut a bestiis fameliacis insuperabili agmine congredientibus devorentur: quo casu magna custodia fit praegnantium mulierum Moliemm & paruulorum , quos auidius tanquam delicatiorem p Pigntisi escam insequuntur, prout inferitis de luporum natura periclita. dicetur. Mulieres ac puellae earum regionii Valde foe-Faeminae cundae & pulchrae sunt, ea potissimum causa, quod c pulcserae ' dore & rubedine opificio naturae praecipuo formosae V. . siores habetur: nec fucum sciunt, aut scire volunt,etiam si venustatem eisdem natura negasset. Sunt etiamnum adolescentes & pueri, quos parentes tegunt sic-
118쪽
eatis animalium pellibus, precipuὸ iuuenum Vr rum. Nee vitio datur genti,simplicitate morum dc innocentia taliter institutae. De venarime Lappon . cap. a.
CVm alibi, videlicet primo lib. cap. a.dictum sit de'
Scricfinnis, Biarmensibus & Finmarchis, & moribus ac vita eorundem: hie adiungedum erit, qualiter in pandis seu latis , & lubricis tabulis pedibus allis iis, stiper valles, nivo sque montes ac cacumina montium, celerrimo transitu lapsuque, precipites in bestias efferuntur, arcubus & sagittis quaerendas. Foeminae solutis crinibus inredunt sagittas. Nec mirum, quia sub polo habitantibus in vasto nemorum circuitu , tanta ferarum reperitur foecunditas & multitudo, ut soli viri nisi & foemi nar accurrant, non sussiciant ad earu venationem instituendam. Igitur eadem agilitate,& sor Fominis sitan maiori quam viri, foeminae venantur. Attam e Vir aenatrices. praedam diuidit, veruq; designat assandam: quidve d mesticis seu vicinis certa liberalitate donandum sit, disponit. Nec tantum haec venandi sagacitas in terr stres feras tam insidiose quam apertὶ quaerendas , ese tenditur, quam etiam in aues diuersi generis, amplissimas solitudines inhabitantes: quarum plumis molli oribus pro lectis , pennisque durioribus pro texturis neruorum utuntur. Carnibus verb horum animalium frequentius assis quam elixis vescuntur. Pellium vero exuuias,corporibus paruulorum filioru vel adolescentum adaptant, uti avium, pro capitum tegumentis. Ideoque temere apud plerosque creditur, qu bd sint cor Lahisis,pore hirsuto instar brutorum aut beluarum: quod for fallo cre-san prouenit, ob ignorantiam aut Voluptatem quaA duhi inde plerique capiunt,ut supra fidem rerum dicant ιινὰ his omnia comperta sibi apud remotiores se terras, ut Paulo Iovio vi- 'sum est.
119쪽
TRanseut homines & equi, quasi super clypeos militares. Sunt enim inter Septe trionalia regna Sue Destia tiae & Norti egiae montes alti limitanei, Dostrini dicti, moto. ac alij similes hyberno tempore adeo dentis & profundis repleti niuibus , ut per eos solidum iter communi more viatoribus pernegetur. Verhm ut domestici negotiatores eiusti odi di cultatem ingenio superent, arteque pondera leuent, crates seu arcus leui ac lato subere, seu cortice tiliano contextos, pedibus propriis ac equorum alligant.iugaque niuium sine formidine depressionis graui licet pondere onusti conculcat, iterit; Duo mili- diurnum, duo scilicet montana miliaria quae ir. Italicaaria septen sunt propter dierum breuitate conficiunt. Noete verbirionalia sub splendidissima luna, duplatum iter communi, autia. Italica triplatum. Neque id incommodὸ fit, cum niuium rofagisM. uerberatione lunaris spledor sublunes de decliues campos illustret, ut etiam montium praecipitia ac noxias feras a longὶ prospiciant euitandas: inter quas Montani lupi subintenso frigore, mense praesertiin Ianu trio, agmine magno conglobati,sunt nocetiores, prout infra de periculo luporum dicetur. Res autem que tam ingenioso labore portantur,sunt sal, crustatum ferru, lineus ac laneus pannus, di alicubi mineralia saxa argenti, cupri, ac pelles praetiosae. Vt autem equi, ad iterniueum prouidelius instituantur, eos in nivosis vallibus, a iuuentute exilibus sportis quasi corbibus ad pedes alligatis, cum leui onere diei im ducunt, ut assuencant podera portare grauiora. Nec minus ductores cor
' . . bibus sub plantis alligatis sese baculo inferius lato ha bilitant ek sustentant, ut his p ambulis pro tempore
imminentem valeant effugere necessitatem & mose tem. Euenit enim itinerantibus, ve Austro flante tantum nix mollescat, ut impressis pedibus equi vel homii nis, nisi modo prouideatur antedicto, quasi aperta vorago cedat: nec est qui releuet solum cum iumento, nisi fidis hominibus fuerit c
120쪽
in periculose transsu intra montes.
MAius adhuc periculti in cauernosis montibus iter
facientibus imminet : quia flatus seu ventorum spiracula adeo vehementia ibidem, concursu minutarum niuium excitari videntur, ut nisi comportatis forsoriis siue ligonibus quibus viam aperiat. vix adsit spes qua exeant aItassimos montes & profundissimas valles. Montes igitur hi praecipui sunt, Dostra, Schars, Sula, Horuilla, cum multis similibus : de quorum radicibus vel umbilicis exeunt vastissima flumina, parti in in Orientem, di partim in Occidente. Ucrpetui enim montes, quasi linea dorsotenus tracta,ab Austro in Septentrionem continuo gibbo ducuturi nominaque sortiuntur a nrouinciis, amnibus vel forma locorum. vel bestiis vertantibus in eisdem, ut ab ursis, lupis & ceruis, aut castoribus & aliis animalibus omnimodὸ pilosis, quae pro loci qualitate contra vim frigorum peropti-mὸ sunt vestita. Ideoq; leones, cameli, simiae, asini, vel muli, vix ed portati superuiuere possunt. Motes tam et os incolae hyemis tempore, domesticatis rogis risquasi iugalibus ceruis, oneribus non exiguis pcnetrat, milliaribus Italicis proph ducentis . Vni autem viro quadraginta angi feri pertinent domesticati: quorum quilibet pondus suffert librarum ducentarum de amplius. Montium Sept. nomi
Issi inuere neqxeant animalia quae no sanreto corpore
hirsuta. De lege comorum necandorum. cap. is. I Ege constitutum est in Hadia,id est, terra glaciali, regno Noruegiae antiquitus & nunc subiecta, ut quicunq; noxiam bestiam occiderit, a fisco vel R gio praefecto, iuxta crudelitate occisi cadaueris & pr sentati,constitutum suscipiat emolumetum. Ctim ita consi EMque comi etiam albi, ibidem pIus quam in aliis regi cidunt senibus, agnellos dc porcellos impetuoso volatu ac via-sularum raptu occidedo, sint saeuiores, iuuenes terra- cri xum incolae eo labore se habilitant & indurant, ut hac depopulationem ulciscantur,plurimos cortiorum Occidendo sagittis: solaq; rostra funibus aligata, presidibus