장음표시 사용
421쪽
CAP. I . vitatem , A luis aculeis nervosas tunicas pungendo, A mordicando, pe dum De fame, eas corrugant, sed praeterea molestam , 3e dolorificam passionem inducunt, e siti. quam famem vocamus . Hoc suadetur ex eo , quM POil quam repleto sto iam acho sames exempta est , tunc succis acidis, aut acribus denub famem irritamus. Et fames canina nullis cibis sedari potest , quia nempe mem-hratrae , δέ nervi stomachi perpetuli a succo corrosivo mordicantur, sive ob insignem ejus acrimoniam , sive a profluvio abundanter eliussi ab illis vasis
inando verb talis passio connexa est cum de quio, 2 insigni virium prostratione , tunc quidem sedarr, vel salieni moderati passio potes ab odoribus, Se succis cardiacis, quatenus spiritus reiiciuntur, aut motu , quo fibrae nerveae lancinantur vi quadam narcotica, quietem nanciscuntur.
P R O P o S. CCIII. . 'caussain sitis iudicare.
NEcessarium esse quo rem potus , tum , ut In stomacho cibaria solida
ingesta dilui, emuere, M macerari pollint, tum, ut inKrviat ad chy- Iu in fluidum eui facilius per angui ias valorum lacteorum eaecipi, Se excurrere possith 3e tandem , ut fibra , ὁe tunicae ventriculi madefiant , si enim nimis arescerent , ineptae essent ad motus , Rexprelsiones efficiendas. Modb pallio sitis, aut pendet ex ariditate faucium, gulae , Sc stomachi, aut ex acredine salium , quibus tunicae praedictarum partium insarciuntur. Utroque modo caussa pallionis litis, est vellicatio nervorum, aut quia ab ariditate tunicarum comprimuntur , δε in motu earundem nervosae fibrae distrahuntur , vel quia punguntur a latinis aculeis.
. ' sensus Iucundi exponere. Summe expetibilem esse dolorum curationem quam subsequatur suavis quidam sensus jucundus, natura ipsa docet. Cumque fames sit affectio moleita , ac morbosa, quae oritur ex mordicatione , quam patiuntur meminbranae , Sc nervosae palles stomachi a succis corrosivis . Ergo amotio Se cuis, ratio talis dolorificae molestiae delectationem , 2 gaudium inducere debet. Qua verb operatione, Sc modo talis medela absolvatur , inquirendum est. Et primo adverto, qu bd famis exemptio non sit per remotionem , Ω ex pullionem illius succi corrotivi ex stomacho , qui potius utilis est , & idebejectio eiusdem noxia esset , impediretur enim opus nutritionis ι sed fit superaddendo novam materiam , scilicet cibaria , quae ad instar spongiae su cum ulum corrosivum exueat , δι sic duplex bonum natura coni equitur. Prit b, membranae ventriculi 1 molestia corrosiva liberantur: Secundd, utiliter acrimonia, Se vis corrotiva exercetur , macerando , 3e fermentando cibaria ipsa ingesta, Se hinc inchoatur ch3li confectio . Verum , quia ex tunica interna ventriculi ab ingestis cibariis omnino abstergi non posiet succus ille corroimus, a quo inllciebatur, proindeque
422쪽
non tolleretur mordicativa molestia famis ideb natura novo auxilio potus CAM . indiguit, quo plura compendia Consequitur, De quibus fuse egimus de Desime, Renis. Prop. Ig4. hujus. Prinali diluendo internam ventriculi tunicam, ab- Θ siti. stergit illum succum salinum sermentitium , M sic inolestiam famis tollit. SecundΛ, humectando fauces, oesophagum , M Ventriculi tunicas, eas molistiores, & flexibiliores regdit . . Tertili, iatinae particulae a potu dissolutae per omnes a filiaetus ciborum penτtrando, facilius macerationem eorumpi move'. Quarib potus inseruit, ut Vehiculum ciborum , ii quo lubrici res redditi der intellina iacile dissi uere possunt, & praeterea chylus fluxilis fit, 2 ideli per subtiiissimos canales vasorum lacteorum , Ω me sera arum ad cor deferri potest . Quintb tandem, postquam languificatio confecta est, aqueus fluor impraegnatus salibus alchali satis per venes expurgatur , M sauis gui nem purum, & lyncerum relinquit. ' . . . Potito sensus ille suavis, qui sedata siti subsequitur, ut pharimum in faucibus , lingua , V oesophago percipitur , tum , quia tollitur ariditas, Scmolesta scabrities illarum partium , quae motiones imped', tam etiam, quia salinae particulae ibidem retentae eb magis membranas pungunt, M COrr dunt , quὶ Magis areicunt, δι adeseetu fluoris non abluuntur, Se non asporis tantur . Quare ablata caussa illius molestiae, subsequi debet sensus iucundus juxta naturae leges.
Non esset completa dissertatio de motibus animalium , si tantum mora
motuum caussae , & modi recenserentur, qui secundum ordinem naisturae , M in statu sanitatis fiunt , sed etiam oporteret , ut motus perturbati, molesti, & morbi fici, examinarentur . Quia verb hoc vires meas superat, cogor pauca aliqua potius innuere, quam exacte declarue . Et prius de m tibus dolorificis in genere agam .
caussa praelua doloris , non es divisio continuLSI vera esset vulgaris definitio doloris j qu bd scilicet sit divisio continui,
proculdubio nulla divisio continui, vivente animali, fieri posset absque doloris tensu . Et e conversb nunquam , doIor contingeret absque continui divisione . Hoc autem multoties minime verificari , id e tur. Quia ne dum ossa corrodi, & secari possis Di, sed etiam cerebri, viscerum , Se carnium portiones aliquando ablcinduntur absque ullo doloris sensu. Pra tererat di visio continui i ut divisio est, produceret dolorem , plane passio dolorifica percipi deberet toto tempore, quo partes dissectae iunt, scilicet quamdiu vulnera non agglutinantur , quod est falsum, nam solummod, tempore punis Hurae, vel disi et ionis, a tali sensu afficimur, k paulli post cessit dolor. Et licet verum sit, qudd solummodd nervi, membranae, bc tendones, si . . Disiligod by Corale
423쪽
CAP. o. sentitivae partes lint in animali, & reliquae a nervis destitutae lensu careant. De mo- Ω proinde dolorem non percipiant ἔ videmus tamen , qubd acerbi , Ω intoribus, lerabiles dolores non contingunt, quando disiectae sunt membranae, aut lorificis . nervi, sed potius, quando integri permanent. Verum tamen est, quia si nervi acu pungamur, vel lucco salino mordicentur, aut malleo contunda tur , tunc molestissimi dolores sentiuntur , sed non inde collisi tuo, qudd divisione continuitatis fibrarum dolores excitentur . Quia subtilissimae Ghrillae , ex quibus fasciculi nervosi, & membranae componuntur , ex uncari non posse videntur ab aciebus acutissimis acus, vel salium; sicuti videamus, qu bd 1 subtili mucrone clavi penetrantis non truncantur fibrae ligni, aut panni, sed solummodb parumper distrahuntur, & ah invicem separaniatur , ut locum cedant subintranti illi cuneolo, nec scissura fibrarum hi, niis si ab acie lata scalpelli, aut cultri. Tandem licet concedatur , fibrilias aliis quas nerveas a punctura acus abscindi. 2 truncari, M ob id tam grandem dolorificam pastionem induci, plane discisso integro nervo, nempe fasciculo ex millenis fibrillis composito, resultare uiui maior dolor , ouia Est a deb alium , ut post nervi totalem discissuram dolor cesset. Igitur a caussa longe diversa a continui divitione dolor producitur. P R O P O S. CCVI. caussa praeipua Moris non es di lutis compositionis , O
IN praecedenti ostensum est , qubd simplex discissio , Ω detruncatio fibraia
rum nervorum, & membranarum, non sit praecipua caussa doloris. odb videndum est , an dissolutio compositionis, & texturae earundem fi brarum sit potissima caussa doloris. Et sane, si solummodb a contusione nervorum , facta ab ictu alicujus corporis duri, veluti a malleo, dolor emceretur , plane censeri posset , qubd a dissolutione texturie tibiarum dolor. Penderet; nam re vera contulio talem dissolutionem producere post ei: ae frequentius dolores acerbi excitantur a simplici punctura acus, aut ab aculeis salium , quorum acies acutissimae ineptae sunt ad texturam nervorum dissolvendam , eo quod parumper distractis, M ab invicem .paratis dat mentis , vel particulis fibrarum , quantum nempe occupant acuti 1Ιimi illi mucrones, non videtur dissolvi posse textura earum . Propterea, qubd aolutinosa earum consistentia subith retrahuntur, Usti ut mantur , 2 pri rem connexionem resarciunt , sicut fides citharae poli distractionem ivbub
sponte contrahuntur. - . ' , ,
Quod postea talis minima distractio fibrarum , ut distramo est, dolorifica non sit, patet ex eo , qubd tractis articulis , & compressa carne mulcia lorum , multo magis distrahi, & .elongari nervorum fibrae deberent, quam ah interpolitione apicis acus, M tamen nullum dolorem inducunt. Adde , quod absque ulla punsitura dolor excitauir, quando scilicet sessuisca tanguntur, & refricantur nervi, aut membranae oculorum, & tunc, nec distrahuntur fibrae nerveae, nec dissolvitur textura earum . Igitur praecipuas& potissima caussa doloris longe diversa est a dissolutione compositionis
424쪽
Praecipua , se immediata onga doloris videtur esse vestieatis facta tibus d
in nemis , cujus mechanica operatio exponitur . larificis o V Xclusi continui divisione, & dissolutione texturae fibrarum nervearum. m. resta, sola vellicatio,& corrosio earum 1 quae sensum dolorificum inisducere poέIit. Quia sensitivissimae fibrae nerveae, M succi spiti tuo si in earum sponsosa medulla existentem facile irritari posse videntur, quatenus
irregulari , se perturbato motu.agitati , Communicare possunt cerebro con- ... similes concus nones assi metus, qim comulsivam ii Iam pallionem , moleis .stam, in cruciantem inducant. quam dolorem Vacamus.
Quod vel , talis passio in animalisaede sensitiva induci possit, suadetur ex ito molesto cruciatu, quem producit sonitus ille acutus, qui fit, dum, 'faber custrum, seu Iamiuam faream, lima corrodit , M plano sibilus ill dissonasti , adui moleste tympanum auditus vel Iicat, ut sint , qui libentius
ictum validia ugni', aut calcis tolerent, quam obstrepentem illum sibilum, audire velim. Et quis capiet, qu bd iouus ille , qyi est acris tremor , scis. ἰsuram ullam, aut iupturam, vel dissolutionem membranae tympani auditorii inducat Nil enim ulti. vellicationem irregularem, 2 dissonam inferre posse videtur, a qua perturbetur armonicus ille rhγthmus, quo animales spiritus naturali lege moveri apti nati sunt. Hoc confirmatur ex horrore illo convulsivo viscerum , qui excitatu preminiscentia illius nauseae, quam olim potio cathartica ventriculo induxerat. Plane concussio illa dolorifica viscerum ab ulla continui divisione, sed. mota spirituum inordinatu nervos vellicante , Se concutienti produci
Qubdque praetere passiones doloriscae pendeant praedie Is vellicatio.
nibus, confirmari poteth ex modo, quo multoties medicantur . Observavh multoties molestiam illam dolorificam . quam asseu lenis contamas , aut
fricatio fel ucar, aut muscar in naribus 4 in superciliis, & in honte, quaa passo tam molesta est, ut ad eam tollendam aliqui colaphoς tibi impingant. caput patietibus incutiant, M unguibus cutem lacerent usque ad sanguinimemilionem . Si igitur vel ficatio illa indiget tam enormi medicina corro Anis, Se discissionis cutis ab unguibus, quae corrotio dolorifica est ex sui naritura , Ergh illa uellicatio facta a festuca, vel a contactu muscae muliti magis Glorifica erit, qu m sie nervorum incute existenti. corrosio, 2 laceratio , Et proinde molestia dolorifica ex sui natura consistit solummod, In illa nervorum vellicatione, & prurigine, qua irregulariter spiritus ani
males in cerebro concutiuntur Contra eorum naturalem indolem,
Hinc est , qubd internae vellicationes dolorrficae I Narcothicis quietem indueentibus facile sedentur'. Hinc etiam dolores dentium aliquando ab Ineptissimis vethis , a circulatoribus susurratis, per breve tempus sedantur3 quia nempe vehemens opinio, qua aegri medicari posse ab illis suadeotur. animalibus spiriti hos contrarium motum indueit, quo vellicativa oomis motio interrumpitur e aliquando prorsus tollitur. Id ipsum praeclare confir matur ex modo, quo meticatur convulsiva illa auris contractio, quun It
425쪽
militatis sensum a lassi tydine valde differre, manifestum est 3 quia
illa oritur ex simplici delectu Vututis moti vae , iuuψmpetum facientis . hac verb est passio quaedam angoris , quae post laboriosos motus. ex antlatos percipitur. Sic Pueri, qui grRndia pondera sui pendet e nou possunt vitium penuriam, heti abi que ullo seusa lalsitudinis taliant ii ii eadmipudium . At Viri sobulli post violentas mosiones tarporis FuIcis uiit palissionem illam molestam,&dolorificam artuum, M spirituum cum a etate, x deliquio, quam lassitudinem .vocamus. Talis porro pati dip.ribus Maia 'ss oritur . Et privab videndum est. -
P R O P Ο s. . CCUI H. Ω-novi passis lassitudinis a seia spirituum d/ssitatione produeatur VIdemus aliquando. quia Viri bene valentes post diuturnam inediam
ob quamlibet corporis avitationem , molestinimum sarisum lassitudinis patiuntur . α quia tunc ovgana motus detrita . M lacerata non simi, i fertur'ubd ex defectu virtutis impetum facientis talis Iessitudo contingat: cum succi spirituosi nervis instillaridebeant, ut una cum sanguine in inuis sculis egcitare valeant displosionem illam, qua motus in .animali fiunt . Dicendum est, quM ex spei hu talis succi spirituos passo lassitudinis in tali casu oriatur . Utveat, amodum mechanicum , quo laboriosa talis lassitudo fit, indicare possimus . Consilero. qudd quando pises homines suis spendunt, M trahunt e guum pondus , quod si lingulari hosniue moveri Potest, tunc panam , vel nihil delatigantur , qui unus post alium succedam Potest ad onus superandum per breve tempus,&deinde a quiete refici potest. At si ab unico homine idem pondus assiduo labore trahariir , mirum non est,.valde eum defatigari , M tandem languore anici, Eodem modo succi spirituosi s siris abundanter subministrati conciei possunt, ut plures hainti onus portantes; ιe ideb facili negotio quando Lucci spiritu oli abundantes sunt, una partici eorum luccedere poteli statis temporibus ad pondus sustinenda ol/ έecus autem eontingit in pauperiet ιpirituum . qui indelesso, B continuato labore absque ulla requieonuri tu cumbunt. , Hoc exemplam ut aptari possit nostro caldi, conliderandum ust , quM succi spirituosi instillantur otifichis nervorum Intra musculos, & idub. uando tubuli spongioli fibrarum nervearum abundanter repleti sunt tali lacco spirituoso, continenter ab illis subministrari poteri absque ulla interis ruptione: Λt quando ob inediam praecedentem, vel ob diuturnam et ii
426쪽
spiritus late inepti sunt ad displosionem illam eIficiendam 3 tunc grandi CAP Ig.
conatu ex cerebro transmitti debent, quhd in tanta ijpirituum penuria fie- De Iosia
si non potest absoue sensu lassitudinis, & languori , R hinc dolorifica ilis tudinis Ia passio oriri posse videtur. molesta.
P R Ο Ρ Ο s. CCIX. ex .ione organorum passis lasstudinis dolori ea striatumTRipliti modo ab organis laesis lassitudo induci potest. Primb, qu Iaobst tuetis viis , succi spiritu os perduci non possunt ad musculos mo- . vetulos . Secundb , quia distractis , aut laceratis fibris musculoruim, 2 ten---- 3on possunt sine doloris sensu moveri . Tertili, quia I sordibus in thr M as in farctis motus impediuntur , sicuti rotae horologii ob pulverem, ne ubiginem difficile agitari possunt. imum patet, quod succi spirituos loco motivi , quamvis In
cerebro a Dunflent, non possunt movere artus, nisi ex cerebro ad musculos
per nervos silicantur. Ergo quando Viae, sive orificia nervorum sunt obstineta peride spiritus inflare non poterunt musculos , ac si animal carireret lpiritibus . Hinc oritur illa inertia , torpor , ὀe lassitudo , quam patimur lubith post expergefactionem , quae eandem passionem lailitudinis inducit , ac laboriosa corporas commotior quando scilicet spiritus copios resecti sunt, & tamen , quia Viae nervorum adhuc I succis nutritiis obstruis Hae sunt, non possunt illi ab imperio voluntatis impelli ad musculos m Uendos, ut superius dictum est. Id ipsum contingere videtur in aliquibus morbis acutis, in quibus viis res momento prosternuntur , non quia spiritus deficiat , sed quia perduci non possunt ad musculos moVendos , quod conjicitur ex eo, qu bd exacta Paroxylmo vires redeunt absque eo, quod a novo cibo reficiantur , id va lidissime musculos movent superveniente phroenitide. Secundb . Eadem passio laiIitudinis producitur, laesis organis motuum localium , absque ullo spirituum defectu ; Quia nempe musculi valido impetu inflati non possunt, nisi eorum fibrae detrahantur a cuneis materia: raia refactae intra earum poros, nec grandia pondera suspendere , Se movere va Ient , nisi fibrae, tum musculoste , tum tendinosae a nimia distramone ali quam lacerationem patiantur : pariterque fieri non potest , ut ligamenta,& cartilagines inter articulos interceptae non conterantur ab incumbente pondere corporis eiusdem animalis 1, tales autem distractiones, lacerationes,& contusiones nunquam fient absque eo, quia situs, ordγ, Ω connexio par ticularum , fibrosam consormationem constituentium dissolvantur , perturbenturque , in qua praeter naturalem transpositionem partium mirae vellia Cationes, Se corrosiones contingent, quae dolorificae, Se molestae erunt. un de mirum non est , quod anxietatem afferant . Tertili, impeditur motus musculorum a puncturis acrium succorum,
inter fibras dispersorum, qui suis aculeis dolorificam passionem inducunt, quando musculi agitantur de propterea in hilae corporibus impuris moinsistiores lassitudines contingunt.
D uarib, adem passio oritur ab infarctione excrementitiorum succorum
427쪽
CA P. I 8. viscidorum, replentium musculorum porositates,qui proinde impediunt inis De lassi- fiationem,line qua agere musculi non possunt, eodem modo, ac rotae horolo-xudinis m, rubigine contracta, circumvolui non sine difficultate possuat ex ta-
molesta. ii , inquam , dissicultate fit, ut majori molestia lassitudinis animalia δε-
Malo lassitudinis quies ipsa duplici nomine medetur . Primb , quia cetasat laesio , A vellicatio illa fibrarum musculorum'. Secundb , quia sentim reficiuntur particular laesae, & deperditae, atque reponuntur suis debitis locis illae, quae ablatae fuerant , & glutinantur partes discissae 1 succo nutritio 3dveniente. Quae omnia suavi quodam sensu reieetivo contingant.
uare flando , magis defatigamur, quam deambulando rationem reddere. . ,
QVia stando, retinemus corporis machinam in situ erecto, 'hoc non
soli mulauit extendentes articulos crurum, M spinae py thant , cum - maxima oneris pars a duritie ossium cruralium , M spmse , tanquam a columnis sustineatur; e contra in deambulatione iidem musculi directores animalis praeter retentionem in ii tu erecto debent insuper suspendere,& anterius impellere integrum pondus totius corporis animalis , eo quod
sne flexione tibiarum deambulatio fieri non potest ue & quando tibiae fi
ctuntur , tunc tota machina animalis incurvata non innititur columnis
crurum , 2 ideb violenter elevari debet ab illis musculis extensoritius. Ergo multb magis laboriosa aetione fatigari deberemus deambulando, quam itando: Quod tamen est falsum ; Igitur aliunde petenda est caussa ta situdinis, & deliquii, quo stando assicimur. Harer, ni fallor, pendet ex eo, qu bd actio continuata eiusdem musculi , quae fit lustinendo idem pondus, 1icet exiguum , molestissima est , & majorem Iailitudinem inducit, quam liactione non assidua, sedi interrupta, interpolitis frequentibus paulis, su- sp deret pondus decies maius prolixiori tempore , Et ratio est, quia actio eiusdem musculi continuati absque ulla quiete non potest , nili continuli tensus , R inflatus permanet ; δc proinde oportet, ut stillicidia succi ,piti- tuosi e nervis continuato fluxu exprima citur 3 aliter absque quiete , novae displosiones in musculis non fierent. Vetum 1 tali continuata spirituum essulione ductus nervorum evacuantur, & exucci redduntur, eo qubd plus exit ex eis, quam ex cerebro introduci, Se transmitti possit. Quare cessa-hit effluvium succi spirituosi intra musculum , vel saltem laborioso conatae cerebro guttulae aliquae exprimi possunt, Se hinc oritur sensus lassitudinis, 2 languoris, qui stando percipitur. At perambulando, musculi per viisces quiestunt, Se ideb tubuli nervoli in eos desinentes refici, 2 repleti successive spirituoso succo possunt. 2 sic interruptis actionibus, lacile possunt machinam animalis sustinere , Ω movere ab oe notabili lassitudinis sensu. Praeter spirituum desectum , considero, quΛd in moderata , 2 x icissitu dinaria actione musculorum, quae deambulando fit, oportet, ut fibrae musculorum , v tendinum moderate per vices distrahantur, k ab interpolitia quietibus reficiantur. At stando, quia iidem musculi extensores articulo
428쪽
rum, nedum absque ulla intermissione agunt, sed valido conamine labo- CAP. ravi non quia grande pondus sustinerat, sed quia valde relaxati sunt ultra De In si-
exigentiam naturalem eorum , Ob directionem articulorum ι genuum , M tudinircoxendicum, & proinde decurtatio fibrarum consueta irrita redditur , ut remolestiis. chorda arcus relaxata, licet contrahatur, tamen vim non habet arcum
constringendi, necesse est, ut plus iusto eorum fibrae distrahantur , cumsti ventur illis refeetionibus vicissitudinariis, Sc proinde fibrae aliquo pacto aceranturJ quae laceratio cum ex sui natura sit dolorifica, fit, ut itando facultas senili va in cerebro percipiat talem passionein lassitudinis . Contra vel , in deambulatione, crebrae fibrarum musculorum dili ramones cilli meis, dicantur . 2 ideb dolorificae non sunt, nec tantam lassitudinem inducere lup ir stando , plantarum pedum palles , membranae, cartilagines , religamsuta tendinosa, quae ad instar pulvinarium inter articulos ossium ti biarumς spinae interponuntur a continua Pressione oneris totius corporis inculI-litis valde contunduntur , Sc talis contulio lacerationem aliquarum
sartium dot ficam inducit , quae non medicatur, dum stando , non Maturocus refectiviii, 2 quieti . At facultassensitiva animalis multi, magis assicitur dolore cujuslibet partis coryoris,quam consuetis laboribus omnium muscvilorum artuum , M a contulionibus interruptis, la reparatis, qui fiunt absque hesionibus dolorificis in exercitio deambulationis. Hoc mirifice comprobatur ab experientia. Videmus enim, quod diuturna , Ω continuata sessio, etiam in loco commodo , producit notabilem sensum lassitudinis , At languoris, ut experiuntur qui naVicula , vel le ti-Ca Vehuntur. Et, quod magis mirere, medicina hujus mali est laboriosa deambulatio , a qua in fine itineris diurni Praeclare, M summa cum jucun. ditate reficiuntur . unde patet , qudd nedum ab illa continua sessione musculi glutei, δι omnes arcus comprimuntur , 2 ideli eorum fibrae lacerantur, sed praeterea impeditur circulatio sanguinis, fle motus nutri sonis partium compressarum. Hinc sequitur Holorifica illa passio lassitudinis , ae languoris , quae postea tollitur , de medicatur non quiete i sed a laborioso motu musculorum , qui deambulando fieri debet. Sic pariter diu stando , praeter lacerationem dolorificam musculorum
extensoriorum, tendinum, uel cartilaginum, patimur quoque laesionem , qua impeditur circularis motus sanguinis per eosdem musculos a continua e rum tentione, Se turgentia. Qinuum malorum appropriata med ιcina est notiri es , sed motus deambulationis, a quo circulatio sanguinis restituitur,iffusio spirituum per nervos suppletur , Se lacerationes a succis nutricii
Luare vetimentes , O inusitati motus inducunt dolores articuliorum , m musculorum, causa conjicitur. Xperientia constat 4qubd vehementes, Minusitatae motiones, quae dec . sudando fiunt .in lusu Pilae, aut in gladiatorio exercitio, dolores
429쪽
CAP. I9. nam, quando articuli, Μ musculi brachiorum, st tibiarum consuetos mu-Dς Mο- tus etficere non possunt, sine molesto , x gravi dolore: A procul dubio talis dolor non producitur 1 laceratione , & ruptura fibrarum , musculorum , latendinum . Primb , quia subitb talis noxa percipi deberet in actu exercitii violenti , quando nempe laceratio , M ruptura fit , non Verb diu sequenti, quando laetio potius refecta, A consolidata esse potuit. Secundb, quia mediis catur nona quiete , sed a novo, 2 repetito consimili exercitio violento . Videtur erso, quod talis dolor produci possit 1 concursu abundantis serosi , Ω viscidi humoris, qui replendo porositates carnium, nimium dilatatas a praecedentibus displosionibus ad instar spongiae, M a tali tumolpcimento fibrae absque puneturis dolorificis moveri non post uni tumor , Min farctio tolli non potest, nisi per transpirationem insiPer poros cutis, aut eliquatis glutinosis serositatibus, 2 transmissi Nas, & hae operationes iuvantur. 2 mirifice promoventur ab exercrioso subsequente, quatenus attenuantur, elinctuantur , impelhumores illi stagnantes, qui speciem quandam abscessas conficis, iacile elici possunt; M perinde tollitur caussa doloris . , Insuper ex tali motu renovato acquiritur aliud bonum , est 'se dispo sitio& aptitudo ad vehementes motiones in posterum efficiendas, Cium , dilatatis,& apertis novis viis in musculis sanguis facilius emuere possit, & melius nutrire fibras illas valeat: R ideb ronustiores , & mobiliores redditae maiori Macritate, ac promptitudiae deinceps moveri paterunt.
Convulsio , dicItur motus involuntarius distensionis, vel contractionis alicujus articuli iactus a causia praeternaturali . De tali motu aliqua
comusio non si a nerυorum contractione, aut relaxationeVUlgatum est, convulsionem, seu spasmum esse nervorum pravam affectionem , qui a nimia ariditate , aut superflua humectatione decurtantur , 2 tunc musculos in quibus ramificantur , violenter contrahenis do infleetunt, vel dilatant articulos, quibus annectuntur. Haec sententia meritc, antiquata est, clim ab experientia, & ratione evidentillime refutetur. Quia nunquam nervi arefactis exiccatique visi sunt, ob id contrahi non possunt, sicuti pili combusti, M torretacti contrahi, x torqueri solent: Neque ii madefactione , quae naturaliter nervis convenit, unquam contra huntur, nec pariter 2 nimia sebrili caliditate , aut a gelu hoc producitur. Postea licet revera nervi contraherentur, tamen non possent articuli tam valida vi incurvari, aut distendi , eo qubd nervi non ampuntur duobus teria
minis duris, 2 rimis, veluti clavis , licuti musculi ossibus, aut fixis te dini Diqitigod ρον Corale
430쪽
nectuntur molli quoque carni musculosae, R intermediae nervorum longitudines non direete , sed flexuose , A laxe incurvantur . Quare est impolliis conυuia hile , ut nerv i ad instar lanis contracti, 2 clavo assigi articulum anninum sivis. sectant. '
P R O P O S. CCXIII. DIsinus se a contractione in luntaria musculorum , facta a
tu patet, in articulis inflexis, aut distrams ob convulsionem , qu bdus musculus, qui voluntariat alicui contractioni destinatus fuerat inflatus vittatis , postea in spasmo , in villi contractus , tensus , M induratus pern neutraque motus convulsivus non differt a motu voluntario in actio. ne ipsa 3 1 bia caussa essiciente , quia fit ab imperio voluntatis, secus ac ilis. Ia . Si igitur id ipsum , qu bd a motu voluntatis essiciebatur in statu sanita. tis , pol est a caussa rari bifica iisdem necessariis operandi modis absolvituri
Ergo ambo motus iisdem mechanicis operandi modis fiunt. Uerum in motu voluntario spiritus animales , vellicando initia nervorum in cerebro, eosque convellensi , exprimunt guttulas succi nervosi intra sanguinem contentum in musculis, a quibus displosio inflativa consurgit. Igitur oportet, ut inlisa sino eadem irritatio in nervis , & effusio succi spirituosi fieret a caussa morbifica . Videmus autem , qudd talis irritatio efficitur in nervis cruralitatius Ranarum exenteratarum, quotiescunque acu punguntur , vel succo sa- ino tanguntur . Et in nobis iplis experimur, qudit irritatis nervis narium, aut Λ sperae arteriar, excitantur motuS convulsivi sternutationis , aut tussis. Igitur simili modo puncturae, aut corrosiones factae in nervis artuum ab ali quo succo acri, & salino, possunt motus convulsi Vos producere. Qui motus erunt transitorii, 2 momentanei, si irritatio subi id cesset; 2 diuturni MPerseverantes, si irritatio illa Continenter fiat. Hoc confirmatur ex eo,
qudit in illis, qui convulsi pereunt post mortem , cessat illa distorsio, R dlxiguntur articuli, qui contracti fuerant z eo qubd, extincta prorsus facultate lentitiva in nervis , deficit quoque sensus molestiae, a qua convelleba tur , & proinde non amplius succam spirituosum, nempe caussam displosio-mis intra musculos effundunt 3 idiaque contractio illa violenta musculi deis Ecleae Restat solummodb dissicultas, quomodo tanta copia secet spirituosi h mervis effundi possit, quae sussiciat ad displosionem continuatam efficiendam per plures dies in musculis convulsis. Cui dissicultati patet responsio xx superius dictis, ubi ostensum est , qu bd non exigitur abundans profluisvium succi spirituosi e nervis 3 sed suscit minimarum guttularum dispensatio, quales sunt particulae odorosae Zitati, Vel Catharticae . oues 1 virectunti mpat, in vino diffundiuidita