장음표시 사용
441쪽
CAP. 2I. semper eodem tenore sermentatur: α bullit, scilicet aeque inealeseit, MDe motu aequalibus temporibus gignit ampullas 'Vaporosas ejusdem molis, aeque a reccande- merosas , Se aequali frequentia , sive utris turgeat, siVe non . Et ratio , quarusentia ob nimiam turgentiam vas dissilit, non eli, quia tunc inclusum vinum febrius . majori vehementia fermentatur , Icilicet magis calet , M major proportio. ne , ὁe celeritate ampullas vaporosaS gignit. Sed tunc praecise .completustrepletio utris, 2 deinceps aucta superfluu moles aeris evaporati a multo no a potest in loco strictiori utris, dicta moles tanto ere dilatata contineri , κ roinde vim facit, ut quaerat amplum spatium aequale suae moli. 2 hinc cissura vasis eiscitur . At sanguis intra Venas inclusus, si completo primo
paroxysmo, ad instar musti, fermentativiain motum exercet, & ebullie absque turgentia , non secus ac mustum, non Video, quomodo expectari de beat turgentia venarum , M arteriarum ad hoc, ut subsequens febris ecce
datur, quandoquidem dissilitio valorum sanguineorum frustra timetur, cum vasa sanguinea in principio novi parOxyimi, neque turgeant, neque sanaui nem serventem contineant; imb exinanita , 2 aded pusilla , Oe frigida tint, ut pulsus contracti ,2 parvi fiant 3 2 ut plurimum rigorem , ω tremorem concomitantem habeant ἔ nec ebullitio, A caliditas tanguinjs producitur turgentia , sed ab ipso motu fermentativo sanguinis, qui motu, fit ab intiatio s ex concessione ipsius met Authoris alias comparari non posiet cum mullo ferinentescente . Origo ergo sallaciae in hoc consiliit , qudit comparatur quies intermittentiae febrilis, quae est defectus, Se Privatio motus ieris
intentativi sanguinis cum statu utris musto oppleti ante esus turgentiam pedi severantis, absque diistitione , 2 ruptura : in quo statμ anuli uiri ferment
scit, & ebullit, secus ac sanguis faciebat. Nam si verum est,qubd toto
tempore intermittentiae a febre sanguis contentus in valis fermentesceret, Mehulliret, non secus ac mustum in utre non turgido, oporteret, ut in trant istu per cor servorem , & excandescentiam sebilem excitaret proxradu fer voris ipsius sanguinis.Quapropter toto teinpore intermittentiae paro xylmus febrilis perseveraret. licet minus intensus. Nulla igitur febris intermittens daretur, sed omnes essent continuat, crescendo Concinenter , 2 de crescenis
do, ut antea dictum est: qudd cum iit falsum, fatendum ell, non a sanguine fermentato febrilem excandescentiam creari,
Experimentis comprobatur , quod sanguis alteratur is ealistate, putredine, vel ab admixtione salium, aut sulphu- .ris, febrem non producit. Votiescunque dubitatur. an aliquid sit certa , 2 indubitata caussa ad cujus effeAus, qui in aliquo subsecto exoritur , hac regula , Sc cryterio,' dictamine naturae consermi , procedendum esse uno ore omnes
Philosophi fatentur . Si enim posita illa , de qua dubitatur , an caussa sit,
absque alterius consortio semper sequitur effectus , Ω pariter verificatur, quM remota. Se non existente illa , semper cessat ellectus, assirmabimus absque erroris formidine, illam vere caustam esse productivam praedicti enseὼus. Attamen, si inquirendum est , an aliquid non sit causa alicujus emt-- Rus,
442쪽
Rus, tunc regula infallibilis haec erit , si nimirum remota , 2 non existente C Ap. ar illa , quae ambigitur , an sit causia, nihilominus aliquando, immb semel e L Dὸ moeufectus producitur , tunc assirmare tenemur , illam nequaquam causiam fulia exeand
se praedicti effectus: E contra, si illa polita , debite iubi εcto applicata , Ω scentiis
non impedito effectu , nihilominus non sequitur,concludere licet, illam non fisilis extitisse caussam effectus non producti, ὀc non existentis in natura . Modb, quia ambigimus primo loco, an caliditas actualis massae sanguineae fetaem pariat , Quia videmus, qudd caliditas sanguinis contracta δ servore aeris aestivi, vel ab hypocausto , aut a potu abundantissimo aquarum lucentium calidissimarum , licet sit intime applicata ipsi sanguini, scilicet diffula sie per omnes sanguinis particulas, & proinde non impedita , nihilominus feriavorem labrilem non producit absque havitatione concludere posivinus, qui, d alteratio sanguinis ab actuali caliditate, sebrilis motus caussa non est. Nec obstat, qubd aliquando a radiis solis canicularis febres excitentur; nam hoc contingit, quia contrahitur hesio in cerebro , 9 nervis, non caliditate , ut calor est . Quod suadetur ex eo , quod praedictae febres non accenduntur , dum actu viget, aut existit talis caliditas sanguinis, scilicet quaniado actu radii solis caput calefaciuut . sed post aliquod tempus, nempe cum caliditas illa non amplius existit, nec operatur. E contra, polito defectu , & privatione intemperiei calidae actualis iis sanguine, imb polita in sanguine actuali tepiditate tempore hyemali, M . rigida frigiditate in quartanariis , tamen iubsequitur enectus accensionis febrilis. Igitur intemperies actualis caliditatis sanguinis non est casia pro ductiva ardoris febrilis. Secundo loco , qu bd alteratio sanguinis contracta ab admistione spia rituum, M sulphuris exaltati, Vel saltum,non sit caussa produm va febrium, suadetur ex eo, qub aquae Thermales sulphureai, 2 salsae copiosissime ebia
hilar intime commilcentur sanguini, 2 per universum corpus sparguntur.& praecipue cor ad instar torrentis irrigando, valde id irritare, M mordicare deberent, proindeque insignes febriles excandescentias producere, quod tamen non continit. Praeterea ob urinae retentionem in calculosis , latenammoniacales urina acerrimi massam totam sanguinis inficerera cor ipsemperpetud mordicare deberent, proindeque febrem molestissimam, 2 continuam producere , quod tamen non accidit. Insuper, dum Pisis degerem, solet tissimi, & docti Anathomici Carolus Fracassatus, 2 Silvester Bonfi liolus , me praesente , insuderunt intra canis vivi iugularem venam olei ulphuris unam . vel alteram fragmam , & post aliquos eiulatus ligata vena canis solutus , aded vegetus,& immunis I febre remansit, ut avidissimo ossa corroderet, debitis temporibus ederet, & dormiret, ut nullum signum invalitudinis ostenderet, & sic permansit usque ad diem octavum , quando aufugit a cubiculo , in quo detinebatur . Si igitur a tanta copia salium , Molet sulphurii; acerrimi sanguis alteratos nequaquam sebrem essicere potuit fatendum est alterationem sanguinis a salibus , Se sulphureis succis, x spiritibus factam , non esse caussam productivam febris . Quod praeterea confirmatur ex adverso , quia sanguis febricitantium mittitima temperie do natur sapore dulci, non mordicante , nec acri sanno, & ideb intemperiesia . . F i i acer-
443쪽
CAP. a I. acerrima salina, M sulphurea in sanguine non existens, non potest esse causis De motu is effectus febrilis . Et proinde sanguinis alteratio febris caussa essiciens nouex Me- est. Nec obstat, qudd in ebriis pulsus concitetur, k Corpus incalescat: Dentire nam praecipua laesio fit in cerebro, k nervis, ob dolores capitis, vertigines, febrilis. sopores lethargicos, convulsiones, phrenithides, 2 similes assulus t Quare potius censendum est, cordis concitationem, 2 caliditatem esse effectum de-
End entem a Iassione cerebri , κ nervorum 3 quod inserius confirma
Quod putredinem sanguinis pertinet, quid quaeso ma*is coinquinatum,& putridum excogitari potest , quam pus pleuritidis 2 Et hoc tamen , quando per urinas expurgatur per pulmones ad si strum cordis ventriculum perduci necesse est , hinc intr1 Aortam effundi, ut nimirum medietas se- re puris per ramum ascendentem ad caput, & brachia di ergatur, & me venas iugulares, M axillares denub ad cor reducatur 3 reliqua verb parte puris per Aortae descendentem truncum diffusa , non tota simul puris massa
Prima vice per tenes expurgatur, exoneraturque, sed solummodo tertia,vel quarta eiusdem puris portio pro mensura, u capacitate arteriae renalis comis parata ad totam Aortae descendentis amplitudinem, ut deminstravimus,
unde puris residuum per totum corpus diffusum recolligitur a venis, 2 deis Nub per venam cavam un. Cum pure a capite , & brachiis descendente, ad Cordis dextrum ventriculum , M inde ad pulmones diffusum secunda vice, una cum nova dose puris in pulmonibus stagnante ad sinistrum cordis venistriculum reducitur. Et hinc denub circulando deponitur in renibus extis gua alia eiusdem puris portio.Quia verb pluries circulatio praedicta reiterari
debet, antequam pus universum per vasa urinaria excernatur .& interea ne dum necesse est , ut tota massa sanguinea insecta, A coinquinata permaneat per horas, & dies, sed etiam cor in singulis diastolis, &pulsationibus eius assici, 2 mordieati a praedicto putrefacto pure debeat . Igitur hujusis modi coinquinatio sanguinis a tali puris putredine vehementissimas, stanxiosissimas febres producere deberet. Quod cum multoties non honti vat, dicendum est, febres non a putredine sanguinis , sed ab alia causi,
Ionge diversa produci. Sed antequIm ulterius procedamus, non negabo, sanῖuinem tam peris versa , & maligna alteratione assici posse , ut inlignes laetiones , & tandem necem animali asserre queat hoc enim amici superitis laudati me pra sente experti sunt: inissa enim ope syrinpae aqua forti intra iugularem venam Canis vivi, siquidem aqua sortis non fuerit diluta , M copiose infundatuetunc sanguis grumescit, consistentiamque tetram ,& sere lapideam acquiis xit , replendo totam venae amplitudinem , ita ut impediatur transitus se. quuturo sanguini, ut nequeat cum aqua sorti admista ad cor perduci: si vero lit diluta aqua fortis, vel quilibet succus, A sensim , paulatimque intra venam instilletur, tunc quidem cordis sinus attingente, miras convulsioianes, & spasmos canis patitur ,& vehementissime se contorquendo , M ejuislando cith moritur , Ω aperto thorace sanguis grumefactus in corde, & invasis reperitur. Oleum verd Tartari per deliquium easdem convulsiones, dolores, & necem emcit, & sanguis non grumescit, sed fluidus remanet.
Observavi quoque, qudd quilibet sucsus acidus sero , seu albumini sangui-
444쪽
iis eommistus, V igni approximatus impedit ejus concretionem. Unde in CAP. H. eide nter noto , qubd quando polypi in corde, & in venis reperiuntur, tunc μ motu csanguis nequaquam 1 succo acido infici potest. exeand Ex hisce tamen experimentis non deducitur , qubd alterationes sangui- stenti is spiritibus, 2 salibus acerrimis febres producant ι 2 si forte accidat, ut febrilix. '
illis dii splomatibus febris aliquando commisceatur, negabo semper , eam mmediate accensam fuisse ab illis sanguinis salinis inquinamentis . Quot evincitur ex eo, quM omnes aliae innumerae febres non producuntur a lanis guinis alteratione, fermentatione, ae corruptela , ut ostensum est.
lavri , seu fueri ue εἰ solito riauiti acriores , nervos , ese est irritantes , sunt eaussa productivae ρrioa , em immediata exeandesextia δε brilis. Postquain febrium caussas ab aliis traditas reiecimus, earumque inceristitudinem indicavimus, operae pretium erit tentare, an aliquid pro- habilius circa febrium naturam conjicere valeamus. Pro Cujus inquisitiois ne denub observo, quod propriissima assem o, k character febris est pulsus.& c0mmotio vehemeus cordis, & arteriarum , ad quam consequitur incaleis scentiae, di illa symptomata ἔ Ω hoc ne dum verum esse constat ex univer sali sere hominum consensu , sed etiam evidenti ratione, Se experientiis suadetur. Quia videmus, quM posita vehementi cordis motione ,&concusasone, pauIS post sui sequitur in toto corpore animalis nova quaedam calidi ias, quae prius non aderat , utipatet in Ira, 3e in agitatione vehementi coris Doris . Similiter, ablata tali motione cordis, scilicet diminuta , contracta, si tardiusEM , subsequitur repost, rigor, 2 frigiditas, quae prius non ex sinat per corpus animalis, ut Contingit in timore, k in rIgoribus quartanae. E eontro, posita nimia caliditate. 2 ardore corporis , 2 viscerum , non semis per sequitur nova cordis vehemens commotio , ut experimur in ardore aestiis v x, in hy pocausto in potione copiosa aquarum thermalium ferventium. Igitur dicendum est , quod .vehemens cordis commotio sit caussa ciliativa caliditatis co potis & e contra, scilicet caliditas corporis non erit caussa productiva vehementis cordis motionis. Videndum modb est, quae nam sit Causia emciens praecipua in imm iliata vehementis motionis cordis, quae pariter esse poterit principium proin. ductivum febris. Et proculdubio eadem illa caussa , quae in statu sanitatis, placido, k oris Vinato motu mssculorum cordis agita adem plant viribus aucta, id ipsum Ierius, & vehementius movebit. si ii idem ignis, qui exilem, tepidamque caliditatem producit, in tactu maiorem ardentioremque procreabit, si magis approximetur, aut flamma eius augeatur. Similiter ab eodem imis perio voluntatis , mediante spiritu , Vel succoner eo, manus, pedes, 2 cae teri mustuli agitantur tardo, & leni motu , nec non magna Vehementia, C leritateque operando . Et quia cor, ad instar authomatis, per se moveri po-
445쪽
CAP.M. test independenter ab imperio voluntatas succello is pullationibus, Inter po emotu sitis morulis, necesse est , ut ab eodem spiritu , vel lucco a nervis intra cor
ελ ωῶ- instillato ut alibi dictum es, pulsationes cordis producantur placido, 3e 2 d δ' leni motu in statu lanitatis, & vehementer in statu febrili. Quare ad hoc,
si rilis. ut celerius, 2 vehementius cor moveatur, nil aliud requiritur ,,nisi ut ille' Cv. 6. succus spirituosus, acrior redditus, frequentius instilletur,t Cumque febria prερ. . lis constitutio non disserat ii statu sanitatis, nisi in celeritate , 2 vehementia,Mus. motus cordis, Igitur in statu febrili spiritus , seu succus nexveus ob acrediadem citius , 3e frequentius intra cor insti statur.
Et haec talis ostendunt, nedum postibilitatem nostrae positionis de naatura febris, sed praeterea facilitatem simplicissimam effectionis eius. Modba fieremus rationes,& experimenta , quibus confirmari potea prisdicta
Et primb observo, quod a simplici odore vini, vel quolibet vapore
spIri tuoso, si nutritivo vires animalis languidae, Sc labefactatae mirifice reficiuntur , Se cordis languida pullatio momento vivificatur, Sc augetur. Proisculdubio fumi odorosi non communicantur per Venas, aut per pulmonishronchios ad cor , non dum quia tran litus per pulmones non valent, sed etiam quia, si retento spiritu , fumi odorosi ascendentes per nares insinuentur , u facta expiratione , applicato Ore foramini, in cubiculi pariete ex cavato, excipiatur, inspireturque novus aer externus, Sc hoc semper repeistatur , certe sumi odorosi intra cubiculum inclusi , ascendentes non ad coeper Pulmones , sed per nares insinuati, nervos mamillares titillando, ad cerebrum percingent: Et hinc per nervos Celerrime, Se quasi momentaneo motu ad cor motio, k afleb io odoris communicari poteti; unde vi illius Tefectionis fortius cor moveri, Sc pullare posse videtur, ne dum possibile. sed necessarium. Secundd , id ipsum confirmatur ab opposita operatione tetri ,2 maliis pni saetoris, qui per nares ad cerebrum perductus Vires prosternit, Se languidas pulsationes in corde producit. Tertili non secus retento, oc agitato vino intra os per vasa salivalia spiritus vini ad glandulas , Si hinc per nervos ad cerebrum , Sc cor communi catus, citi illine vires , st pullationes cordis reficere, χ vivificare videtur. Quarib, sed evidentius hoc confirmatur ex Animi pathematis. Ex si plici enim apprehensione obieeti horribilis, sul, illi cor in suis pullationi is hus retrahitur, minuituique, e contra ex apprehensione obiecti suavis, Sed tu expetiti, cor pulsationes auget subsultando. Nemo certe sanae mentis negabit, communicari talem affectum timoris, aut gaudii per nervos , cerebro, scde imaginationis, ad cor. Si igitur spiritus, seu succus nervet tanista facilitate, Sc momentanea fere celeritate motus cordis alterant ἱ non erit
Hilli cile , i md valde credibile , ut idem spiritus, seu succus nerveus, contra Ela intemperie mordaci in se bricitantibus, agitationes illas insignes cordis elie πentes, δι inordinatas pariat. Qubd postea ex pulsatione vehementi, 2 concitata musiculi cordis, sanis tuis , quo continetur in qualibet pausa , Sc quiete ejus repletur estulus a vena Cava impelli intria arterias usque ad extremas eius capillares extremit tcs delicat , codum concitato motu , quo cor contrahitur, patet cx legi bas
446쪽
circulationis sanguinis . Similiter evidentia sensus constat, vehementi, 2 CARac
concitata circulatione sanguinis Per totum animalis corpus excitari fervo. De motu rem , caliditatemque de noVO , quae Prius non extiterat, ut mox insinuavi- excande
mus , cuius origine r haud quaquam ex matu , ut motus est , peti debere De etiac seo , sen potius ex ipsa languinis natura, continet enim sanguis spiritum, febrilis seu oleum, seu potius igneas particulas sopitas , quae, si contingat dis tui 1 vinculis, quibus nectebantur, ut indolem sui motus exercere valeant, tune caliditatem sensui ostendent, qubd si non ex attritu pallium sanguinis in heia rogenearum contingit, saltem ex mistura cum salibus lixivialibus di spellis per viscera, M reliquas partes Corporis reconditas , ad quas pertingere potest sanguis ob violentiam , qua a corde impellitur, contingere potest Caliis ditas, & servor non secus, ac contingit in mistura acidi vitrioIi , M salis tartari : Vel potius ut millis experimerito comprobavit, qui sanguini exintravasato calenti immiscuit spiritum Vini, aut cornu Cervi, vel fuliginis, aut vitrioli aliusve liquoris spirituosi, aut salini, M vidit miram ebullitio. nem, Se effervestentiam excitari in pnedicto languine., P R O P o S. CCXXVI. , Quo do succus nerisus fermentatus , ω acrediare assectus tardi communictari queat ad febrem comitandam ..
Non sumeti nosse , succum nerveum cordi instillatum sua acredine
hqmentem commotionem febri em essicere posse , sed meterea oporistet, ut Indicentur viae, M modi, quibus talis succus e remotioribus coris poris partibus ad cor perdueatur, ut ibidem operationem suarn febriIem complere possit. Sed prius, ne videamur laborare in hypothesi imaginaria, di phantastica, eri; operae pretium ostendere, vere in animali exerceri talem operationem, nempe A locis longinquis, ut ab extremo pedis communic ri posse noxium succum per nervos ad cerebrum, & inde ad me, Id vehementer agitando, & concutiendo . Hoc patet in ιuccis venenosis , si solumodb cutim tangunt, non laedunt, sed si tetigerint cicatrices , aut ulcera, citissime ad cerebrum ducuntur, Vertigines , M torporem asserendo et & p stet ad cor communicantur, eiusque rithmum alterant, M palpitationes in ducunt . Ε ne quis putet, non per nervos, sed per Venas virus ad cor tram duci, observet, quM morsu viperae , aut ab oleo Tabaci prius cerebrum assicitur, & conturbatur, quam ad cor laesio producatur. Postea consideret, quod ostiola venosa in ulceribus plutine quodam sitis tenaci obstructa sunt, Cum idem succus tam sortiter obstruat arteriarum orificia , venulis pariter incilis contigua. ut sanguis per ea essuere nequeat qui aliunde maximo impetu solet ex uteriis exilire . In vulneribus postea recenter incisis neque
succus venenosus per venas communicari potest, quia motus contrarius,
quo sanguis ipse e venulis soras egreditur , impedit introitum succi venefici Quod animadvertimus in Academia Experimentali Medicea , dum eraperiremur vires potentissitne veneficas olei Tabaci, quod copiose estia sum intra vulnus recens, nullam noxam asserebat, Sc confricatum filo madido intra carnes post unum , vel alterum minutum torpore animal assiciebat, Sepaulii Oost extinguebatur.
447쪽
CA F. M. Necesse est ergo, ut communicatio illa celerrima succi venenosi fiat per Demasu ostiola nervulorum in ulceribus , & vulneribus patentia , M subtili usque excande--eerebrum diffundatur , ibique plurima prava symptomata pariat , misseensia demque celeritate e cerebro ad cor communicetur , illudque concutiat, fibrilis . motumque febrilem excitet. '. .
Id ipsum comprobatur ex febrili motu , qui exoritur, dum pus conficiatur in pustulis, & ulceribus , in quibus succi pravi pus essicientes , M se
mentantes, non per venas ad cor , Ied per nervos ad cerebrum traducun-χur . Quod suadetur eo, quM cor nil fere assicitur a contactu similium succorum sementatorum , ut patet ex transitu puris pleuritici per cor. Quare praedictus succus fermentatus pustularum , qui ValΦe mordicare nee vos ibidem desinentes potest , facilε veneficam suam qualitatem cerebro, ae hinc cordi commotionem communicare potest, ejusque rithmum alterare, febremque essicere. Non secus ex febre illa, quae in artritideconsurgit, id ipsum confirm ri potest. Quia dolores illos articulares acerbissimos ex mordicatione me Danarum, & tendinum nemosorum oriri manifestum est 3 talesque mordiis cationes fieri a succis salinis, & tartareis ibidem concurrentibus , ferme tatis , agitatisque , dubitandum non est , unde colligitur , qubd succi illhmordicantes, vel irritant nervos usque ad cerebrum , vel communica tsuccus ille usque ad cerebrum , 2 hinc ad cor, unde febrilis illa continua ta excandescentia oriri potest.
Idem dici debet de qualibet febre symptomatica,tn quibus omnibus V
rificatur , qu bd ex loeis affectis per nervos communicatur cerebro . M ind cordi, vel irritatio, vel translatio mordacitatis, unde , motus cordis au
ostensa iam bymptomatia existentia, M veritate, quaerenda modb restae
caussa, & necesIitas, quare irritatio laeta in nervis e cerebro communicari potius debeat mulauio cordis, quam caeteris musculis animalis , ad quos .cerctro nervi propagantur non seciis, quam ad cor , 2 tam hie, quam illi sunt ductus deferentes vim. R facultatem motivam: Quare necesse foret, ut e tali diffusione a cerebro sicut cor vehementius agitatur . Se concutitur, sici quoque omnes reliqui musculi concussi paralysim quandam, & tremorem
Uerhm cum hoc non contingat, nee veritas illius symptematis negari possit inisi velimus recurrere ad vocabula sympathiae , conlenias, & conV nientiae nil significantia , quae ignorantiae sunt velamina Dicendum ests7ubd structura organica cordis valde differt ab ea, qua caeteri musculi co ormati sunt . Nulla enim alia de caussa eadem facultas motiva diversias operationes emcit. nisi quia diversis organis utitur, ut idem fluxus aquπfluminis modb triticum conterit, molitque, modb trabes secat , modb malleis metalla contundit, modi, semphontas tibiis, 2 organis pneumaticis
Videamus modi, , quo nam pacto cordis organica structura disserat ab ea . qua caeteri musculi consormati sunt . Et hoc sane licet sensibus non pavtea coniici tamen poterit ex di versitate operationum eorundem. Videmus enim, qudd musculi omnes artuum, licet non careant vi motiva , nem Po
448쪽
spiritibus, seu succis intra nervos existentibus, tamen torpent, nec motum C AF.2I inchoant, nisi adveniat Voluntatis Praeceptum , M imperium . E contra Vi- De motu demus, cor esse organum sui juris, qudd, sive jubeat, sive renuat voluntas, excande' semper eodem tenore, Sc rithmo tuas pullationes efficit . unde quaeso hoc, si scenti caussa essiciens motus non est , nisi spiritus, vel succus e nervis inita muscu- Bbriia Ios effusust Nempe quia in musculis artuum t/lis effulto fieri nequit, nisi initia nervulorum ab imperio voluntatis Convellantur, ut ad inliar hirudiis num succum spirituosum exugant, in corde verb nullius imperio addicto semper talem essusionem guttatim fieri oportet, eo qubd subtilia illa nervo rum orificia semper patentia , Se aperta permanent. Et hinc facile salvari potest ni fallor Problema nostrum . Quia nimirum, posita quacunque exili, A leni spirituum , seu succi intrὶ eerebrum agitatione j vel esterve scentia, non est necesse , imb est impossibile, ut musculi artuum absque vo-Iuntatis praetepto moveantur: At Cor non item, quia ob ostiolorum in ner- is perseverantem aperturam, non potest impediri effluxus succi spirituosi Intra cor ; δc ideli omnin, necesse eit , ut cor concutiatnt, M vehementius suas consuetas pulsationes effciendo , motum, quem febrilem vocare sol mus, producata
Et hoc contIngere posse diximus, posita Ievi quaIibet spirituum intra
nervos commotione ἔ at si talis agitatio succi intra nervos, δe cerebrum iu rit serventior , Se efferata ob nimis acres sales admistos, tunc ne dum convehementissime concutitur , emitque acriorem , ferventioremque febrems sed praeterea musculi omnes , vel praecipui totius corporis aded conVellun tur, ut convulsivos motus patiantur, quia nempe acrimonia, Se agitatio succi nervet tam vehemens, Ac efferata est . ut non obitante voluntatis renitentia, ostiola nervorum destruere possit. Quod observatus in febribuβ. alde perniciosis.
lora, O eaugis, quibus suret nervet altoramur, ut fibras, perlogicas producere possint UT exacte natura febris exponatur, non sussicit indieasse, qubd suencus nerveus fermentatus ,δc ac redine affectus, potest cordi communia eari, δe illud vehementer agitando, febrilem excandescentiam producere: sed praeterea oportet, ut declarentur causiae proximae ν praediAum succum alterantes, Se loca, ubi tales alterationes fiant. Quod ut commodius prinflari possit, oportu , ut effectus febre producti in Cadaveribus observentur, in quibus patet, nullam mutationem notatu dignam in singuine reperiri, sed frequentissime pulmones inflammati, uIcerati. Ze aliquando gangraena ti, aut exanthematis conspersi apparent: aliquando lien , ὀι hepat laeti reperiuntur 3 sed frequentius lien induratus , M sciret sus: semper tamen obseris vantur glandulae , aut durae, Se scirrhoia, aut flavae, a lividae, praecipue in
Et prim b quoad rubedinem saturam puImonum illa prosecto, neque finbris caussa extitit, neque inflammatio illius Visceris , aut laetio ulla censeri debet, cum in omnibus cadaveribus sanoIum animalium quoque reperia
449쪽
CA, SI teri oriturque in mor mundis ex eo, quM prius ceuat respiratio, quam meane motu dis pulsus, 2 sic copia illa sensuinis , quae ad pulmones reducitur, in illo .eκσσηδε- vitae eonfinio ijdem initur , turgido' e pulmonos xeddit, cum exonerari ceratis nequeant. extincta respiratione. Secundb, laesio tabida.& pustulosa eorundem pulmonum rar est caussa febris i licti remota , sed frequentissime est effectus eiusdem , cum non in omnibus cadaveribua febsicitantium sic corrupti reperiantur , Se e contra inasmaticis pulmones sunt Maloe laesi , 2 pure referti absque febre: quare, aue prope mortem complet talis Pulmonum corruptio , aut si praecedit, non erit eaussa immediat bi is . Restant ergo solummodb considerandae laesi nes glandularum, quae semper in febricitantium cadaveribus observantur . Praeterea constat ex silervatibnibus eruditissimi. , ge solertissimi Wartocni, δε aliorum, qubd in qualibet ex innumerabilibus glandulis animalistamificantur nervi, arteriae, & venae, A Vasa lymphatica , emittendo innumeras radices ad instar arborum, & in aliquibus apparent manifesti ductus, ta canales expurgatorii, ut sunt Usa salivalia, Sc ductus pancreatis. Ex hac struetura percipitur , gl3n .lulas esse totidem officinas, in quibus insigne aliquod opus perficitur, elaboraturque. Sed quddnam illud erit p. Follan in glandulis sanguis arterialis expurgatur ab aliquibus impuritatibus, & humoribus serotis , qui excipiuntur a Vasis expurgatoriis , uti sunt salivalia r sel si hoc verum esset , ad quid adderetur nervus ibidem tamitaeatus cum glandulae, nec motum, nec sensum exerceant, aut possideant poportet ergo, ut radices nervosae in glandulis, aut excipiant aliquid ab aristetiis , aut nervi ejiciant, eVomantque aliquid in vasa receptioni destinata, ut sunt venae, aut in Vasa expurgatoria, ut sunt sali vales ductus. Quod neravi an glandulis ab arteriis strauinem recipiant, videtur inverisimile, cum arteriae copiosissime in cerebrum desinentes possint ibidem abundantissime magno compendio sanguinem subministrare , Cum e contra incommodissi me nervi cogerentur in glandulis sanguinem Uendicare. Verosi miliu igitur videtur , quia e nervis aliquis sumus in glandulis exoneretur, certae, Sedeterminatae naturae pro Vatia ostiolorUm nerVorum figura , δέ capacitatrimi postei commistus cum particulis ab arteriali sanguine emissis, aptus sie
ad aliquod opus exequendum in diversis partibus animalis, nimirum in ore, oesophago, stomacho, intestinis, 3c alibi ad ferinentationem, e dioestionem ciborum, Se ad opera exequenda, nempe ad nutritionem , Ω vivigcationem
His praemissis, animadverto, qubd succi illi destinati, ut e nervis expeliantur, deponanturque in glandulis, fieri potest, ut casu aliquo detineantae in eisdem nervis, obturatis nimirum meatibus 8r ostiolis nervulorum in glanstulis desinentium. ob pictoriam , vel ob gluten aliquod in eis contentum hi eth succi retenti in nervis degenerare iacile possunt fermentatione quadam in alienam naturam animali DoXiam Novum enim non est , ut seia men genitale in animali persectissimae temperiei, destinatiun expulsioni pro
fine generationis, diffretentum contrahat corruptam,& venesicam naturam,
Fieri etiam verisimilius potest, ut ab obstructione , Se scit rho glandularum con tacta, aut a pravis succis ibidem collectis, aut aliunde communicatiis, M conmatis,feri utatisque, ut in lue veneres,ne dum prohibeatur effluxus
450쪽
e nervis , sed insuper communicentur particulae irritantes, noxiae, χ mali- CAP. 2 cgnae ipsis nervis. Et his omnibus Caullis inani fellum est , irritatione, vel De motu communicatione quadam assici cerebrum posse , dc per nervos usque ad cor excande- commotionem illam efferatam spirituum , seu succi nervet propagari. scentia Loca igitur , in quibus succi nervet pri md fermentantur , sunt glandu- febrius ἀIae, A radicest nervulorum earundem obstructae, M male alseλe, M irritate: Caussa vero fermentationis, eth retentio violenta partium , quae excerni debuerant e nervis, Vel coinqainatio ibidem communicata, pariterque obretentionem apta ad intemperiem spirituum procurandam.
rum , 2 nervorum earundem obstructionem , 2 lassionem , 2 quod tali fermentatione irritari pollit cor, ut excandescentiam febrilem producat . Modb haec generalis Theoria adaptari debet calibus particularibus, uenimirum ex ea Oeducantur caussae, & modi , quibus omnia phamomena Dinhrium produci possint. Sed primb, ne quid ambiguum , & incertum recipIamus, adverto , qu bd verisimile videtur, olastructionem totalem glandularum praedictam , Sc ne volorum ibidem desinentium fieri debere leniim , non celerrimo, Μ quasi instantaneo motu 3 2 proinde paroxysmus febrilis deberet ab eius privati ne , M statu quietis augeri , progressu temporis diuturni usque ad gradum maximum, per omnes gradus intermedios ascendendo ; non vero per salis tum a minimo ad notabilem gradum commotionis, & servoris , vel rigoris algentis, quo aegri corripiuntur, ut conliat experientia . Et licet ante adveα- tum paroxysmi praecedant somni inquieti, perturbationes, vertigines, cicuislorum corussationes, Se oscillatIones, nihilominus lim levia lympio mata sunt potius ligna, quam partes febris. Adduetae dissicultati mihi fieri posse satis videtur expendendo experiis mentum superius adductum , ubi diximus , quod oleum Tabaci, k alii succi venenati orificiis venarum incisarum applicati nil lares uni, cum non communicentur cerebro , aut cordi, propteret quod es fluxus ipse sanguinis impedit , ne succi venenosi intra easdem venas in trudi possint. Cogitemus in modb plures glandulas inlaetas esse succo aliquo pravo , 2 excrementitio, a quo obstruantur Canales excretorii magna ex parte, unde fermentatio in glandulis prosequi possit: tunc plane fieri potest, ut canales nervoli , Se sen-guinei adhuc non sint ohstrum,st ideli hi nervis,2 arteriis cotinenter effluent succi nervet, M sanguis arterialis, 3c hinc ambo per venas asportari pote runt . Manifestum est, qubd toto illo tempore, quo succi e nervis effluunt,
magna ex parte impeditur insinuatio , . Se introitus particularum acrium, glutinosarum , sermentatarumque e glandulis intra nerveos ductus ue 2 idoli nec nervi, nec cerebrum , aut cor mordicari ab eis poterit: quare tunc temporis excandescentia febrilis non excitabitur. At poli modum, crescente
plenitudine, M pletoria glan uiarum ob additionem, 2 fermentationem G g g excre a Prop.