Francisci Mauroceni Peloponnesiaci, Venetiarum principis gesta. Scriptore Joanne Gratiano Bergomensi, D

151쪽

rοσ7 ctacula morientium, aut similem exitum expoctantium lamenta occurrebant. Truci huic re- rum aspectui Cretenses ita ingemuere, ut ta-

-ad -- men Drancilco hortante rursus animum ad

' II vitam patriae impendendam firmarent . Adeo Imperantis fiducia, laetiorque frons omnes excitabat , ut affirmarent unanimes , sicuti in sistentando ulque in eam diem obsidio, ita in evercendis usque ad extremum accerrimae defensionis conatibus, nunquam sibi constantiam defuturam. Ille, ut discretus labor strenuos, inertesque magis distingueret, aliam cuique provinciam demandabat; atque exinde sedulitate , fide, ac vigilantia pugnantes inter se, ipsa decoris contentione accendebantur. Non auctorati milites tantum, sociique navales, quibus belli exercitia assisnata, sed omnes, quos aut impar laboribus sexus, aut provecta aetas a muneribus prius exemerat, immixti armatis qu cunque subire discrimina, sauciis opem ferre, arma ministrare , ad ipsas ruinas murorum loricas vimineas, telluris congeriem vehere , ne per quassata murorum transcenderent hostes in urbem. Ad haec, Maurocenus ipse, sicuti potestate, ita exemplo unumquemq; antecellebat: diurna , nocturnaque ossicia pari ubique studio, ac sortitudine. Interim Thraces, licet in urbem in Pere nunquam intermisso devoluti, quotidie. Vertendis propugnaculis insudarent: majori nihilominus exercitus robore de capiundis exte

152쪽

L I B E S E C U N D 'UbS . t 37nis munitionibus decertabant. Hinc pervicax quotidie pugna, dc varia utrinq; genera insidia

rum . Tandem fortuna in eam partem inclinavit , cui, ob auctiorem pugnantium multitudinem, minora ex periculis detrimenta. Quamvis . enim Veneti occupatos ab hostibus aggeres denuo ingenti hominum clade repeterent; tamen nunquam remissa praelia eam militibus jacturam intulerant, ut continua sanguinis emusio statutum defensionis pretium videretur . Ob id comperiens Imperator , utilius fore suos in innum redigi; cum praeterea, ob convulsos undique aggeres, Vix quidquam muris urbis exterius vallum praestaret, nec spes suppeteret, ut

Walidissimus hostis ab incςpto repelleretur : decedente Octobris mense , edixit, ut, subver

sis munitionibus, quae in Achmetis commodum aptius transire possent, intra muros man, puli se reciperent. Inopinatus Venetorum a loco, quem strenue eousque tutati fuerant, recessus erexit pertinaciam barbarorum. Quare suggestuum tormentariorum corona propius mςnia deducta, crebris

sepimentis obducti aggeres , dc , ne certis Cretensium ictibus peterentur , loricae Vimineae , transversaria que fossae jussu Achmetis raptim

comparatae. Nec obsidionalibus tormentis modo,

quibus muros, & si ecta muris edificia vexabant, sed subitis aggressionibus acleo infestare obsessos cςperunt, ut, ni horum virtus obstis lisset, .

153쪽

1, 8 L I T E L SECUNDUS.tisset, instaret quotidie urbis exitium. Achmetes ipse, veluti majori spe accensus, multos hortatu. & laude, alios ignominia, dc probris, omnes fiducia , promissisque acuens , strictis

prςlium poscebat. Idcirco proximam mari mouenium loricam tentare exorsus, aliquandiu ancipiti eventu nostros detinuit. Sed Maurocenus1ummovendis irruentibus studens, aliquot dies

propugnatione contentus, eorum conatus strenue propulit. Tandem in oppositum aggerem tormentis primo, atque ollis incendiariis, mox omni nixu virium invadens, soluta valli compage , Turcas horrenda clade mulctavit . His

.issis, ι.L motibus Ieruebat In dies magis oppugnatio, cum

adventante XVIII. Novembris die, delassatas o sesiorum vires multus imber adjuvit, retardans incoepta barbarorum'. Enimvero, cum lubrica humus deciperet prςliantes, atque, ineunte jam

hyeme, quietem exercitus expeteret; Achmetes, Ut corpora refoverent, milites in vallum reduxit. Non ideo tamen intermissa tormentorum cura; sicuti a cuniculorum, atque eruptionum opere

nusquam cestatum est. At, cum glacialibus ventis, atq; imbribus foeda tempestas ita eorum castra turbaret . ut vix tueri tent*ria possent, quς aqua, ac turbine raptabantur, nihil, praeter leves quasilam concursationes, qua parte cuniculierum ebant, memorabile peractum. XXVII. M. Ita .. dc CCC. Turcarum hoc anno cecidere, VII. l.&m, νιν - D. Venetorum: urbis vero praesidium ad VIII. M. militum redactum. Tan-

154쪽

L I B E R SEcUNDUS. IasTantae obsidionis fama ubique terrarum in- I Tgenti admirationc excepta . Senatus, licet Crota '. tensis Regni salutem in lubrico esse animadve

teret ; egregium tamen facinus patratum existimabat, quod adversus tanti exercitus molem hactenus sui juris civitas esset. Accendebant ultro spem Patrum constans Imperatoris ardor,&prona mens ad extremos defensionis conatus , quam nulla rerum discrimina deterrebant. Exinde omnium pr coniis varie extollebatur Franciscus; quo duce, nihil hosti in tam ardua bellorum conditione pervium fuerat. Veruntamenootimi cujusque animum altiores parandorum rui se usici

armorum curae vertabant; cumque Inraces Obιαν.

auctam potiundae urbis cupidinem novum exercitui robur adderent, hinc quoque ad colligem das vires versa consilia, ut Ubsidio fortius toleraretur . Concessere in Opem Reip. exterorum Principum studia, quae in dies magis a strenuae defensionis gloria eliciebantur. Hinc permulti ab longinquis regionibus, de praecipue ex Galliis , in Cretam, ut vel rei militaris documenta sub

Mauroceno perciperent, Vel ejus virtutem propius mirarentur, convenere . Contra Achmetes iti κQ;. ob frustra tentatam oppugnationem non aeque

copiarum jactura, ac Principis minis vehemem ter angebatur . Nam Mahometis indignatio , quamvis premeretur, erupit; immis pene in exitium pugnantis exarserat. Itaq; Rex aegre paLsus, Cretensis belli eventum diutius protrahi, ubi S 1 comi-

155쪽

i o L I R E SECUNDUS.Iσσ7 comitate, ac muneribus aliquandiu illum det, nuit, tandem aperte execratus ducis segnitiem, crebro disseruit, non tam de urbis expugnatione, quam de Achmetis fato ante Cretae muros agi; ita ut si incassum cessisset obsidio, ipsius tantum sanguine dedecus Imperii obliterandum .

Ob id Achmetes simul difficultate coepti, simul

suo discrimine conflictatus, mox ferox necessitatis ingenio, Regem fiducia victoriar, exercitum donis, atque annona pelliciens, illud summopcire curabat, ut praesto esset supplementum copiarum , augeretur fides militum, ac postrema aggressionum experimenta quamprimum intentarentur. Attamen nihil tuto peragi posse ratus , nisi prius aliqua pacis larva militum animos in se firmaret; naud multum abesse Venetos a comdedendae urbis crebro apud suos iactitavit :--i immo quietis mentionem cum Hieronymo Ia-- ωAων. Varina quandoque fecit, utilia Reip. tractaturo, ni pestilentie vis brevi eundem exanimasset. It

que, dum eludendς militiς gratia alium sibi pacis procuratorem a Mauroceno deposcit: ocyus arma parat, instruit novis delectibus cohortes,&, quo majore fiducia miles bellum capesseret, universas Vires , ac de novo radvocata aliquot pretorianorum militum millia quos Janigeros appellant les immorum id apud Turcas armat rum genus est) in conspectum affert. Hinc no-Va machinamenta, novos astus orditur; paratus

ad bellum egredi, ni rigor tempestatis obstitisset. Dum

156쪽

Dum haec ab eo comparantur , Imperator 1σσ7 tempori, rebusque accommodanda consilia re- T. Pputans, cum, nisi penitus interceptis, remissis - certe conatibus hostium, quaedam quietis imago affulsisset; ita permuniendae urbi vacavit, ut nullus sine opere dies exciderit. Missis itaque primum expeditioribus navigiis , quae ex AE-gari insulis praedas hominum referrent, ipse omni.studio instaurandis munitionibus inititit. Igitur reficere fracta murorum, congesta tellure validiores loricas reddere, tumulos monibus impositos attollere, praestructasque portarum moles undique armis , ac milite confirmare . His sedulo actis, in eam abiit curam, ut, ubi impetum facturos hostes coniiciebat , ibi nova veteribus munimenta adjiceret . Quamobrem transversis sepimentis , pe fugiisque secundariis clausum propugnaculum Panigra , in cujus oppugnationem potior vis exercitus hostilis incubuerat. Inde semiiunare vallum extructum , ex quo, captis ab hoste propugnaculi muris , acrius irruentibus objici Cretenses possent, ac promptius e loco Thraces depellere. Accessit Sc militaris fraus . Paratis enim multiplici ex parte cuniculis, proevisum est, ut, si qui ejici aperta armorum vi non possent, incauti ruinis obruerentur. Ubi instaurata nonnihil mςnia urbis fuere , haud neglexit studia animorum . Exorsus a ducibus , mox unumquemque militum, civiumq;

157쪽

i , L I F E R SECUNDUS. σσ spe victoriae hortatus ad operam strenue n ατ vandam, ita gloriar stimulis omnium mentes

m incendit . ut una sententia Christianorum s queretur , aut amoVendos magno niXu ab oppugnatione barbaros, aut sortiter in acie pe

reundum. M

i P8 Sed Decembris mense vix quiete transacto, . .. - ubi prima Ianuarii dies illuxit, qua nonnullς-- auxiliares copiae ab Italia adventarant, cum a. ανή-i iisq; Bernardus Nanius Patritius Venetus huic j I Prςfecturam urbis Patres demandaverant ) r ' centibus viribus auctus Achmetes adfuit, cumcta bellicis tumultibus implens, pugnamque

elato adeo animo poscens , ut nunquam satis collata muris infestandae urbis machinamenta crederet. Auxere tunc primum Imperatoris curas novorum conatuum indicia, quod. 0. Videlicet adversus propugnacula S. Andreae ,s 2 Sc Sabulonariae mirandae magnitudinis agge- a . in res barbari celerrime construxissent. Haec loca superiore anno aut non tentata ab hostibus, aut modice lacessita. Ea enim opinio apud Thraces falso invaluerat, illius fundamenta praealtis saxorum molibus inniti, hujus vero, ob congestam undique alluvione

maris arenam , cuniculorum opera minime

pati. Verum de his proditoris cujusdam con-1ilio admonitus Achmetes, ac simul edoffus, qua facilius potiri propugnaculis posset ς statuit hinc quoque moliri urbis excidium. M

158쪽

L, B E R SECUNDUS. I 3tus Franciscus insperato discrimine, ubi harum partium praesdium auXit, Iatius reputa is; .. . .vit, occupatis studiis obsidentium , erectos ab iisdem aggeres inopinanter evertere. Parati Lgitur per eosdem dies cuniculi ope usus eli , quo accenso. Propugnaculum paulum a moenibus abjunctum ita concidit, ut non Thraces tantum, qui locum confertim tuebantur, 1ed ingens quoq; multitudo armatorum finitimos aggeres custodientium inter ignes , ac rudera obruerentur . Suspectiorem debellandς Cretae fiduciam defensorum ardor Achmeti reddidit: qui tamen, ne omnis exercitus ob Venetorum virtutem subito metu contabelceret, collectis viribus, Ocyus descendit in certamen. Orta igitur acrior de urbe pugna ; atque, ubi nonnihil tormentis moenia distedia sunt, ligno ais .a pugnae dato, clamor in castris Turcarum ad arma discurrentium ingens sublatus est. Tunc fulgentes armis campi, densumque agmen in con-hγectu Venetorum constitit. Nec multo Poli , ubi tubarum clangore, & barbarorum ululatu rursum sonuit acies, peditum cohortes ad muros admoveri, cunctaque strepentium armorum fragore confundi coeperunt. Sed, cum prςcipua assultantium vis ad S. Andree vallum contenderet; reliquorum locorum custodia notae virtutis tribunis commissa, eo lectiori cum cohorte

Maurocenus adproperavit. Continuo atrOX IbIdem proelium. Praestabant Turcae copia miΙlar tum τ

159쪽

iσσ8 tum: Veneti ad nutum monentis intenti, cate vatim succedebant, frontemque , ac latera irruentium turbare nitebantur. Plures horas di-

. micatum est incerto eventu, ac multum utrinque sanguinis effusum . Sed nudaverat jam larvam murorum partem astidua caedes; inde, inclinante ad Thraces victoria, cum multi defensantium fessi ab integris aegre pugnam acciperent, demum in deteriores metus conversi, vix arma, vix ordines retinebant. Tunc Mauroce-nus opportune aliquot manipulos Brovehens ,

cum veluti cuneo cedentes sustinuisset, edixit , ut pars media copiarum hostilem aciem perrumperet . Id ubi peractum , verso pugnandi ordine , in Victores periculum , caedesque recidit . Veneti enim acri primum robore Turcas perculerunt: mox, collatis audacius signis, tantus iiDdem terror allatus, ut, ni subsidiaria cohors in promptu haisset, universa trepidantium turba eodem exitio involveretur. Non ideo tamen vin-j- is a cendi spes in ancipiti fuit. Enimvero deformiis ... clade acti barbari ita incompositum agmen ve terunt in fugam, ut quamplurimi eorum, quibus ob pr cipitem decurrendi impetum elabi ad interiora aggerum per stipatos manipulos non licuit, impune ab insequentibus trucidarentur . Multi, ut gladios victorum evitarent, ex editi ribus locis se demittentes, jucundo Venetis spectaculo, aliud mortis genus invenerunt. Hoc Ventu, iteratis postea conatibus, crebro pugnatum

160쪽

. L I E E R S E L D N D υ S, rque. tum est. At licet compulli ingenti iactura Thraces nusquam aditum in urbem invenerint, nunquam tamen subitis aggressionibus temperarunt. Immo modo machinis & ferro, modo ignibus, metet dolisque , saepissime subterraneis certaminibus fatigare obssessorum sedulitatem conati sunt rquamvis non omnia vincendi fiducia, sed ea spe

plurima experirentur, ut multa ausis aliqua ex parte fortuna faveret. Haec dum milites moliuntur, haud mitiora detrimenta vis tormentorum urbi inferebat. Singula propugnacula ab hostium aggeribus cir cumventa: & praesertim Bethlemiticum sex,&triginta tormentis jugiter quatiebatur. Nullus praeterea cuniculis modus. Fervebant resistentium cohortes, dc ne ruinarum culmine barbari potirentur, nunquam moenia, quod plurimum intererat, Maurocenus deserebat. Id ab reliquis et .ms quoque ducibus actum et adeo ut, quae ipse adbret, praecipere Videretur . Sed quam modica ea et omnia, quae diurnis contentionibus tentabam tur. Tenebrae, & dulcedo fallendi, ad temeritatem plurimum erant: maximique Conatus, ut

nox esset in partibus, noctu potissimum erumpebant. Aliquandiu nisce vicibus anceps bellum

Protractum: quamvis Turcarum exercitum Crebra certamina exhaurirent, omne caedis ge

nus facile ab iis tolerabatur. At urbis tenui pr sidio custoditae vires ita imminui coeperunt, ut sepe intra refugia secundaria milites cogeremae tur.