Francisci Mauroceni Peloponnesiaci, Venetiarum principis gesta. Scriptore Joanne Gratiano Bergomensi, D

91쪽

Iσ3s tus a temporis momento , parvaque , haud tamen neglecta

occasione proferius fuisse : non missio, cur praesentis mctoriae opportunitatem, dum mihi ratio decipiendi sestes sion tit.

pene unanimes contemnatis . Arx in propinquo e me fraopinione magis . quam incolarum fortitudine tuta; e I pr nior ad ruinam, quod nondum extremos aggressionum impetus pati consueverit. Haec vobis petenda: sed prius astu evocandi e muris oppigant . ut divisios , incautuque facilius opprimatis. Nec, patrata caede, in arduo erit aditus ad superandos muros . propGnatorum copiis antea denudatos .

GH praemium adsit; Lecus facinoris . divitias incolarum ob ocujos ponite . Sed quid cunctandum , ubi captae arcis gloria triumphi titulo accedit ρ Si meis consiliis mes inest , praestate fortem animum: magna pars vietoriae erit , mincere voluiisse. Eos alloquor, qui, me imperante, toties plena manu victorias , spolia . plausus usque in banc diem assecuti sunt. Ego ipse dux in agmine. in discrimine commilito .HSenis , voce , manu ubique adero , brevi quidem debellatae arcis laudem inde relaturus. Hic Maurocent sermo ita copiarum fiduciam eXcitavit, ut ne

mo auderet illius belli exitum in dubium re-

Σ - Vocare, cui Imperatoris mens adeo confidebat. Quapropter, coepto ad oppidum itinere, ubi eo Veneti convenerunt, speculatus Franciscus none longinquo ejusdem munitiones, omnem consilii vim adhibuit, ut, expectationem oppidanorum decipiendo, tutius muris Potiretur. Σ-- Expositam itaque levis armaturae cohortem . specie hauriendae aquae e fontibus, quibus r

gio abundat, ad ima entem arci collem -- sit.

92쪽

sit; ratus spe certaminis, praedςque, incolas, uti a ossConsueverant, adfuturos . Neque eum fefellit conjectura . Quippe ViX proximum tumulum manus nostrorum insederat, cum plurimi oppidanorum ingenti clamore erumpentes in hostes subito impetu irruunt. Tunc Imperator raptim portum ingressus, auctiorem militum cohortem educit, superatoque callium flexu , a tergo barbaros adoritur . Ad haec cum ii, qui vim insequentium fugam simulantes paulo ante declinaverant, adversus eosdem inopinanter

converterentur; redacti inter angustias Thraces s e L.....utrinque atroci clade a Venetis conclusi. Hinc a Muriis.

tantus deceptorum PaVor eXΟΓtus, Ut non min

do quisque nostem amplius non propelleret, sed, qua datum iter, universi in fugam agerentur . esse hoc fraudis astu pene omnis palantium

incolarum multitudo: cumque aliquot gnari lo- corum gladios decurrentium incertis latebris vitassent, in arcis conspectum Venetus miles reducitur . Interea Bernardus Nanius Praefectus Quinqueremium, notςque Vigilantiae dux, ad disjiciendos muros ab Imperatore delectus, a cem ingenti propugnantium pavore concutiebat . Utque a superiore pugna victores iram,puli rediere, signo dato, alii ad portas contendere, pars scalas inferre propugnaculis, pleri-

que superare moenia , omnes pene exhaustum Proxima militum eruptione oppidum ulteriori

caede implere . Impigre nihilominus aderat re

liqua

93쪽

Iσ19 liqua incolarum turba , nitentesque per ardua Venetos passim deturbare moliebatur . Verum atrox tantum in ipsis murorum angustiis praelium fuit. Nam, cum Veneti securi iam de incolumitate, de gloria certarent, brevi ulterius irrupere. Ubi autem multiplici ex parte tumulos occupaVerunt, caedes, non pugna eXorta: adeo enim in barbaros Levitum ea, ut non a tas, aut sexus eos lem a stragibus exemerit . Trium horarum spatio haec gesta sunt . Tantumque insperatae victoriae gaudium incessit, ut vix actae rei fidem milites caperent: mirantibus cunctis, tam validae structurae oppidum, frustra a tot ducibus tentatum, tanta celeritate, ac nulla propemodum sanguinis effusione , expugnari potuisse . Nec leve victorum praemium fuit, domos incolarum diripientium, opesque tot annos inexpugnabilis loci fiducia congestas . Quς ubi peraSta, onustus miles manubiis Turcarum, cum utiliora quςq, ac inter ea LXXVI. Tormenta , in triremes comportasset, jubente

Mauroceno, arcem incendit, evertitque.

z. Properans post haec ad Hellesponti fretum Cla stis, cum Trojar oris propinquaret, ingens

tormentorum fragor exauditus; ex quo pugnari ab Contareno deprehendens Imperator, eo , remiges acrius impellendo, festinavit. At, nisi dirempta contentione, ad locum deventum non est . Namque Contarent naves adverso Ventorum impetu extra sinum compulsς, diutius in

94쪽

certamine detineri haud potuerant. Interea ta- Is smen, cum Thraces viam sibi ad egrediendum moenientes , prope Sestum oppidum, in Europς e tremo situm, anchoras jecissent; ut Primum adistu; defecit, denuo fretum subeunte Mauroce- - no, Veneti omnes ducentem impavider secuti .

Tunc triremes, quarum Ope naVes quoque remulco trahebantur, primae auis hostem lacessere: Imperator vero ultra provectus, cominus rem gerere exoptans, cum Praefecto Thracum praelium init . Ille animo adeo erecto, ac despiciente fortunam congredi cum hoste consueverat, ut omnia virtuti magis concessura, quam

vires Turcarum, dc qu cun me casus in prςliis objectare solet, fortibus consiliis detrahere quidquam possent, arbitraretur. Econtra Barbari, quamquam novissent famae in bellis maximam esse jadhuram, nec minus se tunc existimationis ob vecordiam, quam superioribus annis, ob debellatam classem amissuros, nihilominus animis omnino impares, ita aciem collocaverant, ut solertius viderentur curasse , qua subterfugerent victi, quim quo ex hoste viόtoriam xeferrent . Igitur tormentorum ictibus tantum a se invadentem repellere; plurimumque fisi oppidi munimentis, consertim penes littus conglobare navigia , nullum ulteriori pugnae aditum prςbem tes . Sed adhuc Maurocenus suis stimulos addens, multiplici conatu trepidantes divexabat . Utque imperiis exempla conjungeret, eousque

95쪽

76 9 provectus est, ut tergis cedentium assultaret. Nec T.. ardor discrimine immunis. Quippe ferrea glania Tde dejectus improviso malus, suiq; ponderis ruiris imis na in subjectam turbam devolutus, aliquot ex z. . '' Imperatoriis militibus interfecit. Ille nihilominus animo ad patrandum facinus confirmato , cum ferro , atque igne cuncta misceret, multique suorum Turcicis navibus immixti, cominus aggredi easdem conarentur, ita demum barbarinae. ι. . Virtutem Francisci pertimuere, ut terga verten-ε-φη- . tes, in interiora sinus, qua angustiori divortio Asiae, atque Europae labia invicem porriguntur, confracta navigia redegerint. Persecutus Imperator, quoad potui fugientes. Tandem gnarus nullam pavidis bem proficiscendi in Cretam eo anno su Deresse, illud sedulo providit, ne aliunde ad infestandam insulam copiae barbar

rum confluerent . Nec deerat Occasio, ni h stium motus ipse occupavisset . Enimvero per eosdem dies XXIV. Alexandrinas naVes, annonam, atque armatos convehentes, brevi Cydo--. ... nem l Tjecturas , nuntiatum. Igitur, collectis triremibus, Rhodum extemplo contendit. Ve- ' rum Agari, mox Carpathii maris adversam navigationem perpessus, cum diu navigia barbar rum , structas a Mauroceno insidias non ignorantium, oppertus esset, opportunior tempestas per has moras elapsa est. Interea, cum Contarent naves Rhodum appulissent, per easq; transitus in Cretam intercipe

retur;

96쪽

retur; scrutatus suas, hostiumque vires,& quo- Is 'sonam facinore peractas ea tempestate res clauderet , Chelidoniam Mediam , quam vulgo C, strum Rugium nuncupant, obsidione tentare constituit. Jacet insula inter cretam , dc Cy- ra. u. prum, mille passus ab Asiae littore sejuncta . uir m..isquς,cum Ob AEgyptiarum naVium commercium, tum ob viciniam continentis, magnarum opum

fama pollebat. Mediam dixere, quod inter duas alias ejusdem nominis insulas polita sit, quas Gmnes aequalis ferme itineris tractus utrinque disterminat. Valida illi munimenta, crebrς turres, & duplex murorum ordo . Oppidum praeterea lectistimo refertum praesidio, ac turba colonorum, quς ad propellendos hostium conatus intra muros redigi consueverat, bellum impeditum, arduum,' cruentum minabantur . Sed, cum haec Imperatorem avertere a priore consilio haud potuissent, eo brevi, secundante Ven- .lo, naves convenerunt. Primum obsidionis mu- ω. ;nus Petro Quirino prςclarς indolis viro demandatum; traditςque eidem quinque triremes, quibus commeatus ab insula prohiberet. Reliqua navigia eo ordine portui applicita. ut laedi ab oppido minime posIent. His provisis, ductus ab Gremon villio miles desertos ab incolis vicos, Omnes enim intra arcem confugerant, depopulatur. Mox castris in propinquo communitis , passim moenia infestantur, hinc a triremibus . illinc a dispositis per idonea loca tormentariis sug-

97쪽

8, L I S E P LI M υ I. gestibus, ubique ab nunquam intermissis studiis

Maurocent. Sed natura ipsa loci oppidanos adjuvabat. Quippe cum parari utrinque cuniculos placuisset, ita saxum, cui imposita muri fun

damenta erant, mixus Venetorum foveas m

lientium elusit, ut pene incassum labor cesserit. Nihilominus impar animus obsessis erat: Sc

praecipue cum illata a muralibus tormentis damna uimmopere eosdem deterrerent, Veriti, ne

pervicacia Veneti efferarentur, post aliquot dies de deditione locuti sunt. At Franciscus, quem non minus delectabat virtus etiam in hostibus posita, quam abjectissimus eorum pavor incendebat, intra apte communitam arcem immerito trepidantes ita mulctare statuit, ut aspernatus deditionis consilium, eos armorum vi cadere , quam propera, turpique concessione incolumes esse maluerit. Igitur validiore tormentorum i

petu muri concussi. Ubi vero satis aptam evadendi in oppidum viam animadvertit, instructis copiis, ac signo pugnae dato, undique ad moenia succedere militem imperat. Tunc Veneti prinpinquant muris, tumulos occupant, obsistentes intercipiunt, ingenti clamore mutuo se ad victoriam incitantes. Nec multum barbari ausi uini obniti irruentibus. Nam pauci admodum desperatione veniar immanes redditi, fortiter pugnando ceciderunt: reliqui subito pavore perculsi , dum fugam meditantur, ferme ad unum trucidati . Potitus primo murorum ambitu Maurin

. cenus,

98쪽

Cenus, continuo impetum adversus interiorem arcem convertit. Sed eadem hic quoq; hostium formido,& pares exitus armorum. Siquidem post multorum caedem, ablatis obicibus, capta Chelidonia . Direpto a victoribus oppido , de illius tuitione actum . Cumque aptiuimus ad commercium Africae portus esset, aliquot ex Proceribus, inter cauos Prςfectus Copiarum Gremon villius, in illam abiere sententiam, ut arx idoneo communita prςsidio Reipub. utilitati, ornamentoque servaretur. Verum, quia nec teneri sine validis munimentis ob loci magnitudinem, nec in tam ardua bellorum conditione tuto distrahi vires exercitus posse videbantur ; reliqui huic consilio non assensere . Ne tamen, si oppidum integrum, incustoditumque deseruissent , nulla laus, aut utilitas sequeretur, quod subactum esset; omnia ἱ fundamentis excisa . Cae terum dives praeda fuit: ablata XXXVI. muralia tormenta; omnes pr terea Grςci una cum Thracibus, qui insulam incolebant, transtris destinati . Haec postquam Imperator perfecit, Melon festinavit; captisque eodem itinere onerariis quibusdam navibus, Leviente jam hyeme, secestit in hyberna . Interea barbarorum Praefectus nunquam ausus Cydonem proficisci ; ne cum blauroceno congrederetur , tota ea tempestate latitavit. Belli exitus, quod superiore anno gestum ell, mentes dimicantium diversis motibus affecit. Vi

99쪽

Iσσο res, animosque Fideles auxerunt; barbari serociam infregere . Quapropter moestum ByZantii silentium erat, & tacita impendentium mal rum divinatio. Tot namque amissa oppida, fusa sepius . atque intra Hellespontum conclusa classis, tot militum millia bello exhausta , intercepta demum navalium sociorum commercia ingens aliquod detrimentum Imperio minabantur . Nec aberat extremum malorum. Etenim

Veneti ostia Propontidis quotannis obsidentes , non Turcicς classis modo, sed onerariarum quoque navium ab Europa, Asia, Asricaq; eo con fluentium iter ita prςpediebant, ut fame ByZantium urgerent. Igitur, cum eo deducta res videretur , ut de Regiς limitibus decertandum el-set, placuit intentius muniri Hellesponti fau-

ωAM.b- ces; ne tandem Veneti pro1peris eventibus elati,

bis λὶ postremo nixu ipsim Imperii sedem invaderent. - - FHas curas levis dictu res intercessit, que tamen sicuti nostris rerum prosyerarum aestu serventibus addidit animos ad bellum, ita suspectiorem suorum fidem barbaris effecit. Cum enim Robelli cuidam Messanensi commissa Mahometis callidi ingenii ducis, machinariiq; insignis hic

navali Tnracum praeerat) triremis fuisset, ut ad recentiora Sesti, Abydique munimenta invisenda deduceretur: sectum est, ut in Venetorum ditionem sceleris quondam peracti pςnitentia r bellem impelleret. Itaque de constituto itinere deflectens nuneris specie Mahomere triremis,

100쪽

seque ipsum Mauroceno credidit, diuturni er- IM, ororis improbitatem eximio facinore obliteraturus. Imperator , cum Praefecti captivitate, tum secunda explorandi status hostium occasione de Turcis testatus, Mahometem gratum populo spectacu- eum Malum Venetias misit; quem Patres, in pretium : I, redimendar libertatis M. Antonii Delphini , P Turcis obtulere . Hic pueriles annos nuper e

gressus, optimi parentis Nicolai Delphini Cre- ώta Pr secti vestigiis insistens, dum permixtus di- ' tmicantium manipulis e portis urbis erumpit, a phisi barbaris circumventus, Vincula eorundem non

effugit . Ideo ductus ByZantium ab Thracum Praesecto Classe ino, ut eo munere favorem RC-gis sibi reconciliaret; aspera captivitate egregium robur animi compensabat. Sed Turcae, quorum A, se ea natura est, ut fortunam suorum, non inge-m nia aestiment, parvi salutem Mahometis facientes, veluti in pignus majorum rerum, serVare praedam statuerunt. Delphinus idcirco post la-1ηtos intrepide carceris cruciatus, tandem vicesi-ri ηr .mo secundo captivitatis anno, eodem religionis amore, dc constantia erga Remp. Occubuit. At Maurocenus consilia Turcarum per man cipia perscrutatus, cum hos pavore torpescere, deesse ornandae classis vires, omniaque plena solicitudinibus accepisset; statuit hostium ignaviam in Venetae clastis gloriam convertere . b αἰ- gitur Euboeam Insulam permodico praesidio fir-inatam inopinanter aggressurus, edixit, ut tri-- Temes