Polybii Historia edidit Ludovicus Dindorfius

111쪽

λουμενον ἀπέκλεισε καὶ ταύτης τῆς ἐξοδου τους ἐν

νυκτὸς και παραβόλως περαιωθεις τον πορθμόν ἡκεν 10 εἰς την Μεσσήνην. ὁρων δὲ πανταχόθεν ἐνεργῶς προσηρεικότας τοὐς πολεμίους, και συλλογισάμενος 5 ἄμα μεν αἰσχράν, ἄμα δ' ἐπισφαλῆ γίγνεσθαι την πολιορκίαν αὐτω, τῆς τε γης των πολεμίων ἐπικρα- II τουντων και τῆς θαλάττης, το μὲν πρῶτον διεπρεσβεύετο προς ἀμφοτέρους, βουλόμενος ἐξελέσθαι του 12 πολεμου τοὐς ναμερτίνους' οὐδενὸς δε προσέχον- 1oτος αὐτω, τελος ἐπαναγκαζόμενος ἔκρινε διακινδυ- 13 νευειν καὶ πρῶτον ἐγχειρεῖν τοῖς Συρακοσιοις. ἐξαγαγὼν δε την δυναμιν παρέταξε προς μάχην, ἐτοίμως εἰς τον αγῶνα συγκαταβάντος αὐτω καὶ τοὐ14 των Συρακοσίων βασιλέως ' ἐπὶ πολῶν δὲ χρόνον 1sδιαγωνισάμενος ἐπεκράτησε τῶν πολεμίων, καὶ κατεδίωξε τοὐς ὐπεναντίους ἔως εἰς τον χάρακα πάν-'Ib τας. υππιος μεν οὐν σκυλεύσας τοὐς νεκροὐς επανῆλθε πάλιν εἰς την Μεσσήνην. ὁ δὲ Ιερων, ὀττευσάμενός τι περὶ τῶν ολων πραγμάτων, ἐπιγενο- soμένης τῆς νυκτὸς ἀνεχώρησε κατὰ σπουδὴν εἰς τὰς 12 Συρακούσας. τῆ δε κατὰ πόδας ημέρα γνοὐς Αππιος την ἀπόλυσιν τῶν προειρημένων, καὶ γενόμενος ευθαρσής, ἐκρινε μη μέλλειν, ἀλλ' ἐγχειρεῖν 2 τοῖς Καρχηδονίοις. παραγγείλας οὐν τοῖς στρατιώ- sfiταις ἐν ωρα γίγνεσθαι την θεραπείαν, ἄμα τω φωτὶ 3 την ἔξοδον ἐποιεῖτο. συμβαλὼν τοῖς ὐπεναντίοιις πολλοὐς μὲν αὐτῶν ἀπέκτεινε, τοὐς δὲ λοιποὐς. ὴνάγκασε φυγεῖν προτροπάδην εἰς τὰς παρακειμ ε νας πόλεις. χρησάμενος δε τοῖς εὐτυχήμασι τουτοις κκαὶ λυσας την πολιορκίαν, λοιπὸν ἐπιπορευόμενος αδεῶς ἐπόρθει την τε τῶν Συρακοσίων καὶ την τῶν

112쪽

συμμαχουντων αὐτοῖς χώραν, ουδενὸς αντιποιου- μενου των ὐπαίθρων τὸ δε τελευταῖον προσκαθίσας αὐτὰς ἐπεβάλετο πολιορκεῖν τὰς Συρακούσας.Η μεν οὐν πρώτη Ῥωμαίων εκ της Λαλίας διάβα- ds σις μετὰ δυνάμεως ῆδε καὶ διὰ ταυτα κατὰ τούτους ἐγένετο τοὐς καιρούς, ἐν οἰκειοτάτην κρίναντες ἀρ- βχὴν εἶναι της ὀλης προθέσεως, απὁ ταύτης ἐποιησάμεθα την ἐπίστασιν, ἀναδραμόντες ετι τοῖς χρόνοις, του μηδεν ἀπόρημα καταλιπεῖν υπὲρ των κατὰ 10 τὰς αἰτίας αποδείξεων. τω γὰρ πῶς και πότε πταί- Tσαντες αυτρ τy πατρίδι Pωμαῖοι της ἐπὶ τὸ βέλτιον ῆρξαντο προκοπῆς, και πότε πάλιν και πῶς κρατήσαντες τῶν κατὰ την Ιταλίαν τοῖς εκτὸς ἐπιχειρεῖν ἐπεβάλοντο πράγμασιν ἀναγκαῖον ὐπελάβομεν

15 εἶναι παρακολουθῆσαι τοῖς μέλλουσι και τὸ κεφαλαιον αυτῶν τῆς νυν υπεροχῆς δεόντως συνόψεσθαι.

διόπερ Ου χρὴ θαυμάζειν ουδ' ἐν τοῖς εξῆς, ἐάν 8

που προσανατρέχωμεν τοῖς χρόνοις περὶ τῶν επιφανεστατων πολιτευμάτων. τοίτο γὰρ ποιήσομεν χά- s20 ριν τοὐ λαμβάνειν ἀρχὰς τοιαύτας, ἐξ ών ἔσται σαφῶς κατανοεῖν εκ τίνων ε καστοι και πότε καὶ πῶς ὁρμηθέντες εἰς ταύτας παρεγένοντο τὰς διαθέσεις, ἐν αἷς ἡπαρχουσι νυν. ο δὴ και περι Ῥωμαίων ἄρτι πεποιήκαμεν.

25 Ἀφεμένους δὲ τούτων λέγειν βρα περὶ τῶν 13 προκειμένων, ἐπὶ βραχὴ καὶ κεφαλαιωδῶς προεκθεμένους τὰς ἐν τῆ προκατασκευὴ πράξεις. ών εἰσι 2 πρῶται κατὰ την τάξιν αἱ γενόμεναι μαίοις καὶ Καρχηδονίοις ἐν τω περὶ Σικελίας πολεμω. ταλ 3ω ταις συνεχὴς ὁ Λιβυκὸς πόλεμος' ω συνάπτει τὰ κατὰ την Ιβηρίαν ' ίλκα, μετὰ δὲ τοsτον υ δρούβα πραχθεντα καὶ Καρχηδονίοις. οἷς ἐγένετο Φ

113쪽

κατὰ τον αυτον καιρον ἡ πρώτη Ρωμαίων διάβασις εἰς την γλλυρίδα κώ ταὐτα τὰ μέρη της Ευρώπης, ἐπὶ δε τοῖς προειρημένοις οἱ προς τους ἐν Λαλίαb Κελτους αγῶνες. τούτοις δε κατὰ τον αυτον καιρον

παρὰ τοῖς Ελλησιν ὁ Κλεομενικὸς καλουμενος ἐνηρ- 5γεῖτο πόλεμος, εἰς δν και την καταστροφον ἐποιησάμεθα τῆς ολης κατασκευης καὶ της δευτέρας βίβλου. 6 μεν ουν εξαριθμεῖσθαι τὰ κατὰ μέρος υπερτων προειρημένων πράξεων ουδεν οὐθ' ἡμῖν ἀναροτ καῖον ουτε τοῖς ακούουσι χρήσιμον. οὐ γὰρ ἱστο- ioρεῖν υπερ αυτῶν προτιθέμεθα, μνησθῆναι δε κεφαλαιωδῶς προαιρούμεθα χάριν τῆς προκατασκευῆς τῶν μελλουσῶν υφ' ήμων ἱστορεῖσθαι πράξεων. 8 διόπερ ἐπὶ κεφαλαίων φαυοντες κατὰ το συνεχὲς

τῶν προειρημένων πειρασόμεθα συνάψαι την τε- 15λευτὴν τῆς προκατασκευῆς τῆ τῆς ἡμετέρας ἱστο-9 ρίας αρχῆ και προθέσει. τοίτον γὰρ τον τρόπον συνεχοῶς γιγνομένης τῆς διηγήσεως, ημεῖς τε δόξομενευλόγως ἐφάπτεσθαι τῶν ξδη προὶ στορημένων ἐτέροις, τοῖς τε φιλομαθοῶσιν ἐκ τῆς τοιαυτης οἰκο- 20

νομίας ευμαθῆ καὶ ραδίαν ἐπὶ τὰ μέλλοντα ρηθή

10 σεσθαι παρασκευάσομεν τον ἔφοδον. βραχὐ δ' ἐπιμελέστερον πειρασόμεθα διελθεῖν υπὲρ του πρώτου συστάντος πολέμου Γωμαίοις και Καρχηδονίοις πεμὶ 11 Σικελίας. ουτε γὰρ πολυχρονιώτερον τούτου πό- 25λεμον ευρεῖν ράδιον ουτε παρασκευὰς ὁλοσχερεστέρας ουτε συνεχεστέρας πράξεις Ουτε πλείους αγῶνας ουτε περιπετείας μείζους τῶν εν τω προειρη- 12 μένω πολέμω συμβάντων εκατέροις. αυτά τε τὰ πολιτεύματα κατ' ἐκείνους τοὐς καιρούς ακμὴν ἀκέ- ωραια μεν ῆν τοῖς ἐθισμοῖς, μέτρια δε ταῖς τύχαις. 13 πάρισα δε ταῖς δυνάμεσι. διο καὶ τοῖς βουλομένοις

114쪽

καλῶς συνθεάσασθαι τqν ἐκατέρου του πολιτεύματος ἰδιότητα και δύναμιν ουχ ουτως ἐκ των ἐπιγενομένων πολέμων ως ἐκ τούτου ποιητέον την σύγκρισιν.5 Oυχ ῆττον δὲ των προειρημένων παρωξύνθην 14

ἐπιστησαι τουτω τω πολέμω καὶ διὰ το τοὐς εμπειρότατα δοκοωτας γράφειν υπὲρ αυτοs, Φιλινον καὶ Φάβιον, μη δεόντως ημιν ἀπογγελκέναι την αλήθειαν. ἐκόντας μὲν οὐν ἐφεῶσθαι τοὐς ἄνδρας Ουχ 210 υπολαμβάνω, στοχαζόμενος ἐκ τοs βίου και τῆς αἰ- ρέσεως αυτῶν ' δοκοsσι δέ μοι πεπονθέναι τι παραπλήσιον τοῖς ἐρῶσι. διὰ γὰρ την αῖρεσιν και την δῖλην ευνοιαν Φιλίνω μεν πάντα δοκουσιν οι Καρχηδόνιοι πεπρῆχθαι φρονίμως, καλῶς, ἀνδρωδῶς, 15 οι δὲ Γωμαῖοι τἀναντία, Φαβίω δὲ τοὐμπαλιν τos-των. ἐν μεν ουν τω λοιπῶ βίω την τοιαύτην ἐπι- Αείκειαν ἶσως οὐκ ἄν τις ἐκβάλοι καὶ γὰρ φιλόφιλον δει ειναι τον αγαθὸν ἄνδρα καὶ φιλόπατριν καὶ συμμισεῖν τοῖς φίλοις τοὐς ἐχθροὐς καὶ συναγαπῆν20 τοὐς φίλους ὁταν δε τὸ ἱστορίας ἐθος αναλαμβάνy τις, ἐπιλαθέσθαι χρὴ πάντων τῶν τοιούτων, καὶ πολλάκις μεν ευλογεῖν καὶ κοσμεῖν τοῖς μεγίστοις ἐπαίνοις τοὐς ἐχθρούς, ὀταν αἱ πράξεις ἀπαι- bτῶσι τοὐτο, πολλάκις δὲ ἐλέγχειν καὶ φέγειν ἐπονει- 26 δίστως τοὐς αναγκαιοτατους, ὀταυ αἱ τῶν επιτηδευμάτων ἀμαρτίαι τοὐθ' υποδεικνύωσιν. ωσπερ θγὰρ ζώου τῶν οφεων ἀφαιρεθεισῶν ἀχρειοsται τοῖλον, οὐτως ἐξ ιστορίας αναιρεθείσης τῆς αληθειας τὰ καταλειπόμενον αυτῆς ανωφελὲς γίγνεται διή-30 γημα. διόπερ οὐτε τῶν φίλων κατηγορεῖν οἴτε τοὐς Τἐχθροὐς ἐπαινεῖν ὀκνητέον, οἴτε δε τοὐς αυτοὐς ψέγειν, ποτὲ δὲ ἐγκωμιάζειν ευλαβητέον, ἐπειδὴ τοὐς

115쪽

εν πράγμασιν ἀναστρεφομένους ουτ' εὐστοχειν αεὶ8 δυνατον Ουθ' ἀμαρτάνειν συνεχῶς εἰκός. ἀποστάντες οὐν των πραττόντων αυτοῖς τοῖς πραττομένοις ἐφαρμοστέον τὰς πρεπουσας αποφάσεις καὶ διαλήψεις ἐυτεις υπομνήμασιν. ώς δ' ἔστιν ἀληθῆ τὰ νυν υν' s15 ημῶν εἰρημένα σκοπεῖν ἐκ τουτων πάρεστιν. ὁ γὰρ Φιλῖνος ἀρχόμενος ἄμα των πραγμάτων καὶ τῆς δευτέρας βίβλου φησὶ προσκαθῆσθαι τῆ Μεσσήνy πολεμουντας τους τε Καρχηδονίους καὶ τους Συρα- 2 κοσίους, παραγενομένους δε τους Ῥωμαίους κατὰ 1oθάλατταν εἰς την πόλιν εὐθὴς ἐξελθεῖν ἐπὶ τους Συρακοσίους λαβόντας δὲ πολλὰς πληγὰς ἐπανελ θεῖν εἰς την Μεσσήνην' αὐθις δε επὶ τοὐς Καρzηδονίους ἐκπορευθέντας Ου μόνον πληγὰς λαβεῖν, ἀλλα καὶ ζωγρία των στρατιωτῶν ἱκανους ἀποβα- 153 λεῖν. ταυτα δ' εἰπὼν τον μεν Πρωνά φqσι μετὰ την γενομένην συμπλοκὴν ούτως ἐξω γενέσθαι τοGφρονεῖν ἀστε μο μόνον παραχρῆμα τον χάρακα και τὰς σκηνὰς ἐμπρήσαντα φυγεῖν νυκτὸς εἰς τὰς Συρακούσας, αλλὰ και τὰ φρούρια πάντα καταλι- mπεῖν τὰ κείμενα κατὰ τῆς των Μεσσvνίων χώρας ' 4 ομοίως δὲ και τους Καρχηδονίους μετὰ την μάχηνευθέως ἐκλιπόντας τον χάρακα διελεῖν σφῆς εἰς τὰς πόλεις, τῶν δ' υπαίθρων Ουδ' ἀντιποιεῖσθαι τολμμῶν ἔτι - διὸ καὶ συνθεωρήσαντας τους ηγουμένους ααυτῶν ἀποδεδειλιακότας τοὐς ἴχλους βουλεύσασθαιο μὴ κρίνειν διὰ μάχqς τὰ πράγματα τοὐς δὲ Ῥωμμαίους ἐπομένους αυτοῖς ου μόνον την χώραν πορθεῖν τῶν Καρχηδονίων καὶ Συρακοσίων. αλλὰ καὶ τὰς Συρακούσας αυτὰς προσκαθίσαντας ἐπιβαλέσθαι ηo6 πολιορκεῖν. ταυτα δ', ώς ἐμοὶ δοκεῖ, τῆς πάσος ἐστὶν ἀλογίας πλήρη, καὶ διαστολῆς ου προσδεῖται

116쪽

το παράπαν. ους μεν γὰρ πολιορκουντας την Μεσ- τί σήνην καὶ νικῶντας ἐν ταῖς συμπλοκαις υπέθετο, τουτους φευγοντας καὶ των υπαίθρων ἐκχωρουντας καὶ τέλος πολιορκουμένους και ταῖς ψυχαῖς ἀποδω5 δειλιακότας ἀπέφηνεν ' ους δε ἡττωμένους καὶ πο- ουλιορκουμένους υπεστήσατο, τουτους διώκοντας και παραχρῆμα κρατοsντας των υπαίθρων καὶ τέλος πολιορκουντας τὰς Συρακουσας απέδειξε. ταυτα δὲ sσυνάδειν ἀλλήλοις ουδαμῶς δυναται πῶς γάρ; αλλ' 1o ἀναγκαῖον η τὰς υποθέσεις εἶναι τὰς π ρωτας ψευδεῖς η τὰς υπὲρ των συμβαινόντων ἀποφάσεις. εἰσὶ 100' αυται μὲν ἀληθεῖς καὶ γὰρ ἐξεχώρησαν οι Καρχηδόνιοι καὶ Συρακόσιοι των υπαίθρων, καὶ τὰς Συρακουσας ἐπολιόρκουν οἱ Ῥωμαῖοι κατὰ πόδας, 15 ως δ' οὐτός φησι, καὶ την Ἐχέτλαν, ἐν μέσω κειμένην τῆς τῶν Συρακοσίων καὶ Καρχηδονίων ἐπαρχίας. λοιπὸν ανάγκη συγχωρεῖν τὰς ἀρχὰς καὶ τὰς IIυποθέσεις εiναι ψευδεῖς, καὶ νικώντων εὐθέως τῶν μαίων ἐν ταῖς περὶ την Μεσσήνην συμπλοκαῖς εο ἡττημένους αυτοὐς ἡμῖν υπο του συγγραφέως ἀπηγγέλθαι. Φιλῖνον μὲν ουν παρ' ολην ἄν τις την πραγ- 12ματείαν ευροι τοιουτον οντα, παραπλησίως δὲ καὶ Φάβιον, ως ἐπ' αυτῶν δειχθήσεται τῶν καιρῶν.

ει ημεῖς δὲ ἐπειδὴ τοὐς αρμόζοντας πεποιήμεθα λόγους Ι3υπὲρ τῆς παρεκβάσεως, ἐπανελθόντες επὶ τὰς πρα- ξεις πειρασόμεθα προστιθέντες ἀει τον ἐξης λόγονείς ἀληθινὰς ἐννοίας ἄγειν διὰ βραχέων τοὐς ἐντυγχάνοντας υπὲρ του προειρημένου πολέμου.

3ο Προσπεσόντων γὰρ εἰς την Ῥώμην ἐκ τῆς Σικε- 16

117쪽

λιον και Μάνιον Ουαλέριον τάς τε δυνάμεις ἀπά- σας ἐξαπέστελλον και τους στρατηγους ἀμφοτέρους 2 εἰς την Σικελίαν. ἔστι δε παρὰ μαίοις τα πάντα τέτταρα στρατόπεδα Ῥωμαῖκὰ χωρὶς των συμμάχων, ἁ κατ ἐνιαυτὀν προχειρίζονται' τούτων εκαστον 5 ἀνὰ τετρακισχιλίους πεζούς, ἱππεῖς δὲ τριακοσίους. 3 ών παραγενομένων από τε των Καρχηδονίων αἱ πλείους ἀφιστάμεναι πόλεις προσετίθεντο τοῖς - 4 μαίοις από τε των Συρακοσίων. ὁ δὲ Πρων θεωμρῶν την διατροπὴν και κατάπληξιν των Σικελιω- 10των, ἄμα δε τὸ πλῆθος και τὸ βάρος των ' μαι κῶν στρατοπέδων, ἐκ πάντων συνελογίζετο τούτων ἐπικυδεστέρας εiναι τὰς των νωμαίων η τὰς των

5 Καρχηδονίων ἐλπίδας. διόπερ ἐπὶ τοsτο τὸ μερος

ὁρμήσας τοῖς λογισμοῖς διεπεμπετο προς τους στρα- λοτηγούς, υπὲρ ειρήνης και φιλίας ποιούμενος τους 6 λόγους. οἱ δε Γωμαῖοι προσεδέξαντο, και μάλιστατ διὰ τὰς χορηγίας ' θαλαττοκρατούντων γὰρ των Καρχηδονίων ηὐλαβουντο μὴ πανταχόθεν ἀποκλεισθῶσι των αναγκαίων, διὰ τὸ και περὶ τὰ προ τοs 20 διαβάντα στρατόπεδα πολλὴν ἐνδειαν γεγονέναι των 8 επιτηδείων. διόπερ ὐπολαβόντες τον Ιέρωνα μεγάλην εἰς τουτο τὸ μέρος αὐτοῖς παρέξεσθαι χρείανυ ασμένως προσεδέξαντο την φιλίαν. ποιησάμενοι

συνθηκας ἐφ' ώ τὰ μὲν αιχμάλωτα χωρὶς λύτρων 25jo So ὰποδουναι τον βασιλέα Γωμαίοις, αργυρίου δὲ προσθεῖναι τάλαντα τουτοις εκατόν, λοιπὸν ηδη Ῥωμαῖοι μὲν ώς φίλοις καὶ συμμάχοις ἐχρῶντο τοῖς Συρα-I0 κοσίοις. ὁ δὲ βασιλεὐς γέρων ὁποστείλας εαυτόν υπὸ την ' μαίων σκέπην, καὶ χορηγῶν αεὶ τούτοις ω εἰς τὰ κατεπείγοντα τῶν πραγμάτων, ἀδεῶς ἐβασίλευε τῶν Συρακοσίων τον μετὰ ταὐτα χρόνον, φι-

118쪽

λοστεφανῶν καὶ φιλοδοξῶν εἰς τοὐς Ἐλληνας. ἐπι- IIφανέστατος γὰρ δη πάντων ουτος δοκεῖ καὶ πλεῖ στον χρόνον ἀπολελαυκέναι της ἰδίας εύβουλίας ἔν τε τοῖς κατὰ μέρος καὶ τοῖς καθόλου πράγμασιν. 5 Ἐπανενεχθεισῶν δε των συνθηκῶν εἰς την ' - 17μην, καὶ προσδεξαμένου τοὐ δήμου καὶ κυρώσαντος τὰς προς Ἱέρωνα διαλυσεις, λοιπὸν οὐκέτι πάσας ἔκρινον ἐξαποστέλλειν οἱ μαῖοι τὰς δυνάμεις, ἀλλα δυο μόνον στρατόπεδα, νομίζοντες ἄμα μεν 2I0 κεκουφίσθαι τον πόλεμον αυτοῖς προσκεχωρηκότος

τοὐ βασιλέως, ἄμα δε μὰλλον ὐπολαμβάνοντες ου-

τως ευπορήσειν τὰς δυνάμεις τοῖς ἀναγκαίοις. οἱ 3δὲ Καρχηδόνιοι, θεωρουντες τον μεν Iέρωνα πολ μιον αυτοῖς γεγονότα, τους δε Pωμαίους ὁλοσχερέ- 15 στερον ἐμπλεκομένους εἰς τα κατὰ την Σικελίαν, υπέλαβον βαρυτέρας προσδεῖσθαι παρασκευῆς, δι' ἐς ἀντοφθαλμεῖν δυνήσονται τοῖς πολεμίοις καὶ συνέχειν τὰ κατὰ την Σικελίαν. διὸ και ξενολογή- 4σαντες ἐκ τῆς ἀντιπέρας χώρας πολλούς μεν Λιγυ- 20 στίνους και Κελτους, ἔτι δὲ πλείους τούτων 'Uη- ρας, ἄπαντας εἰς την Σικελίαν ἀπέστειλαν. ορῶν- 5τες δὲ καὶ την των 'Aκραγαντίνων πόλιν εὐφυεστάτην Ουσαν προς τὰς παρασκευὰς καὶ βαρυτάτην αμα τῆς αυτῶν επαρχίας, εἰς ταυτην συνήθροισαν τά τε25 χορηγεῖα καὶ τὰς δυνάμεις, ὁρμητηρίω κρίνοντες χρῆσθαι ταυτy τῆ πόλει προς τον πόλεμον. των οδὲ Ῥωμαίων οἱ μὲν προς του γέρωνα ποιησάμενοι

στρατηγοὶ τὰς συνθήκας ἀνεκεχωρήκεσαν ' οἱ δὲ μετατούτους κατασταθέντες Λευκιος Ποστουμιος καὶ Κό- ο ιντος Μαμίλιος ἡκον εἰς την Σικελίαν μετα των στρατοπέδων. θεωροῶντες δὲ την τῶν Καρχηδο- γνίων επιβολὴν καὶ τὰς περὶ τον Ἀκράγαντα παρα-

119쪽

σκευὰς ἔγνωσαν τολμηρότερον ἐγχειρεῖν τοῖς πράγ-8 μασι διὸ καὶ τὰ μεν ἄλλα μερη του πολεμουπαρῆκαν, φέροντες δε παντὶ τω στρατευματι προς αυτὸν 'Aκράγαντα προσήρεισαν καὶ στρατοπεδευ- σαντες ἐν Οκτὼ σταδίοις ἀπὸ τῆς πόλεως συνέκλει- 59 σαν ἐντὸς τειχῶν τους Καρχηδονίους. ἀκμαζουσης δε τῆς του σίτου συναγωγῆς, καὶ προφαινομένης χρονίου πολιορκίας, ἄρμησαν ἐκθυμοτερον του δέ- 10 οντος οι στρατιῶται προς τὸ σιτολογεῖν. οἱ δε Καρχηδόνιοι κατιδόντες τους πολεμίους ἐσκεδασμένους 16

κατὰ τῆς χώρας, ἐξελθόντες επέθεντο τοῖς σιτολ- γουσι. τρεψάμενοι δὲ τούτους ραδίως οι μὲν ἐπὶ την του χάρακος αρπαγὴν ἄρμησαν, οἱ δ' επὶ τὰς 11 εφεδρείας. ἀλλ' ἡ των ἐθισμῶν διαφορὰ καὶ τότε καὶ πολλάκις ήδη σέσωκε τὰ ωμαίων πράγματα. 15τὸ γὰρ πρόστιμον παρ' αυτοῖς θάνατός ἐστι τω προεμένω τον τόπον καὶ φυγόντι τὸ παράπαν ἐξ ἐφ 12 δρείας. διὰ και τότε πολλαπλασίους ἔντας τους υπεναντίους υποστάντες γενναίως πολλοὐς μεν των ἰδίων ἀπέβαλον, ἔτι δὲ πλείους των ἐχθρῶν απέ- so13 κτειναν. τέλος δὲ κυκλώσαντες τους πολεμίους ὁσον ουπω διασπῶντας τὸν χάρακα, τους μὲν αυτῶν διέφθειραν, τους δε λοιπους ἐπικείμενοι καὶ φονευον- τες συνεδίωξαν εις την πόλιν.

18 Mετὰ δε ταῶτα συνέβη τους μεν Καρχηδονίους αευλαβέστερον διακεῖσθαι πρὸς τὰς επιθέσεις, τους δε Ῥωμαίους φυλακτικώτερον χρῆσθαι ταῖς προν - 2 μαῖς. επεὶ δ' Ουκ αντεξῆσαν οἱ Καρχηδόνιοι πλὴν ἔως ἀκροβολισμου, διελόντες οἱ στρατηγοὶ των' - μαίων εις δυο μέρη την δυναμιν τω μὲν ἐνὶ περὶ λτο πρὀ τῆς πόλεως Ἀσκληπιεῖον ἔμενον, θατερωκατεστρατοπέδευσαν ἐν τοῖς πρὸς 'φάκλειαν κεκλι-

120쪽

μένοις μέρεσι τῆς πόλεως. τα δὲ μεταξὐ των στρα- 3τοπέδων ἐξ ἐκατέρου του μέρους τῆς πόλεως ἁχυρώσαντο, καὶ τὴν μὲν ἐντὸς αυτῶν τάφρον προβάλοντο χάριν τῆς προς τους ἐξιόντας ἐκ τῆς πό-5-ασφαλείας, τὴν δὲ ἐκτος αυτῶν περιεβάλοντο, φυλακὴν ποιουμενοι τῶν ἐξωθεν ἐπιθέσεων καὶ τῶν

παρεισάγεσθαι και παρεισπίπτειν εἰωθότων εἰς τὰς

πολιορκουμένας πόλεις. τὰ δε μεταξὐ τῶν τάφρων 4 και τῶν στρατοπέδων διαστήματα φυλακαῖς διέλα- ιο βον, ὀχυροποιησάμενοι τοὐς ευκαίρους τῶν τόπωνεν διαστάσει. τὰ δὲ χορηγεῖα καὶ τὴν ἄλλην παρα- θσκευὴν οι μὲν ἄλλοι σύμμαχοι πάντες ξθροιζον αυτοῖς καὶ παρῆγον εἰς Ἐρβησσόν, αυτοὶ δε εκ ταυτης τῆς πόλεως ου μακρὰν υπαρχούσης ἄγοντες και 15 φέροντες συνεχῶς τὰς αγοοὰς δαψιλῆ τἀναγκαῖα σφίσι παρεσκευαζον. πέντε μεν οὐν ἴσως μῆνας ἐπὶ θτῶν αυτῶν διέμενον, ουδὲν ολοσχερὲς προτέρημα δυνάμενοι λαβεῖν κατ' ἀλλήλων πλὴν τῶν ἐν αυ- τοῖς τοῖς ἀκροβολισμοῖς συμβαινόντων. συναγομέ- I20 νων δε τῶ λιμῶ τῶν Καρχηδονίων διὰ τὸ πλῆθος τῶν ἐν τῆ πόλει συγκεκλειμένων ἀνδρῶν, ου γὰρ ἐλάττους πέντε μυριάδων υπῆρχον, δυσχρηστουμε-

νος υννίβας ξδη τοῖς πράγμασιν, ὁ τεταγμένος ἐπὶ

τῶν πολιορκουμένων δυνάμεων, διεπέμπετο συνεθα χῶς εἰς τὴν Καρχηδόνα τήν τε περίστασιν διασαφῶν καὶ βοηθεῖν παρακαλῶν. οἰ δ' ἐν τῆ Καρχη- 8δόνι τῶν ἐπισυνηγμένων στρατιωτῶν και θηρίων γεμίσαντες τὰς ναυς ἐξέπεμψαν εἰς τὴν Σικελίαν προς υννωνα τον ἔτερον στρατηγόν. δς συναγα- ss0 γὼν τὰς παρασκευὰς καὶ δυνάμεις εις φάκλειαν, πρῶτον μεν πραξικοπήσας κατέσχε τὴν τῶν 'μβησσέων πόλιν, καὶ παρείλετο τὰς αγορὰς καὶ τὴν τῶν