장음표시 사용
1001쪽
dicis qui male iudicauit. Idem iuris est in arbitro, Arbitratore & delegato iudiace:item in Notatio seu Tabelliom publico. l. si quis in conscribendo. circ. fin. C. de pact. & in l. fin. ubi not. interpretes.sfide extraord.cog. &l. sin. C.dem agi stratibus conueniend. secus tamen est de Consultore: quia nemo alterius consiliu necessario sequi tenetur. l.2. ff. mandati.
Assessoris autem imprudentia seu cui pa si iniqua sententia lata sit, non aliter atque si dolo malo iudicasset tenebitur. l.2.isquod quisque tur.3 Si quid debriatur, duri ut tegula, lapis,
&c. vel undatur e carnaculo, vi liquidum quippia,Oleum,aqua,Vrina,&c.ex domo, seu propria, seu conducta, quod transeuntem laedat vel in persona, rebus, VeIis
vestibus, inhabitans ex quasi maleficio obligatur,sive sit dominus siuecoductor aedium. β.item is. hoc tit.& toto tit. U.de his qui deiecerunt vel effud. Si damnum detur vel furto,vel dolo in naui,vel extra nauem, Ni in portu, caupona, Telmbalo: dominus eorum, quorum culpa fuit admissum , ex quasi maleficio tene- . tur.I. ibem exercitor. hic. & toto titu. E. nautae, caupones,stabulari j.In quibus Gisibus actio in factum competit haeredi
1002쪽
patienti iniuriam. Quaeq; singula sua.in s. Schematismoru figura demonstrantur. - Iudex per imprudentiam male iudicans, & tenetur quatenus ex bono & aequo visum fuerit. Filius,pater,ex cuius coenaculo, proprio vel coducto aliquid est deiectum vel effusum, & hoc casu agitur in duplum, siue domi- Ex nus,sive seruus deiecerit.
qua si Is qui ea parte, qua vulgo iter male fieri selet, aliquid appensum ha-ficio bet, quod nocere potest, & tene
obli - , tur poena decem aureorum.
Sed si hoc appensiam cecide rit, perinde tenetur ac ille, qui aliquid deiecit, vel effudit ex de lecto, vel effuso. si homo issus sit, habenda est expensarum opera rumq;, quibus caruit, aestimatio. Si vero filius seorsum a patre habitans teneatur pro effuso, pater illius nomine, conueniri non potest. Exercitor nauis pro surto ho
minum quo in naui habet, i in dut Caupo ex facto hominu quos i plum
Stabularius ex facto homihu, i gan- quos in stabulo hab , , J tur.
1003쪽
Dictum fuit per Iudicis imprudentiant. sup. quandoquidem si iudex dolo malo
scienter & ex proposito, Vel etiam pecu nia corruptus, perperam ius dicat, verε delinquit: & si quidem causa ciuilis fuerit, ignominia notatus, triplum litis rependit: in qu stione vero cri minali con fiscatis omnibus bonis in exilium mittitur. de quo latius tit. C. de poen. iudici qui male iudica Et eadem quae hic de Iudice diculur, spectant &ad Notariti, re spectu suoru Instrumentoru publicoru.6 Malelium dicitur id delictum , quo
quis dolo malo interueniente laeditur,ut sunt furtum,rapina,damnum iniuria datum,& iniuriae. Porro publicae disciplint vigor postulat, ut malefici puniantur. I. locatio. .quod illicies.ss de publican. Item maleficium dicitur, quicquid impr&be admissum est.Vlp. l.j.in princi si fiam. surt. sec.dic. Vtilissimu id edictum prς-tor proposuit, quo domitiis prospiceret aduersus maleficia seruorum, hoc est quasi malefacta. Quamuis & quae dicta,
1004쪽
Ggreditur hoc titu. Iustin. Imp. tertia Iuris Ciuilis partem summae diuisionis. β. finalis, sup . de iur. nai. gent.& ciuit . quae actiones respicit: quum etiam omne ius quo utimur vel ad personas, vel ad res,vel ad actiones pertineat. l. j. ff. de stat. hom. de personis autem litat. Instit. tractatum sit. deinde libr. a. s.& q. parte usque ad hunc tit. de rebus tam corporalibus , quam incorporalibus, inter quas obligationes sunt.Ita ut recto ordine hic de actionibus dicedum veniat, The
adiudicia agant. l. nihil. de oblig.& act. l. 6. in fin de nego. gest. Veteres autem hac partem Iuris appellitabant De manu con ferenda. ut indicat Lactantjus libr. j. in prooem. Et quide rubricatus titulus hic de actionibus, & non de agendo, quia actio est iuris seu ius. sed agendu esse con-- sistit in facto.etiam gerundia imp'rtant
necessitatem: at actio est voluntaria. C. Vt nemo inuitus agere,aut accus .coga.l j.
1005쪽
hctio sumitur. 188 GEORGII VIVI EN. AN T.
Et quidem ad hoc inuentae Hant hae, ut per eas homines compellantur ad danduseu restituendum id, quod aliis debent: quia frustra iura conderentur, nisi esset aliquid quo exercerentur ipsa iura. l.ij.I. post originem .sfide orig.tur. Aetionis significatio latisii me patet, comprehendens generaliter om nem viventis operationem, quae passioni opponitur, adeo ut ipsam quoque Vitam agere dicamur. Vnde illud dici solet: Aetiones humanae infinitis rerum circunsta iijs variatur.qua significatione frequenta ter utuntur ICti. Proinde ne quis in amplissima huius verbi significatione Actionis haereat pro tabula sumas. Pro actu ut in autent. de no alienad. g.si minus. col. ij. Pro accusatione. C. quando criminnalis actio ciuili pretiudic.l.j. Pro iure agendi. & ita capitur hoc tit.praesenti,& l.nihil.sLeod. Ιte debet sumi per emphasim Actio, no pro qualibet externa adtione, sicut dicimus eu, qui cotra ius aliquid facit nihil agere. stup. quib. ex cauis manumitt.non lic sed pro legitima persecutione: ut restringatur ad usum foren
1006쪽
TAB. INSTI. LIB. IIII. IVS. IMP. 189
Actio autem nihil aliud est, qitam ius persequendi in iudicio, quod sibi debetur. quae definitio tam realis quam per natis est Celsi, ex effectu & ossicio conflata. l. ni. hil aliud. ff. de aec.& oblig. visu p. tutela definita est β. i. de tui. imo & iustitia. l.j.sLde iustit. & iur. Nihil aliud est, p ru d en te r ad i eci t Iu reconsultus hanc clausulam: quum olim aliud fuerit non quo ad substantiam acti onis, sed quo ad exercitium . nam olim non agebatur ni si per certam conceptionem verborum factam an 'agistratibus, ut i .ij. . deinde. F. de orig. iur.& vocabatur illa conceptio forma vulgaris. Vt T. de fur t. l. si seruus nauem . scd illa solentias hodie sublata est. vi C. de sormul.&impetra sublat. l. i. Di ideo hodie in ii bellis non ponitur talis solemnitas verborum. vi d. l. j. Nec opoptet in libellis exprimere nomen actionis. utc. dilecti. extr.de iudi c. Similiter ista solemnitas sublata est in interdictis hodie,quae sunt actiones praetoriae. Vt infr. de interdict. g. finis
Quam ius, id est,sacultas,potestas agendi iure Romano actori data & sermula. l. i de eo quod cert. loc. Theoph. habet δἰκουον, & additur quidem in text. haec
1007쪽
particula ad discernendas res corporales ,& incorporales. nam actio est ius incor porale. stip. de reb. cor p. & incor p. β.j. se cund. glos. hic. vel dicitur ad differentiam Iudicis. dicit tamen Bart. l. i. ff. do iurisd. o m. iud. quod si actio capiatur proprie differt ab officio iudicis. Sed si capiatur large comprehendit etiam onficium iudicis saltem illud quod imploratur loco actionis. ut in restit. in integr. Vt l. actionis verbo. Teod. Persequendi. haec addita est particula,ut excludat primo exceptiones, quae non sunt actiones . nam sicut aeriones sunt arma actorum, sic exceptiones sunt arma Reorum. ut T. de except.l. 2.β. illud. Et ita exceptio non esst ius persequendi, sea defendendi . generali tamen vocabulo Exceptio interdum vocitatur actio, ut not. l. eleganter. f. de dol. & quidem ad
ditur ad excludendas obligationes haec particula, quibus nihil petimus sed ad uersarium saltem stringimus, ut dei, ea liquid incipiat, non ut soluat quod debet. Et perseequeudi verbum hic, omnes in uniuersum apud iudicem postulationes complhctitur , tam ordinarias quam extraordinarias: etiam eas, quae
iustar actionum obtinent , veluti Ca
1008쪽
tiones, damni infecti, Legatorum, Luictionis,&c. Item interdicta,& uniuersae officii iudicialis expeditiones, conti nentur sub appellatione persequendi. Id enim quod petimus, vel postulamus, ve I imploramus, nostro, aut alieno nomine,recte dicimur persequi. Vt p. l. pecu nis β. persecutionis. Paul. l. quibus .g. vltim. de verb. sig. Accui s. in sin. l. cui praecipua.de verb. si g. persequi procon 'sequi exponit. quod improbo, ubi pro prie id persequamur quod nondum sumus consequuti. In iudicio, id es , apud Iudices datos, s recuperatores, non in iure apud Praetorem : itaque haec vocula additur, Vt. diserimen faciat inter res in iudicio solenniter, & extra iudicium minus so- lenniter agitatas, id est, ad discernendas lennes actiones & iudiciales , quae exsorma legis dependent : ab extraludi cialibus hominum postulationibus, quae neque solennitatem neque sormam re quirunt cognitioni deseruientem , sed plerunq; ex priuato constant arbitrio. ut eam praeterea differentiam Iuris intelliga ,quod quis possit persequi: extra iudiciu quod non est actio.vt C.quando quis; se sine
1009쪽
se sine iudice vindicare potest. l.j.Sic etia luis potest capere propria auctoritate' furem nocturnum vel diurnum. visTadleg. Aquil.l.iiij. Etiam potest quis sic capere debitorem fugiente, ut tradat eum iudici .vt ff.de his quae in fraud. credit. Lait praetor. β. si debitorem. & potest hoc etiam fieri die seriata .vt l. final.C.de ser. Ita ut sint casus aliqui hic, quibus quid quis facere possit propria auctoritate, quod regulariter tamen fieri non possit. Vt l .extat. ff.quod met.caus.& l. si quis in
GodAbi debetur, sci licet agenti, vel
ei cuius nomine agit. haec particula lex tus exhibet nobis causam,officium atque cxitu aetionis. Neque enim ob alnid in troducta fuit, neq;alio pertinet,quam tunicuiq; quod suu est tribuat.aetio qui p. pe Iustitiae executio est. Pro uberiore ta- me hui' definitionis explicatione videas Zasium nu.2.s . . . Mynsinge. nu. d. Vsq; ad 17. K ling.nu. s. s. . hic.&ibid. Ioas Corrasium. Interim non te fallat quin verbum debetur hic sumendum sit generaliter, ut extendatur ad actionem personalem & realena. ut fac. l. pecuniae. β.
fin .sside verba sig. licet Aeto putet positu esse ad remouenda actionem realem, in
1010쪽
qua nil debetur,sed petimus id quod no- sirum est prius. qui merito ob hoc meo. salt*m iudicio reprehendendus, quia utcunque in aesione reali proprie nulla sit obsgatio , subest tamen quasi obli-
. .etPost definitionem Actionis generali- 82 ter propon tam & quasi populariter explicatam proximum est, ut species eius, quae ob i mmensam negociorum diuersitate variantur, commodis diuisionibus pr cipur decem summatim.explicetur. Quo magi, autem rem latissime patentε ad certos locos contraham us operae pri- tium fuerit singulas diuisiones ex singui lis quarum libet rerum causis produce- 're, ut hoc modo ad certam actionum' cognitionem perueniamus.
Actionum prima diuisione: Alsie sunt, si causam materialem spectes)
Mere Reales, quae etiam vendicationes in iure uici tur: & eae non rquirunt 'obligationem aliquam, sed tantum ut a Sens sit Mominus rei, unde rei vendicatio, & ciet. usque ad numerum deci
Hpersoneses: & orientes ex obliga- tionibus, quae duo membra priora huius diuisionis sunt ex l.obligationum. T.