Schematismorum seu Tabularum institutoriam in quatuor libros Institutionum iuris ciuilis D. Iustiniani imperatoris pars prima secunda. Inuentore Georgio Viuiennio Antuerpiano ..

931쪽

quadam lcimientionales t diuti stipulat. sunt Icommunes I dicitur.

Conditiones,quae ad praesens vel praeteritum tempus referuntur,non suspedunt obligationem, cum ea quae certa sunt in reria natura, no differunt obligationem: quam ii is nobis incerta sint.

tioni Solennitas verborum , continentiam praecedetem interrogatio

vem, er subsequerem responsione. Praesentia stipulatoris er pro verboru missoris. adsit Consenseus wriusque. Ias . I.I.

inum. i.& q. sLeod. In stipulatione non lum veniunt res, sed etiam facta: Elin tali stipulatione v tile,est apponere poenam , ne actor grauetur per probationem ipsius interesse. .

TITULUS XVII. De duobus reis sipulandi

promittendi.

V prati t. praecedenti quia d. est de stipulationibus, inqui bus interdum interueniunt plures personae stipulantes &

932쪽

promittentes, ideo Imp. hic pergit traciare de duobus reis stipulandi:praecipuἡ

qua a frequenter usu venit, ut eandem re

vel plures stipulatores & promis res, ut singuli a singulis stipulentur, aut singuli singulis spondeat,vel uni etia promittat, vel plures ab uno stipulentur. de quo genere hic agit specialiter, causamque potissimum materialem addens in qua &ellectum huius obligationis.nempe subiectum. l. personam, quae vel stipulatur, vel promittit aliquid alteri. Quia autem sepe duo simul obligantur ad solutiqne, seu praestationem alicuius rei in soli dum, ii Correii vocantur, non quidem a reatu, sed potius a re, cuius aut debito res, qui duo Rei promittendi, aut creditores, qui duo Rei stipulandi dicuntur, esse intelliguntur.

s Vt sit eadem quantitas Duo corres autem l super qua sit stipulatio constituuntur tria autpromissio. bus ut concur-l misit Nna et eade ea rirentibus: Vt sit aequalitas viri usque obligationis.

. Est hic tit. sandrecth considerandus, ne sorte erres in duobus Reorum stipulandi, vel promittendi. Quod ne possis, Ha adscria

933쪽

adscribo eoru desinitionem ex l .i. U.eod. x siuistipulatur , Reusstipulandi dicitur. vi promittit,Keus promittendi habetur.Re promittendi duo sunt, qui Nnam eandemq; quantitate,simul er feme que principaliter pra- mittunt. atm hi fiunt sit ad interrogatione singuli respondeant,spondeo: et sic promittentes in solidum singulis teneantur. ut Titi, promittis mihi Io.aureos & Luci promittis mihi eosdem decem aureos: Sunt duo Rei promittendi, & quilibet eorum tenetur in solidum. Dummodo tamen hoc expresse actum appareat,alioqui in dubio plures obligati, intelliguntur obligati in partes. l. reos. g. cum tabulis. U. hoc. tit. & auth. hoc ita. C.eOd.

3 Rei sipulandi duo vero sunt, qui amam eo demq; quantitatem simul in femelsipulantur ab Nno aeque principaliter,nonjolu in contractibus , Ῥeluti Emptione, ienditione, locatione, conductione, deposito, commodato σcaeteris: Nerum etiam in quavis vltima. γο-luntate. Fiuntq; hi duo vel plus es, si post omnium. interrogatione promissor respondeat Vestrum dare singulis spodeo. Leandem rem.& ibi Bart. sneod.s Duo pluresue Rei, seu Correi, singulatimi pro totiuspraesatione experiuntur a rin i cipaliter. .duo pluresue. hic.

934쪽

Diss -I Fideiussores non prius conuentau-rώς-- l tur,n principali Reo excusso: Au-mem l thent. praesente. C. de fidei utar. mandatorib: In duobus reis promittendi potest esse imparitas: ita scilicet, ut unus promittat pure,& alius in diem,vel sub conditione. Et non obstante die vel conditione potest promissum peti statim ab illo qui pure promisit. Haec ergo stipulatio, Spondes quinq; Romς, tacite continet diem intra quem promissor ire Romam possit.

Stipuladi sunt, si duo stipulenta tur dari decem, & promissor v-l triq; simul memet respondeat. Debendi sunt, duo qui uni de

eadem re interroganti simul &semel respondent.

Quilibet ex reis sti' sed una putandi, insolidum i lutio tollit agere potest: homnes ob- iQuilibet ex reis de I ligatio bendi, in soliduest i nes. obligatus Hodie quilibet ex reis debendi, in solidum no obligatur,ni si e presse actu m si i , quo casu adhuc

i si omnes sint pr sentes & idonei H s quilibet

rei,

935쪽

quilibet est pro sua parte coueniendus. Vnus ex reis debedia pure, alius sub con- l promittere poditione, i test, sed omnes Vnus ex reis debedi s idem promit in uno loco, alius in tere debent. alio Si stipuler decem dari, precisse decem dare promissor cogitur. Si stipuler domum fieri, promi ssor liberatur praestando id quod interest. Sed qui . illud cum difficultate probatur, utile est,adiici poena mala:Promittis domu facere, & nisi seceris promittis millel

TITULUS XVIII.

De stipulatione seruorum.

Tipulari quia d est, posse non

quitur tractare quomodo Squaliter nobis aliquid stipula tur pera lios. Nam stipulatio non solum per nos metipsos, sed etiam per seruos & alios nostro nomine,&ex persona domini, rectὸ seri poterit, ut in princ. huius tit. Vtcunq; aut e stipuletur domino acquirit. Et quam-

936쪽

. Et quamuis quidam hic nolint nouam stipulationis diuisionem constitui, dictitantes hunc titulum simul cum prς-

cedenti, ad subiectum seu causam materialem reserri debere, nos tamen Vtcun queobulemus hanc annectimus.

Ali sit - illis , qui sunt sui im

μου- , Alia ab iis, qui sunt in aliorum num I potestate. Domino, sed illum non obli

gare.

Ante aditam haereditatem ,&haereditati acquirit, & per consequens haeredi 'turo. Plyribus f Vni nomi- : sti- dominis natim Ius 1 pro domi- alicuius do- isemus j nica parte rimini iussu J tur. sip acquirit,ni l Aut res,quam stilis, i u si l putatur , alterius

' Seruus climsti putatur sactum, sibi tantum acquirit, puta si sti-puletur, licere ire per fundum. Filius patri acci sirit, ut servi domino suo si viat,sibi vel coseruol suo.&si mortuus sit,iuC ante ad

937쪽

ditia h reditate seruus acquirat ii redi tali iacenti,quae repraesentat personam defuncti. & sic ex consequenti futuro haeredi. quia additio haereditatis retro trahitur ad lepus mortis defuncti cu- . ius suit haereditas. Vt l. haeres quandoq; F.de acq. haered.Seruus deniq; commus is viriq; domino acquirit. Haereditas iacens dicitur, quando aliquis adje haereditatem, e postea moritur, er hae redes flui nondum haereditatem adierunt.

3 . Et quia apud Christianos seruitus sit

abolita, in huius tit. enarratione non est diutius immorandum.

TITVL US XIX. e diuisione stipui

timum.

Valiter fiant stipullati ies via

d.sit: nunc clicendum qui di serant existimauit Imperator Iustinianus. Iudiciales, quae a iudicis o cis prefiensiuntur tar dependent, er ab alijs partibus Iuris: Ῥt eautio de dolo non adhibendo, de

permuendo fugitivo seruo e restituendo precis,

938쪽

ficiscuntur,id es solius praetoris iurisdictis-ui re linquuntur, tar non cuiuis indici ex quenda, eiusque iussu expediuntur, non a lege Iurisconsultorum . Imperatorum cautiones,de Damno infecto, Legatora HEuendorum, De aedilitis edictor de vitissure vendita redhibenda e resituFiapretio. d.I.&d. l. s. Alc. lib. I. cap. I. paradox. Conuentionales, quae sunt ex conuentione Ῥtriusq; partis j partium inter se eoi hentiam eonfensiu: ex quo accipere solent vel legem, vel vim. γ harum tot funipenὸ genera , quot sunt contractos.j. quot sunt genera rerum eontrahetaru J .infinit enὸ.d. . i. & l. in conuentionalibus. U. de

verbor.oblig. Communes, quae interdum sunt praetoriae, interdum iudicialem velquae tam extraetorio quam ciuili iurepromistuntur i. quae δPraetore,Ῥel ludieeproficiscuntur,ut eautio

939쪽

cautio de dolo, quam praestat creditor in rectitutione pignoris est iudicialis. vi l .creditor.ff.de pig.act.Si etiam tu abstulisti seruum meum dolo aut metu : &seruus iste fugiat a te, debes mihi praestare cautionem de persequendo seruo,&restituendo si inueniatur, vel soluendo precium si non inueniatur. quae quidemeautio est iudicialis. vi I. si cum ex. I. quod si homo. T. quod mct.caus 'Aedilitiae stipulationesseunt, illae quq praestantur ae hoc, quod animalia non sint vitiosa. l. itaq;.ff.de aedilitio edict.&sunt

pretoriae, quia Aediles erant ex praetori bus. ut supr. de iure nat. gent. &ciuil.Lproponebatur. stipula

Interdum interponitur coram animalis. pratorem, seu introducta es praetore, Ῥidelicet quado cauetur de Nitis mel Uerun

. Inter tu coram

iudice et introducta est a iure- consultis , ut quando cauetur

e vitiis

s caruio Rempuilli selsam fore , dicitur

940쪽

communis: quia interdum est praetoria, ut si pupillus habeat tutorem qui non satis dedit, id est cautionem pro administratione posuerit: aditur praetor, t tu tor sufficie ter caueat rem pupilli saluam fore. Sed si pupillus non habeat tutorem, tunc aditur iudex, ut det sibi tutorem. Et per consequens, ut ille tutor caueat et rem pupilli saluam fore. et tuncilla sti putatio dicitur iudicialis . vel quado tutor cauet contutori suo. vi l. iij. q. de administr.tui.

Stipulatis Rem ratam haberi sic est com- munis, quia quando interponitur a pro

curatore aetbris, tunc dicitur praetoria.

vi l .non solum.β. qui alieno. isde procuratoribus. Sed quando interponitur a procuratore rei, tunc dicitur iudicialis. ut F. de procuratoribus. l. Pomponius . . sed etsi is.Nam quum dubitatur de man- dato procuratoris, tuc debet cauere rem ratam haberi a domino suo. ut C.de procuratoribus. l. i. nam in hoc casu sine satisdatione experiri non potest. vi in f. de