장음표시 사용
101쪽
nestrae omnes tapetis discoloribus ornatae cernebantur, unde ex nobilissimis Ferrariae familijs primariae seminae, alia,q tam indigenae quam exterae magno sane numero mulieres Sanctissimum D. N. in throno, seu solio mai statis suae super humeros hominum gestato sedentem O,& cum uniuerso Equitatu & Comitatu transeuntem Gxo aspiciebant obtutu . Praeterea dum Quaestor, seu Thesaurarius in bivijs aut triuijs, vel quadrivijs argenteos nummos ad turbam, ut diximus, dimouendam , atque ad Populorum laetitiam excitandam, vel potius iam excitatam augendam, dispergeret, exitum rei cum voluntate maxime congruentem sortiebatur. Verbis enim sat explicari nunquam posset, quanta omnium gentium commotio, laetitiae, risus, strepitus, acclamationisq. plena, in pecunijs dispergendis fiebat. In quibusdam,& quidem praecipuis viarum locis pro
arcubus, quos triumphales vocant, quaedam ex telis p cturatis structurae, quae prospectivae vulgo appellantur , quaeq. perpulchrum esciebant prospectum , cernebantur. Hinc prope Montis Portam, quam Vulgo Montagnae. Portam vocitare solent, huius generis structura quaedam quattuor sustentata columnis viridantium foliorum v rietate vestitis extabat, ubi turrita Femina cernebatur pieta, Ferrariam repraesentans, manumq. porrigens hirsuto Homini, innixo vasi aquam non effundenti, per quem Hominem Padus fluuius exsiccatus, roribus Phaethontis hinc inde astantibus, significatur et per quas fit allusio ad fabulam illam Phaethontis, qui cum a Sole, patre impetrasset, ut uno die currus eiusdem habenas sibi permitteret, aurigandiq. imperitus, casum dc terram combureret , a Iove fulmine, ut Ouidius fabu- . latur, e curru excussus, in Padum fluuium decidit. Su
pra ipsas Imagines penicillo effetas haec legebamur
102쪽
CLEM. VIII. poNT. MAX. FERRARIA . RECUPERATA Infra vero hi versus r
Ad Glaream viam, a terra lapidosa, qualis in iluuiorum ripis, vel maris littoribus esse solet, olim dictan a ,
quam nunc inaram vocant , structura alia, quattuor item
viridantibus columnis sustentata, varijs ornata picturis ad rem bellicam pertinentibus extabat, his . illustrata overbis Victoriam praeseserentibus :CLEMENTIS . VIII. PONT. MAXGIORIOSISS. AC. PRO Pa . DIUINAE . DE . FERRARIEN . BELLO VICTORIAE. EX. QVA. SINE . SANGUINE .sINE. DOLO. PAR- .ETA. INTER. VICTOREM .ET. VICTOS. SPECIOSUM . REDI TEGRATUR . CERTAMEN , HINC. s INCERI. OBSEQUII INDE. PATERNAE . BENEFICENTIAE
In via, quae ducit ad Saracinum, ad eius dextram, qua itur ad sacram sancti Francisci Aedem, alia item structura quattuor viridantibus suffulta columnis cern b tur, ubi stemmata gentilitia Clementis VIII. picta fuerant, & quaedam Imago, idest Pax, facem extinguens extabat hac inscriptione :FELIX. BELLUM. EX . CVIVS. SE . NIRE. DESTRUENTIS. ROGO PAX. AVREA. IN . FERRARIENSEM . POPVLVM. EVOLANs SVO . OCCURR T . AUCTORI CLEMENTI . VIII . PONT . MAX.
Inde ad sancti Francisci, atque illinc ad illam, & Iongam & amplam viam, quam Iudeccham vocant, deuer
103쪽
tum est: ad cuius introitum, unde viae sancti Spiritus inbtium sumitur, ad Iudecchae scilicet latus, structura item alia tribus distincta portis, aliquot insignibus, necnon Aligeris, varijsq. figuris, & Imaginibus extabat hisce verbis illustrata :
CLEM. VIII. Ρ. M. CLEMENTIAE. NON. INTER . INNOCENTEsCESSANTI. SED . FIDE . ET . VIRTUTE . LACESSlTAE ITA . OMNIBvs. SUCCURRENTI. VT. ILLE . ONNIBVs. VENIT
Ad Iudecchar viae frontem prope Castelli siue Arcis
fossam, in eiusdem Arcis munimentum constructam, magnae altitudinis columna erecta cernebatur, trabibus aedis ficata , telis'. picturatis marmora perbelle reserentibus contecta. In eius fastigio seminea Imago coronata Gloriam repraesentans, dua'. coronas sinistra tenens m anu ue dextra vero paruulam gestans Imaginem, picta extabat Columna ipsa inter duas statuas super duabus & altis quidem balibus erectas cernebatur: quarum una ad desetram , sanctum Petrum; altera ad sinistram, sanctum Paulum referebat. Ad Columnae basim Inscriptio legebatur in hanc verborum sormam :CLEMENTIS . VIII. PONT. MAX.
FI ISSIMO . MONIMENTO . NON . TITVLORVM . fAxis INCISORUM sED . MLIDISSIMAE . INTERNIS . ANIMORVM . IVDICIIS INFIXAE . GLORIAE
Hinc sinistrorsum extat via, qua itur ad Ecclesiam Cathedralem, ad cuius sores Religiosorum quattuor ac decem Sodalitates,duodecimq. Laicorum Conuentus ad pia opera exercenda instituti, quos Constatrias vel Con- fraternitates appellant, optatissimum Sanctissimi D. N. Clementis VIII. aduentum praestolabantur ipsa in via , quam
104쪽
quam nuper commemorauimus, necnon in alia, quam I deccham appellant, hinc inde longo ordine cossistentes, ea videlicet serie, quae in Supplicationibus, ac Litan ijs, seu processionibus obseruari solet,altero alterum subsequente. Id quod ad cofusionem Equitatus & Comitatus euitanda iure factum videtur. Eande etiam ob causam Milites pedestres omnes iam inde a S. Georgij Porta longo item ordine
hinc inde per vias consistentes cernebantur. Hunc denique ordinem eadem ob rem,Sanctissimo D. N. Clemente VIII. ad Iudeccham aduentante, Equitum Turmae seruauerunt: Via nanque a S. Georgio ad Cathedralem usque Ecclesiam, etsi longissima, unius videlicet milliarij & amplius
spatium complectens, tantam tamen frequentiam, tam longum ordinem capere haudquaqua poterat. A Columna itaque ipsa ut eo, unde digressi sumus, reuertamur ad Cathedralem Ecclesiam tendebatur: in qua sane via noniis
si acclamationes tubarum clangor,tympanorumq. sonitus, nec non scIOpporum ac tormentorum siue bombardarum boatus audiebantur; ita vero, ut ob ingctem, immensumq. strepitum, caesum tonare, terra trem cre, tectaq. nutare via derentur : minora enim ac maiora tormenta bellica tam in
Foro, quam in Arce, magno numero displosa fuerunt. Postquam vero ad Ecclesiae fores peruentum suit,st tim Capsula Sanctissimi Sacramenti ab Asturcone dimota, a quattuor primariis eiusdem Ecclesiς Canonicis ad Aram usque maximam delata fuit, ad cuius dextram superpa uum Altare decentissime ornatum, ad Capsulam solam statuendam constructum, repossita fuit. Dum haec agerentur, S. R. E. Cardinales e mulis desi-liueret Sella insuper gestatoria a Para narijs humi dentissa,Tiar q. quam Regnu appellant, deposita,S. ' D. N. e manu Epilcopi Ferrariensis aspersorio suscepto, se & ad stantes aqua benedicta leuiter aspersit , deinde Tiata ite iuinsignitus, thureq. ab ipsemet Pontifice in Thuribulii lini M misso,
105쪽
misso, acerra seu nauicula thurifera ab eode Episcopo sibi subministrata, Sanctissimus D.N.stans,ab Episcopo ingenis culato thurificatus,seu thure suistus fuit. His peractis, e
dem Episcopo Hymnum S S. Ambrosij & Augustini praecis
nente, Cappellae Pontificiae Cantores, alternantibus Cho
ris, eundem Hymnum iam praecentum miro variarum,optirmarumq. Vocum concentu decantarunt. Dum auic Hym
nus caneretur,ituin est ad Altare maius, Sanctissimo D.N. pedibus incedente, anteriores Pluuialis fimbrias Cardin libus Diaconis,qui Assistentium munere fungebantur, gestantibus ; Protonotariis anteriores Albae fili brias deseretibus, Oratoreq. Regis Galliarum posteriores ac extremas Pluuialis,& albae tunicae sericeae inserioris,quae vulgo falda vocitatur, partes gestante, Crucisero praeeunte, Cardin, Iibu'. Duodetriginta subsequentibus : Cardinalis enim de Verona eo usque in Eccleuae expectauit, hi . omnibus intersuit. Postquam autem Sanctissimus D. N. ad Altare maius Ad Alim peruenit, ante sacratissimum Christi corpus,genibus flexis, νς m ius di super puluinar holoserico rubeo contectum,faldistorioq. φῆς-ψμβ' aptat lim, procumbens; cubiti R. eidem faldistorio innixus,
supplicibus palmis religiosissime, diuq. orauit, donec sciliscet Cantores canendi fine fecerunt. Cantato itaque Hymno, erudito scilicet ac suaui inusicorum concentu e3pleto,
Episcopus Ferrariensis Ecclesiasticis adhuc indumentis
amictus, ad sinistrum maioris Altaris cornu, sine Mitra sacros decantauit Versiculos, Cantoribus respondentibus: Hisce tandem finitis precibus , sacram precationem, siue orationem pro Papa cantando recitauit His omnibus rite peractis,Sanctissimus D.N.e faldistorio surrexit, ac sese ad Altare contulit, genuum flexione humi proiectus,venerabundus'. Sinctissimu Sacramentum adOrauit, deinde surgens, osculatus est Altare, ac tandem ad Populum se conueitcns,Cruciscrutam. ante se habens,Om-
106쪽
nibus illic adstantibus beneprecatus est, solemnem scilicet
benedictionem, plenariamq. Indulgetiam elargitus: quam dictus Episcopus promulgauit.Tanta autem erat utriusque sexus Christi fidelium frequentia, quantam amplisi ima Ecclesia undique capere poterat,magno item numero Gctibus in Foro ad valvas Ecclesiae, & in tota Arcis via prinstolantibus, quae prae nimia Populorum frequentia ingredi non valuerunt: nam ex multis Italiς partibus ob Clementis VIII. aduentum, Ferrariam Populi conuenerant. Post benedictionem & Indulgentiam Populis elargitam, Sanctissimus D. N. in Ecclesiae Chorii ab Altaris tergo situ secessit, ubi Pontificalibus indumentis exutus, e Templo egreditur, mulo'. insidens in Arcem sese recepit: ad cuius Porta Claues ipsius Arcis a Clemente Sannesto Equite,custodiaeq. Arcis duce aut capitaneo,necnon Illustrisis. ac Reuerendisse. D. Card. Aldobrandini Cubiculi Praefecto,eid si Sanctissimo D.N. Oblatae fuerunt. Qua in re Sanctiss. D. N. Clemens VIII. prae quada paterna antini pietate subridens, risum cu lacrymis comiscere visus est,claue'. manu tetigit. . Haec de splendidissimo apparatu & Comitatu,quo Samctissimus D. N. Clemens VIII. Ferrariam nuper ac diu in tus recuperatam feliciter ingressus est. Cuius rei causa nostrum de origine & antiquitate deferendi sanctissimum Sacramentum pro Viatico ante Romanum Pontificem,longum iter conficientem ; necnon de Romanis Pontificibus , qui hunc Ritum obseruarunt; ac demum de recenti Societatis sanctissimi Sacramenti Ferrariam usque profectione Commentarium conscripsimus. Haec de itinere Societatis sanctissimi Sacramenti, necnon de splendidissima ac solemnissima pompa, qua Sanctissimus D.N. Clemens V lII. cum sacrosancto Viatico Ferrariam ingressus est. Nunc reliquum est, ut nonnulla ex praecipuis rebus ab eo lcm Clemente Ferrariae gestis explicemus, ex quibus, cur illuc accesserit, colligere quis facile soterit. M a De
plenariae Indulge tiae pro mulgatio.
107쪽
' ς, COMMENTARII De rebus praecipuis a Sancti mo D. N.
Clemente VII f. Ferraria gestis.
QVamuis Ferraria recuperata iam esset, Ferrariensi
Ducatu inlauda a Romanis olim Pontificibus concesso,nunc tande aliquando ad Romanam Ecclesiam ob lineam Alphonti II. finita deuoluto; ea tamen Romani Pontificis pilentia multis de causis indigebat, ut verus videlia 3 Lirii cet Dominus ac Pastor ab omnibus tam Nobilibu ς & Opti-Pomisi is matibus, quam Ciuibus ac popularibuSagnosceretur, eos- v. iii ἡ' deq- Pontificia maiestate qua in terris nil profecto praestanneeesaria rius est i in altis,nil deni q. admirabilius ta in ipsa obedie-tia, quam in fidei obseruatione ac religione cofirmaret, c firmatos a. beneficijs ac fauoribus. necno priuilegijsqualo- pere posset,in eade obedicti a& fidelitate ac religione augeret, legibus ad optimum uniuersi Magistratus pro Ciuitate administrada regimen sancitis.Quae sane omnia sex mensia interuallo ingenue ac liberaliter praestita fuisse constat. Fim prae- Harum reru initiu ac fundamentu ab ipsa religione,quae Ea εὐ est pietas in Dei cultu,diuinaruq. reru caeremoniis cosistes, tiam iesi. desumptu est, ac singulis diebus incremetum recepit, nulladem Popu teporis opportunitate sese offerente praetermissa, tam in di-estahaἱ uina re iacienda, & in Dei verbo per Concionatorem explicoseruan- cando,quam etiam in paupertate largis eleemosynis suble-
Eviri, uada,va ijsq. in rebus deni q. sacris exercedis & excoledis. Hinc aliquot Pontificior Cappellar, ad sacrosanctum Dei
Capstelli cultum pertinentes,habitae sunt,quae in diuinis laudibus,sarotificiat. cris'. mysterijs celebradis , Pontificiam maiestate una cum
S. R. E. Cardd. Collegi j spledore perbelle demostrare solet. Prima Cappella fuit in die sancto Pentecostes Vesperis
Cappella in eius de vigilia solemniter, praesente cum Collegio S.R. E. PHR -- Cardinalium Papa,celebratis in eaq. Illustriis ac Reuerendisse. D. Card. de Asculo Missam cantauit ipsa in Ecclesia
Cathedrali, sanctis Georgio & Maurelio dicata, in qua
108쪽
Presbyteratus ordinem olim suscepit. Orationem vero ad
sanctissinu illum die, in quo Spiritus sanctus igneis linguis
super Discipulos unum in locum congregatos descendit, pertinentem, sentent ijs ac verbis ornatam habuit Κarolus Troitus Ferrariae Ciuis,nunc Episcopus Balneoregicnsis.
In die sanctissimae Trinitatis pridie illius diei Vesperis Cappellamore solito celebratis Missam cantauit Illustrissimus ac i*--μReuerendiis mus D.Cardinalis Bandinus. Ea in Missa orationem exculta ad ipsam solemnitatem spectantem habuit Gaspar Leuatorius Theologus & Presbyter Ferrariensis. Alia Cappella fuit 19. Maij pro gratiaru actione ob pa- Cappellacem inter Henricu IV.Franciae ac Nauarrae, Philippumq.lI. ς 'Hispaniarum, Reges,conciliata in ipsa Legatione,qua prudelissime functus est Illustriss.ac Reuerediis. D. Alexander Medices Card.& Archiepisc.Florentiae.Ea in Cappella solemnissima supplicatione seu processione prius celebrata Missam cantauit illustris. ac Reuerendis. D. Card. S.Cl
mentis; orationem luculentissimam ad rem tantopere destiderata,& pene desperatam, pertinentem, habuit Iulius Cae 4sar Stella Romanus, Sanctissimi D. N. ab intimo Cubiculo, Vir sane perpolitis litteris, fertilissimo t. ingenio praestans. Die ro. Maij, in festo scilicet sanctissimi Corporis Chri- Cappellasti die, solenissima pompa Romae fieri cosueta, supplicatio, l=ὸς seu processio pridie illius diei Vesperis soleniter decanta- Processi. tis celebrata fuit,in qua Sanctiss. D.N.Clemens VII l. pe- eis
dester; sacratissima Hostiam intra pretiosissimum locutu, Chiiiii. quem Tabernaculum,uel Custodiam appellant, occlusam, magna cum lacry maru effusione, pioq. animaru solatio religiosissime gestauit, pluuia tantae solemnitati aduersante. In festo Natiuitatis die Sancti Io Baptistae IIustrisis. ac Cappella Reuerendisse. D. Cardinalis Burghesius Missam cantauit. q
In die S S. Apostolorum Petri & Pauli Vesperis in eo- Cappellarundem Sanctorum vigilia solemniter celebratis Cappellailevi fuit, in qua Missa.u, a Romino Pontifice decantari so. litam,
109쪽
litam, cantauit Illustrisi. ac Reuerendist. D. Augustinus Valerius,Cardinalis de Verona pro Sanctissimo D. N. qui aduersa valetudine impeditus, eam celebrare non potuit . In die Assumptionis Beatae Mariae semper Virginis V speris pridie illius diei solemnissime celebratis Missam a S. R. E. Cardinalibus decantari consuetam, solemnissimo ritu cantauit S. D. N. ut hac etiam actione Pontificia Ferrariam cohonesta: et . Euangelium huius Missae cantauit Illustrisse. ac Reuet en dist. D. Petrus Aldobrandinus Carduenalis Diaconus, Epistolam vero Subdiaconus Apostolicus. In Exequiis Philippi l I. Hispaniarum Regis,Die scilicet I 3.Octobris, Missam cantauit illustrisis. ac Reuerendisi. D. Cardinalis de Auila: orationem vero Alexander Burgius, Vir sane doctissimus, ct Burgi S. Sepulchri Episcopus, habuit : eaq. oratione varijs dicendi luminibus ornata,vniuersam Philippi Regis laudatissima vitam mire coplexuSest. In solemnitate omnium Sanctorum Missam cantauit Illustriss.ac Reuerediss.D.Cardinalis de Asculo: orationem vero, varia cruditione refertam & ad solemnitatem ipsam pertinentem, habuit V. I. Doctor,Thomas Martinellus Car- senas, Rotae Ferrariensis Iudex. In die omnium Christi fidelium defunct. Missam cant, uit Illustriss ac Reuerendis . D. Caesar Card. BaroniuS. In Exequijs pro omnibus S. R. E. Cardinalibus desunctis Missam cantauit Ilustrissimus ac Reuerendissimus D. Cardinalis Para uicinus, praesente S. R. E. Cardinalium Collegio, absente Papa, qui eis interesse non solet. Rebus hisce facris,atque id genus alijs, Sacramentorum scilicet frequentatione, Sanctissimus D. N. una cum S. R.E. Cardd. Collegij splendore, Pontificiam maiestate non minus admiradam quam veneranda apud omnes declarauit. Alijs deinde consilijs Sanctiss. D. N. Clemens Pontificia potestate non minus amandam, quam sormidanda demonstrauit; ijsdemq. tanquam suasocibus, ct quide scitissimis,
110쪽
promptam obediet iam,perpetuamq. fidelitatem, in claui- fidelitatebus Ciuitatis offerendis iam sponte promissam, sibi conciliauit, conciliatam q. confirmauit, ac tanquam firmissimis
columnis corroborauit, corroboratami stabilivit. ln rebus
nanq. tum publicis tum priuatis,Ferrariam gratijs & priui- legijs, necnon legibus ac dignitatibus amplissime cohonestauit, & dies in singulos cohonestat ac ditat, Ferraria L gationis titulo in primis cohonestata, Petro Card. Aldobrandino a latere Legato, deinde Francisco ex Comitibus S.Georgij Card.S.Clementis Collegato: Ex Ferrari est autem ad hanc usque diem Sanctiss. D. N. Clemens ab intimo Cubiculo sibi adscivit Octauium Tassonu,& Alpho si sum Giliolum Comites: Rotae Auditoratu Franciscum S cratum Comite, V. S. Referendarium,& Fani Fortunae Gubernatorem decorauit: Ad Episcopatus dignitatem evexit
Icarolum Troitum,& Fratrem Modestum Gatiatium ex o
dine Minora Conuetualium, illum ad Episcopatu Balneo regi ensem, hunc vero ad Alisensem assumptos: Horatium iGirat dum,Episcopum Comaciensem, AnconqGubernat rem instituit: Alexandrum interea Eltensem, Mutinae ac Regij Ducis stat rem,& Bonifacium Beuit aquam Comitems V. S. Reserendarium, & Camerini Gubernatorem, deinde Patriarcham Constantinopolitanum Cardii alitia diagnitate insignivit. Privatis nunc rebus alijs silentio praetermissis; quae ad Vniuersitate seu ad publicam rem pertinet, breuissime co-
memorabimus, ab Arce noua initiu sumenteS. Hanc enim Arcis no- Sanctiss. D.N. Clamens,non ut fraenu,m Ore Tyrannoru, Ferrariae iniiciat,gradi pecunia aedificanda curat ; sed ut Ciui- midia. ratatu si locu perpedas ac probe examines ab hostibus tuea- costium..tur ac defendat,defensamq. custodiat; custoditam statiuis praesidijs foueat & coseruet,propriu Arcis nomen insequutus: etenim Arx ab arcendo videtur dicta,s scilicet arceat,
hoc est, accedere illuc hostes prohibeat, di illinc depellat.