장음표시 사용
11쪽
L 1 E E R hic dicitur de interpretatione, quoniain eo Phs interpretatur,quid sit nomen, quid verbuquid oratio, quid pronunciatum , quae sent quidem partes grammatici. explicat in illa Aristoteles in operae dialectico, O gramatica nondu esset illa aetate
inuenta, haec utique grammatica, qua nunc Vtimur.
nam olim prisci homines cognitione elementoru,& syllabaru,scriptionem rectam ac legitimam, tum pronunciatione germanam & propriam cuiusq; linguae,grammaticam nuncupabant, iam inde ab Homeri seculo. Itaque gramatici munere Aristoteles fungit in prima operis huius parte. Unus est liber ερι ιενείας non duo. Disputatio aute illa de futuris indefinitis,quae contingentia nuncupat, perplexa est & dissicilis,atque eo magis, qg Aristoteles disputat secu ipse,obiicit sibi argumenta, & di luit, confusis omnino distinctionu notis,ita ut dialogissemus sit absque personis,sed si distinctiones diligenter animaduertatur, dilucidior fiet tota tractatio.
ΟΡ Vs hoc de sumptum est ex prima philosophia, quae μετα ται υσικα nominat, sed haec tractant
illic,ut res in categoriis aut ut voces, res illas significantes.idcirco categoriae nominantur,quasi praedicationes,ut vulgo vertunt uno aut verbo Latinς dicere perdissicile. Sunt aut haec modi quidam,& v lut rationes,queis primas essentias,hoc est singula rerum denominamus,psignamus: configuramus, couestimus, seu qg aIiud vocabulu magis placet aues qg est istis aptius. Dicimus. n.Socratem animans esse,& albu,& procerum & maritum,& Athenis,&quae sunt eiusmodi.Sed denominationes istae ex rebus pedent.atq; ut res separare,ac segregare operosum est,& arduu,ita & categorias istas. multu in ab
Arist.est profectu,plurimu pse tu viς uno decursu.
12쪽
II FRIORA AN ALITICA.pos Τ explicatas pronunciationes rationesq; aliorum de alijs pronunciandi atque iudicandi,tradit Aristoteles praecepta,quemadmodum in ratiocinatione connectantur.Vocat aut analytica,hoc .est,
resolutiua,quod ratiocinationes in partes suas dis soluat,& ex quibus constent perhibeat. Ipsum tota facile est cuiuis intueri, et imperitissimo, nosse aut ex quibus componat,quasiq; confletur,& id docere non nisi docti atq; artificis. Nihil excogitari potuit ad oe artium ac scientiarum genus conducibilius, quam syllogismorum formulae . nihil rursum molestius il quae de necessario,possibili possibili, & cotingenti,comparat,& co iungit inter se,magno quiadem illa acumine, quis neget sed inutiliter. POSTER I o R A.
Duo sint in syllogismo, tanquam in homine
corpus & animus. In corpore est materia, & dispirsitio ac ordo partium,in animo vis, & vita , & actio in superiobus analyticis Aristoteles velut de sullogismi praecipit corpore,hoc est,de partibus,deq; illarum nexu,&compositione,ideoq; priora nominatur. In his aut posterioribus,hoc est, interiorib &magis reconditis de ala ipsa syllogismi,nepe de demonstratione de vi & efficacia rationis. Analytici libri sub Arist. note multi olim circiinserebant , sed hi quatuor ex oξonis filo,totiusq; praecipiedi ronis modo ac facit,Arissunt adiudicati,caeteris reiectis.
Η o C est loci,unde ducunt argumeta. Opus est octo voluminibus.distinctu,variti sane,hoc est mul
13쪽
tae eruditionis, & obseruationis rerum diuerserunti sed ut illa omnia primus ipse pariebat, non potuit tam multa simul edere,simul expolire, itaq; relicta est velut ingens quaedam materia, & diues, & ad ex tuendum pulcherrimum aedificium. Eruere ex qua-tumlibet sedula& attenta lectione illorum librorutationem inueniendi argumenta, haud facile quinquam possit. Rhetoribus hoc debent dialectici, qui obscuritatem hanc illustrauerunt,& tradiderunt, esset materiae istius usus,quod Cicero praestitit in topicis ad Trebatium. Nam partem hanc de dialectica inuentione,& rhetores avide occupauerunt tan quam suam,&dialectici verecunde cesserunt tanquam alienam,non id recenti vitio,vt alia permulta
1ec ab Stoicis ipsis factitato, qui philosophorum omnium acerrimi sunt Dialenici existimati. i
E L s N C Η v s multa significat,sed hoc Ioco ap- redargutione sumitur. Libri sunt duo, ad cauendas sephisticas captiones &ne indisserendo falsa pro
veris per ignorationem colligamus, aut admitta- , mus . Huic operi initium dedit Plato in Euthyde-mo. ostenduntur illic pauci quidem doli disputato. ris captiosi,Aristoteles autem rem omnem, ut soleta primis initiis complexus , digessit in ordinem S; sermulas. Cauendum tamen, ne & Latini hominessallantur , dum Graece linguae exempla parum con-
fruenter aptantur ad Latinam. Abloluta est ijs liaris omnibus dialecticae omnis,& de inueniendo argumenton de inuentis iudicando.
14쪽
QVINC VE VOCUM; SIVE PR AEDICABILIUM
Liber, In Aristotelis dialecticam Introducito. Seuerino Boetho Interprete.
De quinque praedicabilium , seu uuinque vocum natura, o de Communitatibus, ac Propriet tibus, oe Disserentiis eorundem. Praefatio ad ChrysaOrium. Cap- I. Vilii, pci.
V M sit necessarium Chrysaori,&ad eam, quae est apud Ari est ista sinis stotelem praedicamentoru do- quq V9cactrinam, nosse quid sit genus, quid differetia,quid species,u dproprium,& quid accidens: dc ad diffinitionum assignatione,& omnino ad ea , quae de diuisone&demonstratione sent: utili existete istarum rerum speculatione, compi odiosam tibi traditione . faciens , tentabo breuiter,uelut introductionis modo,ea quae ab antiquis dicta sine aggredi: ab altioribus quidem qu stionibus abstinens,simpliciores Ve i Ibiti, ro mediocriter coniectans. Mox de generibus ,ra videri speciebus,illud quidem siue subsistant, siue in solis tapli,
nudis intellectibus posita sint: Et siue subsistentia
15쪽
r LIB PRAEDICAB. corporalia sint, an incorporalia: Et virum separamea,an in sensibilibus posita,&circa haec consistentia, sicere recusabo. altissimum n.est limoi negotiu& alius maioris egens inquisitionis Illud vero,que. admodum de his,ac de propositis i magis probabi-
λογική ' litei' antiqui tractauerunt,& horum maxime Peri
ei, sed , xibi nunc tentabo monstrare. De genere. Q p. II. Chri Η, Vtζm neque genus,neq; sipecies simplitionid aeq. I citer dici. Genus. n. dξ &aliquorum quodam Mocum eii V mqdo se habentium ad unum aliquod ,& ad in hi id se inuicem collectito. Secundum quam significatio- . nem, ' Romanorum dicitur genus,ab unius. shabn terpres tudine dico autem Romilli & multitudinis habentibie suo. aliquo modo ad inuicem eam, quos ab illo est,manorit , cognationem,sim diuisionem ab alijs generibus di-yti hi, ni ctum Dicitur autem & aliter rursus genus quod est
no iii, ve, Uniuscuiusq, generationis principium: vel ab eo, gεu in Grae genuit,vel ab eo loco,in quo quis genitus est. Sic. n. Orestem quidem dicimus a Tantalo habere ge-
1 ἡ Hylum autem ab Hercule. & rursus, Pindaruma satia. Thobanu esse genere, Platone vero Atheniensem. Etenim patria principium quodda est uniuscuiusq; generationis,quemadmodu,& pater. Haecaute videtur promptissima esse s gnificatio. Romani enim dicuntur qui ex genere descendunt Romuli,&Cecropidae, quia Cecrope, horum proxikhini i is Et tu quide appellatu est genus unitis iusq;hent. generationis principium. dehinc etiam & multitudo eorum,qui sunt ab uno principio, ut a Romulor quam. quod diuidentes,& ab alijs separates, dicebamus oem illam collectionem Romanorum genus. Ali-
. t ter autem rursus dicitur,cui supponitur species: ad
horum fortasse similitudine dictum. Etenim principium quoddam ost huiusmodi genus , earximi quae sub
16쪽
PORPHYRII Issub ipse sunt,specierum. videtur etiam & multitudinem continere omnem specieru, quae sub eo sui.
Tripliciter igitur,cum genus dicatur,de tertio apd deseripi phos sermo est; quod etiam describentes assignauerunt, Genus esse dicentes, quod de pluribus, & difierentibus specie in eo quod quid est praedicatur, ut animal. Eorum enim, quae praedicantur, alia qui. dem de uno dicuntur solo, sicut indiuidua,ut Socr.& hic,& hoc. alia vero de pluribus quemadmodum genera, & species, & differentia,& propria,et accidentia communiter, sed non proprie alicui. Est au-xem genus quidem, ut animal species vero ut homo : differentia autem, ut rationale: proprium,Vtri sibile: accidens, ut album, nigrum,stare,sedere. Ab
ijs igitur,quae de uno solo praedicantur, disseiunt genera, eo quod haec de pluribus praedicantur. Ab ijs
autem, quae de pluribus: a speciebus quidem,quoniam species , etsi de pluribus praedicantur, non tamen de differentibus specie,sedi numero homo. u. cum sit species, de Socrate & Platone praedicatur, 'qui non specie a seinuicem differunt, sed numeror fanimal vero cum sit gonus, de homine, & boue, &equo praedicatur, qui differunt a seinuicem specie , non numero solum. A proprio vero differt genus: quoniam proprium quido de una sola specie, cuius est proprium praedicat ur, & de ijs, quae sub ipsa spe cie sunt indiuiduis. quemadmodum risibile de homine solo, & de particularibus hominibu . genus autem non de una specie praedicatur, sed de pluribus & differentibus. A differentia vero, & ab ijs, quae communiter sunt accidentia,differt genus: qm& si de pluribus ,& differentibus specie praedicantur disserentiae, & communiter accidentia, no tamς malas i eo
in eo quod quid est pr dicantur, i sed in eo; quod quale quid est. Interrogantibus enim aliquibus 'Itha, s quid est illud de quo praedicantur haec,ῖenus Iespou hQMu,
17쪽
& debimus, differentias aut i & accidentia ' non α5iter ac. spondebimus. non enim in eo quod quid est praedi-- αδ ε cantur de subiecto, sed magis in eo quod quale sidest. interroganti enim, quale quid est homo λ dicimus , quod rationale: & in eo, quod quale quid est
coruus, dicimus, quod nigrum. Est autem rationale quidem differentia ,.nigrum vero accidens.quando autem quid est homo interrogamur, animal respondemus.est autem hominis genus animal. Quare de pluribus praedicari diuidit genus ab ijs,quae dec uno solo eorum quae sunt indiuidua, praedicantur. Hoc vero,de differetibus,specie,separat ab ijs, quae sicut species praedicantur,vel sicut propria. in eo autem,quod quid est praedicari,diuidit a disserentijs de Coiter accidentibus,quae non in eo quod quid est, sed i eo quod quale quid est, vel quomodo se habet numquodque,praedicatur de ijs de quibus praedicatur. Nihil igrtur superfluum, neque minus continet generis dicta descriptio notioni
- . Pecies autem dicitur quidem & de uniuscuius
forma,sin quam dictum est, Prima quidem
Euripidis' species digna est imperio. Dicitur autem sp V su. . ea quae est sub assignato genere: secundum si solemus dicere hominem quidem speciem animalis cum sit genus animal. album autem coloris specie, obiecit. Vero figurae speciem. Quod si etiam ge- nus assignantes speciei meminimus dicentes,quod
de pluribus & differentibus specie in eo, quod sidest praedicatur,& speciem dicimus id, s sub assigna solutio genere est: Nosse oportet quod, & quoniam genus alicuius est genus, & species alicuius est spes,Vtrunq; utriusque, idcirco necesse est in virorum- que rationibus utrisque uti. Assignat ergo,& se speciem.
18쪽
PORPHYRI et r7 speciem.Seecies est,qtiae ponitur sub genere, & de qua genus in eo quod quid est praedicatur. Amplius Gemit ea aute sic quoque: Species est,quae de pluribus& dis VI, urerentibus numero in eo quod quid est praedicatur. ratis post
sed haec quidem assignatio specialissimae est,& quae
solum species est,non autem & genus:aliae vero e- tire: n runt etiam non specialissimarum. PIanum autem sicantandi
erit quod dicitur hoc modo. In unoquoque praedicamelo sunt quaedam generalissima,& rursus alia lpem cialissima ,& inter generalissima,&specialissima sunt alia:quae genera &species dicuntur eadem. Est autem generalissimum quidem, supra quod nullum aliud sit superueniens genus. Specialissimum autem est, post quod non est alia inferior species. Inter generalissimum autem & specialissimum alia, quae genera dc species sunt eadem:ad aliud tamen,de ad aliud sumpta. Fiat aute in uno quidem praedicamento manifestum quod dicitur. Substantia est quidem & ipse genus:sub hac autem est corpus: & sub corpore,animatum corpus, sub quo animal, sub animali vero,rationale:animal sub quo homo: sub homine vero,Socrates & Plato,& qui sunt particulares homines. Sed horum substantia quidem generalissimum esto quod genus solum: homo vero specialissimum, & quod selum species. corpus autem species quide est iiibstantiae,genus vero animati corporis.sed & animatum coi pus species quide est corporis,genus vero animalis rursus animal species si-dem est corporis animati,genus vero rationalis animalis,sed rationale animal species quide est anima- Iis,genus autem hominis.homo vero species quideest rationalis animalis,non autem genus particularium hominum,sed solum species ti omne quod ante indiuidua propinquae praedicatur, species erit solum,non etiam genus.
19쪽
Generum ac Specierum in Praedia camento substantiae .
Species. Species. Species. Species Species
Homines 'EMADMODv Μ igitur substantiacu supre ma sit,eo quod nihil supra eam sit,genus est generalissimu: sc etiam homo,cum sit species, post qua non est alia species,neq; aliquid eoru qus possunt diuidi in species,sed Llum indiuidua indiuiduu.n.est Socra. & Plato,& hoc album) species erit selu, Multima species, &,ut dictu est specialissima.quae Ve'ro 'sti in medio,eoru quide,quae ante ipsa sunt,erut species,eorum aut,quae post ipsa sunt,genera.Qua re haec sidem duas habent habitudines,eam, 'uae est ad ea, quae antecedunt,secundum quam species ipsorum esse dur: & eam,quae est ad posteriora,fmu gς nera ipsola esse dicunt. Extrema vero vaam habent. . hab,
20쪽
POR PMYR IIliabitudinem. Nam& generalissimum ad ea quide, quae posteriora sunt,het habitudine, cu sit genus omnium id,quod est supremum,eam vero,quae ad seperiora,non habet,cum sit supremum & primu principium.&, ut diximus, supra quod non est aliud se v. ueniens genus. Specialissimum aut una habet&ipsum habitudine hac quide,quae est ad saperiora,quorum est species:hanc vero,quae est ad posteriora, nodiuersam habet habitudine,sed eande & spes indiui iduoru dicitur sed spes quide dicitur indiuiduorum,
velut ea continens,species aut superioru, velut quae ab eis continetur. Determinant igitur generalissimu genus ita,qd cu genus sit,no est.spes. Et rursus, supra qg non est aliud superueniens genus. Spalliasma vero speciem sic,quae cu sit species,non est genu Et quae cu sit species, i in species diuidere ' non . a.I. ἔρνει pomumus.Adhuc aut,& quae de pluribus,& differen cies Lptiuatibus numero in eo quodquid est praedicatur. Ea vero,quae in medio sum extremorum, stibalterna vocant genera,& species,& unumquodq; ipsorum speciem esse,& genus ponunt,ad aliud in & aliud semptum. ea.n.quae sent ante specialissima usq; ad generalissimu ascendentia,& genera dicunt, f& species ,3 3 iubaltetna, ut Agamen non,Atrides, & Pelopides, species. M Tantalides,&vltimum Iouis.Sed in familis quidem plerunq; ad unum reducuntur principium,v. g. ad ΙΟ h' 5 hauςm: in generibus vero & speciebus non sic se ha. genus ostbet. Neq;.n. est commune unu genus olum ens. necoia eiusde generis sunt fim unum supremum genus, neribus Iquemadmodu dicit Arist. sed posita sint quemadmo num. dum in praedicamentis dictu est,) prima dece gene- ,quasi prima dece principia. Etsi ola quis entia vo et,aequivoce,inquit nuncupabit, sed non univoce.
nia entia dicerentur.Cu vero dece sint prima, colocaa nomen est Blum, non in sim rationem, quae εm B a nomen