Nikandrou Kolophōniou Thēriaka Nicandri Colophonii Theriaca id est De bestiarum venenis eorumque remediis carmen ... emendavit et brevi annotatione illustravit Io. Gottlob Schneider Saxo

81쪽

λευκώ. λευκά δὲ πρός αντιδιαστολην των μελανων. ,δ ιιοπέραα του ἄγνου καὶ πινόμενον καὶ χριόμενον άπαλλάττει των πυρετων, καὶ ποιει ἱδρωτας' ὐδρωπικοὶς τε καὶ σπλθ- νικοῖς βοηθεῖ, εἰς κωτιν ἐκκαθαιρομύνων των υγρῶν. 'Ο-

αοεται δἐ καὶ πολυαυχέα καὶ πολυανδέα. 74. Tα δἐ σκύρα ορεξιν των προδισίων παρέχει τοῖς βουσίν - ουν των βουκόλ-ν ἐπεχόντων τάς μοῖς καὶ κοπιώντων,

σίνατο καὶ ἔβλαφε τον βούτην ηγουν τον βουκόλον n ἔτι ἐπέχων αὐτάς κοπια, η ἔτι ἐκτέμνει υπἐρ του μη γεύσασθαι αὐτων τάς μούς. οἱ δἐ τὀ ἐρυθράδιον φασὶν, ἐπεὶ φοινίσσεται τά δέρματα των γευομένων ζώων. 75. Tου δ/ s κυ- ρόωσιν ανr rob ὀργῶσιν η σκιρτῶσιν η ἐκμαίνωνται των γάρ σκυρων γευσάμενοι αἱ βόες ἐκκλίνονται' καὶ ταύτηταῖς βουσὶ μανίας ἐστὶ παρασκευαστικά. Boseην δὶ βουκόλον ταύτα γάρ βλάπτουσι τούς βουκόλους, διότι οἱ βόες τρώγοντες αυτἀ ορμητικοὶ και ἐπόρεκτοι γίνονται προς τά ἀφροδίσια, καὶ λοιπόν ἀναπτεροῖνται καὶ τεύχουσι τάς ἀγέλας' ἄστε ἀναγκαζονται οἱ βουκόλοι διώκειν. 76. N δῖπευκέδανος βοτάνη ἐστὶ πικρά. βαρύνεται δὲ, uα μη η ἔπίδετον. 78. ἀγραυ ἀόῖ κοίτ ν, τν εν τῶ άγοῶ γινομέν37. η δἐ λέξις άγροική. 79. χελείαις δι ταῖς καταδύσεσι, παρά τὰ χώωδαι ἐν αυταῖς τους λεις. 8 i. K εδ ρ ί δ ας τον καρ

82쪽

κρά. χειροπλήdn δἐ ὁσον πληρῶσαι νην χεῖρα. Λύο δῖτίνη τῆς βοτάνης' ἡ μῖν γάρ Κρητική, ἡ δὲ Ἀσιατική. 'Οδἐ Πλούταρχος πλείονα μέν φησιν αυτῆς γένη εἶναι, το δἐ κοινόν τῆς δυνάμεως ἰδίωμα δριμυ καὶ πυρῶδες, ῶς ἡ γευσις αμδάνεται καὶ ἡ ὀσφρησις' κω πειρωμένοις δῆλον εἱ- ναι' καὶ γάρ εμμηνα κινεωδαε σφοδρα ποιεῖ, καὶ διαλύει στρόφους ὐπὰ τῆς θερμότητος, καὶ των περὶ τον δώρακα καὶ σπλάανα παθῶν καθαρτικήν καὶ λεπτυντικήν ἔχει δύνα- ιιιν. 96. Io δἐ τέρσαι οπὼ σκιόεντι ἀντὶ τοῖ ξήραινε, φη-

83쪽

' σὶν, ἐν σκιώδει καὶ ἀνεμώδει τόπω μη γάρ ἐν ἡλίω, ἶνα μη ἡ νγρότης αυτῶν ζορανθῆ ὐπό τοῖα ἡλίου, καὶ ἀνενέργητα ποιησ9 αυτά. 97. αδα δ' ἐν ὁλπη. σκιόφυκτα δἐ καὶ ξηρή οντα δρύπτε ἐν ὁλπν, αντὶ εου ἐν ληκuδω, καὶ Ουτως ὐείφου αυτά, ότε χρεία καλέσοι. M. πιγεμίν. Λύο ύσεις συνουσιάζοντας κελε - λαβόντα ἔφῆσαι. χύτρου δ/, αν χὐπα. συνουσιάζοντας δi, διότι ἐν τοι καιρῶ τῆς συν υσίας βρομοὐσι άποστρέφονται δἐ φύσει τον ἐαυτων βρόμον. Kναδαλα κυρίως μἐν τῶ δαλάσσια, παρὼ τό κινεισδαι ἐν τῆ ἀλὶ, g ἐστι θαλάσση καταχρηστικῶς ει νυν τους ὁφεις λεγει αἱμορρο2δας καὶ κεράστας. δἐ οππιανός κνώδαλά φησι τά των δηρίων γένη ἐξ οὐ καὶ μνείαν ποιεῖται ο κανδρος περὶ κνωδάλων, καὶ λέγει οἷον αἱμορροῖδας καὶ περάστας καὶ τριχοφθόρους ἡτοι χοίρους. μεμιγ μόνα ὁὸ Θουν συνουσια ζοντα, διότι όν τω καιρῶ τῆς συνουσίας βρωμοῖσι, καὶ ἀποστρέφονται τον ἐαυτων βρῶμον.J Iou. ὁραχμάων. τὼ τρίτον μέρος του δεκάτου τῆς δραχμῆς τἀτρίτον δἐ -υ δεκάτου τριακορτόν ἐστι του ὁλου ῆ τριπλάσιον τῆς δεκάδος, τουτέστι τριάκοντα δραχμάς' τρίφατον οἴνωντὶ τοὐ τρίλεκτον, οἷον τριπλῆν δεκάδα, τουτέστι τριάκοντα δραχμάς' ο χους γάρ δώδεκα κοτύλας εχει' τρίτον οὐπτων ιβ τέσσαρες κωτίλαι. I S. ἐν δ ὸ τρίτην μοῖραν. αντὶ του ιδ κοτύλας. ιβ γάρ κοτυλῶν ἐστιν ὀ χοὐς εού δἐ ιβ τὀ τρίτον δ. Γη και οἴτως, των τριῶν ροδόνων το πρώτου ώς ἐζ ω φησὶ χρῆσθαι.J IO4. πρώτην μεσσατίην. τρεις γὰρ αποστάσεις ποιεῖτο ρόδον, πρώτην, μέσην καὶ τελευταίαν, ἀντὶ τοῖ ἐν τρισὶν ἀγγείοις βάλλουσιν ελαιον καὶ ἐν τH ἐνὶ ἐξ αὐtῶν βάλλουσι - ρόδον, καὶ ποιούσι την πρώτην άπόστασιν την ἐνεργεστέραν κ ι οταν ἀποβραχῆ ἐν τω πρώτωαγνείω, καὶ ποιήσy την πρώτην δεύστασιν, αἴρουσιν αυτό

84쪽

καὶ μεταβάλλουσιν αυτό εν τῶ δευνέρω ἀγγείου, καὶ ἔταν βρ ἐν ποιήση την δευτέραν ἀπόστασιν, μεταβάλλουσιν αυ- τό εν τῶ τρίτο ἀγγείω' καὶ εἴτω τρεις αποστάσεις ποιεῖ. π λύτρ ιππον. Πολλά εἴδη ροδίνου, καὶ το μἐν πρῶτον, τὼ δἐ μέσον, το δἐ μικτόν καλούσιν, ἔπερ πολύτριπτον εIπε' τό μικτὰν δ' η τό ἔξοχον. IO5. Ἀσόμορον λέγει το ἶσον τοῖ φακίνου ἐλαιον, . αντὶ του ὁ πάλιν κοτύλας. ἀργῆτος Γτοὐ λευκοὐ καὶ λαμπρου η καθαρον, ἐξ 'ῆς ελαίας γεγονότος. Io6. H δἐ τω τετράμορον λείπει ὀ καὶ σύνδεσμος, ον Γ, και τετράμοιρον κηρου. Tων γάρ τεσσάρων τὰ λκοτύλη μία ἐστί. Io9. λάκτις δὲ Ο λεγόμενος παρά τοῖς Αττικοῖς άλετρίβανος' νυν δἐ λέγει την τορύνην, τὰ κίνητρον. IOI .γκανδα δἐ κυρίως μιν η σπειρα του δράκοντος, νῖν δἐ λέγει τον δράκοντα. Aφελε οἶν, φησὶ, καὶ ἀποχώρισοντάς τολίδας καὶ τά λεπίσματα -δ κοινοῖ δἐ τό λίπαζε, αντὶ του χρῖσον. II 4. O δὸ δρέναξ γεωργικόν τί ἐστι σκευος εχον τρεις ἐξοχάς καὶ σκόλοπας dπωξυμμένους, εἶ τους άστάχυας τρίβουσι καὶ λικμῶσι καὶ ἀπαχυρίζουσι. II 5. δακέεσσι δἐ τοῖς δηρίσις, νυν ει ταῖς άσπίσιν. άφάρμακτον δἐ τὰ μη ήλειμμένον. Εἰ τοίνυν ουτω ταῖς άσπίσιν ἐντύχοις, ταχέως ἄν ταῖς ἡμετέραις προςτώζεσιν ἡποχωρήσοις ἐξ αὐτῶν. καὶ ἐκφύγοις τά δήγματα καὶ τον δάνατον τον

ἐξ αυτῶν. II 8. Tῶν ῆτοι δηλεια. περὶ τῆς ἀσπίδος λέγει, ἡν καὶ διφάδα φησί τῆς γάρ δηλείας τὰ στόμα μεῖζον, και πλατυτέρα ἡ κεφαλή. T. δὲ παλίγκοτος οιον οργίλη ἐστὶ τοῖς ἀπανtῶσι τῶν δήγματι πλειοτίρη καὶ κατά την ἔλκομένην σειράν ῆγουν την Ουράν. A μα πανταχούφησι Νίκανδρος, καὶ οὐ διά του ἡτα. πλειοτέρη, μείζων

δἐ τὰ πλειοτέρη, καὶ τῶ δήγματι πλειοτέρη. Sihol. B. καὶ

86쪽

φ/c, αντὶ του Ρολοέσσης ἐχίδνης. Λῆγμα δὲ καὶ τυπῆν ἐκ παραλλήλου το α-ό. IM. Τουδἐ δυνυμήνου ἀντὶ του συνουσιαζομένου καὶ μιγ νυμενον. δολερω δὲ οἱ μἐν του μελανι, oi δἐ τῶ σπορίμου στόματι γάρ συνέχονται αἱ ἔχιδναι. n.ῶ ὀλεθρίου. 131. δουράς ἡ ορμητικὴ προς συνουσων. ὐδάξ δἐ ἡνουν δακτικῶς καὶ τμητικῶς συμπλακεῖσα τῶαρρενι. φὰτεται ὁὸ καὶ ἄμυζ, άντὶ τού ἀμυκτικῶς καὶ καταξεστικῶς ἐμφῖσά τω αρρενι' οἴπω γάρ συνουσιάζονται οἱ ἔχεις ταις ἐχίδναις' καὶ μετά τὀ συνουσιάσαι αναιρεῖ τον ἄρρενα ἡ θήλεια, την κεφαλήν ἀποκόπτουσα. τα δἐ ἔμβρυα πάλιν τικτόμενα τὴν γαστέρα τρώξ ντα τῆς μητρὰς Ουτωρ ἐξέρχονται δανατουντα απτῆν, ωσάν τοῖ πατρός διεκδικοῖ εα τον δάνατον. μετεκίαθον δὲ ἄντὶ τοὐ μετῆλθον επὶ τὴν

λώβην τού ἐδου πατρός, καὶ ἐυδίκησομ' ἀνταμύνουσι γάρ εῶ πατρί. ἀνοβρώσαντες ει Θουν ρογνύντες. 135. oro γάρ- μόνη γάρ βαρυνεται υπὰ τω κυο τι τῆς γαστρός, ἐπειδή μόκη ἐγκύμων γίνεται, οι δἐ ἄλλοι πάντες ὐφεις ώo τοκοῖσι. 137. ρικνῆεν ει διερδωγός, παλαιόν ἡ εδ ρυ

τύχοις. 139. ἡ Ο τε σκαμμολ' ἡγουν τάς διατριβάς, τους τόπους, τἀ ἴχνη ἡ τάς κινήσεις καὶ διώξεις. ῆ σκαρ- ,δμὼς δ διἁ των ρωδώνων άποσπασμός των θηρίων αυrαι γάρ επισπῶνται τοῖς μυκτῆρσι τοὐς οφεις ἐκ των καταδύσεων. υ δὲ λόγος, καὶ ο τε τον ἐξελκυσμόν τον διά εων μυκτήρων ἐκκλίνας δ ὁφις, καὶ φυγών καὶ πλήρης ῶν χολῆ:ἐνερείσει καὶ προ ελάσει τὰ στύμα ἀνθρώπω τινὶ, διαφθιαρει. Topro γάρ ἐξακούεται. 242. κινωπησταῖς δὲ κρινῶς μἐν στῶσι τοῖς ἐρπετοῖς, ἰδίως ει νυν τοῖς ἄφεσιν. ὀργίζονται δἐ αυτοις οἱ νεβροτόκοι καὶ ζύρκες, Θουν αυτοὶ οἱ ἔλαφοι καὶ αἱ δορκάδες. 143. τρόχμαλα τοὐς τραχεῖς τόπους

87쪽

τες καὶ ἰχνοσκοπούμενοι τοῖς μυκτῆρσι τάς καταδυσεις.

145. Dδρυς ἔνομα Θους Θεσσαλίας, οπου ο σὴφ νέμεται' πλεονάζει δἐ ἐκεῖ τό δηρίον τοῖto. 147. δίφιος δἐ δ ζηρος, διά τὰ μη παρ' ὐδατωδεσι eόποις φαίνεσθαι, έα ὀρεινοῖς. η δ ποιων διφῶν τοῖς δακνομένους. φοινά δἐ δάκη τα φοινικά θηρία. I 46. τρηχέες άγμοὶ, M ραχεῖς καὶ πετρώδεις τόποι, παρά τό κατάγνυσθαι. λέπας δἐ ἀκρωτήριον. 148.άλλόφαεον δῖ λέγεται, ἔτι μεταβάλλεται εἰς χρώματα πολλά, καὶ προς ὁντινα ἐγγων τόπον, τούτoi Moy τὀ χρῶμα αυτοι τῶ τόπω μεταβάλλεται. IN δἐ οιαδόν ἐπιρρηματικῶς εἴρηται γίνεται γάο ἐκ του ο&ς δ μόνος, Οἰαδόν, ἄρ- περ ίκ τοὐ μόνος μοναδόν. 149. Xειραμά τάς καταδέσεις. λίθακας δὲ τοὐς τραχεῖς τόπους. ερμακας δῖ τοὐς ἔρραίους καὶ λιθώδεις τόπους, η λίθους σεσωρευμένους εἰς τιμην του μου. τρηχεῖς δἐ oz Ορεινοί' πικρότατοι γάo εἰσι διά τὼ πυρῶδες τοῖ δῆrματος εμπυροι δἐ οἱ χαλεπώταtοι καὶ φλ νοντες τοiς ἀλγήμασι τοὐς πληγέντας. 15a. μεταμώνιον ου

δἐ μεταφορικῶς ἀπό των ἰχθυων. υ δὲ λόγος, ἄλλου δὲ

ἔφεως ἐγχλωρίζουσα ἡ λεπὶς τήν ἐπὶ μῆκος τεινομένην σπεῖραν ποικίλην ποιει. N δὲ σπείρη λεπρίνονται ἀνtὶ τού ἡ τραχύνονται ἡ καίνονται' ἀφ ου καὶ ἡ ἐν τοῖς σώμασι παρά φύσιν λευκότης καλεῖται λέπρα. V δὲ λόγος, πολλοι

88쪽

δε διατρίβοντες ἐν τy ἄμμον λευκαίνονται την πιεῖραν, Κλινδόμενοι καὶ κυλιόμενοι ταῖς ἄμμοις. 'Ἀμαδος δἐ ἡ χερσαμ κόνις. Oμηρος δἐ διαστέλλει οὐδ' εἱ μοι δοχ οσα φάμαθός τε κόνις τε πὀ δἐ τουτου τενόμενος ὁ Νίκανδρος ποιεῖται την των ζώων ἐξαρίθμησιν, καὶ τα ἰδιώματα των πληγῶν,

καὶ τα συμβαινοντα παδη τοῖς υπο των ωπετων πληγεῖσιν,

ἀρξάμενος απὼ της ἀσπίδος.

157. Φράζεο δ' αυαλέαις. την τρίσσουσαν ταῖς καταζήροις φολίσι φονευτικην ασπέδα, τὼ χαλεπώτατον των αλ- λων θηρίων σκέπτου. 158. άμυδρότατον δάκος' ἀσθενῖς,

παρόσον ἀσθενοποιός ἔστιν η πληγή. Ἀλλως. τὰ ἀμυδρόν ὀtἐ μἐν ἀσθενῖς, ὀτἐ δἐ καὶ ευκίνητον καὶ χαλεπόν. Λημήτριος δέ φησιν εἰρῆσδαι ἀμυδρότατον δάκος την ασπίδα, καδ' ἴσον Οὐκ ἄγριόν ἐστι καὶ ὀξυ τὀ ζῶον, άλλα μόνον τῆς λει χαλεπόν. Λύναται δἐ κατ ἀμφότερα μἐν λέγεσθαι, χαλεπῆ μἐν διά τὀ ανίατον, ἀμυδρά δἐ διά τό νῶκαρ, o καὶ χωρὶς άλγημάτων αναιρεῖ. Ἀλλως. ἀμυδρόν νῖν τό χαλεπόν λέγει, ώς καὶ Ἀρχίλοχος' κ μυδρων χοιράδων ἐξαλευε- νον. Εἴρηται δὲ παρ' αυτῶ Nικάνδρον καὶ αντὶ του ευκινήετο- ώς επὶ τῆς ἴκτιδος καὶ παρὰ τω αὐτῶν ἐπὶ του χαλε-πos' καί τε τυπῆσιν άμυδροτερyσιν ἰάπτει. 159. κέλευθον ὀμως. ἐνμντίον γάρ τῶν κεραστν' ὀ μὸν γάρ πλαγίως βαδί- ζει, ὴ δἐ τουναντίον. πι σύνταξις δέ' ταὐτης μἐν γάρ ηοδὼς κανεναντίον, οἱονεὶ κατ ευδεῖαν καὶ ὐρθῶς γίνεταιτω μακρου διασπασμω καὶ ἔλιγμω τῆς γαστρὰς κατώ τηνόλκαίην ατραπὼν, οἱονεὶ την ἐπιμήκη οδόν' δολιχῶ δἐ μηρύγματι γαστρός οἱονεὶ τω ὀλκω ῆ τω βαδίσματι καὶ ἐπισπασμον, άπὰ τοὐ μηρυεσθαι. λατάλληλα δἐ εἰσὶ τά ἔπη εδει γάρ Οὐeως ἀναγινώσκεσθαι' φράζεο δῆτα ασπίδα φοινήεσσαν εἶτα ἡ καὶ σμερδαλέον μῖν, εἶτα νωχελἐς ερ ὀλκoro

89쪽

.Itα αἰὸν ἐπιλλίζουσα, εἶτα τῆ μἐν γάρ τε κέλευθος, εἶτα ατραπὼν ὀλκαίην. 161, σμερδαλέον φοβερὰν μὲν καὶ καταπληκτικόν ἔχει άπό tῆς ἄφεως, αλλως δἐ εν γῆ πορεία καὶεῶ ἔλκυσμω τοὐ σώματος νωχελῆς ἐστι καὶ υπνώδης τὼ γάρυπνηλοῖς ἐπιλλίζειν ὁσσοις τουxo δηλοῖ, ἔτι συνεχῶς τοῖς μασιν ἐπινεύουσα φαίνεται. 165. άδρήσν' αἴσθησις αντὶ αἰσθήσεως, ώς ἐπὶ τῶ δρῶς οἴα λέγεις. μδρόν δἐ τον νωδῆ, καὶ νωθείαν ἐμποιοῶντα, καὶ αργίαν. I 66. ὀλκω τῶδἐ ὀλκω του σώματος τροχώδη καὶ κυκλοτερῆ ἀλωνίαν εἱλίξατο έν τῆ γῆ. Ἀλωνα δἐ εἶπεν, ἐπεὶ καὶ αυται αἱ ἀλωνίαι τροχοειδεῖς καὶ κυκλοτερεῖς εἰσι τῶ σχήματι - τυπουμένω,

τῶ ἐλιγμῶ της άσπίδος. Ἀλων δι λέγεται μἐν καὶ ὀ δίσκος τού ἡλίου καὶ τῆς σελήνης, κυρίως δὲ ἡ περὶ τον ἡλιον καὶ

ρόν,τινῶν δὲ μειλινόεν, τουτέστι χλωρόν καὶ μήλινον καὶ ποικί

90쪽

μος ὁ Νεῖλος ἐστι κατά τον περιηγητὴν Λιονύσιον. 176. πλησάμενος δ/ῆγουν ἔαυτὰν ἐμπλήσας καὶ πληρώσας. ὰ σινδι τυν ρύπον' φησὶ γουν, οἱον ρύπον κατέχεε καὶ κατήγαγεν ο Λ εῖλος ἔαυτόν πληρώσας. 1' δοιοί' τουrωtι περὶ τάς ὀφρύς ὐπεράνω του μετώπου δύο υπερφαινουσι καὶ ἐξέχουσιν οἷα τίλοι, ου κέρατα δῖ, ἄλλα τίλοι καὶ σαρκία τινά. Muως. 'Tπω τοὐς οφθαλμοῖς κατά τον των όφρυων τόπον ἐξοχαί τινές εἰσι τύλοις έοικυῖαι περὶ την ασπίδα, δι λ

πε. ITQ. πολλόν υπό σπείρης' ἀντὶ του ἐντός της σπείρης.

ση καὶ ἐμβάλη αὐτοῖς θάνατον, ἄγαν ὀργίλως θυμουμένη. 183. δολιχήρεες δὲ ητοι μακροὶ η προς μηκος ἐρριζωμένοι, δώου σημαἰνει τὼ σὐν μήκει ἰσχυρόν. 184. μυχατος δἐ χιτών υποκάτω γάρ της γλώσσης της άσπίδος χιτών ἐστιν, ος κωλύπτει τους ὀδόντας αὐτῆς, καὶ ὐποκάτω τού χιτῶνος ὁ ἰός εγκειται. Tμενώδης δε ἐστι χιτών καὶ τετρημένος, προς τόε δέχεσθαι διά τῶν τρήσεων την τροφήν αυτῆς. Γ χιτώνἐσtι λέπασμα, ος δὴ χιτῶν καλὐπτει τοῖς ὀδόντας αυτῆς.J187. οὐ τε δυσαλθές. οἴτε δυσίατον οMημα ἐπιφλεγμαί6-