장음표시 사용
41쪽
38. Delicta sunt publica, vel privata 39. Res sunt seu dales,vel allo- diales. Sed tam has quam illas in alia genera partiri precium est Uzmox patebit, & infra ubi iura Imperii descripsimus pro renata
praestitimus. o. Sed ut hae res omnes iu-
obiiciuntur , ita ratio seu potius definitio iusti , tanta discrepantia & errore distrahitur, ut pleraque non ratione sed opinione itatuta videantur : alia in u- etiamque partem constitui, iustillae ratio ferat. Hinc igitur fieri oportuit, ut tolleretur discrepantia atque diffensio , & in unam partem definirentur res sua natura indisserentes: quicquid autem hic & illic pro iure desinitur, civili ratione constitui & a iure maiestatis dependere dicitur. Non e- nam certam iuris rationem haberet, nisi maiestas pro autorita-
42쪽
ROMANO-GER M. 39 te ambiguam conditionem ad certam iuris speciem definiret. I. Quae vero certam definitionem a natura ducunt, ea a divina maiestate constituta inseriori potestati non sunt obnoxia. Nam ut magistratus maiestatis imperia patiuntur, ita maiestas a primo motore Deo dependet. Quod M. Antonin. Philosophus verissime expressit : magistratus
quidem de privatis, Principes de
magistratibus , Deum autem de incipibus decernere. Hinc nun quam maiestas divinitus institutas leges infringere poterit , quas parendo excipere oportet, ut inferiorem superioris imperata.
i. Sed omnis iustitiae ratio intra bonesta & turpia consistit, quibus quasi extremis politica
potestas inclusa nec vetare potest honesta, nec praecipere quae cum turpitudine coniuncta sunt. In
iis quae his interiecta sunt reli-
43쪽
Quae proinde in republica maiestatis determinationi succumbunt, de ex utilitatis ratione ex utilitate reipublicae petita definiuntur. η3. Quoniam vero haec potentia ferendae legis ut & tota Teipublicae administratio non ab
in te: toti principio dimanat, sed ab e Sciente & vi extrinseca, quae non in se , sed in aliud subi ectum necessario agit: sequitur, maiestatem sibi ipsi leges, quibus teneatur, pra figere non polle; pateretur enim simul, & ageret. Ex quo liquido patet, maiestatem legibus
ale dependentibus eatenuS non teneri , quatenus civili ratione nituntur : unde naturae tantum legibus absoluti principes tenebuntur, non civili ratione constitutis : quocirca & Daturaliter tantum obligari poterunt, nunquam
44쪽
quam civiliter. Est namque iuprincipis potestate, leges eiusmodi, utcunque velit, abrogare, &abrogatis alias substituere , vel nullas. Quomodo autem illis legibus obligabitur princeps. qaqin proprio eius sunt arbitrio t . At tametsi vel natura rite animis iustitiam indidit, vel prudenter constituit maiestas, quae reipublicae utilitas visa est exegisse, tamen inanis est omnium legum tenor , nisi degenere facti positae singularibus applicentur,& quod cuique potentia competit , id actu seu effectu tribuatur. Unde reddendi iuris nata potestas, quae factis singulis in specie
potestatem, ut fieri par est, in maiestate tanquam subiecto adaequato consideramus, seposita iurisdictione magistratuum, per omnia eam rerum generati in qui-
45쪽
et RasPuBLICA bustus statutu reddi necesse est ,
diffusam esse deprehendimu S. Scilicet in criminalibus aeque &civilibus , ius reddi, idque vi potestatis, quam iurisdictionem diei mus , oportet. Nec turbemur,
criminalium potestatem in iure civili non hoc nomine insigniri. non enim hic ex forma de nominibus reipublicae Romanae, sed ex principiis & natura rerum publicarum differimus , de re potiusquam verbis soli citi. infra era- Aius haec perstringemus. 6. Sed ubi ubi ius redden dum est , principia, de facto cognoscere oportet, ex quo scilicet sit genere rerum. ut ius in genere positum, in individuo possit applicari. Et haec potestas cognitio dicitur.
47. Postquam vero cognoveris , in quo genere versetur factum , tum ius in facto statuitur:
46쪽
8. Statuti iuris exequendi potestas imperium nominata est, itidem in d. t. . Quam quidem iam aiestate contempla tam in civilibus & criminalibus coincidere animadvertimus. Etenim non minus in criminalibus & cognitio facti, de iuris in facto constitutio, & statuti executio requiri-aur, quam in Civilibus. Quoli- bet alio nomine haec quis appellet, nihil impedio, modo remi psam ita determinemus. Underandem omnem iurisdictionis dissicultatem sublatum iri existimo. Meminerimus autem, has reddendi iuris partes sua natura disiunctas esse, quae possint magistratibus separatim competere. ut videlicet acceperint a maiestate in aliquo obiecti genere cO-gnoscendi, statuendi & exequendi potestatem; in alio tantum cogitoice adi & exequendi, non et-
47쪽
RasPE BLICA iam statuendi potestarem, &c. Et c & inde apud Romanos meri & mixti imperii appellatio in
9. Etiamsi porro omnis iurisdictio seu gerendae reipublicae
potestas sit in manu maiestatis, indeque dependeat; cum tamen, praecipue vero in magna republi- maiestas innumeris civium negotiis per se non possit suScere, constitui & sub ordinari oportuit, quorum ministerio rei publicae munia obiret: atq; hinc magistratus a maiestate crearicin perunt, quorum opera vel in hac, vel in illa reipublicae parte uteretur, prout vel obiecti vel potestatis partem attribuit. so. Ex quo intelligi lux, magistratuum creationem iurisdictioni deservire ac sub ordinatam . non recte fortassis a potestatu le-
48쪽
si . Manisellius etiam cognoscitur, omne regendae reipublicet potestatem primo & formaliter in maiestate consistere, per participationem vero magistratibcommunicari , iisque inesse subiecto communi, non proprio, atque adeo nullam magistratuum iurisdictionem esse propriam modo proprie loqui velimus. Et . vero quanta quanta est magistratuum iurisdictio , Amaiestatis arbitrio dependet, quemadmodum corporis vita ab anima participante. Unde decantatum illud, omnem iurisdictionem ab imperatore tanquam fonte in inferiores defluere, & inde derivatam eodem relabi. mod adeo
rum est, ut ius extremae provo cationis nunquam possit a maiestate avelli. Nam sine provoca
tione ius dicere , nihil aliud est quam, in praesenti saltem specie legem ponere. Id vero
49쪽
46 Rgs Pu BL Ic Adubio est maiestatis. Hinc adeo est,ut tametsi adententia praefecti praetorio non appellare , tamen supplicare licuerit, I.un. a.desent.
st. Denique haec statuendi ac reddendi iuris potestas tam publica quam privata reipublica ia suo ambitu comprehen-Quorum quaedam inster vinni iurisdictioni, quaedam directo obiiciuntur. Ius cudendaemonetae, vel figalia, colle, ius vacantium bonorum, auri & argenti fodinae, ius venandi, ius ducatuum, comitatuum concedendorum &c. viae publicae , flumina, ripς , portus , fontium poenae cuiusque generis: ius creandi duces, comis es, barone S, doctores,& similes: ius magistratuum creandorum : & omnia de-
50쪽
ROMANO. Giecta sunt. Quae quidem suo ordine collocassem , ut in de . ratio miscendae reipublicae perspici potuisset expeditius enisi infra de. nuo fuissent ad intelligendam nstram rempublicam inculcandIlline igitur huc desumere licebit. Atque haec sunt, quae ad
publicae incolumitas , cum legum disceptatio inter cives acrenses constituta vim hostilem propellere non possit. Frustra namque leges ponuntur, in quos nulla iurisdictio est. q. Ergo armorum vi extrinseca mala propulsanda sunt, ne itium reipublicae hostili impulsu apparetur. Consistit autem belli potestas, vel in decernendo bello, vel gerendo. 1 . Decernere bellum, vel pacem cum hostibus inire, eiusdem