장음표시 사용
51쪽
necessitate es jure eas ferendλ
fieri non debet. Immo constare debet, ad quid singuli snguistis, singuli universis & universi singulis obligentur, & quaenam
universis ac singulis competere debeant jura. Quodsi ergo in societate omnia ordine neri debeant, quemadmodum fieri neaeesse est, si salus lacietatis omnibus ac fingulis curae cordique esse debeat I. ra. 16. ', de istis omnibus unanimi consensit tituendum est, quod commodum visum fuerit: quod ubi factum fuerit, nemini amplius liberum est facere, vel non face. re, quod sbi visum fuerit, sed firmiter tenenda est regula, quae ab universa singulis praescripta. Atque hac ratione Obtinetur,
ut una sit omnium voluntas, quae est anima sociorum, quatenus unum corpus constituunt. Perinde nimirum est, ae s socii omnes simul nonnisi unica essent persona, in qua facultas cognoscitiva , appetit,a , aversativa & lo motiva nonnisi unica resideret, dc socii singuli essent totidem membra H dem corporis, consequenter ac si actiones omnes sociorum ab eadem persona proficiscerentur, atque ad communem finem tanquam ultimum sapienter diriperentur. Membra corporis nostri conjunctis viribus agunt, ut finem communem consequi detur. Quemadmodum itaque eadem per essentiam atque natuis ram suam ad id determinati sunt; ita etiam socii tanquam membra unius corporis voluntate sua facti eadem voluntate deteris minari debent. ut conjuncti viribus finem societatis conseis quantur: id quod fit eo, quem diximus, modo.
s. 46. Hiber societas suas habere debet leges V eidem comperissas ferendi leges de iis, qua ad eaηdem spectant. Quando enim
societas contrahitur, socii Omnes consentire debent in ea, quae constanter ac semper eodem modo fieri debent, &juxta eas regulas, in quas consenserunt, actiones suas determinare obligantur s. 4s. . Quamobrem cum regula, juxta quam actiones nostras determinare obligamur, lex sit g. 33 t. pari. 1. Phia prin. unis. ὀ qua libet societas suas habere debet leges. Feuod erat unum. QuO- Digitizod by COOste
52쪽
De imperio ae societate in genere. - 33
Quoniam societas suas habere debet leges, per demon- .strata, natura autem homines Omnes liberi sunt 3. 346. pari. 1. Jur. .at. . nec per hoc omnes simul juri alterius subjiciuntur coniunctim , quod conjunctis viribus finem quendam consequi studeant; ideo nemo alius leges ipsis praescribere potest, quomodo ad eundem contendere debeant, sed vi l bertatis naturalis ipsis permittendum, ut suo stent judicio xx II 6. pari. s. Furi nar. . Societati igitur competit jus ferendi Ieges de iis, quae ad eandem spectant g. Is 6. pari. I. Init.
'M. an . . tauod erat alteram.
Posterius etiam ostenditur hoc modo. Quando soci tas contrahitur, socii omnes communi consensiu statuere deis hent, quaenam finis consequendi causa constanter ac semper fieri debeant I. 4 s. . Quamobrem cum condere teneatur leges de iis, quae ad societatem spectant 9. 333. pari. I. PM. 'act. aniso, lex autem naturae tribuat jus ad eos actus, ad quos nos obligat h. 3 18. part. ι. Phil. 'act. unis.) ή eadem quoque societati tribuit jus serendi leges de iis, quae ad societatem spectant. Immo idem quoque ostenditur ita. Quilibet socius obligatur facere, quod ad finem consequendum facere pota est , & quod ut ab ipso fiat specialiter conventum fuit 3.7. . Quamobrem cum suas habere debeat leges per demonstrata. juxta quas determinandae sunt actiones ad societatem spectantes h 3. 333. pari. P. Hic prast univJ, lex autem naturae tribuat jus ad ea, sine quibus obligationi satisfacere non possumus I. 3 39. flori. I. phic pract. μηνυ. ἰ societati quoque tribuit jus serendi leges de iis, quae ad eandem spectant.
Tanta est legum in qualibet societate necessitas, ut recte dixerit Aristoteles, nee sceleratissimam latronum societatem fine lege subsistere posse. Perinde vero est, sive leges consensu ex-
53쪽
in presso condantur . sive tacito recipiantur, sequendo id, quod . in istiusmodi societate moris est. Qui enim per se non sapiunt , alios imitantur. Absit itaque, ut tibi persuadeas, tum societatem esse sine lege. Sane ad mores tanquam legem provocare solent socii, si quis eorum facit, quod ii dem adversatur , atque ex iis judicium ferunt de obligationibus ae juribus socialibus. Ualent autem mores instar legis, non quatenus in aliis societatibus Obtinent, sed quatenus ab ea, quae alias imitatur, approbantur, ut adeo absonum foret stat ere, quasi societas una alteri praescriberet Ieges, quas observare deberet. Quando enim societas aliqua mores alterius sequiatur, cum hoc libere faciat, perinde omnino est ac si ipsametsbi serret has leges, quatenus socii tacite consentiunt in hane Iegem quod mores alterius societatis colere velint. Quae enim moribus istis consormia sunt, habenda sunt pro legibus particularibus praeceptivis ex generali ista fluentibus, quemadmodum illis contraria pro legibus prohibitivis & per eosdem licita pro permissicis. Ceterum facile patet, societatem in propositione praesente non praecise sumi in eo seniscatu, quem vocabulo vi definitionis tribuimus 3. I. ; sed eum tantisper immutari, homonymia facile permittenda. Ne tamen circa eam scrupu-Iosioribus dubium quoddam superse ; sequentem addere lubet definitionem, quae Mnificatum vocabulo in propositione pra
M tria Societas quoque dici istet ipsa multitudo hominum finis vocaueati so- cujusdam consequendi causia consociatorum, seu sibi mutuo gutaris ex- promittentium, quod conjunctis viribus finem quendam utrinara. consequentur studere velint. Quod si pactum, quo sese tibi invicem ad hoc obligant, Consociationem ad vitandam homonymiam dicere malis, per nos hoc licet.
. Quamvis methodus accurata requirat, ut ejusdem vocabuli idem conflanter sit fgnificatus s. 14 3. Disc. pratim. , adeoque omnia vitetur homonymia 3.3a6. Log. ; lex tamen haec
54쪽
De imperio ac societate in genere. 3s
sacile admittit exceptionem, quando verendum non est, ut homonymia pariat confusionem, quia ex praedicato, quod subjecto tribuitur, statim apparet, quinam sit vocabuli significatus a definitione recedens. Ita in propositione praecedente quilisbet non monitus intelligit, societatem non sumi pro pacto, quo homines consociantur, quemadmodum habet definitio f. IJ sed pro ipsa multitudine hominum consociatorum. Utrum. que significatum probat usus loquendi, etsi prior convenienti. Or sit ad demonstrandum ea, quae tenenda sunt de istiusmodi consociationibus ἰ posterior vero aptior videatur ad nonnulla enuncianda. Uterque autem cum facile discernatur ex iis, quae dicuntur, ut nulla metuenda sit confusio, multo minus vere dum,ne quae dicuntur,perperam intelligantur; fgnificatus posterior absque ulla scrupulositate admitti poterat, & tanto magis Permittendum, ut eidem juxta priorem fiat locus, postquam
Perinde ac prior distincte explicatus fuit. g. 48. socierari integrum es leges, quando visum fueris. eugere es De legum
mmutare ac novas condere. Leges enim conduntur commu- matatione.
ni sociorum consensu I. 4s.), jure ipsis competentes. 46.),
consequenter leges sunt, quia volunt, ut sint. Quamobrem cum leges condantur de iis, quae ad societatem spectant cf. 44. , adeoque extraneorum non intersit, quibus inter sel gibus utantur socii, homini autem non modo naturaliter competat jus voluntatem suam mutandi, quando mut ta fertur in melius I. 374. pari. 3. Pr. nat. θ, verum et iam ipsi permittendum sit, ut eam actu mutet, quamdiu nil agit contra jus Ilterius g. 37 7. para. I. Iur. nat.=; tam jure interno leges tollere, immutare ac novas condere licet,qu ties bonum commune ac salus societatis hoc exigit ra. 36. , quam externo, quotiescunque visum fuerit. Integrum adeo est societati leges, quandocunque visum fuerit, tollere, mutare ac novas condere.
55쪽
Si leges tollantur, vel immutentur, in quibus nihil desiderari poeterat, vel novae condantur, quae sini societatis parum conveniunt; non recte facit societas, atque eo nomine reprehendenda venit, immo quatenus ad recte agendum naturaliter obligamur s3. i 89. pari. 1. Phil. pra I. uno. , peccat g. 44 O. pura. r. Phit pracf. unis. , jure tamen externo hoc ipso permissum. Ut enim Iibertatis permittendum, ut suo stet judicio f. Is 6. parι. ι Iur. nat. . Hic potissimum respiciturras externum, cujus iundamentum est libertas naturalis 3. 393. para. I. Iur. nat. , societati perinde competens quoad ea, quae ad societatem spectant, quemadmodum hominibus singulis quoad actiones suas I46. Part. I. Jurinat. . Quemadmodum itaque homo quilibet in agendo prorsus independens est a voluntate alterius, nec in eo dependet nisi a seipso g. Is pari. r. Jur. nat.) ; ita quoque societas ind*pendens a voluntate extranei cujuacunque, nec in iis, quae ad eandem spectant, dependet nisi a seipsa, seu consentiente sociorum vo- 'luntate, quae societatis voluntas habetur. Leges adeo de iis, quae ad societarem spectant, ferre ac latas iterum tollere & imo mutare, iisdemque alias addere potest, prouti eidem visum suerit. Ne tamen faciat, quod minus rectum est, quid expediat ex sine societatis dijudicandum g. 7. . Sicuti vero communis sociorum consensus requiritur, quando leges primum conduntur 4s.); ita quoque tolli nequeunt nisi communi
eorundem consensu, neque aliter etiam quicquam in iis immutari potest.
I. 49. Paid μμ prasiniant media, quibus snis societatis obtineris. Soprie leges cietas entin contrahitur finis consequendi causa. s. i. Enim- Ac vero qui vult finem , media etiam velit necesse est I. 94r. ro J Quamobrem cum communi sociorum consensu de
terminandum sit, quid finis consequendi gratia in societatefieri debeat β. 44δ; de mediis quoque inter se convenire iidem debent, quibus finem obtinere datur β. 698. pari. 3.
56쪽
De imperio ac societate in genere. 3
Iur. n.υ. . . Quoniam igitur quae finis consequendi gratia decernunt, ut fiant, sunt regulae, juxta quas actiones suas determinare obligantur socii L 3. 4 s. , hae autem sunt leges, quas condunt I. 33. 8art. I. Phil. pract univ. . nec nisi percas socius unus univertis obligari potest i o. ; ideo patet, legcs praescribere media, quibus finis societatis obtinetur Ostenditur etiam hoc modo. Leges sunt regulae, juxta quas socii qua socii actiones suas determinare obligantur
3. 3 I .'t. I. Hul ract. uarm. , consequenter cum socii obligentur ea facere, quae ad finem societatis consequendum faciunt . I. , eaedem praescribunt, quid fieri debeat, ut societas finem, cujus gratia inita g. r. , consequatur. Quamobrem ccum ea, per quae finem consequi datur, sint media L . 937. On-rold; leges p scribunt media,quibus finis societatis obtinetur.
Cum societas finis consequendi causa contrahatur g. t. ἔsociis quoque qua sociis non aliae competunt actiones , nisi quae ad finem consequendum faciunt. Hae actiones sunt meo dia, quibus finem consequi datur. Leges easdem determinant, atque adeo media finem consequendi praescribunt. Quoniam in societate omnia reseruntur ad finem, cujus gratia inita j. I. ; de nullis quoque actionibus sociorum disponi potesta societate, nisi quae respectum quendam ad finem ejusdem habent. Qualescunque igitur fuerint actiones, de quibus leges disponunt, eaedem semper ad finem reseruntur. Quamvis vero rationes legum non semper desumantur immediate a fine; in eum tamen tandem resolvuntur, aut certe resolvi debent. Quods contingere supponas, ut feratur lex, cujus ra- . tio a fine non derivatur, ea perperam pro lese societatis habetur. Et si vel maxime ad eam sancte colendam sese sibi invicem obligent socii; non tamen obligatio haec venit ex societate, sed ex promissione societati extrinseca, quae etiam fine ea locum habere poterat. E. gr. Ponamus socios inter se convenire , quod decimam lucri partem pauperibus dare velint.
57쪽
i De neces state custod a legum ad salutem societatis.
Hae lepe quidem tenentur singuli; non tamen qua socii, sed quatenus pacto, quod adjicitur societati. obligantur. Nimi. rum hoc in casu perinde est, ac si quis de suo cenam partem pauperibus dare sese ceteris obligasset. s. so.
Quoniam leges praescribunt media, quibus finis societatis obtinetur s. 49 , sine mediis autem is obtineri nequit β. 937. loc); ad fineqὲ societatis consequendum progredi non datur sine legum custodia g. 33 8. para. f. Phil. Practunis. , consequenter cum salus societatis in non impedito progressu ad finem societatis consequendum consistat j.r i. ;siue legum cusod a salus 'utaris staspere nequit.
Quando leges servantur, socii snguli faciunt, quod iisdem praescribitur 3. I 38. pari. φ. Phil. pracI. univ. . Atque ita progrediuntur, quantum in ipsis est . ad finem societatis consequendum. Salus adeo societatis tanta est, quanta per socios esse potest 3. II. . Quodsi enim extrinsecus adveniant impedimenta inevitabilia atque insuperabilia ; id referendum inter adversa, quae toleranda, mutari autem non possunt. Salutem societatis unusquisque sociorum curae habere debet f. I 6. , sed quantum in potestate est, cum ad impossibilia n, mo sese alteri obligare possit c=. ao9. Para. r. Phil pract. univ. .
Quoniam sine legum custodia salus societatis subsistere nequit . so. , unusquisque vero Dciorum salutem societatatis curae habere debet g. a 6. ; m societate ferendum non
est, ut a lege recedatur, Mi ab uno vel altero socio fiat, quod eisdem adversatur, conlequenter transgressio legum minitae seren-d g. 39. pari. 1. Phil. pract. unn . . Nosse media, quibus finis obtinetur, non sussicit, ut eum consequaris, sed si consequi velis, iisdem utendum. Quamobrem si finis societatis obtineri, nec ea gratis contracta esse debe-
58쪽
De imperio ae societate in genere. 39
debeat s*. I. , non sussicit condere leges salutares, sed cibrandum inprimis ut serventur. Legum adeo transgressio mi. nime serenda 3. I 38. I 39. pari. r. Hic pract. --. . Quodsi leges non serventur perinde est , ac si nullae essent. Nil pro- sunt leges quam maxime salutares, nisi serventur. Haud p strema igitur cura societatis est, omni modo praecavere, rimo tra leges quid committatur , utendo suo jure , quod univeribiti singulos competit f. 9. . s. sa. Societati iris est sanciendi poena legum observantiam, tum et' De Iare paris ram 8 amia proponendi, qui ei sererierant. uenim societati narum B
competit jus ferendi leges de iis, quae ad eandem spectant praemimon. I. 46. , & transgresso legum minime serenda cI. s i. . Singuli adeo socii obligandi sunt ad legum observantiam
dam legem positivam, quales sunt leges societatis g. 44. h.
edi I. 349. para. I. Phil. ρυα uiamy, homo aliter obligari ne queat, quam poenis atque praemiis I. goo. pars. I. Ptil. Oct. uni . ; societati jus est sanciendi poena legum observantruam , tum etiam praemia proponendi, qui Observaverit.
Quoniam societas pactum, vel quasi pactum est f. r. ; sineti sibi invicem promittunt, aut promittere saltem praesumuntur, quod stare velint iis, de quibus fuerit conventum f. 88. Part. I. Iur. nox. G 3. 43. h. , consequenter quod leges observare velint g. I 3I. Part. r. Phil. Pract. unis. g. 4s. ε. . Atque adeo ex promissione ista nascitur obligatio observantiae legum c 3. 363. Parr. 3. R . nat. , quam obligatio naturalis si mat, quatenm lex naturae pactorum observantiam injungit 789. Pan. 3. Pur. nat. . Hactenus itaque socii naturaliter obis ligantur observare leges. Idem etiam patet hoc modo. nusquisque sociorum salutem societatis curae habere debet s3.16. . Quamobrem cum fine legum custodia, vel observantia salus societatis consistere nequeat s l. so. I um quisque soci
59쪽
rum naturaliter obligatur servare leges. Enimvero naturalis ista obligario non semper essicax est, quia indies experimur, homines non semper sua veluti sponte facere, quod est ossicii sui, ac suo loco rationes reddemus evidentes, cur in eo vel negligentes, vel refractarios sese praebeant. Contingit itaque etiam in societate, ut legem, quam Observare debebant, transgrediantur socii. Ubi ergo obligatio naturalis non susscit, ut caveatur, ne quid contra leges, salutis societatis fulcrum 3. o. , committatur; obligatio positiva requiritur, tanquam meis dium unicum cohibendi transgressionem legum. Enimvero obligatio positiva sine sanctione poenali , qua poena adjicitur legi positi e s .a89. para. l. Phil. pract. univ. 3c praemiorum promissione introduci nequit f. 3OI. Par . l. nil. Pra I. unmo', legum adeo observantia in societate poena sancienda, vel praemiorum etiam promissione procuranda. Ipsa igitur lex natutae societati tribuit jus sanciendi poena legum observantiam, tum etiam praemia proponendi, qui observaverint , Is 9. Fart. l. PHI. παῖ. univ. . Nimirum omnis obligatio positiva vim suam accipit a naturali, & jus positivum defendit ipsa lex naturae: alias enim illa coactio physica illicita, & hoc impunitas agendi inter homines erit. Non igitur inconsultum duximus originem juris poenarum in societate altius repetere. Ceterum facile patet, poenarum metu caveri, ne socii contra legem quid committant, praemiis autem obtineri, ut in legibus observandis magis circumspectos ac diligentes sese praebeant. Quando vero praemiis, quando poenis sancienda sit observantia legum, & quibusnam praemiis ac paenis locus sit, in casibus particularibus rectius ostendetur.
g. s 3. kοmοῶ Quoniam societati jus est sanciendi poena legum obsem pona Upra' vantiam, tum etiam praemia proponendi, qui observaverint a decerni l. sa. , quicquid vero in societate finis consequendi gratiad beant. Geri debet, communi sociorum consensu determinandum g.
44. ἱ poena ac prae a legibus addenda decernι debent communi sociorum consensu. Poena
60쪽
De imperio ae societate in genere. 4I
Poenae adeo ac praemia, quibus introducitur in societate o ligatio positiva a naturali distincta & ad eam accedens eandemque firmans snst. g. sa.), essiciuntur voluntate sociorum , ac ideo humana sunt, non naturalia; quicquid enim voluntate hominum constituitur, humanum est, naturale autem, quod ipsa
g. 34. Quia poenae ac praemia decernenda fiant communi is aeuales isciorum consensu I. 3 3. , ραnarum ac str miorum Patitεε V quanta pari quantitas a volantare sociorum dependet: quoniam tamen per na, alia poenas ac praemia intenditur observantia legum g. s . , at quanta tanquam finis f. 6i I. pari. I. Hic Wώα πηιν.) , ad coque praemia esse eadem media sunt, quibus id obtineri debet, ut socii sin- istiani. guli leges observent, nil vero contra eas committant
93 7. Iol. ; tales ac tanta legsius addenda sunt poena, qua ad condendism legam transgressionem, quantum datur, sussciant, i tm ac tanta proponenda sunt pramia, qaa obfem amiam totam an ἔiμι commendant, seu ad Loesus sciunt, ut a petitus rationi obediat.
Poenae equidem & praemia arbitraria sunt, quatenus ab arbitrio sociorum dependet, num 3c qualia ac quanta Praemia legum observantiae addere velint: arbitrium tamen ratio regit,
ne jus paritas ac praemia legibus addendi vertatur in licentiam. ac a vitiis labem contrahat exercitium iuris. Lex naturae dat societati jus ad poenas & praemia decernendum I. sa- , ast non in speeie determinat illorum qualitatem ac quantitatem rquatenus tamen obligat ad recte 3. I 89. Part. ι. Phil. pract. uniυ. , sapienter atque prudenter agendum 3, 2 4. 268. Part. δ. Iur. nar. , poenae quoque ac praemia, sive qualitatem, sive quantitatem spectes, ita determinanda sunt, sicuti ratio, sapientia ac prudentia jubet. Oppido adeo falluntur, qui arbitrium sociorum adeo liberum censent, ut eorum voluntas sit loco rationis, quasi illud nulla prorsus lege regatur. Nimirum quando poenae ac praemia constituta sunt, sociis sngulis rationis lo-