장음표시 사용
61쪽
eo est voluntas universorum; ast quando constitui debent, aliae omnino rationes attendendae sunt, ne quid constituatur, quod minus rectiim sit, aut sapientiae ac prudentiae adversum. Idem intelligitur de legibus humanis & de iis, quae arbitrii hu. . mani esse dicuntur, in genere. Quodsi homines lubenter sacerent, quod est officii sui, c2nsequenter socii, ad quod faciendum Obligantur; nullis opus esset poenis, nec locus esset praemiis. Enimvero quia non omnes rationi obediunt, sed appetitu in transversum aguntur; ideo poenis a deviis retrahendi& praemia in viam rectam alliciendi. g. s s.
De obligari- Ωctisinguli obluantur universi ad poenam sabeundam,s comone sociο- tra legem, cujus si emantia pinna sancιia, qtud commiserint, Urum ad par- unive si se obligant fetutis, quod pramia obseemantia legum adna ub- scripta praestare istini. Quoniam enim poenae communi soci-
eandam es orum consensu legibus adduntur β. 13.), singuli declarant,pramia ρυ- quod poenam subire velint, si contra legem quid commise-
sanda. rint, seu eam non observaverint, atque in universos trans
runt jus eam a se exigendi, cum alias fi ustra decernerentur, consequenter singuli promittunt universis, quod poenam subire velint, si quid contra legem commiserint, cujus observantia poena sancita g. 36 i. ρart. ἔ.Pronaid. Enimvero homo homini promittendo perfecte sese obligat g. 363. pari. 3. Iir. nat. . Quamobrem singuli socii sese obligant universis ad poenam subeundam, si contra legem, cujus Observantia poena sancita, quid commiserint. oderat anum. Non absimili modo ostenditur, universos sest obligare singulis, quod praemia observantiae Iegum adscripta praestare vclint, quatenus nimirum communi consensu hura pra natorum utpote ab universis praestandorum adscriptio continet horum promissionem, quae fit singulis. ΔEuod erat a
62쪽
. De imperio ac societate in genere. 43
Τemere poenae ac praemia legibus adderentur, nisi qui legem violant obligarentur ad poenam subeundam ac qui legem Ob. servant jus haberent pnaemium exigendi. Quoniam itaque dum de poenis ac prstmiis conveniunt socii, iidem non intel- Iieuntur nihil agere velle; necesse omnino est ut snguli sese obligent universs ad poenam subeundam & universi singulis ad praemium praestandum. I. 36.
Quoniam socii singuli se obligant universis ad poenam De m/ri osubeundam, si contra legem, cujus obsierVantia poena sanci poena aenata, quid commiserint, universi se obligant singulis, quod mihpraemia observantiae legum adscripta praestare velint . 1 f. , mereri autem dicimur id, ad quod patiendum ab aliis ob actiones malas obligamur, tum eriam illud, ad quod ob actiones bonas alii nobis obligantur . 78 s. stare. L. Phil. ρυα uniυ. ἱ qui conrra legem, cubus ober otta 'aena sanci a est, quid
ωι 'amium adscriptum. Unde Porro patet, meritum poena consistere in obligarione Menam subeundi, meratam auum stramis m,re mammm exigens cit. .
Quod poenae meritum dicimus, a scholas te is demeritum ainpellatur, qui meritum in bono, demetitum in malo sensu a eipiunt. In sensu ecclesiastico Reatur dicitur, qui significatus etiam apud Iurisperitos invaluit, miro, ut ait Stephanus in
Thesauro L. L. errore. Quemadmodum vero significatus ν cabulorum vulgo admodum vagus est, ita etiam tam demeri-rum, quam reatus pro crimine seu actione poena digna accipitur. Sed consultius nobis fuit retinere vocabulum meriti in eo sgnificatu, quem eidem tribuino f. 78 s. pari. 3. PHLyra I. univ. , S ab usu veterum non abhorrere putamus, cum usu autem loquendi vernaculo consentire palam est.
63쪽
. s T. Quoniam socii singuli se obligant universis ad poenam subeundam, si contra legem, cujus dbservantia poena sanci- ta, quid commiserint s. s s.), ex obligatione autem passiva nascitur jus alteri, cui obligati sumus s. a 3. para. I. Iunnat. , univeri comperit ius puniendi sciam,s contra legem cujus a servantia poena sancita est , quid commiserit, immo cum sanctione poenali introducatur obligatio positiva β. 291 .part. l. nil. Wact. -ιυδ, adeoque sociis singulis imponatur nece fitas observandi legem cl. ii 8. 3 3 8. 8art. I. Phil. min. uni Isi quis sicias contra legem, cujus obsimantia poena sancita es, quid commis , ab universis puniri acta debet, seu poena ab ea exigenda.
Finis poenarum est observantia legum, quippe quae peream intenditur. Qui vult finem consequi, is etiam medio uti deis bet 6.94I. Ontia. . Nisi poena exigeretur, metus poenae ces saret, quo a delinquendo abstrahendus, qui cupidine contra legem quid committendi corripitur. A jure adeo legit obseris vantiam poena sanciendi jus puniendi separari nequit & finis
poenae essicit exactionem necessariam, ut omitti non possit fine detrimento societatis. Quamvis autem metus medeatur a P petitui senstivo ad actionem legi contrariam proclivi tanquam assectus, qui in eodem residet g. 6o 3. PBM. empir. ; non tamen propterea definit esse poena motivum voluntatis, quatenus intellectus judicio melius censetur omittere actionem lege proh hitam, vel committere praeceptam, quam illam committendo, hanc omittendo incurrere malum Physcum, in quo poena con sistit g. a 8 s. para. t. Phil. pract. ι m. r mali enim repraesen ratio utique motivum noluntatis g. 89o. P h. empir. , & r praesentatio bonidlualis est evitatio mali f. 56. pura. t. Jur. t. , motivum voluntatis est f. 89o. Poch. empiri . Qui adeo poenam legi addit non aliud asit, quam ut motivum amonis omittendae , Vel Committendae cum eadein Conjungar. Atque adeo obligatio activa hic quoque est connexio motivi
64쪽
De imperis ac scietate in genere. 43
cum actione, quemadmodum eandem in genera desinivimus VII 8. para. r. Phil. Praes. univ. . Quamvis enim metu poenae producatur Obligatio passiva, qui tamen alterum obligare' eodem vult ad actionem Omittendam, vel commmendam, non cum illius commissione, hujus omissione connectit metum, sed malum phy sicum, cujus repraesentatione oritur metus.
g. I 8. uι in societatem recipitur, promistere tene αν legam soli 'ρ missitatis obse antiam, es, nis expresse ρν omistat, tacue tamen ean. one ebi, quidem promittere intelligua . Etenim in societate ferendum insocieta- non est, ut a lege recedatur, vel a Bcio quodam fiat, quod iem recipio eidem adversatur . si . . Nemo igitur in eandem recipi Q. potest nisi sub hac conditione, quod leges societatis servare
velit. Quamobrem aut expresse promittere tenetur legum observantiam s. 36 i. tara. I. Fur. nat. , aut, ubi hoc non fit, tacite tamen eandem promittere intelligitur. Quando quis in societatem se recipi patitur, eo ipso deel
rat, quod iisdem obligationibus teneri velit, qua tenentur reliqui, nec alia assectet jura, quam quae ceteris competunt, cum illae obligationes ae jura ista essiciant socium c g. 7 . pari. .Pur. t. , nec peculiare quid sibi stipuletur. Ipsa igitur declaratio, quod quis socius esse velit, etiam continer promissionem observantiae legum, sne qua salus societatis consistere nequit g. so. Expressa igitur promisso, qua Opus non erat, . abundanti accedit, quatenus superflua non nocent.
Quoniam qui in societatem recipitur, tacite observan- De promi ι- tiam legum societatis promittere intelligitur, nisi expresse one ejus, qui promittat . 38. I fu ex quasi stacto in societatem rec pitu , perquis'
65쪽
Nimirum qui in societatem expresse consentit, is tacite consentit in ea omnia, ad quae tanquam socius obligatur. consequenter etiam in leges, quae media praescribunt ad finem consequendum necessaria ζ β. 49. , cumque expresse promittat, hsocium esse velle f. i. h. eur,. 788. para. y. Furi nat. , racite quo que legum observantiam, fine qua salus societatis consistere nequit so. , promittit. Quamobrem qui in societatem consentire praesumitur, is etiam praesumitur consentire in leges ac promitrere legum observantiam. Ipsa lex naturae praesumit consensum In eo , quem ad consentiendum Obligat, quando per datas circumstantias consentire neqIt. Clarius hoc eluis cescet in casu particulari, ubi societas quas pacto contrahitur.
β. 6O. De obligati- Cum qui in societatem recipitur promittere teneatur me eorum, legum societatis observantiam & nisi expresse promittat ta- qui in scie- cite tamen eandem promittere intelligatur I. 38 , quan- ratem recι- do autem per quasi pactum recipitur, eandem promittere Ut r. praesumatur g. 39. , ex promissione autem oriatur obliga
tio persecta ad promissum adimplendum I. 363. 43 I. Part.
3. Pr nat. ἱ quam rimum quis in societatem recipitur, ad legum societatis observantiam obtigatur. Quando quis in societatem recipitur, membrum illius seu socius fit g. . , adeoque statim in eum cadit omnis obigatio, quae tenet socium. Cum ipsa igitur receptione oritur obligatio ad observantiam legum, a quibus ut recedat socius in societate ferendum non est si . . Concipere socium absque obligatione ista perinde est, ac triangulum concipere velle sine aequalitate angulorum cum duobus rectis, quia jura ac obligationes ad societatem spectantia essiciunt socium o. pari.
ι. Fur. nat. , perinde ac tres anguli ex concursu trium rectarum resultantes a triangulo separari nequeunt, unde porro necessario consequitur eorundem cum duobus rectis aequalitas,' quemadmodum in Elementis demonstratur.
66쪽
De imperio acIoc tetate is genere. 47
6 6 I. Singulis sociis sus est declaraAH voluntatem suam de M.quisfie- De declara ri debet in easu emergente, qui ad securarem spectat. Cum enim risne volan-
societati propositum sit conjunctis viribus finem quendam ratis sua ineonsequi . r. si cassis quidam emergit, qui ad societatem consultatio- spectat, de eo deliberandum, quid finis consequendi causa iuba . fieri debeat. Quoniam itaque communi sociorum consensu determinandum, quid finjν consequendi gratia fieri debeat g. 44. ; necesse omnino est , ut unusquisque declaret v luntatem suam de eo, quod fieri debet g. 6s 8. pari. . Hul. straci. univ. . Patet itaque singulis sociis jus esse declara di voluntatem suam de eo, quod fieri debet in casu emeringente, qui ad societatem spectat g. 336. pari. I. Phil. 'in.
Consultatio, qua disquiritur, quid sit agendum, vel non agendum g. 498. para. l. Theotnu. , praecedit decretum fg. 499. Parr. l. V l. natJ, quo determinatur voluntas ad agenis dum , vel non agendum I. 497. pari. I. Theol. t. . Quoniam communi sociorum consensu determinandum, quid finis consequendi eausa in societate fieri debeat 44. , si casus quidam emergit, in quo tale quid determinandum, socii omnino consultare debent de eo, quod fieri .bet, atque volunt tem suam de eodem declarare. Jus adeo eandem declarandi nascitur ex ipsa Obligatione conjunctis viribus bonum commuisne pro virili promovendi s . I a. , eum finis societatis obtineatur, quando id promovetur I. II. . 6. 62.
Declaratio voluntatis suae de eo, quod plurium con Suffragium sensu determinandum , dicitur si ruom, minus quidem La' vel votum
tine, attamen usitatius Votum. -ώβ. - Ε. gr. Si certo collegio competit jus eligendi ministrum ecclesiae, fingulorum membrorum consensu determinanda est personas
67쪽
ira, cui hoc munus conferendum. Quando igitur unusquisque declarat, cuinam personae hoc munus conferri debeat; de . clarario isti dicitur votum Et qui voluntatem suam declarat, notare dicitur. Latinius ferre suifragium. Votare nimirum,uod vocabulum posterioris Latinitatis est, proprio idem fgnicat, quod vovere. Enimvero cum rerum cognitioni jam studeamus; consultius est retinere vocabula ustata , ut quae dicuntur Jc facilius intelligantur, & suo loco applicentur, quam- . via apud p mbatos autores in eo significatu ea non Occurrant.
g. 63. De μυ -- Quoniam singulis sociis jus est declarandi voluntatem
Diab. suam de eo, quod neri dcbet in casu emergente, qui ad societatem spectat S. 6 r. , cpnsequenter quando consultatur β. 493. stari. I. Theoc nat.), haec autem declaratio votum est g. 6 a. ; sociis sngulis jus votanae competu, seu setati v tum labent. Quoniam tamen non modo quilibet juri suo quod naturaliter ipsi competit, renunciare potest j. ii 8. pari. I. Iur. nat.), Verum etiam de iis, quae ad societatein spectant, leges condere possunt socii I. 46. ; ideo κ on repugnacutori quirim non habeant votum, B quod de jure vorandi funcι- rum, id valer, consequenter nemosbι votum arragare potest, qui per leges habere nec t.
Naturale omnino est, ut socii singuli habeant votum, quia voto declaratur, quid sinis consequendi causa fieri, vel non s- .eri debeat I. 62. , hoc vero communi sociorum consensu deis terminandum s 44. . Quoniam tamen jura sociorum etiam metienda sunt ex eo, de quo in pacto, quo societas inita, specialiter fuit conventum . Io, , dc quando societate contracta communi consensu quid statutum suit, id sngylis observandum f. 4s. ; de jure volandi socii lancire post uni, quod placuerit, atque adeo tenendum erit, quod statutum fuerit. . Quodsi vero de eo nihil fuerit definitum, in id consensta via 'dentur socii, dum critatem contraxerunt, quod naturale est: hoc
68쪽
De imperio ae societate in overe. G
hoc enim immutatum tacite non intelligitur. Quando paci cuntur homines, illud naturale est, quod fluit ex eo, in quod in genere consenserunt, quia de hoc nihil convenientes in id tacite consensisse censendi, quod naturale est. Quoniam tamen nemo sibi alterum obligare potest ultra voluntatem suam, nee plus juris ab eo acquirere , quam is in ipsum transferre voluit g. 3 8 a. para.I. Jur. nard ; ideo, quod naturale, non ejus neces.sit alis est, ut immutari non possit.
s. 64. Votum a marmum dicitur, quo quis declarat, se velle, Voti .βυ- ut quid fiat, vel suam de eo, quod fieri debet, voluntatem: matimi Bast negativum vocatur, quo quis declarat, se nolle, ut quid negativi de fiat, seu suam de eo, de quo consultatur, noluntatem. snuis.
Quando enim consultatur, de eo quaeritur, quid fieri debeat , vel non fieri debeat. Quodsi quultan assirmant, fieri debere, alii negant; illorum vota assirmativa, horum negativa sunt; si negent omnes erunt vota omnium negativa. Sunt vero adhuc vota assirmativa. si quidam volunt hoc fieri debere, alii vero aliud. Uota igitur non modo assirmativa & negativa , verum etiam assirmativa inter se contendem possunt.
s. 6 . ea consen tentia dicuntur eorum, quibus idem placus Vbia uania erit, seu qui ejusdem sunt sententiae a dissentientia vero illin consentieniarum, quibus diversa placent, aut quorum sententiae indi- ita. μι-dsversum abeunti Per se patet, vota tam a manva edi negatse dissentienisma dissentioria esse, quam enam a matiis issentientia esseροι- tia.
Denominatio votorum consentientium & dissentientium deis . rivatur a notione consensus ac dissensus I. 638. 639. para. t. Phil. practuum. λ Sunt vero vota consentientia eadem
69쪽
Vora unaniinmia mfora es minora quanam
Paria quan doni vorat Negorium
quia si es iso Pan VII. Cap. I.
Vora unanimia dicuntur, quando vota omnium consentientia sunt. Vota mυora sunt vota consientientia majoris partis; minora vero consentientia partis minoris eorum, qui suffragia serunt. Votorum majorum conjunctio Harabias Potoram appellari solet. κIdiomate patrio votum vocare solemus eine Sthume, & vota unanimia eintellige Stimmen, majora vero die meis ien Elim. men. Quando vota una nimia sunt, Omnium Totandum eadem est lententia, idemque animus, ut adeo ab uno intellectu& una eadeinque voluntate profecta videantur: id quod etiam de consentientibus intelligitur. Qui enim idem volunt, eorum de eadem re idem intelligitur judicium. I. 6 T. Vota paria dicuntur, quando consentientium ac disse tientium idem est numerus, seu quando pro utraque contradictionis parte, vel duabus sententiis totidem sunt vota. E. gr. Si duodecim suurim, Qui sumagium serunt, & fex assiimeat aliquid sieri debere. Qui assimant utique inter se
consentiunt, seu ejusdem sunt sententiae; qui vero negant id fieri debere, illis diversa placent, adeoque vota eorum ab ill tum votis dissentium. Erunt igitur vota paria. Paritati vo-' totum obstat, si qui dissentiunt inter se non consentiant: non lassicit nimirum , ut dimidia pars eorum, qui suffragium serunt, inter se consentiant. Si enim in exemplo, quod dedi. mus, sex suerint, qui inter se consentiunt; quibus non idem' placet, hi omnes quidem ab iisdem dissentiunt, quamvis eoium quoque sententiae non sint concordes, ut adeo sex consentire, sex ab illis dissentire recte dicantur, nondum tamen inde sequia
Negotium dicitur complexus omnium adtionum ad aliquid obtinendum, vel essiciendum requisitarum. Negotiomadeo Digitigod by Corale
70쪽
De imperio ac societate m genere. s I
adeo cognoscit, qui actiones omnes ad id obtinendam vel escien- quo c si is dum requistas perspectas haber, cujus obtinendi, vel es leni cau- ejus cognis a Iur. Do. Negotium hic desinimus in genere tribuendo vocabulo mnem significatus latitudinem, quam is habere potest. Ita negotium est contrahere matrimonium, ad id enim contrahendum plures requiruntur actiones, & qui eas omnes cognoscat, negotii hujus notitiam habet. Similiter librum conscribere negotium est, & qui novit, quaenam sibi agenda sint, ut is conscriba ur, negotium hoc cognoscit. Liberos educare negotium est , R is, qui omnes actiones ad educationem libero. rum requisitarum perspectas habet, negotium hoc agnoscit. Statuam facere negotium est, & qui novit, quaenam facienda snt, ut statua essiciatur, negotium hoc. cognitum habet. Cultus divinus negotium est, & qui novit quaenam actiones ad eundem requirantur, negotium istud cognoscit. Exempla, quae hie damus, abunde loquuntur, quam late pateat negotium , & quam multa negoriorum snt genera, horumque spe- cies. Non itaque mirum videbitur, quod in eo definiendo terminis admodum generalibus utendum fuit. Nostrum autem in praesenti non est, Omnia negotia humana reducere ad sua genera & iis subordinare suas species. Desinitione enim generali, quae scopo praesenti satisfacit, contenti esse possumus, ac debemus.
g. 69. q. Netorium exitum habere dicitur, quando id obtentum, Ninia ne vel effectum suit, cujus obtinendi, vel efficiendi causa age-gotium M-bamus. heu ex Ita negotium in iis, quae modo dedimus exemplis not. g. rgm. 68. , perfectum est, s matrimonium consummatum, si liber fuerit conscriptus, si liberi fuerint educati, si statua persecta, si cultus divinus peractus. Notandum vero est, haud raro negotium aliquod tanquam totum continere Plura negotia paro G a ticu-