장음표시 사용
41쪽
nostra adeo celebris, ut una per insulam universa Syracusis aequari meruerit. Quis vero, Hedum populi multitudine, ac gloria, sed & aliis praeclarisiimis titulis, in toto tcrrarum orbe olim vix ulli secundas Syracusas nesciat X. Illud non reticendum, Apostolorum Principem Catanam adeo suspexisse, ut illam . veluti inter primas Siciliae, Pontificali dignitate donatam, voluerit, unde in proximas terras Evangelium derivaret. Id quippe, ut suo recenseam loco, Cum primis attendisse Apostolum, in Pontificiis constituendis sedibus, Agiographi observant, quatenus majori sacilitate in reliquas minoris frequentiar, obscurique nominis Urbes Fidei sese lumen effunderet. Neque Ecclesiasticae solum, sed saecularis etiapolitia: pr rogativa clarissimam prodit Catanam lon, ga in ei, ac diuturna Romani Praesidis inhabitatio; .i Hinc Pirrias sa) Catanam Romanorum Praesidum Seis Non Lot dem appellat. Quanam quippe populi frequentia, divitiarum copia, Magistratuum amplitudine effloruisse opinandum, Vrbem totius provinciae Caput supremae Potestatis incolatu constitutam , ubi universe Insulta agi negotia, in quam ex omnibus serine locis, ad jus efflagitandum, oportuit Convenire. XI. Pulsis postrema aetate Saracenis, quos uni amplificandae Panormo incubuisse, constat, in pristinum splendorem Catana restituta, adeo ex crevit, ut ipsismet Panormo, ac Messanae frequeti
tissmis profecto, nullique Italiae Urbi, si unam,
aut alteram demas, forte secundis, aequari, scamm que Socia passim, ac Tertia Regni Soror meruerit a pellari, quod extremis verbis innuit suprare latus
Cluverius; dignamque Aragonenses Reges Siciliae Principes, quam sibi in Regium adsciscerent DO-
42쪽
micilium, putaverint. Quocirca haud immerito, Michaelis de Platia non infimae notae Historici testimonio, in perantiquo ms. Chronico, Siciliae Caput, atque Regni Sedes audit. Ejus denique magnificcntiae, nobili scientiarum omnium Academia, Alphonius Rex, cognomenro Magnanimus, Consuluit, cujus frequcntandae gratia, ex universo confluunt Rc-gno, quotquot lauream assequi cupiunt magistra Iem.
XII. Hodie e terraemotus anni MDCX cIII. ruinis, velut e cinere rediviva Phoenix, tu amplissima exurgit Civitatem, quadraginta ferme stadioru ambitu, suburbiis exceptis, quibus undequaqr vallatur, ae magnificcntissimis aedificiora molibus sacris, profanisque, qua publicis, qua privatiS, necnon Ualidis ad oram vel maxime maritimam propugnaculis decoratur ; praecipuum illi ornamentum regi et viae, amplissimaeque areae, ac frequenteS, quae miro insternuntur ordine, superaddunt, ut jurem crito, fore, ut primas habeat per Siciliam, ominentur, quotquot enascentis demirantur exordia,
43쪽
I. I L Etusti Catanensis Agri fines decerta V nere operosa res est ; variant enim Scriptores. Pausanias a) a Meridie ad Megarensem Hyblam extendit, quae & Gereatis, seu Gel catinolim , hodie ' Myrillae vulgo dicitur. Fuere, ait, 'blae Siciliae Civitates duae : cognomine Gereatis II-na , altera , ut erat, ita etiam vocabatur Majora Retinent hae etiamnum ae late trisca vomina; ct earum qAidem altera in agro Catanen plane deferta est; altera Gereatis in isdem sinibus ad vici formam redactu. Sugillat, nescio , ali jure, pausaniam Cluverius , b) quod Gele at in inscite Catanensium α.vicum sua aetate dixerit, quum Syracusanorum fue rit ; quas non possent pro temporum varietate a gri etiam fines variari. Hos porro ad Symethum usque contrahere videtur Thucydides; e) de Sy- racusanis quippe, eorumque sociis loquens, quia Nicia decepti ad invadendam Catanam properabant : Profecti , ait, Catanam versus , castra posuerunt ad Symethum flumen in agro Leontino. Hinc Tucydidi meridionale Symethi littus Ager L continensis occupabat. Idem fortasse terminus ad occiduum hyemale Solstitium, Leontino enim succedebat Palicensis Ager , quum Palica ad Naphtiae lacum perstaret. Quam porro Tullius cum in actionibus Contra Verrom, tum in Philippicis Agri Leontinensis stra citatem celebrat, de patenti undique
44쪽
Campo vulgari nocticiatura Catana plava appellato intelligi, recte opinatur Carrera ; quamviS non minor profecto esset Agri citra Symethum faecunditas , qui ad Catancnses spectabat . . II. Hyblam subinde Majorem , velut alii volunt, Secundam , ad occidentem Solem , Inesisamque , seu AEtnm Opida non ignobilia Catanae Αgor claudebat. Thomas Faetellus sa) quo loco il- 03la steterit, ct quae ejus essent vestigia , incom- Dec. p. lib. I.
pertum se habere fatetur ; ni forte, inquit, D dica Urbs non procul inde in monte sita, ct a Rogerio aevi processu funditus deleta haberi queat; In regio
ne ramen Aquae rηbrae, Aquae ferri p. m. circitor novem ab urbe Catana prope Paternionis opidum
sitam dicit Iaudatus Carrcra D ubi etiam Inoss/m, I. M. i.
de Monte Tina scribens, statuerat c) Uerum Clum ea. s. verius , ac novissime Franciscus Honoratus Coluna in suo eruditissimo opere de Paternionis Urbe
firmis rationibus , conjecturisque non paucis 'gri
Catanensis Hyblam eodem loci,ubi nunc Paternio, setisse ostendunt III. Major de Inesiae seu Runa, opidi situ controversia ; Farellus enim d) Catana xv. fere
p.m. ad orientem dissi ram credit, subditque , qνοε Dee.lib. I. ad Maseolim, ubi Urbis veteris iacentis plura circa c p p arcem cernuntur moramenta, plerique, sola opinione ac conjectura ducti, fuisse eam referunt . Alibi vero horum sententiam improbans, se) prope Centur, iuPem , peculiari loco minime indicato, statuit. Ab lib. iocap
ea id est Centuripe nou procul etiam discedebat Dusa vetustum oppidum, ut ex superioribus Πνο-didis verbis inorimus, galbus astipulatvr ct Strabo, qui eois Invessam appellat, ct Diodorus, qui AEtπο- - cognominat, qui simul omnes in iis agris Ham 'fuisse conventu ; Dorum eqsiidem authoritas eo
45쪽
ruin opinione , qui ad Masalim eam fuisse arbitrauia tur , certior haberi debet: Ut mirari subeat, seripsisse Cluvcrium , quod a recta via hic aberraverit Faetellus , Inessamque apud Mastatim statueriti C Iuverius ipse Inesiae,seu Atnae situm vocari hodie Si Meolai de Arenis Coenobiam contendit, opidumque consequenter sub ipso monte ad meridiem millibus circiter duodecim a Catana di Isitum locat. At neque id Coenobium Centuripae propinquum , ut Thucydides de Atina testatur, ac Cum eo etiam Strabo , & Diodorus; nec illius campi segetum feraces habentur , uti Incssense S ; quin ingenti arent vi obducti, hybernoque temporc nive rigente, vinctis vix apti, nonnisi colonorum industriae fructus reddunt. Non inficior ex eo passim ad AElnae montis verticem iter viatoribus patere , quod de Inesse assirmat Diodorus. Sed ex aliis etiam opidis montem hodie conscendi , apertissima res est I V. Carrera in Memor . Ust: sa)triginta circi- . ter stadiis ab Opido paternionis salebroso in loco, AElnetisque Iapidibus repleto , cui vulgari vocabulo nomen Civita, AElnam stetisse opinatur. Verum Servilis belli tempore, Iocum hunc tumultuario opere a rebellibus munitum alibi dicam. Pomerium enim e nigro soluto lapide summo quidem l bore , nec minori artificio constructum Opidulo vallando omnino impar, vix quatuor patet stadiis; quamvis murus cubitis circiter duodecim Iatus , altusque ad viginti hodie alicubi videatur; redium vero vestigia intra vallum , aequalis omnino structurae , Opidi facie exhibent nullam . Post Λ-d num quoque ad Symethi littora opus non absimile undique munitum occurrit, quod Servorum etiam propugnaculum Creditur.
V. Jam vero , quum ex Diodoro constet,
46쪽
ServoL A tnensi opido occupato, diu sese ἱn eo
contra Romanos exercitus, vclut in arce tutissima ,
defendisse , non longe ab hujusmodi propugnaculis illud statuendum putaverim; & conjecturis agendo, eo loci, ubi S. Mariae de Licodia sedet hodie Coenobium Abinam stetisse opinaverim. Moveor primo, quia Contra Centuripem , nec longe ab ea , juxta Diodorum , aliosque id opidum surgebat , ejusque campi Hyblensibus contermini. Hyblam aliunde media inter AElnam , Urbemque Catanam locat Veteres; tum duodecim circiter passimillibus a Catana distabat, praeruptoque , atque
adeo a natura munitissimo in loco esse oportuit Quae sane omnia Licodiano colli optime congruunt; quamvis enim hodie XVI. Circiter p. m. numerenta Catana Licodiam , recto tamen itinere vix XII.
inter sese absunt. Acccdit , quam sep Himc qdificiorum rudera Doribus, arationemque exercentibus ibidcin occurrere , quin & sepulchra pluribi Ego ipse per collis dcclive detexi. Ex hoc denique
perquam facilis ad Montis verticem ascensus. Hinc enim Mons incipit in alium sese attollere, ut do AEt-nae, suae Inesiae situ Strabo tostatur lib. vi. De Hybla , Inestaque seu AElna , passim in Annalibus. Ex earum porro situ colligimus: omnem AElnae Montis regionem austrum spectantem Agri Catanensis partem fuisse. VI. An fuerit olim haec tot frutetis dives, tantisque ad vitae subsidium , imo ad delicias, referta commodis, nec non pagis, vicis, ruralibusque domibus undique occupata , ac veluti excUlta, satis compertum non hab co . Celebrant veteres A tnae regiones a secunditate , vinetis, frugibus , amoenitate, pascuis, nemoribus , aliisque id genus dotibus: sed inges hodie huic nostrae meridioali
47쪽
scilicet ornamentum accedit a viginti & amplius opidulis , quorum aliquot aedificiis , atque incola rum multitudine non ignobilia . Acis hinc cjusque Pagi ad orientem velut Agri Catanensis pars, &Xiphonia olim ad ejusdem nomenclaturae promontorium sita, censebatur; Portus subindc Vlyssis, ubi Italium castellum , cujus incininit Diodorus sa) DCatanae regione castellam erat nomine Italium , quod Barcas Carthaginensis oppugnatam . . . A Casaubono b) Longonis appellatum, quasi illud idem esset, quod ab Ongia hodie dicitur , ut obserUat Carrera. Etsi potius Italium votus Acis arcem, Ongiae castello celebriorem, fuistic putaverim.
VII. Limnam Nonnius in Dionysiacis se
prope Carana statuit: D qui Catanam apud Limnam Vicinam Sirenibus Vrbem habitabant. Sed an locus fuerit ejusdem nominis, aut opidum, prorsus incertum. Apolloniam in Agro Catanensi, ex cujus reliquiis Apollonia altera,quq nuc Pollina, juxta Cophalaedem condita, memorat Maurolycus
in Catalago Urbium; sed Cluverio testo d) nonnisi una Apollonia extitit olim, Aluntio proxima, in hac Siciliae Insula. Engium denique Fagellus au eo in Deo, qui prius Ongia, nune Lognina dicitur, ct a veteribus Portus in D, fuerit, subdubitat; quavis prope Leontinense emporium Agniunt vulgo appellatum rectius statuat . e)VIII. Ad Catanae , ejusque Agri flumina venio. Amenanus mediam Urbem interfluens Amenas Pindaro in Pythiis dicitur ; de Hierone enim loquens , qui ut vidimus, novis inductis colonis, Catanam Urbem AElnam appellari voluit, Ode prima scribit :O Dpiter esce autem semper talem fori nam Amenae ad aquam Civibas , O Regibus, Ut dijκdicent veram famam horuinum.
48쪽
Anaenam hinc vocant Goligius, aliique ex Recentioribus cum Bocharro , qui ex Phoenicio; vocabulo Mana, quod latinc coercere est , & cohibe-ire, ejus deducit nomen: videtis, ait, occulta vi per intervasa cohiberi Amenanus , quominus fuat. Subditque : Graeci posteriores ex Amena fecere Dorice . Amenanen, quast a debilitate sic diceretur; suod i meu hujn amuis naturam non exprimit. Amasenus sa
nomen sortitus. Fulvius tamen Ursinus a Clu- verio laudatus numum profert, ubi Amenanos Graecis etharacteribus legitur . Hinc in Ovidii exe- . plaria, Stephanique Epitomatorem mendum irrc-pssso optime idem Cluverius advertit rectumque nomen Aine avus esse tradix Celebratur autem Amenadus nedum iisdem Pindaro , Stephano,& Ovidio , sed Straboni etiam, Ptolomaeo, & Clauridianui. Ubi enim hic Naiados cnumerad Proserpi-nm Edales, Amenani etiam Nymphet meminiti quam in vis aliqui aliter legant, ut Ioannes Andreas Massaia sis. ιu prosobserva t. sci) p. IX. Fluminis hujus sentes occulti , ut Secursus etiam, hae nostra aetate ; erumpit coim sub ipsis Catanae moeni ua ad meridiem son longe a lit-I e , quum per me pus, ductusque inferiorςs Urbis regiones interfluat ; superiori autem ae Y0 pleo. alveo excurrebat, tuterdumque ovans scens rursus ςrumpere vidςbat Ir, ut mox dieendum . initi nihilominus e radicibus .fitnae Moutis, atquς ut
49쪽
ius tu Catanensi Urbe subterlabitur . postquam cuimin cjusdem nominis lacum IX. circiter stadiorum ambitu patentem sese fluvius hic exonerat, aestivorempore, lacus pene evanescit; quumque ejusdeaquae ingeti pluviae copia eXuberant, Amenanus ruptis venis exundat. , quod novissime anno ΜDCCXXXVIII. Observatum; quum enim hic e ductibus egregiis publica iam compita Occupasset, datis ad Randacienses literis, Gurridam solito majoribus aquis excrevisse, accepi. Fucini lacus c-xemplo rem confirmat Strabo ἀ)R= Ῥvt, ait, hunc la- DE si iis orbi, cum aliquavd' σύ montaua usque impleri, rursuwbib. s. que subsidere , ita ut palude obducta , loca rursum δε- tegantur, ct cultui apta fit. Sive saturigines aquarii, qu e faut in imo, sparsim locis aliis saturiant, rursumqtie in unum coustuant, sive prorsus desiciant fontes , ac rursum exprimautur ; quod Amenano evenire 'vio , perhibent, Catanis perfluenti, qui per aliquot annos destitatis aquis , deinde iterum fluit. Hinc ovidius in Metamor: Canit. μο non Sicanias volveus Amenanus arenas
Nunς fluit , interdumsuppressis fontibus aret. Concinunt Cluverius, ac Fagcllus, b) quorum η hic: Oritur autem , scribit, ex radicibus atme mo- i. ' iis cujus cum sus nondum pervestigari potuerit, iumedia taruen Urbe, longo triactu , pleno fluit alveo . Aliquando vero obtaratis venis totus per aliquot annos evanescit , rursusque postmodum subito erκmpens, excurrit. Ita alternis vicibus , perpetuo quotis naturae casisis, isque, reditque ; tantam quandoque Catanae Urbi calamitatem abferens , ut inundationem, aut cladem inferat; nam eum excurrit, crassior Urbis
aer redditur , ac insalubris, &pestilens Catanensibuseficitur'. Verum, aetate mea nunquam Omnino, aut
totus evrnuit, quod adnotare libuit, ne ulla in re
50쪽
Iectori videar imponere. Caeterum ejus aquae liminsedissimae, ac salutares passim civibus usui sunt, mo-asque per Urbem , ac prope littus, & bene multas convolvunt, olim vero ThermaS, quarum ex .
tant rudera in vico S. Pantaleonis , alluebant. X. S ethas Ionge ab Urbe p. m. ferme deiscem eXCurrit, maximusque inter totius Insulae censetur amnis, cum si aquarum copiam spectes, tum si decursus tractum. Magnus hinc vulgo appellatur, atque a Catana, cujus alluit agrum, nomenclaturam sortitur, sepiusque a Scapha , qua traiicitur, Sicula lingua yurretia nuncupata, eo illum UOCabulo dicunt. Symcthi Insulae olim Regis meminit Servius ain cujus filius Acis alteri Catanensis agri flumini nomen dedit. Celebris est Symethus apud Momnes ferme veteres rerum Sicularum Scriptores, quorum congerit authoritates Cluverius; poetiS- lib. q. que etiam memoratur . Caput habet in media se
me Sicilia itiplex , qaorum quodlibet ingentem facit Flavium ut Fagellus testatur b Ad montem Capi- intii opidi primum oritur , fluensque Trahynam , ac Dee. p. lib. Cisarum opidulum sinistrorsum relinquens , Maniacis agros rigat, ubi Broli , & vicinorum eollium receptis fluviolis augetur; nec procul, falcat fluxu dilapsus Ahinae radices alluit, subindeque Rayhalbuti amnem ad dexteram, Adrani aquas ad sinistram excipit, ac denique Paternionismopidi, cujus induit nomen , agrum excurrit, ubi scaphae usum habens, per Catanensum fines dilabitur . Alterum porro caput supra Assorum est ad Montem Artisnum , qua orientem respicit; unde dilapsis aquae, paulo inferius fontis maximi , qui ex Tavi monte & ortum & denominationem habet,
influxu augentur, ac Tavi etiam amnis vocabulum sortiuntur. Hic ergo sub Enna alium excipit