장음표시 사용
501쪽
reccata . Deus enim quaedam negat propitius , qua concedit iratus, ut Augusti laus dicit. c tracti. 73. in Ioetu. a princ. tom. 9. de verbis Dom. serm. 33. e. 7. cir. fu. tom. IO. Orationem vero peccatoris ex bono naturae desiderio procedentem Deus audit, non quas ex iusitia, quia peccator hoc non meretur, sed ex ρura misericordia :observatis tamen quatuor praemissis conditionibus :c ar. praee. ad a. 3 ut scilicet pro se petat, neces aria ad salutem, pie, & perseveranter. Ad primum ergo dicendum , quod sicut Augustinus dicit super Joan. c tradi. 44. a med. tom. 9. illud verbum est caeci adhuc inuncti , id est nondum perfecte illuminati. & ideo non est ratum : Quamvis possit verificari, si intelligatur de peccatore, inquanis tum est peccator et Per quem etiam modum oratio ejus dicitur execrabilis. Ad secundum dicendum , quod peccator non potest pie orare , quasi eius oratio ex habitu virtutis informetur : Potest tamen eius oratio esse pia qua tum ad hoc , quod petit aliquid ad pictatem pertinens : sicut ille qui non habet habitum iustitiae , potest aliquid justum velle , ut ex supra dictis p ret q. 58. a. I. ad 3. ω q. 39. a. I. Et quamvis eius oratio non sit meritoria , potest tamen esse im- Petrativa: quia meritum innititur iustitiae , sed impetratio innititur gratiar.
Ad tertium dicendum , quod , sicut dictum est , c art. 7. hulas quaes. ad I. oratio Dominica profertur ex persona communi totius Ecclesiae . & ideo si aliquis nolens dimittere debita proximo, dicat rationem Dominicam, non mentitur; quamvis hoc quod dicit, non sit verum quantum ad suam perinisnam: est enim verum quantum ad pers. nam Ecclesiae , extra quam est merito : & ideo fructu oratio nis caret. Quandoque tamen aliqui peccatores parati sunt debitoribus suis dimittere. & ideo ipsi oranistes exaudiuntur, secundum illud Eccl. 28. Relinque proximo tuo nocenti te , . tunc deprecanti tibi peccata solventur. 3
Ex art. habes primo : quomodo per rationem A: ostendas , & in sensu recto intelligas , merito insinuatum esse a scripturis, & B. Chrys. quod peccatorum orationes exaudiuntur , & non exaudium
tur . Quod sic ς ut , de latrone dextro Lue. 23. de Cornelio nondum baptipato A t. io. a BB. Augu-
502쪽
4 8 QUAEST. LXXXIII. ART. VII.
stino, & Chrysost. in argin coni. Quod non : ut de Antiocho a. Macha. 9. de non audientibus legem FVouerb. 28. A B. Chrysost. ΗOmil. super Mat. aa. Colonus diaboli auxiIium Dei es quaerit, non invoniea. Vidisti aliquando etintem ad furtum Deum ora re , ut bene prosperetur in furto ' Aut qui vadie ad fornicationem nunquid segnum erucis sebi ponte in fronte : Ge non comprehendatur in erimine i uuod se Deerit: non juvat : quia nescit linitia Dei patratianium dare criminibus . Haec ille . Ad hunc locum possunt facere , si bene applicentur , dii ta in g. amari. 4. Secundo vides; quomodo, &c.
Utrum convenienter dicantur esse orationis partes Obsecrationes orationes , posuistis nes , oegratiarum actiones. q. dis. 13. quas. q. art. PhK0. q. Et L Timoth. a. AD Deeimum septimum sie proceditur . Videtur, quod inconvenienter dicantur eme orationis par. tes obseerationes, orationes, posulationes , & grati xtim actiones. Obsecratio enim videtur esse quaedam ad juratio: Sed, sicut Orig. dicit super Mati. 33. partim ante fin. 9 non oportet, quod vis qui Nuis fecundum Evangelium viυese , adjuret alium . si nim jurare non licet , nec adjurare . Ergo inconvenienter ponitur obsecratio orationis pars.' 2. Praeterea . Oratio secundum Damast. c 3. orth. sd. ca. 24. in prine. est petilio decentium a Deo . Inconvenienter ergo orationes contra posui xiones dividentur . 3. Praeterea. Gratiarum actiones pertinent ad pro terita, alia vero ad futura: Sed praeterita sunt prio xa futuris . Inconvenienter ergo gratiartim a mones post alia ponuntur. In contrarium est auctoritas Apostoli I. ad Ti
Respondeo dicendum, quod ad orationem tria requiruntur . Quorum primum est , ut orans accedat ad Deum, quem orat , quod significatur nomine rationis: quia oratio est asensus intellectus in Deum . Seeiando requiritur petitio , quae significatur nominae possulationis e sive petitio proponatur determinato squod quidam nominant proprie possulationem c sive
503쪽
UAEST. LXXXIII. ARΤ. XVII. 4 9
quod nominant supplieationem r sive solum nitum
narretur, secundum illud Ioann. II. Ecce, quem a mas, infirmatur , quod vocant insinuationem . Tertio requiritur ratio impetrandi quod petitur: Et hoc vel ex parte Dei, vel ex parte petentis. Ratio quidem impetrandi ex parte Dei est eius sanctitas, propter quam petimus exaudiri , secundum illud Dan. 9. Propter temetipsum inclina Deus meus aurem tuam : Et ad hoc pertinet obseeratio , quae est per
sacra contestatio; sicut cum dicimus , Per natiυitatem tuam libera nor Domine. Ratio vero impetrandi ex parte petentis est gratiarum ad io. quia de acceptis beneficiis gratias agentes , meremur acci Pergrotiora , ut in Collecta dicitur . Et ideo dicit Glos.c ordin. super illud , Obsecrationes , orationes oec. I. ad Timoth. a. quod in Missa obsecrationes sunt ,
quae praeceduna consecrationem , in quibus quaedam sacra commemorantur : Orationes sunt in ipsa conscratione , in qua mens maxime debet elevari in
Deum : Possulationes autem fune in sequentibus peritionibus: Gratiarum aditones in fine. In pluri hus etiam Collectis haec quatuor possunt attendi: Sicut in collecta Trinitatis , quod dicitur: Omnipotens sempiterne Deus , pertinet ad orationis
ascenium in Deum : Qiuod dicitur , hi dedisi D-mtilis tuistic. pertinet ad gratiarum actionem : Qiuod dicitur , Pνaesta quaesumus &c. pertinet ad pollui tionem et Quod in fine ponitur , Per Dominum n frum &c. pertinet ad obsecrationem . In collationia hus autem Patrum eoliat. 9. ea. II. 12. oe i 3. dicitur : Obseratis es imploratio pro peccatis et oratio, eum aliquid Deo vovimus e Postilatis , eum pro iis petimus: Gratiarum actio , quam per ineffabiles exeqsωs mens Deo refert &e. Sed primum melius est, Ad primum ergo dicendum , quod obseeratio non est adiuratio ad compellendum, quae prohibetur, sed ad misericordiam implorandam. Ad seeundum dicendum, quod oratio communiter sumpta includit omnia , quae hic dicuntur : Sed secundum quod contra alia dividitur , importat proprie ascensum in Deum. Ad tertium dicendum , quod in diversis praeterita praecedunt futura : sed aliquid unum & idem prius est futurum , quam sit praeteritum . Et ideo grati xum actio de aliis beneficiis praecedit postulationem aliorum beneficiorum .' sed idem beneficium prius postulatur , & ultimo eum acceptum fuerit , de eo
gratiae aguntut o Postulationem autem praecedit oratio, Per quam acceditur ad Deum , a quo petimus:
504쪽
Grationem autem praecedit obsecratio , qua ex consideratione divinae bonitatis ad eum audemus acce-. de reo
EX artic. habes primo; quomodo per rationem ostendas , merito a scripturis fuisse insinuatum , quod praemissa quatuor , scilicet obsecratio , oratio , ut dicit ascensum mentis in Deum , postilatio , gratiarum actio sunt partes orationis persectae , id est communiter dictae . idest omnia ista complectentis ;ut i. Tim. 2. Et sic ibi ordinantur , ut in principio articuli, & in resp. ad tertium. Nec obitat: quod ificor p. aliter ordinentur. Nam obsecratio, si sumatur pro consideratione divinae bonitatis, praecedit orati nem ς ut ordinatur ab Apostolo , & in resp. ad temsium . Si vero sumatur pro ratione impetrandi postulata, sequitur non tantum orationem , sed etiam postulationem ; ut ordinatur in text. corp. Secundo vides : &c.
De exterioribus actibus Latris, in tres articulos divisa. Postea considerandum est de exterioribus actibus
Et pνimo de adoratione , per quam aliquis suum corpus ad Deum venerandum exhibet. Seeundo deuia iis actibus, quibus aliquid de rebus exterioribus Deo offertur. Tertio de acti bus, quibus ea, quae Dei sunt, assumuntur. circa primum quaeruntur tria. Primo . Utrum Adoratio sit actus Latriae., Secundo . Utrum adoratio importet actum interiorem, vel exteriorem. Tertio . Utrum adoratio: requira: determinatio nem loci.
505쪽
Utrum adoratio se actus Latriae , sis Religionis.
AD Primum sic proceditur. Videtur, quod adoratio non sit actus latriae, sive religionis. Cultus enim religionis soli Deo debetur et Sed adoratio noti debetur soli Deo . Iegitur enim Gen. I 8. quod Abraham adoravit angelos. & 3. Reg. I. dicitur, quod Natham Propheta ingressus ad regem David , ad raυit eum pronus in terram . Ergo adoratio non elhactus religionis . Praeterea. Religionis cultus debetur Deo, prout in ipso beatificamur, ut patet per Aug. in Io. de civ. Dei; ce. r. a med. to. I. Sed adoratio debetur ei r tione maiestatis r quia super illud Psal. 28. Adorate
Dominum in atrio sancto eius , dicit gl. c ori Cas. sod. Dp. illud Ps 93. Introite in atria ejus d De his
atriis venitur in atrium , tibi majesas adoratur. Ergo adoratio non est actus latriae. 3. Praeterea . Unius religionis cultus tribus pers nis debetur : Non autem una adoratione adora mugires personas , sed ad invocationem trium personarum singulariter genuflectimus . Ergo adoratio nota est actus latriae.
Sed Contra est , quod Matth. inducitur : Dominum Deum tuum adorabis, oe illi soli sνυies.
Respondeo dicendum , quod adoratio ordinatur iareverentiam ejus, qui adoratur. Manifestum est autem ex dictis, q. 7 t. a. a. γ 3. quod religioni Proprium est reverentiam Deo exhibere . Unde adsis ratio, qua Deus adoratur, es religionis actus. Ad primum ergo dicendum, quod Deo debetur reverentia propter eius excellentiam ; quae aliquibus creaturis communicatur non secundum aequalitatem, sed secundum quandam participationem. Et ideo a lia veneratione veneramur Deum , quod pertinet adlatriam; ia alia veneratione quasdam excellentes creaturas , quod pertinet ad dullam , de qua post dicetur. c quaess. Ioa. Et quia ea quae exterius aguntur, signa sunt interioris reverentiae , quaedam exteriora ad reverentiam pertinentia exhibentur excellentibuς. creaturis , inter quae maximum est Adoratio : Sea
aliquid est, quod soli Deo exhibetur, scilicet Sacrificium. Unde Aug. dicit in io. de civ. Dei : c cap. X 3 4, cIr.
506쪽
. eir. f. to. I. 3 ΜuIta de cultu diυino usurpata sunt, quae honoribus deferuntur humanis , βυe hum ιit ate nimia, sive adulatione pes Gera: ita tamen ut quibus ea deferuntur , homines haberent- , qui diis cuntuν eolendi , oe venerandi ; se autem multum eis addituν , adorandi . Quis vero sacrificandum censuit, nisi ei, quem Deum aut sciυit, aut putaυit ,
aut fnxii t Secundum reverentiam ergo , quae creauturae excellenti debetur , Nathan adoravit David . . Secundum autem. reverentiam , quae debetur Deo , Mardochaeus noluit adorare Aman , timens ne hono-νem Dei transferret ad hominem , ut dicitur Hester c 3. ση i 3. Et similiter secundum reverentiam deis bitam creaturae excellenti, Abraham adoravit ange-Ios , R etiam Iosue , ut legitur Iosue S. Quamvis simit intelligi , quod adoraverint adoratione latricineum , qui in persona Angeli apparebat , & loque-hatur . Secundum autem reverentiam , quae debetur Deo , prohibitus est Ioannes Angelum adorare , A Poc. ult. Ttim ad ostendendum dignitatem hominis, quam adeptus est per Christum , ut Angelis aequetur: unde ibi subditur, Conservus tuus fum, ω fr retim tuorum : Tum etiam ad excludendum idol latriae occasionem: unde subditur , Deum adora.
Ad secundum dicendum , quod sub maiestate divina intelligitur omnis Dei excellentia ἰ ad quam Pertinet, quod in ipso, sicut in summo bono , he
Ad tertium dicendum , quod quia una est excel-Ientia trium personarum , unus honor , & reVerentia eis debetur, & per consequens una adoratio. In cuius figuram cum legitur de Abraham Gen. . 18. quod tres viri ei apparuerunt , adorans unum ali quitur, dicens: Domine, si in seni gratiam 8cc. Terna autem genu flexio signum est ternarii personarum, inon autem diversitatis adorationum.
EX art. habes primo : quomodo per rationem Acostendas, & in sensu recto intelligas, merito ascripturis insinuatum , quod adoratio est actus reli-pionis . Ut Matth. 4. secundum quod in argum. conto Quod si plura tum pro ampliori hie ldictorum intelligentia , tum pro multarum haeresum circa su Premam adorationem exclusione , videre volueris: recurre ad compendia Alber. Mag. lib. s. c. I 8. fches &ta 6 o. Isbes. Item ad Eluc. prnpari artic. num. 77
ubi vanissima plurium. haeresum de. adoratione hac
507쪽
x recitantur, & damnantur . Item ad Ueritates au reas super legem veterem Genes. 3. concl. 6. 24. & e. q. eoncl. 16. & cap. s. eonc. 3. Item eod. lib. Genes 23. concitis. 2. & cap. 47. conclus. S. Secundo vides
quomodo ex iis, si bene pensentur, & applicentur, doctrina. haec Angelica, &c.
Utrum adoratio importet actum corporalem. Sup. q. 8 I. a. 7. ω 3. d. 9. I. a. r.
AD Secundum sic proceditur . Videtur, quod adoratio non importet actum eorporalem . Dicitur enim Joan. 4. Veri adoratores adorabtine Patrem in
spiritu, oe veritate: Sed tu quod fit in spiritu, non
pertinet ad corporalem actum . Ergo adoratio non importat corporalem actum. a. Praeterea. Nomen adorationis ab oratione sumitur: Sed oratio principaliter consistit in interiori actu , secundum illust I. ad Corinth. i4. Orabo Diritu, orabo oe mente. Ergo adoratio maxime importat spiris tualem actum. 3. Praeterea . Corporales actus ad sensibilem eo-gnitionem pertinent : Deum autem non attingimus. sensu corporis, sed mentis . Ergo adoratio non importat corporalem actum.
Sed Contra est , quod super illud Exod. 2 o. Nomaborabis eam neque cotes , dicit glos. c. ordin. Nee assediti coIas, nee Decie adores. Respondeo dicendum , quod , sicut Damast. dicit in . lib. c Orth. fd. e. 13. in quia ex duplicinatura compositi sumus, intellectuali scilicet,&senis sibili, duplicem adorationem Deo inerimus ; scilicet Diritualem , quae consistit in interiori mentis des sione; oe corporalem, qua conssit in exteriori corporis humiliatione. Et quia in omnibus actibus Latriae , id quod est exterius, resertur ad id quod est interius , sicut ad principalius , ideo ipsa exterior adoratio μι propter interiorem ; ut videlicet per signa humilitatis , quae corporaliter exhibemus, excitetur noster affectus ad subjiciendum se Deo et quia connaturale est nobis, ut per sensibilia ad intelligibilia procedamus. . Ad primum ergo dicendum, quod etiam adoratio. corporalis in spiritu fit, inquantum ex spirituali devotione procedit, & ad eam ordinatur . .
508쪽
. Ad seeundum dicendum , quod sicut oratio pr mordialiter est quidem in mente , secundario autem verbis exprimitur, ut supra dictum est et c.83. a. ia. ita etiam adoratio principaliter quidem in interiori Dei reventia consistit, secundario autem in quibusdam corporalibus humilitatis signis . Sicut genufle. etimus, nostram infirmitatem designantes in comparatione ad Deum prosternimus autem nos , quasi profitentes nos nihil esse ex nobis. Ad tertium dicendum , quod elisi per sensum Deum attingere non possumus ,' per sensibilia tamen signa mens nostra provocatur, ut tendat in Deum.
EX artic. habes primo ς quomodo per rationem ostendas , merito esse a Scripturis insinuatum, quod adoratio actum corporalem importat . Ut G nes. I8. de Abraham adorante , Exod. 4. de filiis Israel, qui audito, quod Dominus visitasset eos, respiciendo Rilicet afflictionem suam, proni adoraverunt. Exodo a 2. LF incurvatus popuIMs adormit , scilicet dominum. Exod. 24. Ly ascende in montem tu , &c. oeadorabitis praetii. 3. Reg. 8. Ly Salomon rutrumque genti in terram fixit, oe oravit, &c. Job i. Ly corruens kn terram adoravit. Matth. a. Ly Magi procidentes
adoraverunt eum. Valent haec a umili ad supradicta artis. -m. 432. 449. & contra errores ibi narratos , atque damnatos. Seeundo vides, quomodo Sc.
Utrum adoratio requirar determinatum
AD Tertium sic proceditur. Videtur, quod adoratio non requirat determigatum locum . Dicitur enim Io. q. fenit hora, quando neque in monte hoc, neque in Hierosobmis adorabitis Patrem o Eadem a tem ratio videtur esse & de Hiis locis. Ergo determinatus locus non requiritur ad adorandum . . a. Praeterea. Adoratio exterior ordinatur ad interiorem : Sed interior adoratio fit ad Deum ut ubique existentem. Ergo exterior adoratio non requirit determinatum locum. 3. Praeterea. Idem Deus est, qui in novo, & V teri testamento adoratur et Sed in veteri testamento
509쪽
fiebat adoratio ad occidentem : nam ostium tabernaculi respiciebat ad orientem , ut habetur Exod. 26-Ergo eadem ratione etiam nunc debemus adorare ad occidentem, si aliquis locus determinatus requiritur ad adorandum . Sed Contra est, qu d dicitur Isa. 36. I inducitur Luc. I9. Domus mea domus orationis vocabitur . Respondeo dicendum, quod, sicut dictum est, aiupν. in adoratione principalius est interior devotio mentis; secundarium autem eit, quod pertinet exterius ad corporalia signa. Mens autena interius apprehendit Deum , quasi non comprehensum aliquo loco: sed corporalia signa necesse est quod in determinato
loco, & situ sint. Et ideo determinatio loci non requiritur ad adorationem prineipaliter , quasi se de necessiate ipsius , sed secundrem quandam decentiam , siue oe alia eorporalia fgna. Ad primum ergo dicendum, quod Dominus per illa verba praenuntiat cessationem adorationis , tam secundum ritum Judaeorum adorantium in Hierusa- Iem , quam etiam secundum ritum Samaritanorum adorantium in monte Gari Zim . Uterque enim ritus cessavit veniente spirituali Euangelii veritate ; secundum quam in omni loco Deo sacrificatur, ut dicitur Malach. I. Ad secundum dicendum , quod determinatus loci iseligitur ad adorandum, non propter Deum qui adoratur, quali loco concludatur ; sed propter ipsos adorantes : Et hoc triplici ratione: primo quidem propter loci consecrationem, ex qua specialem devotionem concipiunt orantes, ut magis exaudiantur ; sicut patet ex adoratione Salomonis 3. Reg. 8. Secundo propter sacra mysteria , N alia sanctitatis signa , quinibi continentur . Tertio propter concursiim multorum adorantium, ex quo fit oratio magis exaudibilis , secundum illud Matth. a 8. Ubi sunt duo , vel tres congregati in nomine meo, ibi sum ego in medio eorum a
Ad tertium dicendum, quod secundum quandam decentiam adoramus versus orientem e primo quidem propter divinae majestatis indicium, quod nobis manifestatur in motu coeli, qui est ab oriente: See do propter Paradisum in oriente, constitutum, ut legitur Genes. a. secundum literam LXX. Interpretum, quasi quaeramus ad paradisum redire: Tertio propter Christum , qui est lux mundi, & Oriens nominatur Zach. 6. Et qui ascendit super eoelum eoeIi ad orientem - Ps. 67. Et ab oriente etiam expectatur ven-
inrus, secundum illud Matth. et . Sicut fulgur exit
510쪽
ab oriente , ω paret usque ad occidentem , Da eris in adventus Filii hominis. APPENDIX. EX art. habes primo, quomodo tanquam in radiisce des tuas haeresim Euflathii direntis; Templa
in Dei nomine consecrata nullius esse utilitatis, nec prodesse in Ecclesia Dei . Secundo habes quomodo per Tationem ostendas ; hanc merito damnari a Conci l. Gangrensi cap. Si quis docet, domum Dei contemptibilem essa debere, eongregationes , quae in ea sunt, Anathema set . Item a Domino confirmante, immo potius praesignante , hoc anathema contra temisplorum neglectores per flagellationem factam in propria persona super cmentes , & vendentes in templo, eiiciendo eos inde Joan. 2. Contra praedictam haeresim, ac similes; vide Ueritates aureas super, Iesem veterem, Gen. 3 S. conclus. I. Et cap. I 2. conclus5. Item Exod. I9. eonetus 3. Et c. 39. conclus. I. Item Leυit. 26. concitis. I. Et e. 27. conclus . Item Deut. a. conelus. Φ. e. I 6. conelus. 6. Et in multis aliis