Antonii Massae Gallesii ... Contra vsum duelli. ..

101쪽

si uerὲ, 9 nonfimi late sit sortis,gloria stiari posset, laus

dabilius quam inter homines contingere possit, scinus edendo, scilicet a priuato inimico in iniustum illum princispem, seu uerius t ramum iram conuertendo. Qua de re

quanquam alibi abunde disserui, tamen hic quoque vi opportuno loco aliquot exempla repetam, non certe ut rem legistimam ,siue licitam ese probem ,sed ut minus malam , si sit duelli usum tolerare, flandam . Quandoquidem occides Dahmas re t rannos ab omnibus semperspientibus laudatu, sumsa,a-ε qa g g -glorue adscriptum, neque a sacris theologis, si certar, ἡ t. e. 6 cum ratione fieret , improbatum uit,quanquam Conisuns Sessione. I s. tiens concilio non simpliciter quidem id improbatum , sed tantummodo damnata est opinio, is Ubertio dicentium,t annum posse, tr debere iure ac merito a ciuibus occiii,

siue cui uulgo loquimur per quencunque uassa unisuum, uel subditum,etiam per clanculares insidias, , subtiles

blandisias, uel adulationes, non obstante quocuηque prasseto iuramento, seu confoederatione facta cum eo, non exspectata sententia, uel mandato iudicis cuiusunque . Duelli

autem usus ab omnibus semper sapientibus, O theologis, ac legislatoribus fuit summopere damnatus. Itaque cum occidere brannum non sit per se malum , neque illicitum, nisi eo modo, quo reperitur prohibitum: cum duellum ideo sit illicitum, O prohibitum , quia per se malum , si omnino peccare istis uideatur necesse, minus seecatum esct in ea Arist.Potas parte, quae minus damnatur, , plus laudis afferre potes .

ς Q. Sei ruri hoc audent, quia carent ea sortitudine animi, quam

102쪽

CONTRA VsVM DUELLI. D quam uenditant, , propterea reformiidunt periculum, Arin

quod propinquius apparet esse hic, quam in duello: quod suereJunt honoris, em sortitudinis cultores, considerent' buce exempla . Philippus Macedoniae Rex Magni Aler D . Lb. s. xandri pater nuptias Cleopatrae bae, em Alexandri, quem ipse fecerat Epiri Regem,celebrante dies erat pro magnitudine duorum regum, em collocantis Iliam, ex uxorem ducentis apparatibus in lignis , sed nec ludorum masgnificentia deerat, ad quorum lectaculum Philippus cum sne cusso libus corporis inter duos Alexandros, sium, generumqi contenderet, Pausanias nobilis ex Macedoni bus adolescens neminis tectus, occupatum angus 3s Plislippum in transtu obtruncat, diemq; laetitiae deiunatum, foedum luctuIuneris ficit: Hic Paussanias primis pubertastis annissuprum per iniαriam p pus ab Attalo fuerat, hanc rem aegre serens Pausanias querelam Philippos pede tulerat: cum uari s fructrationibus non sne risu issers

retur, em honoratum insuper Ducatu aduersarium cerneret, iram in ipsum Philippum vertit, ultionemqi,quam ab aduersario non poterat, ab iniquo iudice exegit . r. quoque Tatius Sabinus , qui Romae regnauit cum Ros x t mulo, cum eius propinqui Laurentum legatos pullassent, Laurentesqi iure gentium agerent, em apud Tatiumgrati suorum, O preces plus nissent, illorum panam in seuertit: nam Lauinij, cum ad solenne sacri cium eb uenis: sent, concus acto interscitur. Patrum uero memoria Ful O.l 9 c. I Ioannes Andreas Lamponianus saepe delusus a Guleatio ' 'M

103쪽

Sisertia Duce Metiolani, dum ab eo peteret pose sionem

sibi tribui Miramunianae Abbatiae, quam is a Romano Ponti fice iusso titulo acceperat,er Galeatius Braniae Cos. mensi Episcopo , qui praeter ius Abbatiam occupauerat, magisJaueret, tribus sibi adiunllis socijs ausus ess iniquit principem, dum sacris in diui Stephani aede interesset,sis

greii, , interficere. Hoc autem ius, atq, hunc morem Dios Nicciii iussi simus, idemq; frti simus Imperator Traianussua ς μ μ si,ntentia conjirmauit: is enim cum tribunatum militum Surae traieret, Praetonium , quo pro dignitate cingen: ius erat, nudum ei porrexit,ac talem, inquit, ensem accisse, quem pro me ita demumsrinxeris, si iuste imperauero, εμρi s perperam quicquam pro me feri cognoueris, eo in perniciem meam utaris uelim. Quoi si Princeps na 8 oquitem prauitate animi , sed impotentia , debilitate ima' peditur, opem impartiri non posse firmet,ii i re ipsa uepaul.Castre. rμηλος comprobetur, permittunt leges, id quod antea di conm s .priui ctum est, ut unusquisq; quoquo seri p4bit pacto sibi ius di εμ m kμ ε eat. Sed de his latius ibi disseruimus , ubi de causis , er

modis opprimendi atque extinguenti tyrannos Iocuti sumus.

Iam,ut puto, ex bis quae dicta sunt, abunis probatum

ess duellum honori tuenio, neque necessarium, neque idos neum esse, sed contra uitaesagitiosae, ae uituperabilis sis gnum patefacere: nihil . n. eius quod prasare posse notis nullis uidetur, conjicit: dicam apertius, non est congruumedium, nec ut in re mala , est sussiciens, cum non pros

104쪽

CONTRAMVSVM DUELLI. 33bet rei, qua de agitur, ueritatem , auisi tatem,seisos lummodo hunc uicisse, illum uiolum esse : nam sepe continσ8 i git eum succumbere , qui causam habet iustiorem. Alia quoiue ratione mancum eli quodammodo ,et impersectum, siue nisi liciens remedium: nam cum legis , consiuetudi

nis propriumst, ut generatim, acsemper prospiciat, et i 5 consulat bs omnibus, quorum causa confiituta est, utque L iura o I. sit ejus fus perpetuus in eo perffonarum, em causarum 'fgenere,quod in se comprehendit,immanis haec duelli cone uetudo introducta ad tuendum honorem uirorum militas

rium, quibus cui ipsi iactant dedecori tribuitur, em adsscribitur ,s propriae iniuriae ulcisendae causa magisIrastum adeant, aut si aliter qua duelli uia, em ratione honori suo considant, suae opis egentes saepe dei lituit, nec locum habet, ut id efficiat,quod posse sicere illis uidetur, quos niam saepe usu euenit, ut eis iniuria fat, uel crimen imponatur ab al3s , quos per duelli etiam leges prouocare non licet, custu moti sunt omnes, qui literarum, tr scientiarii omnis generis sula protentur , omnes chrissiano ritu

religioni addicti, tr confecrati, omnes opisces, pagani, ruisiici, omnes ignobiles, uiles, , abiecti, omnes denique senes, pueri, , mulieres: fingamus animo, b cogitatiosne ab horum aliquo multis comitibus Jbpata palam uel per insidiar, uel alio quouis moto uirum militarem pulsari, aut eius nomen falso delerri de proditione, de maiestate immis nuta ,de huiusmodi abis, addat et delator se unum frit ira multis pollicitationibus in sceleris mimiserium solicitatum,

105쪽

84 ANTONII MAss Avaut is militi criminosum aliquid ob3cienti coram dicat eum mentiri, quid, obsecro, faciet miles, si propterea minuitur eius bonos, quod ita pulsatussit uel accusatus, uel ita coinram mendacry crimine refutatus, nolitq; eam ignominiam seruiliter, muliebriter ue tolerare, praesertims periculum impendet, ne credulus Princeps, aut magis ratus eum, nisi se purget, in uitae discrimen uocet certe cum duelli uia non pateat, necesse est ut rem patienter frat, er quies fat, uel de inimico parnas quoquo modo post, extra duellum sumat, uel quantus inuitussaeiat magistratus opem imploret. Nunc tempus uidetur ese, ut propositis antea contras dicentium argumentis ordine restontiam, tames restonsones ex his quae dicta sunt, colligi queunt. Primum aragumentum, quod erat ex nec blate , iam 'it multis uer:

bis consitatum , et simul oste=yum fit idulfilsum esse,

leges uitelicet non prosincere honori contumeliam, atque injuriam pess : se illud, non licere uiro militari illa toesti iniuriae querelam ad magistratum deferre cum hoc nubius unquam probatus auctor asserinisse offendatur, , anstiqui tam Romani, quam Graeci, er aliarum bene insitutarum gentium duces, Imperatores, O milites frtissimin unquam id sti dedecori esse, sed potius summae laudi dus

xerint. Ex quo consequitur etiam sal tas illius argumens si, quo dicebatur necesserium esse duellum , ut tribuatur unicuiquesuum: demonstratum es enim non esse iudicem adeundum honoris causa recuperanti, qui non imminiatur,

106쪽

CONTRA USUM DUELLI. t aut amittitur, rusti contumelia, uel iniuria coram, et aequis

conditionibus f tu : Ad uitandam autem ignominiam ,erinfamiam, quae is seruili, de meticulosa toleratione proscisci potest , nihil prohibet militem contumeliar, uel imus

sie acceptae uindicationem petere a iudice , lege agendo cum milite,non minus quam cum sacerdote, muliere,aboue quem ad duellum prouocare non liceat. Quae uero ab utis

litate sumpta erant argumenta , multo sunt debiliora . Nam primum, quo significatur minus malum esse tolerasre duellum, in quo duo tantum uitam periculo mortis obis: ciunt,quam sinere a consanguineis ira serpente totam cis vitatem seditionibus pcrturbari, ab omni ratione alienum, ac prope ridiculu est: Vt enim omittamus illud quod ignos rat nemo, lecte uidelicetgrauissimae offensionis uitandae, siue praetextu uitandiscantali non esse peccanium: nisi ciuitas sine lege ac magistratu sit, ad osscium magi bratus l.aequissimum pertinet ciues cohibere, ne ad rixas, , arma prorumpant. st UU Sic igitur minus malum fru ira consideratur, ubi utrunq, malum commode, ac tu te caueri, aut sedari, tollive postest: quanquam es ipsa argumenti causefalsa es, quorniam si militi cui ante demonsrauimus turpe non en acuceptae iniuriae uindicationem a magistratu petere, multo magis cessabit occasio per argumentum obiecta, si de conatrouersa iniuria magistratus sententia decernatur, quae certam negotis naturam, em conditionem declarat, quam si luello, in quo saepe ioborem habens causam uincitur; atque ita quae praetexitur iniuria, nihilominus incerta res

107쪽

ες ANTONiI MAssAE manet. Reliqua tuo argumenta ab utilitate ducta, prospterea quod duellum causia sit, quamobrem fies seruestur, multiq; ab iniuriss in erendis cohibeantur , multosunt superioribus ineptiora , ἐπ quia nemo ignorat leges, Omagistratus ad hoc poti gymnm ese inititutos, ut atrocium paenarum comminatione, alys l; remed3s a legi liatoribus excogitatis seruaris in imperent, , in olentes ab inius r3s arceant, is quia duelli permisse,sue licentia contra σrium sepe parit effectum : nemo enim , nisi frtasse puersit, aut fatuus,ignorat multos eae Thrasombus istis, praessertim quibus domi res angussa est, deleratis rebus Juis,

aut uanae Dulisiam re tumentibus, data opera iniurias

in erre, aut siem fallere , ut inde duelli occasionem arrispiant, ac propterea ab aliquo diuite)lulto id quod uerba Ioannis Gersonis theologi , quaesupra retulimus, signi σcunt interim serocitatis nomine alimenta, , pecunias emungant , ir in omnibus triuijs, ac plateis ut feroces, ad duellum pro iuri, uulgi Jermonibus celebrentur.

His demonitratis tr determinatis , per quae nisi litor planumfactum en duellum, praeter quod est omni

bus legibus damnatum, rem este neque hone)lam, ne i nesce lariam, neque utilem, neque pro sententia, siue intenstione eorum, qui illi patrocinantur, idoneam,aut escacem

sue si sciretem, superuacaneum iam uidetur esse,id quod ex iis , quae ante pollicitussui, rei quum effl, 6lendere; q,

male sit duellum cum iudicio comparatum e ueruntamen,

ut notum sat lysos malo instrumento pessime uti,quae solσ

108쪽

CONTRA USUM DUELLI. 87, licitus sum , praestabo. Omnes fere huius reiscriptores proponunt, O asserunt duellum ciuili iudicio simile esse, lnempe quod in eo bit iudex,actor, reus, probatio, er Jenstentia: Di qui propositum probet, nemo adhuc extitit,

neque postac exisset, quia falsa propositio probari non

potest . Signor olus Iureconsultus alloqui non triuialis pro 'ssi certo, ἐν indubitato dicit, duellum cum tuleb comparasri, siue duellum, im iuiicium aequiparari, citatq; text. de pace tenen si miles. ω lombard. de homicidio libero rum hominum. l. recolimus : quibus tamen in locis ea com paratio, nec legitur, nec ullo modo significatur . Ioannes In suo tra'. a I ignano conatur id probare ab epotu , cum inquit. S Wς sep

Duellum edit redactum ad in lar iudicis conteηtiosi, num si '' '

cui in iudicio contentioso sunt actor, , reus, , luteae, erin brumenta, per quaesit ueritatis declaratio, ut sieratur sien it ensia distinitiua ,sic in duello sunt actor, et reus,puta prouocans, et prouocatus, Iuleae, et infrumenta, ut pote arma, quibus se inuicem percutiunt.Sed is haec e e talia, uidelicet prouocantem, ut actorem, prouocatsi ut reum, et aliquem este iudicem idoneum siue competentem, et arma ut in rus menta, quae potissimum probania erat, nullo modo probat.

Simili uitio peccat Paris a Puteo, qui ista praclara scientia Lib. iae. ν.

se tenere prosissus de duello scripsit. Ilo et ordine ineptis

simo. Due' si,ait, es experimetu ueritatis, et de genere iudidiciali inter milites, et armigeros, ga constat G tribus personis,sicut bella iudiciale,sex persena Principis, uel diri ρ indicit Deltu, ex ca, ex persona prouocatis, et prouocati,

109쪽

83 ANTONII MAssAE in quo tuticio prouocator adsumit onus probantifuam bis 1 tentionem cum esse, ἐν iuratur de calumnia, Oft praescedentibus indiciis contra prouocatum , et extorquenturcon risiones per pugnam, qui succumbit uel coni itetur, condemnatur per sententiam ipsius praesidentis duello,et non dissert iudicium belli a tuticio iudicis ordinaris, nisi inprobationibus, quia in duello sunt probationes mediante gladio de partium uoluntate se contentantium probare cligladio. Sed de comparatione nihil probat: idem tamen eodem libro . Duellum, ait, est lectes probationis , nam si quis accusetur, quod occiderit aliquem , O dicat occidisse deleniendo uitam suam, si aliter reus probare non potes rit, probabit per duellum pugnanto cum accus atore, quirald ubi με. βi impρη crimen. Et paulo infra imitatus Balium licitin auc.de race pugnam comparari cum tormentis, quae in quaenionibus ad N hibentur, ideuel pugnam aequiparari torturae, quae non ἐγbet feri nullis indici3s praecedentibus, alioqui perditus, bdeleratus quilibet sine causa,quoi esset absurium,ad pugnam prouocaret. Hos imitati alis iurecongulti partimsimpliciter dicunt simile esse due si iudicio, partim lectem ese

probationis, partim simile esse quaesitonibus, et tormentis. Quae congii o inde orta eli, unde alios errores initio diuximus manausse , quia non dissinxerunt singularis certas

mini: modos tr ecies: Nam id genus duelli quod Lon: s gobardorum, O Frederici legibus , aliorum huiusmodi

introductum, ins ituto iudicio coram competenti iudice proponebatur,quanquam non erat vera probandi ratio: Iucscedebat

110쪽

CONTRA USUM DUELLI. 8'

celebat tamen in locum probationis, , quaestionis , siue tormentorum, quiasecundum ipsius pugnae euentum fresbatursententia,iudici3 uero similitudinem no habebat:quosnjam cum esset loco probationis, quae certa pars iudicis est, non potest dici simile iudicio, cum simile, et comparatum non sit pars, si separatum ab eo, cui comparatur. Hoc autem, de quo nunc agimus arbitrarium duellum neque iusticis , neque probationis habet similitudinem, nec aliquis est, id qui probet, uel probare conatus fuerit, nisi imprus denti illa personarum enumeratione , quod utrobique sint tres personae, iudex, actor, O reus, nec non querela prosbanda, em motus probationis. Sed hoc pacto ludus etiam aleae, pilae, duodecim scruporum , et ejusmodi rerum aut cuiusuis sortis extra iudicium iactae, atq, illegitimae euens tus, si ad eam controuersiae Diendae causa recurratur, aeque posset cum iudicio comparari , comparatio tamen erit semper inepta, aut certe id non siciet, ut Ladus, so=s ue pro iudicio sit, aut habeatur, quia in eam rcm n. h.Ms iudici3 distinitio non conueniet et cum non fit actus legitis rus de uerbsimus coram competentι iudice feruato iuris ordinesitus: , μ=quae singula si probauero duello non conuenire dimes exolu sus erit E duello iudicialis huius comparationis mendicatus suor, O remanebit, id quod est, nudum,ac detestabile peccatum. Duellum legitimus actus esse non potest, cum fit

lege expresse prohibitum, O hoc non habet in se h licubtatem. Idoneus uero iutex, siue competens, ex bs, qui sint in Italia locum duello concederestiti, nemo est, evia