Compendiaria Græcæ grammatices institutio in usum seminarii Patavini multo quam antea emendatior et auctior

141쪽

De Praepositionibus. 12 Itamen vos Postpositivus: ut μἐν, Communis: ut ἄρα, δα.

DE PRAEPOSITIONIBUS.

Monosyllabae sex: εν, εις Vel ες, J εκ Vel πρὸς, προ s συ, . Praepositiones sunt cDisyllabae duodecim: ανα, αμφῖ, j αντ ι , απο, δώ , επι' , κατὰ, με- τα, παρα, περῖ, υπο, urar h. Praeponuntur autem vel extra compositionem, vel incompositione. Extra compositionem praepositio partes orationis verbo adjungit: ut Ii, σοὐς σωζερ το, λ , ἀυτου ἀπὸ τῶν πιμαρτιῶν αυτων Ieδus ἔervae populum suum a peccatis

Minuit: ut λευκὰς albuS υπολευκος subalbus.

nat tantummodo .

mno Iubae. r. Εν soli Dativo jungitur, et Statum significat, ut αἰ εν τοῖς πραγμασι, qui in rei publicae administratione versantur ; εν οι κω in domo: sed per Ellipsin Genitivor ut ιν αδου, subaudi οι κω , in domo Plutonis . Saepe ponitur pro εις per Enallagen , ut θρασυς εν εμοῖ audax in me, Contra me. Composita in significat, ut εμβαλλω injicio. r. Eie, et Attice ες Accusativo in; quum motus signtificatur: ut εις ύδωρ γραφω in aquam scribor ad . ut εις Αγααέμνονα Πον, ad Agamemnonem dium;

apud , ut διαβεβλημενος εις του Mακεδονας, apud Macedonas infamatus; circiter , ut εις τριακοσίους aeirciter trecentos; contra, Me του ἡ σοφιWro, Contra sophistas; propter, ut εις δικαιοσυνην επαινε ται, laudatur propter justitiam . Frequenter per Enallagen ponitur pro εν; ut του θρόνον, Me ἔν προκαθιζων Disitici ooste

142쪽

m De Praepositisnἱbus . εδίκαζε thronum, in quo praesidens iudicabat . in

terdum per Ellip in omittitur accusativus, ut Me, subaudi οικον, ii, da inum praeceptoris. Composita in , quum motus significationem habet,

ut Mσα λυμαι insilio. sequente vocali, et εμ sequente consonante, Geis

nitivo gaudet, ut απραξι ας πρῆγμα ex otio negotium ; εκ νηπισυ ab infantia. Composita auget, ut εκπίνω ebibo: et idem significat, quod extra, ut εκβαλλω ejicio: et palam, ut εξαμαρταναν palam pecco .

q. ante, soli Genitivo, ut προ θυρῶν prae soribus :

τα προ -- Superiora tempora i πρὸ των σαποννεπαινουσι prae omnibus laudant. Et pro, ut πρὸ των κοινων κινδυνευειν pro communi utilitate perieulum subire. Composita eadem significat, ut προβαλλω propono s προικανθανω praedisco : προφασις Praetextus : προ στειον suburbium seu locum ante urbem; προυργονεστι, cuivis alii Operi praevertendum est; dicunt Latini, operae pretium est; προιεμαι projicio, MNυχ μαι του λαού oro pro populo. 3, Προς cum Genitivo, a; ut πρὸς Θεοὐ a Deo: omcium , ου προς φιλοσοΦου non est philosophi: coram. προς επισκοπου coram episcopo: contra, προς εχθρου

contra inimicum. Jurandi quoque est nota, ut o χαριτων per gratias. Cum Dativo prope, ut προς τν τελει τού βίου sub

finem vitae; πρὸς τοι, ποσιν ad , seu juxta pedes: apud , προς ἐιευτω apud Se, Secundum: contra, πρὸς Ατρε II σι contra Atridas: praeter, προς τουτοις ad haec, praeter haec. Cum Accusativo ad, ut πρὸς γυμναπιον ad scholam τα πρὸς στρατον quae ad exercitum pertinent: et adversus, tam in bonam, quam in malam partem, ut πρὸς του , ξενο- erga peregrinos 3 πρὸς Ρωμαι ove

eontra Romanos . Composita significat aae, ut προσκαλω advoco: προσπορευομαι adeo: et insuper, ut προσλεγω insuper dico.

6. Συν et Att. ξυν cum Dativo, συν Θεω cum Deo Composita conjungit, ut συμβα-ω conjicio.

143쪽

De Praepositionibus i IasDisyllabae.

r. Aνα per, cum Solo Accusativo, ut ἀνα στρατὸν per exercitum. Sed Poetice eum Dativo usurpatur .

Composita re significat: ut ἀνατρεχω recurro; ανι βαλλω in aliud tempus rejicio: et sursum , ut ἀνα--νω adscendo. a. Αμιφι cum Geniti UO de, ut ιαμ φι αφε ρων λογου semmo de astris: circum, ταυτης της πουος cim

nonem rogo.

Cum Dativo pro Poetice significat, ut αμ φι Ο - σηι pro Ulysse.

Cum Accusativo circa et circiter, ut ἀμφὶ τους πεντακισχιλιους circiter quinque millia: αμοὶ το λυκαυγἐς circa diluculum: οι αμ φι λόγους οντες, qui versantur ciroa litteras, litterarum studiosi; οινοικοι οἰ ἀ αφὶ θυσιαν leges circa sacrificia, de sacrificiis αμι αυτο, ἐστήκασι circa illum steterunt; οἱ ἀμφι Πρίαμον Priami comites, familiares, ministri; item ipse Priamus; quod usurpatur tum a Poetis, tum ab oratoribus, sed cum verbo singulari , ut οι ἀμφὶ Παυλον η λθε Paulus venit. Composita circum signisi eat, ut αμ φιβαλλω circumisiicio.

3. Λντι cum Genitivo pro, ut ἀντὶ ἀγαθων αποδιδοναρκακα mala pro bonis reddere; ἀντὶ οικέτου pro sa-mulo, i. e. vice, seu loco famuli; αντι πολλῶν pro multis, i. e. multorum instar αν ' κέρδους pro lucro, i. e. lucri gratia. Et contra, ut εν ἀνθ' ἐνος , si unum uni contraponatur , seu confe

ratur .

Composita contra significat, ut ἀντιστρέφω inverto; ἀντιλεγεν contradico se icissim do, retribuo . 4. Απο cum Genitivo a, ut ἀπὸ τῆς κεφαλης a capite; ἀπ' ἄρχης ab initio.

Composita auget, ut αποτεινω extendo. Et significat a, ut ἀπέχω absum, ἀφαιρουμαι aufero. Comtrarium etiam significat, ut εύram ι precor, α χο και imprecor . Exemplum quoque, ut ἀπογρα-

144쪽

ris De Praepositionibus.

ψω describo. Et privationem , ut ἀπομανθάνω de-ὸiseo. i . s. Δ iis cum Genitivo per, ut αἰ βιου per vitam: λι δενους per voluptatem; δια βραχμων per brevia brevibus verbis; δἰ ἐαυτων per se, i. e. suis viribus. Cum , ut δια μαχαιρων cum gladiis . Signifieat etiam materiam, ut δἰ αλφιτου ex farina. Accusativo juncta propter, ut διὰ 'ίβον propter timorem. Per, δια τ' Nσεια και αιμα per armaque et sanguinem; διὰ Θεους per Deos; i. e. Deorum ope et favore; δια νυκτα per noctem, i. e. noctis

tempore . . . M

Composita dis significat, ut Φιαρτῶν dividere. Per ι i. e. valde, ut 1ιακαθαίρω perpurgo: et per meditim, ut per medium Venio. . , Ε eum Genitivo in , vel circa, ut βρος επὶ γλ--τη e bos in lingua; εφ συχιας in otio ι otii tempore t super, ut εφ Iurπου super equo: officium ut ό επὶ των δεσμων praefectus carceris supraη- tendente alie carceri: tempus, Ut επ εμου tempore meo, mea aetate; εν Αλἐξάνδρου sub Alexandro. Cum Dativo propter, ut εωῖ τω κέρδει propter lucrum : iti, ut επὶ τῶ λεσιλ es in regis potestate; va επ' εμοι quant tim in me situm . super, ut επὶ Ψω Θιμελιοι super fundamentum: ρωιι ut επὶ τον-vdite post haec: contra, επὸ τω δημν contra populum: ad, cum uerbis motus ι επὶ τουτω σε μευ hue delatus ιCum Aeeusativo ad, ut επὶ τους διδασκάλους ad prae centores: propter, ut επὶ τουτο propter hoc : co

Composita in , seu super significat, hi επιγρά- inscribo: item sero , ut επιμυθευομαι post sactum consulot item contra, ut επιτειχ9ζω murum oppono, 7. κοιτα, cum Genitivo contra, ut κατὰ 'πριμιάνωνι contra Christianos: de, ut κατα σπουδαίων de Stuin

diosis : per in jurando; ut κατα Θεων per Deos

pr.e, ut κατα χειρων prae manibus: supra, Ut Καρτα πενρων Supra petras. Cum Accusativo seeundum, ut κατα τυπον ad exeni

145쪽

pro viribus; κατ' αυτο, κατ' αυτ αν κατα τα αυτ aad eumdem modum τα κατ' ἀνθρωπον quae sunt

seeundum hominem, quae hominis facultatem non excedunt, item quae hominem decent; κατ' ἀτιμίαν λεγω secundu in ignobilitatem dico, i. e. quod ad tinet ad ignobilitatem ; ειμὶ κατα σὲ sum qualis tu; οι κατ' εμὸ mei similes et Ouales; κατα τη εμήν vel plene κατα τη, ιμὸν δοξαν mea quidem sententia; κατ' εμἐ item serendo me; item pro vi ribus meis; καθ' ἐν , ii ν εν, καF ἐν ε καστον sκαθ' Mea στον , et καθ' ἐκαστα seeungum singula, singillatim; κατ' άνδρα viritim, singuli; κατα πλοῦ- Θοe universi; κατα δυο bini; κατὰ τρεῖe terni , et

si e deinceps; κατα πολDe oppidatim, κατ' επος in singulis versibus; κατα λεξιν ad verbum. Per ,- ut καθ' εαυτον per se, i. e. distinetus, discretus; δυοκαθ' αυτ α duo ab aliis distinea , καΨ' ιἷiἀν privatim, per se solus, remotis arbitris; κατ' εκε Hiie τους χρονους per ea tempora , i. e illis tem oribus; κατα γῆν per terram, terrestri itinere; κατὰ δαίμονα, καἰ τυχην forte, sortuna; κατ' εξοχη, per excellentiam; κατα λία φερεται per vela fertur;

κατα παντἀ per Omnia , Omnino; κατα ποδας per vestigia. Cum, κατὰ σπου ν eum celeritate, i. e. celeriter. In , ut καΨα τὰν ἀγοραν in foro; κατατest ἔβλμον λογον oratione Septima; κατ' αυτὸ τουτο, o eo ipso tempore, quo, rum, quum: κατὰ ποῶτον primo loco; κατα δευτερον secundo loco, κατ'. οφ- Θαλμιουe, vel κατα προσωπον in conspectu, ob oculos. Ob, ut κατ' ἀυτὸ τουτο ob id ipsum . Circa, ut κατὰ μεοογην νομοι leges circa eXcessum. circiser, ut κατα εννεακουια ετη ferme nongenti anni. A , ut κατὰ πρῶντα a principio . Ad, ut κατα νηας ad naves , τα κατ' εαἐ quae ad me pertinent; κατὰ κα- Θετον ad perpendicu 'um: et ad, i. e. versus, ut κατὰ μεσημβρίαν πορευεται meridiem versus vadit;

a κατὰ Βομαν ad Aquilonem positus, Aquiloni obnoxius. Tempus et lacum, ut καθ' ἡμἁς apud noSi. e. temporibus nostris, vel regionibus; οἰήμῶς ποιηταῖ nostrorum temPorum, vel noStrates

poetae.

146쪽

Composita deorsum significat: ut καταβαι-- desce do: item contra, ut καταφρονεω Contra aliqUem Sentio: et Sub ,. Ut κατασκαπτω Suffodio: et subjecti nem, ut κατειέ-ου obnoxius simulacris; et bab rudinem, ut καταβολη constitutio: interdum majorem vim addit, ut καταμανθάνει perdi Seo. 8- Mετα cam Genitivo cum, ut /λετα Cum amicis. Poetice pro εοri, de , ut μετὰ πατρὸς ἀκουειν

de patre audire: cum Dativo Poetice inter, ut μi- τὰ πρωτοισιν inter primos. Cum Accusativo post, ut μετὰ τον πολεμον post bellum: in , ut μετ εριδας βαλλειν in lites conjicere, litibus implicare; μετὰ χειρας εχειν in manibus habere: ad , ut ίβη ρατα νῆας veni v ad naves .co tras ut ἀυαρτάνειν μετὰ τοὐς Θεοῖς peccare in Deos :propter, ut ἐὰν ναετα καλλω ob suam pulcritudinem; per, ut μετὰ του βίον per vitam. μεes auἐ- ραν interdiu iaComposita mutati em significat, ut μεταφέρω, tradi

fero: μ, ταιβαινώ transeo: et inter, ut μετάφημε i terloquor.

s. Παρά, cum Genitivo ar, ut παρὰ Κυριου a Domiud. Significat etiam excessentiam , ut παρὰ πάντων τυγχανM est Super Omnes,. h. e. omnes excellid: et contrarium, ut παρα λόγου contra rationem.

Dativo iuncta prope, vel juxta, ut παρά τω Κυρί. ελεος apud Dominum misericordia: in , ut παρο πολεμπις in bellis: pro, ut παρὰ τῆ ανηθείς, pro

more.

Accusativo motum ad rem, ut παρὰ H ad te: immorationem in aliqua re, ut παρα τὰ Mαθηματι in studiis Mathematicis: praeter, ut παρά τρέπιν raeter decorum : juxta, ut παρὰ τη, οδδε jux, Viam: propter, ut umαρὰ τί quamobrem p traηιν ut παρά ποταμίν trans fluvium: infra, ut παρ' Arγελους infra Angelos: supra, ut παρὰ παντας, su pra ceteros, i. e. plusquam ceteri: et intermissio nem 3 ut παρα μιαν ημεραν tertio quoque die, at ternis diebus. Composita minuit, ut απράσημου ρητωρ malae mane lae , h. e . adulterinus orator. Significat et compa

147쪽

ratisnem, ut παραβάλλον confero: contrarium , ut sis ρανοικος iniquus. Item prope, ut παρακολουθῶ, pr Nime sequo P: trans, ut παρέρρομαι transeo ad , ut

παρε advenio, in medium prodeo . H. cum Genitivo de, ut περῖ de animas περὶ μισαης ακροάπεως de physica' auscultatione ; περἰ αρχην χἀχεσθαι de imperio decertare: prae,

ut περὰ ἀπαντων prae omnibus: a, ut είληφε πυὶ Θεών a Dras accepit T circum, ut περὶ σπειους circum speluncam: pros ut περὶ ουδενος ηγου-s pr.

nihilo dueebam, nihili faciebant . Gutra Accusativo . circa, ut περὶ 'τἀ φοβερὰ η ανδρεία sortitudo est circa Terribilia; οἴ περὶ τὰ γραμμα τα qui versantur circa litrera&, in ψlitteris; τα περῖεμs quae me circumstant , mea; οὐ πελ Παύλω , qui sunt circa Paulum , i. e: Pauli socii, vel familiares, vel ministri; item ipse Paulus, eo prorsus modo, quo dictum est de αμορ circum, ut a περι τὰ προσωπον circum os offusus : circiter, ut

περὶ ἀρρστου ἄραν circiter horam prandii; περὶ τριω- κοντα circiter triginta: ad , ut ερχομαι περὶ τους φιλο-φους- venio ad philosophos: supra, ut τουτα περὶ νοῶν εστι βροτωμ' hoc superat mentes hominum: erga, ur χριπτος περὶ i μου benignus erga nos : περὶ τον δεξιάρονον πιακος in eum, a quo fuit exceptus, ingratus: apud , ut περῖ - - α πελει-θαι apud se reservare. Eum Dativo ex, ut περp κῆρ φίλῶ σε, amo te ex animo: circa et circum, ut ποῖ τη ,έρη circa coIIum ; περὶ στηθεσι circum pectora: pror, ut περῖ σφίσιν et οις φοβουνται pro se. ipsis, seu sibi ipsis

timent. -

Composita circum significat, ut πνριπατεω obamb Io. Item - excellentiam, ut πεωκαλλῆς admodum venustus: περιγλοριαι praesto. Item de, ut περια-ολογία de se ipso praedicatiσ.s r. 'Υπερ cum Genitivo pro, ut πρέσβευε υπερ ἡμῶν ora pro nobis; λήρ ἀυτοὐ δέδοικα pro ipso timeo, i. e. ejus causa; νπερ του δοξης pro obti-tinenda gloria, , gloriae consequendae gratia ; υπτου- μη γενεσθαι τυραννίδα pro eo , i. e. in eum

148쪽

nem, ut ne tyrannus neret; υπὰρ του εος pro Deo, i. e. Dei vice : de, ut υπὸρ ένω σκιῆς de umbra

asini: super, ut υπὰρ κλων ορος κειται Super horis

tos mons est.

Cum Accusativo supra , ut υπἰρ ανθρωπον φρονεῖ supra hominem sapit; υπ- τα εκατὸν ώτη βιουν supra centum annos Vivere: pr ter, ut υπἐρ ἴκοι ραν praeter fatum: et intermissionem, ut υπἐρ μιαν, S,

e υπὲρ μίαν ημέραν tertio quoque die, alternis diebus . Composita significat defensionem, ut υπερασπίζω defendor augmentum ut υπερμαίνοιλαι nimis insanio: trans , ut υπερβαίνω transcendo, υπερφίαλος foedifragus , transgressore delis confederationi. a. ' ὐ cum Genitivo sub , ut υπο κολπου , stib sinu propter, ut υπο αιδους propter verecundiam: a , ut

υπο του πυρος καταναλισκεται ab igne consumitur:

per, ut υπὸ κώρυκος προηγορευσε per praeconem edixit: apud , ut υπὸ τῶν Ελλη νων apud Graecos. Cum Dativo sub , ut υπὸ τη λεο-ν γ Miον τινα πί- Θmιον περιστελλει sub pelle leonina ridiculam simiam tegit; υ π αυτ η ποιεῖν sibi subjicere; υπὸ γη, subterram υπο νυκτὶ sub nocte, i. e. in nocte, ri ctis tempore: cum, Ut υπὸ φωτι πολλω προοει, multo cum lumine procedebat. Cum Aecusativo subter, ut υπο γῆν Subter terram: infra, ut υπ αυτὸν infra ipsumr ad , ut υπο Iλιον ῆλθεν ad Trojam venit, venne sotio Troia'. sub , ut υπὰ το δε ραια sub cute ; υφ ἡγεμονα sub duce υν άμαρτιαν Mναι Sub peccato esse, i. e. obnoxium Peccato; υπὸ την καταλυσιν sub finem; υπὸ κυνa sub canicula, i. e. tempore caniculae, vel in ipso ortu eanis. Composita notat diminutionem, ut υπιδειδω subvereor: improbitatem materiae, ut υπο χρυσος aurum nequam: subjectionem , ut υπιι ευω obedio; υποσχῶπτῆν δικην poenas Subire: sub , Ut υπαγω subduco, subtrahor dolum, ut υ άγω surtim surripio, item in errorem abduco, seduco υπέρχομα subrepO. Praepositioneε aliquando suis casibus postponuntur 3

conusque retrahitur, diciturque ειρη- πέρι de pa-

149쪽

De Praeposὶtionibus era praeter διὰ , ne accusativus a Zεili, Iupiter,

esse videatur . .

Translato accentu praepositiones fiunt verba , ut ενι quod pro ινὶ Poetis pro εν pro ενεστι licet: επι

pro h πεστι inest, adest: περι pro περιεστι, supra modum superest. sic ανα surge pro ανάπυθι. Poetae saepe praepositiones per tmesin dissolvunt , ut , κατα γαῖα εγιαλυ-ιε pro κατεκαλυειε . . Omnes Praepositiones memoriae causa bis versiculis elaudantur viro , αντι , πρὸ cum patrio solum sociabis. Eν, συν cum dandi casu: dabis εις, ανα quarto Cum patrio et quarto υ Φερ, δια, καὶ μετα jumges: Cum patrio, terno, et quarto παρα , προ , περι, ΦΚαι επι, καῖ υπο . Sed Vatum exemplaria versans, Reperies ἀνα cum terno, κἀτα, καI μὲτὰ juncta.

Praepositiones quaedam inseparabiles, quae fere extra compositionem nihil significant.

privant f - ut

Interdum tamen ab significat πολυ multum : ut α ξι λος lignosus; sic et νη: ut νηδυμος ἴπνος admodum suaviter membra pervadens somnus. Interdum ἄμα, simul aut αλοχος, idest ἐμολοχος, uxor. Interdum ισον, aequa Ie ι ut αταλαντος sequi parandus. interdum εναντιον contrarium: ut βρ ἀγνωμονες Phoebo adversariae . Interdum λμητα vitium: ut απω pro κακολπν qui ἀρίδηλος valde manifestus. εριβρομος graviter fremensi δάσκιος pro 1αθύσκιος spissam umabram faciens: ζαβαλλω pro διαβάλλω calumnior. λαικαζω decipio, quod a λαι', et κάζω orno. λιπονηρος valde improbus , quasi

λιαν πονηρος.

υλιμια masna fames , quasi ι γας λιμος. ἱππογνωμιων, idest ὀ μεγαλογνωμων magnanimus ιαθανατος immortalis. νηκερος sine cornibus.

150쪽

infirmis est pedibus. Interdum δυς , non saeite: ut in νατον, quod non facile conspicitur. Interdum nihil faeit ut φάχυς, ἁ-αππ spica: βω χρος, αεληχρὰ debilis. λ , eui adversatur is, difficultatem aut vitium significat : δυστυχια adversa fortuna: ευτυχία prospera fortuna a

DE ACCENTIBUS.

Graeci in suis vocabulis legendis et efferendis non quantitatis, quod faciunt Latini , sed accentus rati nem habent. Quare de accentibus regulae aliquae tenendae r quamquam etiam accentuum magister optimus est

usus .

Accentus triplex est , ut obiter in principio diximus , quantum ad rationem legendi requirebatur: Ac tus, Gravis, Circumflexus. Acutus afficit ultimam syllabam, paenultimam et antepaenultimam: Gravis in ultima tantum ponitur, quamvis in omni syllaba intelligatur, quae acuto aut circumflexo careat quam ob causam syllabicus dici solet: Circumflexus ultimam aut paenultimam occupat, et quidem nonnisi natura, vel natura simul et positione longam. Excipe tamen composita ex articulo subjunctivo et infinitivo τι , nam ουτινος ,-ύτm. ,τm , cireumflexum habent in antepaenultima: quibus adde dativos poeticos τοDωι, ταLσδεσι pro Mia et quia licet una sat vox, tamen pro duabus habetiar.

flexus in t paenult. 'ς- μ l properis pomenus, ut Quod Gravi notatur in ultima, Barytonum vulgo dicitur; quamvis omnia illa , quae neque circumflexum, neque acutum in ultima habent, Gravi tona diei so

leant .

Oxylona mutant in ipso orationis contextu acutum suum in gravem, et tunc dicuntur εγκλινομενιι , idest inclinata: ut Θεος ημων Deus noster pro Θεο . Non inclinatur tamen acutus in ipsa orationis se

라틴어 텍스트