Compendiaria Græcæ grammatices institutio in usum seminarii Patavini multo quam antea emendatior et auctior

161쪽

De AHIculis τύχης fortuna. Sie apud Latinos ratio officii , idest of

eium : ratio itinerum , idest itinera. Interdum alio sensu: it τατου IΠλατωνος Plato, idest opera Platonis, et similia . Neutrum το cum adjectivo neutro, ac sere superlativi gradus, ponitur eleganter pro subjunctivo ἔ, maxime quum recensitis levioribus , ad id, quod gravissimum sit, devenitur, ut κραώ τὰ παροων αἴσχιστον, και τοῖς εγγονοις τι ν αυτην ειργ νυ εῖνα ταυτην προσεμηφισα-

σθε, quodque omnium rurpioimum est, ut vel ipsos p 3teros haec eadem involveret pax, insuper decrevistis, Demosth. Phili p. a. Poetae etiam in aliis generibus articulo praepositivo prasubiunctivo utuntur, ut τη, pro ἔν Iliad. ιε. τα pro a. et

τῶν pro ἄν Iliad. ε , etc. l. Ponitur interdum pro demonstrativo ουτος vel εκεῖνου per omnia genera et casus, ut οἱ δε ηνεγκαν illi aurem

es: hoc, et hoc fecisset homo ille , Demost h. de Corona. 9. Adhibetur nonnumquam pro interrogativis τίνος et τινι in genitivo et dativo singulari, ut αγνοω , τω χρηπι υσαι nescis, cui credere debeam, Lucian. Et proinde finitis τινὰς et τινι', ut ει τω ποτε ανθρωπων γεγονε

si cui hominum factum est, Demosth. Olynth. 3. ii i εχξρου τ* τουτο συμβαιν3 etsi hoc alicubi ab inimico comtingat, Idem de Coron. xo. Inter articulum et dictionem regentem eleganter aliquid interponitur, quod ab iis pendeat: ut ει των φίαλων παιδες amicorum liberi. II. De articulo cum pronomine, ceterisque partibus vide suo loco. I a. Artitulus praepositivus servit divisioni: ut O μζεν,ο δὲ bie, ille. Interdum et subjunctivus, Sed rarius.

r. ad Cor. II. ος μ εν πινα, ος δἰ μ εθυει , alius quidem esurit, alius autem ebrius est.

I. Articulus substantivus idem valet, quod relativus apud Latinos: ut ες, οστις, ο τερ qui . a. Poni potest in eodem casu cum antecedente. Vide supra de Concordantiis. 3. Eleganter adhaeret verbo substantivo εστι . Videaupra fle Concordantiis. . Servit interdum divisioni .. Vide supra n. I 2.

162쪽

Du NOMINEO I. Substantivis adduntur substantiva ferme in geniotivo: ut θελημα Θεοὐ voluntas Dei. a. Quum quidpiam alicui tribuimus, id eleganter es- fertur per genitivum ad hunc modum: Αναρ εὼ εχων τῆς

παιδεὼς, vir magna eruditioneia Sie παι δει ἀς ἀποχρωντως ειν , bene vel satis instructum esse litteris; εχ ντῆς φυσεως bona indiae, vel felici iugenio ; εὐ έχων

φιας eχimia sapientia; πιρρω ελαυνων . vel εληλακῶ τῆς πλικιας magno natur aut simili aliquo modo. Item per accusativum interveniente nomine adjectivo : ut νεανίας δεξιος τὸν φυειν adolescens bonae indolis . Vide Adjeetiva. 3. Substantivum sequitur dativus.: ut κριθὴ τω sita, Lucian. hordeum asino: item εμ τον ένον. . Interdum additur occusativus, ubi Latine est abI tivus, nullo accedente adjectivo, ut ρητωρ τη, τprofessione rhetor. s. Substantivum etiam sequitur praepositio cum suo

casu: ut ο ὐπι σοι ποθω tui desiderium ; ἐχθρα εις Θεαν infensus Deo animus: ἀ εμού εις πάπτας εὐνοια mea in omnes benevolentia Sic u προς ἀπτον. φιλια, κMνωνία, ζω

6. Substantiva interdum fiunt adverbia: ut σπουδῆceleriter, etc. Interdum ponuntur adjective, ut τῆν ελωλαδα φωνην es minoa, pro σκν ε λληνικι- , didici graecam linguam Adjeetiva ante se habent quaedam adverbia: ut λιαν,ευτω , πολυs etc. nimioe, ita , multum, etc. Comparativa etiam et superlativa quasdam habena particulas. Xeri. Πἀιδ. ια. - πλει a. plura . Sic ως πλει σταs ου πλει στα, ώς συ πλειστἀ quam plurim . Postae quid habeant, vide in sequentibus. Adiectiva haec sequentia ponuntur eum genitivo .

r. Copiae et inopiae, ut μεστος , πλήρης, ha πλεως 3 - νάπλεως plenus ; κενος vacuus γυμνο, nudus; έρημος de Miturus , etc. 2. Communionis: κοινωνος consoriae; μετοχος particeps, ἀετοχος evers. Item κοινωνε, τῶν πονων; socius

ipsi in laboribus. Sed haee inter substantiva Parii via

163쪽

De Nomine. r v Sesentiae ac memoriae: ut εμπυρος peritus; αλι ρνς rudis, imperitus; adsuetus.

. Partiti Va: ut εκαστος ημων unusquisque nostrum: et

partiti ve posita: ut οἱ ἀγα)οι των φιλων boni amicorum, idest boni amici. s. Verbalia in κος: ut ποριστικος των εIrren δειων qui facile comparat, aut suppeditat vitae necessaria. Item verbalia in τος privantia, active sumta : ut άγευστος qui non gustavit ; αθεατος qui numquam Uidit , etc. 6. Multa ελλειπτικως, deficiente λ ἔνεκα ζ ut μακαριος Hi τῆς θεώ beatus es propter visionem, i. e. qui videris. . Quaedam significandia diversitatem et alienationem: ut αλλοι των ' σοφων alii a sapientibus ς - διαφορος τουτων ab his discrepans; ἔτερον του ,γαθου diversum a summo

bono.

8. Apιοe dignus; αναξιος indignus; εγκρατὸς compos, quieoercere scit ac regere . ακοατηυ , idest ἄπτων qui vinci-rur, qui succumbit. Sic multa alia.

s. Comparativa et superlativae rit Κροι σου -πλουσι τερ,ς Croeso ditior; σοφωτατος άπαντων Omnium a sapiemintissimus.

Huc pertinent ea, quae superIativorum vim habent: ut εξαιρετος eximius; φ, idem ; κορυφαῖός princeps, et similia. Cum dativo iunguntur haec:

T. AEqualitatis ac similitudinis, et contraria: ut Goeaequalis; άνισος inaequalis; ομοιος similis i παρο μοιος adsia milis ; ιανομοιος dissimilis . a. E πιτηδειος idoneus; απαγκοος necessarius; πι' fidelis, et similia. Item quae assectionem aliquam significant: ut εύνους benePolus; κακονους maleDolus, etc. 3. Commodi et incommodi: ut M τελώς συμφορος, ωφελιμος, ετ φελὸς, χρησιμος utilis; αλυσιτελής, ασυμφορος, αυηστος inutilis. q. Composita a σὰν et ἐμου : ut συσκηνος τω πατρὶ contubernalis patri; οριο ψηρ εμοὶ mecum sentiens. Item cum genitivo: ομοτράπεζος τοὐ7.ρα λεως eadem cum rege

mensa utens.

s. Verbalia passive sumpta: ut άγνωστον τοῖς πολυ vulgo ignotum; Gλωτὸς τοῖς άλλοις, et apud Isocr. --τῆν άλλων aliorum opinione beatus.

164쪽

Variantia quaedam: γειτων τουτω, vel τουτου, τι-einus huic, vel brius. Sic amicus; εχ ' ρος inimiaeus; ἴδιος propriuI; κοινος communis; tiram ἱος contrarius, et similia.

r. Cum ac sativo ponuntur multa per Synecdochen, subaudito κατα : ut λευκου του οδοντας assus dentes , id- est albis dentibus; ομοιος τἀλλα cetera Iimilis, I. e. quoad cetera. Interdum accusativus transit in dativum: ut απλους τω τρόπω simplex moribus . Accusativus hu)usmodi etiam substantivis additur : ut Συ ς καὶ τουνομα και τη, πατριδα Urias et nomine et patria. Vide substantiva. Aliquando accusativo additur praepositio εις, Ut ομοιος εις φυσιν moribus, Si Ve natina similis. . a. Accusativus interdum redundo: ut δέκα τοιμον decem numero; τοσούτοι το πλῆθος tam multi; τι- λικουτοι το μέγεθος tam magni. Quaedam accusativo gaudent interveniente praepositione, ut προθυμος εις ταυτα promtus ad haec; οκνηρπεις, Vel περὶ ἀπαντα piger ad omnia, timide accedens ei

omnia. . - .

x. Adjectivis junguntur etiam Verba InDnitIUa, pamtiei pia , praepositiones, particula'. Verba infinitiva saepissime. Vide Infin. Participia minus saepe, sed junguntur tamen his, etaimilibus: δηλος, κοιτα φανης, etc. ut δη λίς εστι πMζων, quod et φαίνεται παιζων manifestum est iocans, i. e. manifestum est, vel apparet ., eum iocari. Praepositiones etiam cum suis casibus adhaerent adi

clivis: ut ἀνηικερος επὶ των αλλων , vel εις αλλους inhumanus in alios; φρο νιμος σε id τουτων, idest σοφὰς σαδε p risus harum rerum . δ Particulae adhaerent comparativis : πλουσιωτερος, η Κροισος ditior, quam Croesus. Reperiuntur et cum positivis: ut οὐδὸν ιλλο η τουτο nihil aliud quam hoc. a. Adjectiva neutro genere fiunt substantiva: ut τε δια ρον, idest 1; διαφορα differentia, etc. Item in aliis generibus , et quidem in semper: ut εφίλουν ἀλλήλοis, amabant inter se: in quibusdam non semper: ut πάντες, πολλοι, ολιγοι, ο γειτων ει προσηκοντες, ομοιος, etc. Ex hoc genere est ἐκαστήν quia et απὸς ἐπιστου, etc. k-τός τις, etc.

165쪽

r a Pronomἱne et Verbis. Adjeetiva neutra in singulari et plurali sunt ad

verbia i ut ποτερον et ποτερα utrum.

Item in aliis generibus: ut δρομαῖος ηλουεν currens v nit, i. e. curriculo vel cursim: sic is etc. Eleganter hoc fit in iis, quae significant tempus: ut τριταιος, tertianus, idest tertio die, etc. DE PRONOΜIMκι T. Possessivorum loco saepius utimur genitivis primitivorum : ut ο' εμος, . εμου vel ἰ meus , etc. Possessivum σφετερος cum genitivo relativi τα σφε

τερα ἀντων sua: sic et ιδια αυτων.

a. Demonstrativa ουτος et εκεῖνος nominibus praeposita , vel postposita iis fere semper largiuntur articulum, ut κατ εκείνους τους χρονους illis tem coribus ουτος. λογος hic sermo; αυτη η αρχu vel τουτο ἡ ἀρχη τῶν κακων , τὸ μυὸ Θελειν, et Q hoc est principium malorum. nolle, etc. ο αγων ουτου hoc certamen. 3. Relativum αυτος ipse: sed praeposito arti eulo, . α Oe idem. Atque hoc dativo iungitur: ut γινώσκει τοαυτο ημιν idem sentit quod nos. Pro dativo interdum aliae dictiones: ut Chrysost. ταυ- του ποιησεις , ασπερ - ει τον ιχθυν εκ τού υδατος εξῆγες idem feceris, ac si piscem ex aqua extraxeris. . Dativus relativi αυτος interdum ita ponitur, ut subaudiatur συν : ut ειλε τῆν ναυν αυτοις τῶῖς επιραταις, navem cepit una cum ipsis vectoribus.

. DE VERA , . verborum genera eonstituemus tria, Activum, pas alvum, Neutrum. In Activis ponentur ea, quae qaacumque terminatione accusativum habent patientem 1 in passivis , quae genitivum agentem: in Neutris, quae ne

trum .

De Aetivis. Aetiva, ut apua Latinos, sic et apud Graecos, nunc

eum Solo ponuntur accusativo: ut ἀσκεῖν τη, αριτην virtutem colere; nunc praeter accusativum habent et si

lium casum, genitivum videlicet in Possessivis, dati vum in Acquisiti vis, Accusativum in Transitivis. 1. Possessiva Iunt primuin verba commonefaciendi;

166쪽

i t De Verbis Aetivis

Ut α ναμ ιμνησκον, Vel υ ορομνη κω σε του ορκου admoneo e iuris rurandi. Hi e genitivus a Iiquando transit in accusativum: ut ταύΘ' υριας νυν υ πει νησα. haec vobis nunc in memoriam

redegi. a. Accusandi, damnandi, absolvendi. Cum his enim et similibus crimen ferme ponitur in genitivo ut αι

μιαι reperitur et γραφωὶ του ἀδελφον προδεσιας accuso fratrem proditionis. De genitivus.criminis manet et in Passivis r ut διωκομαι , κατηγορουμαι προδοσιας, accusor proditionis: et reperitur in Neutris: ut Mπεξερχο- σοι eo νου, arcesso te exdis . Crimen saepe in accusativo , maxime si persona in alio ponatur casu: ut κατi1γορῶ σου κλοπην : atque hoc Tectius, quam κατηγορω σε κλοπηr accuso te furti; κα- σα ηφίομαι σου κλοπη, condemno te furti Poena eodem modo frequentissime in accusativo: ut

μῶμαι σοι θανατον damno te capiter raro in genitivo, tum videlicet, quum persona ponitur in accusativo: ut

καταγινωσκω σε Θανατου.

Verbum ζημω valde variat . Dicimus enim σε χρηματων, χρiti ασι , πιηματα, et εις χρi ματα mulctore pecunia. Usitatissimus autem hic est dativus, lati et in Passivo: ut 61msi μαι θανατω , φυγῆ, etc. mulator momte , exsilio , et . Ad hanc regulam pertinent verba laudangi, probandi, admirandi, et contraria: ut μακαρίζω σε τῆς αοε-της beatum te praedico ob virtutem ; ζi1λω , idem; ε παμνα , laudo; αποδεχομαι, probo; θαυααζω , admiror , etC. Item permutatis inter se casibus: μακαρίω σου τη, αρε

Item pro casu rei aliud qui iam: tit σου, - πως ευ λεγεις , etc. Doc. miror te non dicere, vet qui non dicas, etc. .Estimandi Hine pretium ponitur in genitivo: ut πολλευ τιμωμαι ταυτα magni haec aestimo; πλειον , vel μει pluris; πλείστου plurimi, vel maximi Item addita praepositione προ , vel αντὶ, ut πρὸ παν Diuiti Corale

167쪽

De Verbἱs fletivis. r 92ος , vel αντι παντος τιμ ωμαι maximi aestimo, vel nihil est, qaod o alim , nihil est, quod aeque cupiam, nihil

omnium rerum , quod non minoris putem . λιηυμ αι ferme cum περi: ut περὶ πολλου ποιουμαι τηνειρηνην, pacem magni facio; περὶ πλει- , pluris, etc. ni S Uyra: περι ολίγου, parUi; πιρῖ ελαττονος minoris ; περὶ δενος n bili. Sic ουδε, τι Θεμαι, vel παρ' ουδε, τι euia te νὰ επὶ γῆς ea, quae in terris sunt, nihili facio. Sic ,u- ., ε, τίθεσθαι apud Basilium reperitur, et hoc modo εν μεγαλω τι θερμι, Vel ποιου μαι magnifacio . Huc referri potest i infirmo: ut ποσου αξιοις ταυ- τα quanti haec aestimas 8 Item dignum puto: ut κωνῆς τραπεζης ἀξιωσας αυτὸν communi eum dignatus mensa . Quaedam genitivum habent pro Latinorum ablativo. Ea sunt sequentia . x. Verba implendi, onerandi, et contraria: ut γεμί- ζω τη, φιαλι ν οἴνου impleo phialam Tino ; πιι rλημι , impleo ; πὸ in ροω, idem; κενοω, eUacuo.

Apud Diodorum pro genitivo reperitur et dativus

tum verbo πληροω.

Ad implendi verba reserri potest γεύω σε των ris gustum do tibi rerum divinariam.

2. Liberandi: ut απαλλιαων σε των κακων libero te malis, λυσω σε των δεσμῶν solvam te vinculis; ε παυσε της ανιας finem maerori meo attulit. Item cum praepositione: ut ρυσαι ἀμῆς eletro του γ' - νηρου libera nos a malo. Sic ρύεσθαι , vel σώζειν τινὰ κ των κινδυωων, - του 2 ιανατου . etc. liberare, eripere

aliquem e periculis, morte, etc. 3. Privandi: ut γυμνω σε πιεντων των αγαθων Jpolis te omnibus bonis. q. Pellendi, prohibendi, removendi ac separandi r ut λωπιν, ελαυ- , εκβάλλω σε της ομιας ejicio te domo ; ργω, κωλυω τον πατερα Φονου prohibeo patrem caede, idest impedio quominus caedem faciat; εχωρισε τε τωναλλων segregavit me ab aliis. Item addita praepositione, quando accusativus est rei: ut Chrysost. τον του ελεου φοβον εα τῆς Ηιυχῆ, εξελοωαι, Dei timorem ex animo expellere.' Multis additur genitivus significans partem: ut δεκον των ωτων κρατω lupuia auribus teneo.

168쪽

Quae apud Latinos eum separativis in ablativo interveniente a, ab , abs, de , e, ex , ea apud Graecos haud raro ponuntur in genitivo interveniente ἀπο , παρά, εμ aut similia. Cum hujusmodi igitur verbis in genitivo pones primum id, a quo aliquid accipitur, emitur, erc. Secundo, a quo aliquid auditur, discitur, intelligitur . Teritio, a quo aliquid petitur: ut ἀπούμ.αι τουτο παρὰ Θεοῖ hoc a Deo peto. Sic et Neutrum κέομαι cum hujusmodi genitivor ut τινος δε η παρ- . quid est, quod a me petis p Item in

ne prae Osition , sed cum accusativo rei, ut iam sit Actiauum . Xenoph. ο τι δεοιτο αυνου Κυρος, quod ab eo peterer Curus. Acquisitiva serme eadem, quae apud Latinos:

κεν ἐαυτο, τ* Θεω dedit se Deo, ἰρι χοῶ σοι χάριν, vel

χαριστηρια τη, φυλαχΘείσης πιστεως ago tibi gratias deserta a fide, vel quod manseris in fide ; εγνω, εχω, --

αν Nαι, σιδα, οφειλω σοι χαριν habeo tibi gratiam , πολ-λ, έχω σοι χωριν magnam hobeo tibi gratiam , multum te amo ; χάριν οῖδά σοι τουτου hujus rei babeo tibi gra-stiam , χάριν ίσθι beneficii loco pone ; χάριν σοι προσθί-σουσι, Thucyd id gratiae appon m tibi

Fefero tibi gratiam ς απιμνησατο χάριν , gratiam retulit . Sic χάριν vel χ άριτας ἀνταποδιδόναι Bud in Ep. χωριτας ομοιας αντα ποLAναι, AEsch. parem gratiam regerν . Is eui oratia refertur, dicitur χάριν απολαμβάνειν. Multa apud Graecos sunt Aequisitiva, quae apud LM tinos Effectiva, vel potius Affectiva. In dativo enim ponitur primo id, quo aliquem armamus, munimus, Vestimus. Secundo, quo alimus, ac nutrimus. Tertio, quo implicamus, impedimus, et contra. Quarto, quo

Multa sunt Aequisitiva virtute praepositionis, cum qua componUntur: ut περιβάλλειν τινὰ μεγάλαις συμφροεαῖς coniicere aliquem in magnas calamitates, etc. Transitiva sunt, quae seqUuntur.

r. Aιτω flagito, peto; αππιτω posco, reposco, exest.

169쪽

D, Verbis Activis.

moneo , commonefacio. Duo ultima etiam inter Possessiva posuimus.

3. Quaedam Acquisitiva apud Latinos Υransitiva sunt

apud Graecos: ut συ etrio. σε ταῶτα non possum tibi haec persuadere i πιτρέπω σε τουτο ; concedo tibi hoc ἔquod tamen et cum dativo usurpatur.

. Qtiaedam beneficii verba, et contraria: ut ευ δρω, ευ ποιω ; μεργετῶ σε μεγάλα magnis te afficio beneficiis. Κακο, εμὲ εργάσεται dabit mihi malum. Tι δε εργασαμτολον , vel δρω ne, vel ποιοίης quid hoc homine facias qBλπι τω cra μεγαλα magnae tibi adfero, detrimenta. Α δι- κει με πολλα multis me onerui injuriis. De Αδικω σε αδικρα vide caSUS communes . Si accusativus rei detrahitur, erunt AetiWa simplicia: ut ευλογω σε benedico tibi, etc.

Quaedam Attice sunt Transitiva, quar alioqui Possessiva : ut ειπώροῆmis σε τἀ χροατα spolio te pecunia; pro' ἀφαιρούμαί σε των χρροάτων, vel σου τὰ χρηματα : sic καἰ τὰ ημετερα ηαἀς αποστερει etiam ea, que nostra sunt, nobis eripit. Geminus accusativus additur etiam verbis vocandi tui τουτο καλωσί με ita me appellant. Item aliis multis; ut ποιῶ , ἀποδεικνυμ ἀποφαίνω, καθίστημι, απιργάζομαι αυτὸν ευδαιμονα reddo eum felicem ; χειροτονούσιν ἀυτον υ πατον creant eum consulem. In his, et similibus inerque accusativus ferme ad eamdem rem pertinet.

Quaedam Activa etiam ad alia pertinent genera. Vide infra ira findi Neutrorum. Ab Aetivis in ω et ιιι descendunt Passiva, de qui bus infra: sed non ab omnibus: πάσχω enim non facit

πάσχεμαι, ete.

Ab Aetivis in tu αι non formantur Passiva. Ouaedam tamen ex hujusmodi Activis aliquando etiam Passive

usurpRnture ut πολλα είργασται κακα multa perpetrata runt mala. Diuitigoo by Corale

170쪽

De Verbla Passivis. De Passivis. Passivis additur genitivus agentis accedente praeposi-

του διωκαλου vapula a praeceptore. Interdum dativus absque praepositione, ut apud Latinos. Nominativus, qui verbo praeponitur, in simplicibus

fit ex accusativor ut τυ τω τον me. θητην, ο μαχητης τυ--inoia verbero discipulam, discipulus verberatur. Ante Possessiva hic nominativus non est perSonae, se quente vel crimine in geniti VO: ut κατηγορουμαι κλοπ , accusor furti; vel poena in genitivo, dativo, accusativo: ut κατεψηφισθην φυγης exilio damnatus sum ;χπημασι mulctatus sum pecunia ; κατεκρίθην Θανατον , d mnatus sum capite; nunc Vero rei: ut κατεψηφισται, κατακεκριται , κατεγνωσται μου θάνατος damnatus sum capite . Pro genitivo poenae reperitur et verbum infinitivum, ut Jucian. in Asino, κατεκεκριτο Θηρίοις αποθανεῖν, damnatus erat ad bestias. In Acquisitivis non semper accusativus transit in nominativum, manente dat IVO: ut προ απτω τοῖς εμοῖς πολλα πολλὰ τοῖς εμοῖς προσταττεται impero meis mul-ra, etc. Sid interdum dativus, manente accusativo, ut επιτρεπω αυτοῖς την δίαιταν ἱ αυτοῖ επιτρεπονται την δίαιταν permitto ipsis arbitrium , etc. Eπίστευεν εμοὶ την βασιλείαν, εγὼ επιστευομην την βασιλειαν committebat mihi , vel credebat mihi regnum , etc. In Transitivis persona ferme transit in nominativum, manente casu rei: ut απασουμαι ισχών postulantur a me vires; διδάσκομαι υμνους doceor, vel potius disco bγmnos, etc. Si uterque accusativus ad eamdem rem pertineant,

ambo transeunt in nominativum, αναγορεύω Κι ρωνα υ- πατον , Κικερων ἀναγορευεται υπατος renuntio Ciceronem consulem, Cicero renuntiatur consul.

Quaedam Passiva etiam ad alia pertinent genera. Vide infra in fine Neutrorum. Passiva sormantur ferme ex Activis. Vide supra in fine Activorum; raro ex Neutris. Vide infra in fine

Neutrorum.

Passiva nonnumquam supplentur per Activae ut ευ et ευ ποιῶ, nou sormant Passivum, sed ejus locs