Compendiaria Græcæ grammatices institutio in usum seminarii Patavini multo quam antea emendatior et auctior

151쪽

rie, si sequatur dictio enclitica: Θεο ς σου Deus tuus Θι- εστι Deas est. Idem fit in fine periodit ut παντα βλεπει ο Θεος omnia videt Deus. Interrogativum τίς retinet ubique Suum accentum: ut τίς ῆλθε quis venite Accentus gravis et acutus abjectus per apostrophum ex vocali migrat in priorem syllabam, si pars orati nis sit declinabilis: ut πολλα, καλα,--λλ', κἀά, χαλεω', et mutatur in circumflexum, quum prior syllaba natura est longa, ut ειμι, M : si non sit deinclinabilis, perit eum ipsa vocali: ut παρ εροῖ pro πα-ρὰ εμοι apud me: Compositio plerumque retrahit accentum: ut καλου pulcher , φιλο καλος studiosus munditiae; σοφὸς sapiens, φι- λωοφοe . Hoc fere perpetuum est in particulis , α , ευ , Me ut πινητο, mobilis; ἀκινητος immobilis ; ευκίνi1τος

facile mobilis ; κίνητοe difficiis mobilis: tum etiam

ira modosyllabis, quando componuntur: ut παia puer; ε ὐπιεὶς bonos habens liberos: stis e pes, τρίπους tripes . Aucta per paragogen, et per apocopen imminuta non

mutant accentum : ut κἀλοι , λαλοῖ pulcris; τυ πτεμεν Ionice, pro τυπτε μεreM DOrite, pro τυπιειν verberare a

Excipiuntur pronomina, quae In fine adseiscunt ι: ut ευτοσὶ pro ουτος hic; ενιεινοσι pro εκεινος ille. Item εγωγε ego quidem ; εμοι γε mibi quidem ζ et quum a praecedit syllabam adjectam per paragoran et Semper enim in

his est accentus in paenultima: ut ποντου, ποντόφι, eponis: εμοῆ, εμεοθεν mei.

Monosyllaba longa relicta post apoeopen aliquando

acuuntur: χρῆμι, χρῆ opus 3umr aliquando circumflectuntur : κρῖ pro κριθη hordeum. Monosyllaba longa post aphaeresin relicta circumfleῶ tuntur: ut a 1ν, φῆν dixi; -υν, φυν natus sum.

De accentu acuto.

Si ultima syllaba sit brevis, acutus erit in antepae multima , ut .ιλανθρωπος humanus; ἄγγελος nuntius . Si ultima fuerit longa, acutus erit in paenultima, ut ιλανθρώπου , ἀγγε λω Excipiuntur. r. Quaedam substantiva et adjectiva, ut παρθενος virgo; οργιλος iracundus; ολίγ ς paucu i πλησιος propinquus .

152쪽

De . ccentἰbus. a. Genitivi Attici omnium numerorum Secundae clas

3. Participia praeteriti passivi, ut τετυμμενος Treberatus; λελεγμενος dictus. . Verbalia in εον, ut ιτεον eunium ἱ --δαττεον cserandum ias. Composita a nomine et praeterito medio, quum active capiuntur, sunt parOXytona, ut luWροκτον matricida ; θηρητραγος qui jeras nutriι λα θορος qui populum corrumpit: quum passive usurpautur, ProparoXytona Sunt, ut μητροκτονος a matre occisus ;Θηρητροφος a feris nutritus; λαοφθορος a populo cor

ruptus . .

s. omnes casus secundae declinationis simplic1um Atti .ce inflexi, ut Μωλεως , -λM , Mεν λεω, ete. r. Vocabula desinentia in vi et οι, quae in ratione accentuum pro brevibus habentur; ut DIασκαλοι mi gistri ; σωοι conoentus Si tamen in eadem dictione sequatur aliqua consonans , longae censebuntur, ut διδασκαλοις, συνοδυις.

Composita a fundo; βαλλω iacio; πολω verto λεγω vel λογος, habent praepositionem, pro- parox tona sunt, ut προχοος aequalis ; συμβολος γmen; περιπολος qui circumit . καταλογος catalogus ἰquum vero aliam Orationis partem praepositam gerunt, sunt pars tona, ut οινοχ,ος pincerna ευ- βελος eminus iaculans; υμνοπολος qui hγmnos tr ctat ; θεολογος theologus. In contractione ex gravi et acuto fit acutus, ut mis

De accentu circumflexo Longa nat ira ante finalem brevem, si tonum habuerit, cireumflectitur, ut σωμα corpus ἱ ρουσα. mησε At τυ τε, τυ ον paroxytona sunt: quia sola γ' sitione producuntur.

Excipiuntur. I. Adverbium ιικοι domi, ad distinetlinnem οῖκοι nominativi pluralis ab ο κος domus . . a. Tertia persona aoristi activi optativi modi. ut

153쪽

De Aeeentibur. Imtivi ποιησαι. At ποίησαι fac, est aoristus imperativEverbi passivi; sed activa significatione. 3..Item tertiae personae optativi activi desinentes in οι:in his enim censetur haec diphthongus Ionoa, ut

τετυφοις , τετυφοι φευγοις, φευγοι.

Interdum paenultima circumflectitur, licet ultima s la positione sit longa, , ut γine chamia: αὐλας

stilaus. Id tamen non observatur ab omnibus. In contractione ex acuto et gravi fit circumflexus, ut βοαετε, βοατε clamate. Hic α et a coalescunt, quorum alterum acutum, alterum gravem acce tum habebat. Sic ποιeετεπσΛιτε facite. Sed tamen Λησία, Λητὼ, non Λητώ Latonam 2 αι do α, αιδὼ verecundiam, quamvis hoc posterius aliqui ci cumflectant. Adde τω νοω, νὼ, R νοος mens. De Recentibus Declinationum. malis accentus est in . recto, talis fere est in obliquis, nisi obstet aliqua ex in ascriptis Regulis: ut λογος, λογου , λίγου Λινειας, Αινείου, A ινεια -ιπποτης, ω ἱππότα ς γεωμετρης, ω γεωμετρα, παιδοτρίεις, ω παιδοτρίβα , τοξοτης, ω τοξοτα, quamvis α sit breve. Tamen ό δεσαν οτης dominus; o tu m/ίτης consiliarius 'a ευρυοπης late videns, Vel sonans .σ ἀκακμης non nocens , in vocativo accentum retrahunt, oi δε σποτα ,

Ita prima et secunda declinatione simplicium, si rectus sit Oxytonus , tunc genitivus et dativus circumflectitur in omnibus numeris, .ut C si Deus, Θεου , Θεῆ, Θεοιν, Θεῶν, Θεοῖς. In reliquis autem casibus acutus manet, ut Θεον, Θεά, Θεω, Θεοι, Θεους. Si acutus fuerit in paenultima, ubique manebit, ut ξι - λον lignum , ξυλου, ξ ω. Si circumflexus fuerit in paenultima, mutatur in acutum, quoties ultima sit Ionga s ut ciκος, οικουν οικ',

οίκειν , οικων, οίκοις, οίκους.

Si acutus fuerit in antepaenultima, in raenultimam transfertur , si ultima longa sit, ut ἀνθρωπος, ανθραν,ου ,.

Genitivus pluralis primae declinationis in ultima circumflectitur, nisi in genitivis semininis adjectivo- Ium, quae descendum a masculini si secundae declina--

154쪽

'tionis: hi enim genitivi eamdem habent aeeentndi, quem masculini ros ἄγ- sanctas , των λιων; ά άιγι E

In tertia Deesinatione simplicium. Aelitus in ultima reeti erit in pisultima obliquorum,

ut λα, ἀπας, λαμιπώος, λαμπαδι lampas. Si vero pamn ultima fuerit longa natura, circumflectitur, qu ties ultima fit in brevis aut anceps, ut σαετηρ, σαπῆρος, σωτῆρι salvator Pacγων, ἀγῶνος, ἀγῶνι certamen. Acutus, vel circumflexus in paenultima recti trans senis tur in antepaenultimam obliquorum, quoties ultῖma 'vit brevis, ut βηρω, ματος, ρ ματι: μάρτορ,

τυρος, μιαρτυρι.

Acutus in antepaenultima recti permanet , quoties ultima sit brevis, vel anceps, ut επιγραμμα, επιγράμματος , επιγραμμιατιοῦ quum Vero ultima longa erit, accentus occupabit paenultimam, ut επιγραμμα, επι

Monosyllaba hinus declinationis acuuntur in genitivo et dativo singulari ac plurali in ultima, ut i χεtρ manus, της χειρος, τ' χειρὶ, ταις χερσι. In genitivo plurali, et genitivo ac dativo duali circumflectu tur in ultima, ut χειρον, χειρων . In accusati UO si gulari, in nominativo , accusativo, vocativo duali et plurali circumflectuntur in paenultima , vi sit natura longa; ut χειρα , χειρας . Excipiuntur. I. Participia θει , θωος qui posuit ροστὰς, σταντος qui stetit δολ, δοντος qui dedit: an, οντος qui est.2. Τίς, τινος interrogativum, quod tonum habet in priore per omnes casus; sed τῖς indefinitum tonum habet semper in posteriori Vllaba, praeterquam ubi amittit eum ratione inclinationis. 3. Genitivi παιδων puerorum, a παις; Τρωων Troianorum, a Τρου; δα - a δάς fax; δμωων a δμως famulus φω ων a φως Vir; θώων a θως lupus cerVarius pφωδων a φα soli ustio; κρατων a κρα caput; παν- των a πας Omnis , cujus dativus pluralis est πασι .Diphthongi ευ et ου finales circumflectuntur, ut ω βασιλιῶ O rex. πανταχοὐ ubique . Adverbium tamen

155쪽

i u eeee, excipitur, ut ab imperat;- ιδου, viis νη istingriatur. Vocativus in Ἐς a nominibus propriis in ηe est propa

centum dictionum encliticarum, si illas in orati

ne praecedant.

Meliticae dictiones sunt , quae proprium accentum in contextu orationis vel omnino amittunt, vel ad ultimam syllabam praecedentis dictionis remittunt; ut ηκον-- τινοe, audivi quemdam ἰ λογος διου sermo meus. Reperiuntur Enoliticae in sequentibus partibus

orationis.

a. In articusso του, et poetice τεῆ pro indefinito τινος, alicuius, et τω pro τινὶ alicui. a. In nomice τὶς quidam, per omnes casus: at τίς, es. quis, quid, in terr ativum, non est encIiticum. p. In pronomine μοὐ, smi, μὰ cum suis dialectis etc. non autem in εμοῖ, εμοι', εμἐ, ut nec in dialectis inde natis: σοὐ, σοῖ, σε; ου, ei, . pariter cum suis diale etis. In duali pronominis tertiae personat encliticum est σφὸ et σφω seu σφωε, quando accipitur Pro σφε tertiae personaeοῦ nam mpar Secundae personae non est encliticum. In plurali autem ejusdem per sonae encliticum est σφίσι et σφιν, Seu σφὶ pro σφὼσι, ut et σφεαν pro σφis. Sed non Semper omnes. Post praepositionem ἐνεκα, et disjunctivam conjuntionem η non inclinant. . In verbis ειμἰ sum, et φημι dico, in omnibus personis et numeris praesentis temporis indicativi modi, exceptis secundis singularibus.

156쪽

. In adverbiis urisi aliquando; ποθευ, ποθε anchuri; ποθὶ alicubi; πως quodammodo ; πω adhuc, dum ;, mi alicubi , που uspiam, quum infinite accipiuntur: si enim interrogative capiantur, enclitica non sunt ε. In conjunctionibus γἐ, κε, τε, κε,, πο, ρὰ, νυέ θη et similibus. Synencliticae vocantur, quando plures encliticae conjunguntur, ut κυράς μού εστι Dominus meus est , . τυπτουσι τινες με verberant me aliqui; et in hoceasu prior enclitica reeipit accentum posterioris, ut videre est in exemplis allatis: Inclinant, hoc est transserunt Encliticae accentum suum in dietionis praecedentis finalem syllabam rVel quando praecedens dictio habet acutum in ant paenultima , ut ἄνθρωπος τις homo quidam .. Vel acutum in paenultima, quae cum ultima eSt tro-Chaeus: ut ουτε τις ουτε ποτε; αλλο τι ίστέ με - Sed εηαι et φημι post Voces hujusmodi paroxytonas non inelinant; Uel circumflexum in paenuItima , modo ultima sit brevis, ut σῶμά τι corpus quoddam. Si tamen ultima sit longa positione, enclitica suum tonum retinet: ut κηρυξ εστι praec est. Amittunt vero accentum ν- Si eneliti eam dictionem praecedat vox pa Xyinna: tunc enim enclitica, εi sit monosyl Iaba, suum a centum omnino perdit, ut ξυλον μου lignum meum. - Secussi disyl Iaba sit enelitica : nam tunc servazaccentum, ut Πετρος φησι Petrus loquitur ;Si dictio praecedens encliticam sit oxytona, ut m ηρ μου pater meus Si praecedens dictio sit perispomena, ut ορῶ τινας via deo quosdam . Exceptio. Persona εστὶ habet acutum in prima, quando est initium orationis, vel subdita post ουκ, καὶ, ῶς

ερ, αλλα et τουτο : ut ἱστι πολις est civitas; ει εστι si

est. Alias vel amittit, vel in praecedentem dictionemrejicit, vel in ultima sua retinet, juxta reguIas ante

praescriptas.

Quando encliticam praecedit vox gravem habens a

157쪽

centum in ultima, gravis Vertitur in acutum: ut καρω

πος σου, non καρπος σου.

Plerique volunt, pronomina e litica retinere a centum , quando ponuntur cum praepositionibus aut cum disjunctivis conjunctionibus: ut δια σἐ, propter te; περι σου , de te; κατά μι, Vel σἐ, secundum me, vel te. Dictiones monosyllabae retinent accentum suum quum Ponuntur εμφατικῶς ν ut ηκουσα σού, audivi te, non alium.

DE FIGURIS DICTIONIS.

PROSTHESIS est littera vel syllaba principio di

ctionis addita, ut τεταγων pro τἀγων, a apprehendo ; σμικρος parvuJ pro μαρος .APHAERESIS est , quum littera vel syllaba pri eipio dictionis subtrahitur: ut ορτη pro ἐορτη festum ςiρος pro ἰερος Sanctus. SYNCOPE litteram vel syllabam e medio dictionis subtrahit: ut ευραμην pro ευρησάμην inveni; ευένατο pro

γενησατο natus est.

EPENTHESIS est , quum medio dictionis Iittera

aut syllaba interseritur: ut ιλλαβε pro ελαβε, λποτερος pro μοτερος uter.

APOCOPE fini dietionis aliquid detrahit: ut δῶ pro δωμα domus; Ποσειδῶ pro Ποσειδῶνα Neptunus; βρι pro

βριαροῖ.PARAGOGE est: quum extremae syllabae aliquid adjungitur: ut ῆσθα. pro ἐς eras; τυπτεσκε Pro ετυα τε verberabat. METAPLASMUS est mutatio ultimae sylIabae in e dem casu; ut κλαδε pro κλαδμ ramus. Metaplasmus vero generis est quaevis mutatio in dictione per poetitam licentiam. ANTITHESIS nonnulli ἀντίστοιχον vocant) est litterat commutatio , ut ποσιν pro πορρω procul; θαλαττα

pro Θάλασσα, mare .

METATHESIS est litterarum ordo immutatus: ut ρει faciam pro μξω; επραθον pro ἱ παρθον a πέρθω v to . έδρακον pro έδαρκον a δερκω video ; καρτερος pro κρατερ fortis; καρτος pro κράτος robur. SYNΛLHLPHA est elisio quaedam vocalis ante al-

158쪽

t o De Concordantiis. teram in diversis dictionibus, ut τα μὰ pro τὰ μa

mea; τουνομα pro τὸ ενομας θοιματιον pro το ἐματιον ve . alimentum; ἀ 'ταν pro ῶ μαν, ab ετης O amice vel amici.

AN ADIPLOSIS, idest reduplicatio, est primarum

vel cecundarum syllabarum repetitio, ut κεκάμωσι pro καμωσιν ἀταρτηρος pro ἀτηρος ὲ ετητυμον pro ἔτυμον.

Ioneordantiae apud Graecos eaedem ferme, quae apud Latinos; sed observanda sunt haec, quae Sequuntur. x. Adjectivum cum substantivo non semper concordatin easu. Saepe enim substantivum transit in genitivum, assumpto articulo: ut τἀ ζῶα pulcra anum alia , τα κἀλα τῶν ζώων .me quum fit, tunc ipsa adiectiva dicuntur ponἱ pa

titive, va apud Latinos, ovorum oblonga, lanarum ni gri. Basilius etiam sine partitione dixit , τα συμπαντἀ τῶν τῆδε κἀλων universa hujus mundi bona . a. Quando inter adjectivum et substantivum inter cedit verbum substantivum, aut simile tunc saepe subastant tuo maseulino, aut feminino subjungitur adjectis

vum neutrum: ut η ἀρετη λυσιτελες εστι Tirtus est ut

is, idest utilis, vel res utilis, ut apud Latinos: Triste lupus stabulis. 3. Adjectivum aliquando ponitur solum, subaudito

substantivo: ut νη προτεραία , τη υστεραία, etc. scilicet ἡμε ρφ pridie, postridie, etc. De τη, αυριον in crastinum 9 καθ' ἐκαστην quotidie. r. Relativum mni potest in eodem casu cum ante Cedente: ut εκ τουτων, ων έχω ex iis, quae habeo. Et ipsum anteeedens haud raro omittitur, ut ων έχω. sic in επε στυλας ex iis ν quae scripsisti, idest, ex tuis litteris. 2 . Quaedam dietiones relativae interdum vacant: ut μηδένα οννινα nullum, apud Hermogenem; δες αβροτα- σιτ delicatissimust; παντες ὁσαι omnes; μύρια ὁσα sex f

eeata .

3. Relativum οὰς aliquando ponitur cum infinitio, G

159쪽

De Regimine.

Pro relativo qui, Sequente verbo infinitivo, adhiberi potest articulus praepositivus sequente participio: ut qui dicit, vel is qui dicit, o λεγων, etc.

s. Dictiones relativae multae eleganter ponuntur, praecedente verbo substantivo ε- ι . Vide infra. I. Nominativus et verbum frequentissime numero discrepant'. Partitiva enim singularia nonnulla admittunt verbum plurale: ut ἐάαστος λέγει , vel λεγουσιε unusquisque dicit: sic et collectiva: ut ἡ πελις Θαυμίου vel θαυμάζουσι civitas admiratur. Neutra pluralia gaudent verbo singulari: ut ταυτα ν πειται haec laudantur: Non raro tamen et cum plurali juncta reperias,

ut et τοις εμουσασιν οργῆν εμποιήσουσι quae justam inauditoribus iram excitant , Isocr. προνοι φ πλεῖστα κατορθουνται prudentia plurima bene geruntur, Thucyd. Nomina dualia postqlant verbum ejusdem numeri; εaepe tamen cum plurali conjuncta inveniuntur, ut αρμεξέπνευσαν ὐλιον βιον ambo adflarunt miseram an mam . Eurip. Et vicissim pluralia aliquando adhaerent verbo duali, saltem apud Poetas, ut

Sicut quando torrentes fluvii de montibus fluentes

In convallem conferunt magno impetu ruentem aquam. Homer. Iliad. δ. 1. Verbo substantivo εστὶ, sequente relati VO, elegari ter interdum deest nominativus: ut ε'π ος , έ-ν ου, et 't qui, etc. vel aliquis alicujus, etc. Item pluraliteri τιν Οἱ, εστιν ῶν, etc.. Sic addito τις et ut έσπιν οστις, etc. pluraliter ε ιν οσινες, quod et εισδε ώλπις, vel εισί τινaeu 1 etc. vel sic: ωΘ' ος, ωθ' ου, etc. est qui, est cujus, etc. Item in adverbiis: εστιν ου, vel Urου est ubi, i. a. glicubi, εστιν στε , vel οπμε est quando, i. e. aliquando; στιν ως, vel Aως, Vel εστιν ον τρόπον est quomodo, i. e. aliquo modo. Dg REGI ΜINE. In regimine eumdem servabimus ordinem partium a

quem supra sequuti sumus. Primum igitur

160쪽

DE ARTIcULIS . Arrieulus praepositivus haee ferme habet, quae obsera

vanda sunt . . ..

t Praenonitur omnibus orationis partibus, ut O M-

a. Nominibus propriis nune additur, sed rarius, nune non additur: ut Πλατων et ο Πλατων Plato. Proprii vim habet Θεο , quando de luis ac vero Deo loquitur. Dicimus igitur Θεο , vel ὀ Θεου. 3. Cum appellativis nominibus fere signifieat vel rem certam et jam eognitam, ubi adhibent Itali inti, se diut απίδος μοι το βιβλιον redde mihi librum: vel excellentiam: ut o ποιητὸς poeta, pro Homero. q. Quoties nomen substantivum conjunctum habet adialectivum, libenter reeipit articulum ; ita tamen ut si adjectivum praeponatur, unicus articulus modo adjecti Vo, modo substantivo praefiκus sufficiat , ut σο, ευ πολίτην cordatum civem; ολης τῆς καρδίας ex toto corde: quod si 'adjectivum postponatur, utrumque donan idum est articulo, ut εν τω II-υμιτι τω άγιο in Spir, tu sancto: εις τὰς οικιας Κλειν τὰς ἡμετερας in aedes ve

nerunt nostras.

Idem servari solet, quoties loco adiectivi sequitur aliquid, quod adjectivi vim habeat, ut τῆς οἴμ της προς τη, σοσηρίαν viae quae ducit ad salutem, subauditur autem

et stupiditate liberari Thebanorum, Demosth. de Coron. Atque litte repetitio articuli vim habet distinguendi:

Ut ο λαγως ο θαλασσιος lepus marinus.

I. Dictioni suae postpositus explicat ac definit , ut ῆμεῖς οἱ ἀκει . nos Thraces; ἡνικα ἄκομεν ού πρεσβεις quum rediissemus nos legati, Demosth. de pace . 6. Dictioni suae postpositus ita, ut sequatur genitivus, idem valet, quod Latine filius: ut Πτολεμιλος εδεάγω Ptolemaeus Lagi filius: sic et simpliciter ante ge nitivum: ο Κλεινίου Cuniae filius.7 Neutrum το , vel τα cum genitivo substantivi po nitur pro ipso substantivo, ut τὸ τῆς τυχης, vel τα τῆς