장음표시 사용
21쪽
riculo constituta. Locus igitur proM est nostro in eata
exceptioni,ca mors non siit naturalis absolutε:sed vi lenta, rationem, principij extra mulierem, essentiamq;
mulieris existetis: quandoquide grauiditas,& abortus accidentia sunt Deminei sexus naturalia partim: sed uniuersiam tamen lubrica, & periculis obuia . Ne γε valde laboro ipse,ut obiter id dicam, siue verba adposita in instrumento contractus dicant, ex praegnatione, O partu, ue cavo praegnationis, O partus;quoniam huiusmodi verba separata, & seorsim stxipta parem habent significationem, insimul vero posita, vilape fit, ultima dictio caussa 'praegnationis,&c est explic sua prioris dictionis, plenaeq; mentis, & consilij contrahentium explanatio integra ; semperq; caussa immediata mortis est morbus: sed quoniam morbus saepe, ac lapitis E duobus incommodis, seu periculis ta quam principalibus mouentibus constat, altero quippe veniente i nequitia morbi prioris seorsum sumpti
ab abortu, alicto ab eodem'et abortu, qui nouorum praeter naturam affectuum materia, et leges . eapropter culpatur nobis unus abortus eum sit iple veluti
principium, seu potius additamentum morbi, et additamentum tale, quod ex ipso putatur mors emanabse:summa enim dispositio materiae fit veluti pars agentiis, et in naturam agentis transit, quod puto indicare
voluisse antiquitus Philosophos dicentes amis astu riam esse in patiente benε disposito. Etenim etsi concedamus ahte febris inuasionem mulierem illam Mnehabuisse, foetumq; sanum quodammoso extitissY quamquam de his dubitari etiam merito posset
brem suisse primum motorem: nihilominus admotus
primi mouentis, ad laesionem febre si 'am, subsecuta ingens laesio insanus, quae cuncta laesiones,
22쪽
moda una mole , mutuis viribus saeuientia atrociter in matrem ei dedere varijs offensis mortem. Culpatur vero unus abortus, quia' prima laesio insuffciens erat
ad perimendum;nam additamentum fuit caussa actionis, seu persectionis actionis , quod additamentum diuersis modis consideratum est & materies morbi,seu dispositio materiae, & pars insignis agentis proximi, novumque mouens. Nam etsi in agentibus persectis, nec non veris, iustisque generantibus agens, & tribuens essentiam semper unum, &idem est, non vero multiplex : attamen in agentibus perfectis minus, in corrumpentibus saepe , ac saepius plura agmti modo subordinata, modo non lubordinata: sed discreta , diuersaquε dantur iunctim cooperantia, ct in unum finem tendentia ,& actio tribuitur illi agenti, cuius superuentu, & additamento confixactio, quae alias fieri non potuisset,aut aequε non beni. Mors itaque subsecuta abortienti mulieri febre acuta, & maligna detentae imputatur non priori morbo, non febri ried abortui, grauiditati incongruae: morbusque unus fuit sentia ,seu ideae sed duplex radice,stu materia is vel dicas, origine. Nequo argumenta pro altera parte primo loco as ducta,quamuis sint alicuius momenti eius tamen exi sunt roboris,quin consulari, & ut verisimilia potius , quam vera obseruata demonstrari queant . Nam dato etiam quod sebris magna, maligna n6 sit morbus pro prius uteri, foetus grauiditatis , quod habuerit suas origines ,& causas separatas a praegnatione: attamen quod fuerit lethalis, mortifera habuit ex uno abortu, ex incommodis grauiditatis, quae omnia fitere bl e posuimus irritamentum et noua materies morbi ma
sni, et acuti; quamquam cui libere dicam in grauli
23쪽
dis, et parientibus, dum apertiores caussae aegrota . tionis, et interitus non apparent, quod obtigit nostro
ip casu, semper Hipp. solitus est non aliud libentiu
accusare, reum agere, quam grauiditateur,et partu mi haecq; habet omni tempore pro veris morborum Maus
sis. Quocuno; igitur modo sumatur morbus siue i Phincipio, ipso languore exoriente, sue in progressu, vigore, atq; exitu senesto, semper culpam et d se trahunt grauiditas,& abortus. Neque , t sine ratione, quod grauiditas, et parturi;io labortusae sunt in homine, teste Arist. 7. de hist.*n. cap. 9., et o degen
an. sim, non immerito morbi dici possint: quemadmodum, et senectus: naturales, inquam, morbi: ides' natura institutio licet sint oblaesiones operationum: iunt tamen functiones hatur es grauidiyaΤ,et partus: sed laboriosae,et cu detrimento eiusdem mortes etiam. euenieqtes partu legitimo finiis , dum modo sint effectus, et upςra morbi orti iss grauidita δε seu partu. dummodo, inquam, sint soboles, et ger' min incommodorum partus, seu grauiditatis, n' per reliquis praeter natur m omi Ss tanquam minugvalentibus in partum, et grauiditatem, velun iniustas caussas referuntur. Non ψbscuro annuere mihi
videtur Auic. a I. 3. t. v. cap. 3 3. his verbis. Et acci .d ni fartis aegritu res plurimae , se uti luxus , Ore enti . n. qu are perducit fluxu . n. ad casum V sis , ct perducit retentio muniafruo ad febres prava ad postemata praua, o multoties acxidit exitura se partu di Erili , er quandoquis accidit eis inflati ventris, ortasse moriuntur . Fluctuat itaque val rudo tempore is in grauiditatis,tum partu , in id os est, & periculis magnis palam ea posita. i. Auctoritas autem etiab
24쪽
Herodoti sicil dilui potest, et commoda interprael
tione iuuari: quod hi viri loc. citatis locuti sunt de ocaustis morborum extrinsecis, & in aperto, atqoni tiatricibus, quas vulsus in primis sectatur, quasq;&vetustissimi medici solas animaduerterunt, obscuris, ut inquit Celsus ab arte reiectis : nos. vero imprae sentiaru verba facimus de originibus omnibus uniuer . sim,de intrinsecis etiam, inter quas caussas Hipp. agnouisse pariter grauiditatem, abortum, & partum adeo
clarum, ut probatione minimε egeat. Tertium arguineu tum erat deductum ex natura se . bris acutae, maligne, quae omni tempore ex sui natura
lethalis, & perniciosa. Ad quod dicendum in morbo, quo iugulata mulier,'duo considerari posse: princi pium nempe, & progressum, & cum progressu exitum. Quantum spectat ad principium etiam si concedamus illud pendere potuisse a fonte diuerso, & discrepante is
a praegnatione,& abortu: nihilominus si considerentur progressus, incremetatum: , & vigor morbi, si eiusdem exitus, di,ttimus natus, planἴ constabit morbum originem, & fomitem pro maiori parte traxisse a grauiditate, & abortu: quoniam grauiditas, & abortus auxere morbum,& talem, qualem sitisse narratur horribilem videlicet,& funestum palam effecere. Pro terquam quod probe etiam affirmari potest, initium,& germen morbi ortum potissimum duxisse a grauiditatis conditione ut plurimum ex sui natura morbosae,& vha fortan ex infantis imbecillitate: nam audio mulierem hanc nostram defunctam non admodum iuxta propriam naturam firmae, et robustae valetudinis filis. te: sed potius solitam esse quolibet anno repente, citra manifestam caussam aegrotare, febre capi: In his enim haud valentibus mulieribus, aut non bend nutritur infans
25쪽
niis, aut si nutritur, est cum periculo matris, ut di ,-bat Auic. Ad haec in grauiditate aceruantur tacite varij praeter naturam humores, qui leui accedente occasione, quae haud habetur pro principali mouente , non mouens notorie absq; internis fomentis, febres omnis generis acceduntur, quae mulieres in discrimen ponunt. Neq; officit quod doctissimus vir dixerit inenarratione, seu historia morbi, mulierem sponte cor reptam esse febre acuta, &c. quia illa vox, sponte, denotat absq; accessione, absq; interuentu alicuius causeis morbincae, seu externae, non autem absq; morboso corporis apparatu, ut sensibus non obuio,sic praegnan-xibus familiari. Ita Hipp. in epidem ijs semper occasi nes morborum grauidas,et parientes infestantium confert, et rescribit in grauiditatem , et parrum tanquam
in validissima principia, et mouentia principalia: quasi
grauiditas, et partus planae sint aegrotandi caussae, et iaces praepotentes, plurimumq. valetudini infestata Aderat auctoritas Hipp. I. Acu. 8., quam aucto ritatem sic solitus sum interpraetari: nimirum ut per acutos morbos hoc loco intelligat diuinns vir omnes indifferenter morbos celeriter se se mouentes cum periculo aegrotantis, quo nomine, et appellatione veniunt nedum acuti umpliciter: sed peracuti etiam,seu acuti cum additione: veniunt, inquam, dubij non modo, et timorem habentes , ut Ioqui solet Auic., sed vere lethales etiam, seu ex toto genere seorsum mortales.Na paullo infra explicans se magis probus senex, ait se per acutos morbos intelligere no quidem epidemiales, seu pestilentes vere: sed sporadicos, qui coleriter,et cum discrimine aegrotantis mouentur, a qui bus, inquit ipse, plures quam ab alijs omnibus intereunt . Igitur nomine acuti comprehenduntur li im
26쪽
cocuncti illi morbi, qui celereter se mouentes citissius laboribus varium viribus, et latitudine diuersum minantur periculum. Ergo Hipp. confundit vocem acuti, ac miscet insimul cunctos morbos celeriter se is mouentes cum periculo aegrotantis: licet absq; lue, quos morbos alias sigillatim seiunxit. Etenim acut rum morborum alij sunt simpliciter acuti, alij vero
cum additamento ... Simpliciter acutus morbus clicitur ab Hipp. s..Aphor. υ ς. acutu& vero cum conditione, seu additamento selet nuncupari Θανάωρ A: magnam autem differentiam facit idem Hipp.interpraeteGal. s. eadem Aph. pari. a. inter has duas voces. quo
niam dicit dubium, periculosum : γνάσυυν vero significat lethala, perniciosum, despefatum Q. Iet vertere Plinius. Eaproptet morbus acutus simpli citer sine additamento est dubitas, lanceps, clim com ditione autem ex dubio, et indifferenti fit lethalis, desperatus: idest, ut Gataoco proxime citato. expone bat mortem de necessitate, vel crebro saltem inferens: Acuti morbi cum conditione sunt iide et acuti, si insignes sint in suo gentae, ut magnae pleuritiades , et 'sicctaIijs; sicuti etiam pares fiunt, 1s recidiuciat, s superueniant alijs acutis; si itent imbecillibus,et cauia sarijs, si senibus, si praegnantibus, vel puerperis eueniant, si autumnales tandem existant: nam tunc con ditionati sunt merito additamenti, let accessus. Igitur febris acuta ex se erat periculosa in nostro casu, ob annexam grauiditatem autem , superuentu abortus amplificantis una cum prςterita grauiditate aegrae periculum effecta lethalis, ac mulierem miseram in per- .niciem duxit. Sic Auctor I. lib. de mor. mulier. siue
fuerit Hipp. ut Aureliano, et Celso placuit, siue Polybus Hire discipulus, ut alij censent, inter morbos,
27쪽
qui de necessitate , vel creberrrinia interimunt mortales ad numerabat tabem, hydropem, & cum his morbos uniuersos acutos prηgnanti superuenientes. Acutos vero sine additamento,quibus nihil accidit eodem loco putat idem auctor indifferentes ἱ dubios, quorum alias dixit Hipp. non omnino certas esse praenunciationes salutis, aut mortis: Namsi de acutis cum additamento loquutus fuisset seoisin Hippo loci cita a. - Aph. I9. dixisset sine dubio crebriorem , & cere risi in ipsis esse, &si semper cum ambiguitate quadam, mortem salute. Quod si quis instet,nostrum morbum a principio citra foetus corruptionem acutum fuisse,&insignem in suo genere, & ideo lethalem, dicam ipse talem effectum esse merito grauiditatis mala semper accersentis, vel antiqua, & aliunde orta mire intendentis, augescentisque si . .
Quod similiter generentur venena nostro in corpo re aemulantia tum qualitatem, tum vires veneni externi,&vcti, certissimunit verunt facilisis id fit cooperante praegnatione, seu partu,trigemini,inquam .principio, quam uno, adeo ut si tale venenum infestet nonnunquam praegnantes, aut puerperas,tum posnt probabiliter magis culpari praegnatio, & abortus, seu partus uti posteriotes cauilae,quam aliud principium prς- terquam quod nostro in casii minime narratur adfuis. se in corpore mulieris defunctae liuidit tem et nigro dinem, varietatem coloris, tumefactronem cadaueris,& consimilia, quae solent esse probabilia veneni argumenta, seu signa. Pro enodatione ultimae instantiae dictadum s brem divisim sumptam a praegnatione& abortu minime fuisse primum , aut principale mouens in casu nostro. Non siit primum: quoniam dum pra gnans
28쪽
mans, aut improbε pariens infirmatur, primiim lac santur praegnatio, partus uti primordia morbi, d mum reliqua. Id enim effecit semper Hipp. in libris Epidemicis dum de mulieribus grauidis, seu puerperis aegrotantibus sermonem habet: satis enim habuit dicere praegnans erat, peperit, nec magnam aliarum morbi videtur caussarum habuisse rationemr adeo ut dicendum sit febrem, & morbum grauiditatis, & partus etiam naturalium, & probe venientium esse effectum, & in actione motum, seu movens secundarium. Sed clarius id conspicitur ex dictis primum Hipp. demum Gal. I. Aph. 3 3.Ait enim parens medicinae Hipp. urecunque Gera gerentes Uebribus corripiuntur , σDniter calesium ne occassone manifesa di Hurpariunt, O cu periculo:aut abortum facietes periclitatur. Haec est pene res nostra. Nam Domina Domitilla statu grauida sponte, & absq; caussae manifestae interuentu correpta febre abortum fecit, & periclitata ,
mortua.Cum itaq; casus noster accommodetur aphoristicae sententiae, danda verba GaI., quae habentur in Comm., quippe quae rem plenissime explicent, & punctum tangant.
Accidit quibusdam grauidis, in quibus vitis hu--
mores priusquam conceperint, funt aceruati, nonnumquam Uebribus vehementibus corripi: adeo ut ex ne ce state abortiant: non nunquam vero a mediocribus
quidem :s cum non purgenture caciter, aliquid pers reliquiarem humorum in corpore vitiosornm, ex quibus febres erant insitutae, utpote non potentibus medicis mulierigrauidae aliquid valens auxilitim adhibere, aut exqui Ia victus ratione vis. Ob hane igitur
caussa ebris in ipsi requenter reuertitur, o max temporis parte grauiter se hasent. Non He r.
29쪽
tione igitu fetus aliquando nequit ob Nere: sed a febri
bus, ct vitio humorum corrumpitur: nonnunquamiaperdurat quidem inq; ad tempus sed cum O ipse v
etudinariussit, ut qui longo tempore laborauerit, irem habeat imbecillem , non siue periculo paritum. Nam ad bonum partum duorum corporum vigore es
opus, ct grauidae mulieris, ct infantis. Pari pacto etiam idem Gal. 3. in I. epid. testatum aegram illam mulierem trimestri foetu grauidam apud Hippocratem igne, idest febre, ut interpretari solet, Gai., ardentissima correpta merito grauiditatis,& see. tus esse periclitatam. Itaq; grauiditas, seu humores in grauiditate, seu ex grauiditate coaceruati sunt in his,
ct consimilibus casibus primum mouenS,a quo caetera,
pendent, &iusta morbi, seu labris caussa. Quod si Gal. 2. in 3. epid. aegrotox , &xj. dicit manifestissimis verbis praegnantes posse caussa a praegnatione di-versa aegrotare,id , quod assirmat GA, intelligi debet
de caussa procatarctica, ct initiatrice, quae in aperto, quaeq; minime notorie agere solet absq; fomite caussae internae,& continentis, quae caussa interna nuspiam adesse valens potest in corpore grauiditate implicito citra culpam eiusdemmet grauiditatis ; etsi casus aliquis sorte fortuna excipiendus, certe talis non est noster, ut claritis infra magis fiet. Non est similiter se-bris acuta, maligna praecipuum mouens in re propo-- sita, eo quia febris etsi quoad principium, ante manifestam scelus laesionem erat principale mouens, &affigens: attamen laeso, de corrupto foetu nocentissi ma mille modis re euasit sebris veluti effectus corruptionis foetus,saltem quoad illos gradus, quorum mearito lethalis effecta. Neq; res noua, valdeq; admira, bilis, ut corruptum euadat corruptor, iungatur umb
30쪽
primo corniptori, primo agenti, ct insimul mutuisq; viribus coopeiantia quid eniciant, quod facere inua .lidum erat primum agens : Eapropter dato quod febris acuta habuerit suas caussas discretas, & separatas a grauiditate, & foetu corrupto, quod usu euenire solet citra grauiditatem: nihilominus hoc nomine, his
viribus erat febris tantummodo morbus dubius, ne ter , anceps: verum accedentibus grauiditate, corruptione , & morte laetus, & cum morte putrilagine licarie, incrementum accepit dirae febris libido, & effecta palam mortifera. caussa igitur accusanda illa sine dubio, qua cessante cessat effectus, qua data datur effectus, talis est grauiditas, seu partus improbus. At dices nonne dantur morbi acuti interimentes dantur quidem: sed rariones sunt salubribus, nisi pestilens vigeat constitutio, auctore Gai. q. Aph. ψ3., atq; illi dum accidunt grauidis, & enixis nuspiam eu dunt tales,nuspiam afferunt mortem sine grauiditatis,& partus crimine: non struunt, inquam, necem non mouentibus una grauiditate, & partu ; eapropter partus, & grauiditas nedum ut calcar: sed ut principale mouens in his criminibus summo iure omnium vocibus nominantur, incusantur. Nam quemadmodum tempore pestilentiali sporadici morbi vitio aeris malefico cuncta suis effraenatis viribus cogente, ex libidine omnia gerente fiunt pestilentes, dc induunt contagione quadam habitum luis saeuientis: sic& non alio modo aegritudines grauidas, & enixas occupantes vitio, & incommodis, quae secum ferunt grauiditas,coria ruptio foetus , seu partus etiam legitimus asperantur, di inflammantur, fiuntq; si non ideam, saltem morem mutantes vere effectus praui ,& soboles grauiditatis, seu partus. Sittaviusta caussa imputanda, aquare- .