장음표시 사용
831쪽
nis Dei quibus' est ornatus : cum hoc tamen. stare potest, ut sit humillimus coram Deo, dum considerat se ex seipso nihil habere boni, nihil posse, nihil este; sine Deo in profundum malorum, imo in nihilum ruere,&c. Sic sancti in coelis Schumillimi sunt,
de tamen ab hominibus coli volunt. 6. Magnanimi e it, acceptum beneficium maiore com
pensare. J Ibidem, rationem addit; 'Quia, accipe reti
neficia inferioris es, conferre Ioperioris 1, ideoque magnanimus maiora beneficia conseret, vi fiat debitogis , qui accepit. Vnde fit, ut non multuin meminerit beneficiorum acceptorum' quia maiorilaus illa bς-nefici js obruit. Quod intellige de benefici js huminis & vulgaribus, quae ipse facile potest vincere.
. magnanimi es neminem ant mix quemquam ro
gare. J Vel enim parua sunt, quae ab illis potest acci pere ; &ita non curat; vel certe sua industria potest consequi, & sic non vult ab alio pendere, nec alteri molestus cile. 8. Magnanimi es , non posse alicuius ustu livere nisi amici. Ibid. J Seruile enim, id est, ne sine asset latione fieri potest; a qua ille longissime abest, quod si amici nutu viuere potest, multo etiam magis superioris qui & maxime amicus est, loco Dei praesidet. Vnde patet, religiosam modestiam cum Magnaniamitate non pugnare ; sed ei consentaneam esse. 9. Magnaninus aperte omnia dicit σ vit. Ibidem. IIntellige intra limites Prudentiae. Addit Aristoteles romat autem orationis libertatem, quia ad alios in-ctruendos est propensius, id est , cum res humanas parui faciat, facile ita se gerit, yt alios etiam parui pendere videatur. Quod intellige, quando de veri tate vel iustitia agitur: Exempla habemus, in martyribus, & alij s viris sanctissimis.
832쪽
Pars quinta. Titulus NAIV. Cis
io. Magnanimus non est contentiosus. Sumitur ex eodem . Ethic. cap. 3. 3c resertur a D. Thoma 1.2 Δ q. I 2. art. 2. ad 3. J Ira non causat discordiam &contentionem, nisi ob negotium magni momenti,
vel secundum rem, vel certe secundum opinionem illius, qui irascitur ; Et fer c cum adiunctione ita,nis gloriae, cuius hilae sunt contentio & discordia, ut
docet idem sanctus Thomas 2.2. qu. cadem I 2.a. s. toto : at vero vir magnanimus , uti caetera huius
mundi, bona parui pendit, ita neque magni aestimat honorem & gloriam : nec ei est curae, ut ab aliis laudetur, ut docet Aristoteles ibidem, ideo pro istis co .
tendere non solet. Netna enim contex di, nisi pr. r. si tu Uimat ma m. Quin etiam η ii. Leo ad latrarus canum vix lentὶ resticit. J P:rmittit quidem Aristoteles loco citato, ut vir magnanimus rependat κακολογαν, id est, probrum seliconuitium, accepta contumelia ab inimico : tunc enim non videtur eiic contra virtutem, si moderat cct absque scandalo fiat; ut sic ςontumelia repellatur : plurumque tamen melius est dissimulare, ne vi deamur reddere malum pro malo,& maledictu n pron aledicto, contra praeceptum Apostoli; idque maioris animi signum est, iuxta propositum de leone Pronunciatum ; cuius doctrinam tradit Aristoteles lib. s. de historia animalium cap- 4 , I 1. 2 let nimus pauca facit, sed magna. Ibidem. Ratio est, quia ad magna respicit, emine sela aesti- mat,& cogitat : parua negligit & daspicit: hine/ etiam probat, eum quietem agere, & cunctariq; nisi rus magna sit proposita ,. item habere motum tardum, Vocem grauem, orationem stabilem ac seda-
tam i quia sci marς non solet, qui paucis rebus in- xxndit, na vehemcnter contendere, cui nihil m
833쪽
616 De diuersiis Entium erratorumgeneribus.
13. Magnifici eis, it quid uid fec/rit, magni sic ifaciat. Sumitur ex 4. Et hic. cap. i. J M3gnificentia
propriὸ mediocritas est, circa pecunias & uimptus externos, quos magnificum facere par est: In hoc siquide a magnanimitate distinguitur, quod haec intendat magnitudinem in actione virtutis: illa leto in opere externo, ut in palatiis, magnifice extrue: dis, conuiuiis apparandis,&c. quo sensu D. Augustinus lib. 83. in est. q 3 i. ex Cicerone : Magnisi centia, inquit, est rerum magnarum er excelsarum, cum ampla quadam ω Iplendido propositione cogitatio, atque adminis, alio. Potest nihilominus praesens effatum , in aliorum etiam rerum genere lucurn obtinere ;vtis omnis dicatur magnificus, qui magnifice faciat, quidquid in quocunque rerum gentre fecerit. Ita satis manifeste insinuat Aristoteles loco cit. dc Lessius de Magnificentianum. 3 i. ubi ait, Magnificentiam parum S Magnanimitate distingui ; verum haec impropria est Magnificentiae acceptio. In eandem cum effato proposito sententiam, monet Ecclesiasticus: In omnibus operibai tuis praecellens so. Eccles. 3. v. 23.
Dei diiijs Magnanimitati oppositis.
r. T, ominandi cupiditas raro bonos habet euentus L Thucidi des lib. c. J Antonius volens solii J Antonius volens solus Monarcha esse orbis terra tum, inscelix insert be
Ium Augusto. Atius appetens gradum Episcopi Ale Exandrini & repulsam passus , mouet perniciosum
834쪽
Pars quinta. Titullis x Ix. 61
dogma de Filio Dei. Similes exitus sortita est ambitio Catilinae, Marij, Pompeij, Lutheri , Caluini &smilium. Pulchre Seneca Epistola 83. Quid C. Caesa rem insua sata pariter ac reipublicae emisit gloria Grambitio, cr nullus sura eateros eminendi modus cmnum ante se ferre non potuit cum Rosthb. duos ferret. 2. Aliena concordia, o fera est Omnis ambitiontimateria. Plutar. in Pyrrho.J Quam inimica concordiae sit, patet ex dicto praecedenti: merito autem sera dicitur; quia nihil actius cruciat, nihil molestia, inquietat, non ambientes modo, quorum crux est
ipsa ambitio; sed & alios, quos istud malum quoli
3. Timida est ambitio, o follicita cupiditas magistratur. Cic. orat. pro Milone: J In eandem sententiam Seneca, B linque, ait, ambitum umida res es, mana, Ventosa,nullum habet terminum , tam sollicito, ne quemquam ante se mideat, quam defe laborat insidia. Rationem addit Cicero ibidem: Nil id, inquiens, tam molle, tam tenerum, tam aut fragile, aut siexibile, quam voluntas erga nos senosque ciuium qui non modo improbitati irascuntur candi torum , sed etiam recte
factasse fasidiunt. Plura de viiijs Magnanimitatire Magnificentiae oppositis afferuntur Titulo de Oonibu , & Titulo de Honore.
835쪽
DISTINCTIO . VI. De Patientia o Longanimitate , ' C
de Impatientia. I. Galea mirtutum. J Patientia vir a tus est, quae animum firmae, &ttistitiam moderatur in aduersis i quod si fiat ex affectu solius honestatis, in illa relucentis,ita patienxia est virtus spe cialis: sit autem fiat ex affectu specialis cuiusdam virtutis, quae per tristitiam & afflictio es oppugna tur, patientia non erit distincta a caeteris. Quaelibet enim virtus, sicuti amat honestum sui generis; itavi huius amoris resistit ijs, quae illi quoquo modo aduersantur : & de hac virtute Patientiae intelligitur. praecipv c effatum; Qui vero ob asilictionem a iqua, ad impatientiam concitatur, is nec habet virtutem patientiae specialem, nec eam possidet quae pςr annictionem oppugnatur. Notant autem Theologi MPhilosophi Clitii iani , patientiam quamma tincesse nec citariam ; utpote fidelissimam Galeam &Clypeum, sine quo vita hq minis Christiani defendi' ct conseruari non possit; iuxta illud ΣIn patiem - ως - Πγὰρ idebilis animas vestras, lib. a. i. I9. a. Omnis qui sepraestare Geteris nudet, imurias memini se non debet. Sumitur ex . Ethic. cap. 3. J Cui consoriariter Seneca: Quo quisque, ait, honestior g
Nere,fama Patrimonio est, hoc se fortius gerat; mem rin prima acie altos orcsine' Liar 1 contumelias Uerba probros, O catera inhonestameκta , melut clamorem
otium ferat. Et plane illi viles sunt& biectae indolis, qui omnem suam dignitatem vecbo uno labe
836쪽
sactatam credunt : nam sicuti debilis stomachi est, cibum duriorem non posse coacoquere ; ita hominis pusillanimis est , verbum duriusculum non possse sustinere. Quanto generosius est,statum suum
extra fortunae aleam repositum ducere, non ab
alio, nisi a seipso laedi polle 3 Merito Tullius Iulium Caesarem laudat, quod nullius 'bliuisceretur, nisi acceptarum iniuriarum, & Augustinus Epist. 3. ad
Marcellinum, omnes gentes bene morata S magnanimitati tribuisse notat, iniurias non meminisse. Est
in hanc sententiam symbolum L. Domitii 'Aureliani: ἱμο maior ea placabilior. Clas . prima sy mb. Im
3. Iniurias contemnere, nobilissmum mictoriae genus est. J Carolus Scribanius in Politico-Christiano, lib. s. cap.r .&ex illo Hieremias Drex elius signo Praedestinationis'. g. v. Ratio, quia isto pta iandi genere, qui iniuriam intulit luculentissimam saepe
plagam reportat: maius enim a contemptu conuitium, quam a ferro conuitiatori rependitur. Sumptum videtur ex illo Senecae : Magnanimi es iniurias diicere, lib.4. de Ira cap. ue a. Vbi addit : ultionis contumeliosissimum genus est, non cile visum di oprium, ex quo peteretur vitio; Multi leues iniurias altius demisere, dum vindicarunt, ille magnus dc nostbilis est, qui .more magnae ser& latratus minorum canum securus exaudit. Eodem pertinet illud Lip sanum i Optimum c.Urantia prasidium est: non curare. Contra vero vindicare se, non est actus sortitudinis. sed abiectionis & timiditatis, ut bene notat Ambrosius lib. i. Ossi c. cap. 36. Videndum nihilominus est, videbitus charitatis ordo seruetur; & ne veterem languide serendo iniuriam inuites nouam.
Fulentissima 'iniuria est Mincere patiendo. S.
837쪽
gro De Aue,sis Entium creatorum generibus. Chrysostomus hom. 8 s. in Matthaeu J Sic scopuli
fluctibus caesi facile ipsos dissoluunt: sic omnes San- . At praeclaro coronati praeconio trophaea praeclarastituerunt, hanc victo iam laboris expertem conse- cuti: Non enim inquit luctari te, antiaborare oportet ; Deus eas mires tibi conconsimi non manuum com
fertione; 'dpatientia vincas. Ratio est,quia iniuriam inserenti non modo luculenta, per patientiam plaga insertur , ut patet ex praecedente; sed saepenumero ipsa etiam hostilitas, oc omnis malitia superatur; vehat in persecutione socius, qui habebatur infestus. Itaque hoc pronuntiatum Christiano dignius est, quam praecedens: Contemptus enim saepe inordinationem adiunctam habet; at patientia opus pers ctum habet. s. Patientia mirorq genus es. J Sumitur ex saneta Chrysostomo in Psalm. 127. circa medium , ubi a Nan leue, inquit, marorium est, quod quii inter grauissimos dolores, qui ad iras oe bl 'bemiai prouocant, ita seqsum contineat, γ rcfrenet, Mi nec faciat, nec diacat aliquid homine Christiano indiguum. Et paulo post : Fer ergositi gener se animo qus acciduni: Me enim es tibi mariarium. Propterea sanctus Iob ma tyris laudem promeritus est, quod dolores & calamitates forti animo perpessus est.
s. Patientia mincit omnia. S. Augustinus ad fratres in Eremo. J Non enim, hostes modo iomnes &aduersarios vincit : sicut olim martyres Tyrannos vicerunt ,& eorum carnifices; sed eadem
vis. Gregorius perpendit 3. p. Pastoralis , admon. ao. qui alios vincebat, vincit seipsum atque dEstais perpessionibus , ac animi perturbationibus
triumphat. Quamobrem dixit Sapiens. Prou. I 6. 32.
Nelior es patiens miro forti, squi dominatur animo
838쪽
Pars quinta. Titulus XXIX. sit
suo , expugnatore urbium es Pulchre id Seneca Epistola. ii 3. declarat Exemplo Magni Alexandri, qui icum victor estet tot legum, ac populorum, irae tristitiaeque succubuit. Id enim egerat, ut omnia potius haberet in potestate quam affectus,ignarus quod imperare sibi maximum imperium sit. 7. Patientia vincit non colluctando, se usserendo. Sumitur ex eodem August. serna. 32. citato. J Vbi per Apostropheta : O paticntia , ait, tu min cis omnia aduersa, non colluctanaeo , sed 'frendo , non murmurando ,Ρd gratias agendo: Si quidem hac sufferentia labores fiunt tolerabiles, & dolores minus hominem premunt, sicut c contra impatientia omnia facit grauiora & molestiora, & causa est, cur etiam sint
prolixiora ; ita Deu. poena protrahit, quemadmodum psia culpa dilatatur. Quam ob causam dolor, in inferno & intolerabilis,& aeternus est, eo quod damnatus,qui illum sustinet sitim patientissimus. Caeterum hanc patientiae victoriam fusilis deducit Bellarminus
concione 6. de tribulatiore parte t. quem vide. 8. Impatiens dum pati repugnat, non se liberat a malis ted ea facit grauiora. S. August. lib. de bono patientiae c. a. J In quem sensum Sapiens. Prouerb. Ista
sui impatieni est , inquit ius mei damna. Ratio perspicua fit ex dictis. Nam & a suis affectibus inordinacis, ac perimbationibus animi, veluti mancipium, victus trahitur,& conscientiam suam laedit accolsuum tanquam acerbum & turbatissimum mare inquietum reddit ; unde plurinam deinceps pullulant misieriae. Plura de Impatientia videri possimi Titulo
839쪽
De Constantia perses erantia. r. VO melplacuit amplius di licere non potest. Est haec regul. i. Iuris in 6.J Quς locum pr 'cipue habet in iis, quae scienter placent, cum ppila uia cognitione omnium circumstantiarum; nςc de inceps in circumstantijs accidit mutatio, & quae nihilominus talia fiant. vcnon improbentur ab animo, nec certa de iis sit facultas resiliendi: alioquia. A. Constantia alienum non e ,seruire tempori. 4 videlicet quantum salua honestate Chistiana fieri potest. Nam & bonus gladiator in arena consilium capit. Et ratio est ; quia in omni materia indifferente, ubi nulla est obligatio, licitum est mu ate propo situm, & relinquere suuna exercitium dummodo id non sat inordinata passione, ut notat Lessius de so titudine, cap. 2. dub. 6. n. 9. & Nauarchus ad vel torum vicissitudinem saepe sinus obliquat, mutari
. consilia ac sententia ad Asip. salutem flecti possunt ut inquit M. Tul. oratione pro Plancio. Est in hanc, selitentiam symbolum Philippi tertij Imperatoris :Satius es recur cre quam male currere. Symb. Imper. classe s. n. 2 . - .
n Elps malam segetem serendum es. J Monet Epedicto Seneca, constanter insistendum ess inccretis oretribus , ac licet minus ex voto succeunt , saepius' tentanda; Futurum enim, ut iterum iterumque periclitanti elicius aliquanta cedat. . pulchrorum etiam autμmnus pulcher es. J Di-
ctum hoc quadrat in aduersis etiam , tristibusque --
840쪽
Pars quinta. Intulus x IN. 613
bus sibi similes manent, & non simul ac cadit pruinar,
animo ac vultu considunt. Item in eos, qui belle serunt aetatem, oc senio accedente , vigorem membrorum ac formam retinent. Vnde non male Brabantis hoc dictum accommodabitur: Gens enim adeo hilaris natura ac humana est; vix ut gradem tristemque senectutem sentire videatur.
S. Nemo potes res insabiles amare, O ipse Rabili permanere. J Sumitur ex M. Gregorio lib. 2. M aliueap. 3. intelligiturque de amore nimio in res caducas& instabiles. Quisquis enim huiusmodi affectui ob noxius est, immutatas permati erc,& constantiarn in virtute habere non potest: Rebus si quidem terreni immutatis, 1 cesse est,& ipsum cu eis mutare. Vnde si nimirum fortunae bona, honorem aut delitias ames non es illis superior, sed in serior: ac proinde etiam allis mutatis tu mutaberis. Contra veCo magnam firmitatem & immutabilem obtinebis si te supra omnia creata, prospera & aduersia sustuleris, Deoque Ioli, qui nec mutatur, nec mutari potest , arcte toconiunxeris : Insum enim sait Sapiens Proper b. ra. non contristabit, quidquid ei acciderit: quin potius , quasi
leo considensabsque terrore erit creaturarum. Ibi d. c. 27.
Etiam dicere tibi cum Apostolo licebit Rom. is. 3 s.
Quis nos separabit acharitate, tribulatis, an angustia λan fames, an nuditas , an periculum, an persecutio, an gladius ζ cerius enim fum, quia neque mors,neque lita neque Angeli, nequeprincipatus, Neque mirtutes neque Uantia, neqNe futura, neque sortitudo, neque at tu doneque profundum, neque ci eatura aliqua poterit nos lie