장음표시 사용
401쪽
phetas suos ad populum , quod tradat eum pro peccatis suis. 9. Et quoniam sciunt se ossendisse Deum
suum filii Isiael, tremor tuus superit Sest. li
Io. Insuper etiam sames invasit eos, scabari- dum Deum suum, per triduum riditate aquae iam inter mortuos computantur .l 7. dc exibat noctibus in vallem Bethuliae , M. Imique hoc ordinant, ut interficiant di bapti Zabat se in fonte aquae. copia nocte di ante lucem egrediendi sora
ad orationem, & deprecandi Dominum. 6. Et praecepit cubiculariis suis , ut se uti placeret illi, exiret & introiret ad adorantpecora sua, & bibant sanguinem eorum: is a. 8e sancta Domini Dei sui, quae praecepit Deus non contingi, in frumento, vino, Soleo, haec cogitaverunt impendere , di vo-llunt consumere quae nec manibus deberent contingeret ergo quoniam haec faciunt, ccr-ltaim est quod in perditionem dabuntur. Is . Guod ego ancilla tua cognoscens, sugi ab illis, de misit me Dominus haee ipsi
nuntiare tibi LIq. Ego enim ancilla tua Deum colo , tia in nunc apud te: de exiet ancilla tua , de orabo Deum ,
Iy. & dicet mihi quando eis reddat peccatum suum, de veniens nuntiabo tibi, ita ut ego adducam te per mediam Ierusalem l .abebis populum Israel , silc ut faves, quibus non est pastor, de non latra
Dit vel unus canis contra Ie r
6. quoniam liac mihi dicta sunt peae pro videntiam Dei. 17. Et quoniam iratus est illis Deus, haec ipsa inissa sum nuntiare tibi.
I 8. Placuerunt autem omnia verba haec
coram Holoferne, oc coram pueris elus, Nimirabantur sapientiam eius, & dicebant alter ad alterum ri 9. Non est talis mulier super terram in aspe-lctu, in pulcli ritudine, &in sensu verborua .lχo. Et dixit ad illam Holofernes: Bene se- cit Deus, qui misit te ante populum des illum. tu in manibus nostris reti. & quoniam bona est promissio,tua, si secerit mihi line Deus tuus, erit & inus meus, de tu in domo Nabuchodonosor magna eris , di
nomen tuum nominabitur in universa terra.
liud tb in Leum tbesaurorum Η Afernir intre ducta , 1acultatem propriis vestendiciis , nocteque ad oratioram egrediendi :quarto orem die in convivium Inducta e ram in erra Pomedit is, bibit qui e usi concupiscentia ardens , vehimenter inebriatur.
t. m me jussit eam introire ubi repositi . . Erant thesauri esus , de jtissit illi emanere eam, de constituit quid daretur illi de convivio suo. a. Cui respondit Iudith,&dixit: Nunc non
potero manducare ex his, quae mihi praecinis tribui, ne veniat super me ossensio: ex liis
autem, quae mihi detuli, manducabo. 3. Cui Holofernes ait : Si defecerint tibi ista, quae tecum detulisti, quid faciemus tibi γ4. Et dixit Iudith: Vivit anima tua domine meus, quoniam non expenaci omnia haec ancilla tua, donec satiat Deus in manu mea haec, quae cogitavi e Et induxerunt illam se vi ejus in tabernaculum, quod praeceperat. s. Et petiit dum introiret , ut daretur ei si ut ascendebat , Otilat Dominum Deum Israe I, ut dirigeret via in eaus ad liberationem populi sui . s. Et introiens , munda manebat in tabern Mulo , usque dum acciperet escam suam in vespere . Io. Et factum est, in quarto die Holofernes secit coenam servis suis, 3e dixit ad Vaga oeunuchum sui im: Vade, suade Hebraeam illam ut sponte consentiat habitare mecum Foedum est enim apud Assyrios , si semina irrideat virum agendo ut immunis
2. Tunc introivit Vagaci ad Iudith , de
dixit : Non vereatur bona puella introire ad dominum meum, ut honorificetur ante faciem ejus, ut manducet cum eo , Ie bibat vinum iri jucunditate .is. Cui Iudith respontait: Quae ego sum,
ut contra dicam domino meo a 4. Omne quod erit ante oculas ejus bonum de optimum saciam. Quidquid autem illi placuerit, hoc mihi erit: optimum omnibus diebuς vitae meae I s. Et surrexit , 5e ornavit se vestimento suo, Ae ingressa stetit ante faciem ejus
I 6. Cor autem Holofernis contutam est terat enim ardens in concupiscentia eIus . 17. Et dixit ad eam Holofernes r Bine nunc, Je accumbe in au unditate, quoniam inve nisti gratiam coram me.
18. Et dixit Iudith: Bibam domine, quoniam magnis cata est anima mea hodie prae omnibus diebus mei . I9. Et accepit , de manducavit , & bibiti coram ipso ea, quae paraverat illi ancilla ejus 1 e. Et iucundus factus est Holofernes ad eam, bibitque vinum multum nimis, quantum nunquam biberat in vita sua.
judub facta ad Deum oratione pr. idie caput ebrii Holofernis: quia ad concives Belbutiae
esserens , eos ad gratiarum actior in horta. tur r ipsa vera ab omnibur benedic tur ,
Aobior vis Luseferris capite obstupescit . t. T T T autem sero tactum est , festinave - . runt servi illius ad hospitia sua, doconclusit Vagao ostia cubiculi, & abiit.
2. Erant autem omnes satigati a vino tr. Eratque Iudith soIa in cubiculo . q. Porro Holofernes jacebat in lecto, nimia ebitetate sopitus. s. Dixitque Jiulith pueIIae suae , ut staret
oris ante cubiculum, dc observaret. 6. Stetitque Iudith ante lectum, orans cum
lacrymis, 3c labiorum motu in silentio, 7. dicens r Consum a me Domine Deu Israel, de respite in hac hora ad opera ma-lnuum mearum, ut, sicut promisisti, Ierusalem
402쪽
lem civitatem tuam erigast & iam, quod dens per te posse fieri cogitavi, perficiam . S. Et cum haec dixisset , accessit ad columnam , quae erat ad caput lectuli ejus , dc pugionem ejus , qui in ea ligatus pendebat, exolvit . 9. Cumque evaginasset illum , apprehcndit comam capitis esus , dc ait : Conlirma me Domine Deus in liac hora. Io. Et percussit bis in cervicem ejus, & a thidit caput mus, Ze abstulit conopoeum elusa columnis, de evolvit corpus ejus truncum .
ra. Et post pusillum exivit , 3e tradidit caput Holofernis ancillae suae, de justit ut
mitteret illud in ram suam. I 2. Et exierunt duae, secundum consuetudine in suam , quasi ad orationem, de trant: erant castra, de pyrantes vallem, venerunt ad portam civitatis.
Et dixit Iudith a longe custodibus murorum : Aperite prirtas, quoniam nobiscum est Deus, qui fecit virtutem in Israel. et 4. Et factum est, elina audissent viri vocem
Ct is, Vocaverunt presbyteros civitat. s. I . Et concurret iam ad eam Omnes, a minimo usque ad maximum t quoniam sperabant eam iam non esse venturam. I 6. Et accendentes luminaria congyraverunt cIrca eam univerti : illa autem ascendens in eminentiorem locum , iussit fieri silentium. Chimque omnes tacuissent. 17. dixit Judsth: Laudate Dominum Deum nostrum, qui non deseruit s rames in sedi I 8. 8c in me ancilla sua adimplevit misericordiam suam , quam promisit domui l Drael r Ec interfecit in manu mea hostem populi sui hac nocte . I9. Et proferens de pera caput Holose nis , ostendit it Iis, dicens: Ecce caput H lofernis principis militiae Assyriorum , delecce conopcnuin illius , in quo recumbetat in ebrietate sua , ubi per manum seminae percustis it Ium Dominus Deus noster. o. Vivit autem ipse Dominus, quoniam custodivit me Angelus ejus & hinc euntem , dc ibi commorantem , dc inde huc
revertentem , de non permisit me Dominus an Ollans suam coinquinari , sed sine pollutione peccati revocavit me vobis g u- dentem in victoria sua, in Evasione mea Idc in liberatione vestra.
ai. li Confitemini illi omnes , quonian bonus , quoniam in saeculum misericordia
Σ1. Universi autem adorantes Dominum , dixerunt ad eam: Benedixit te Dominus in virtute sua, quia per te ad nihil inra redegis inimicos nostros . 23. Porro Urias princeps populi Israel , dixit ad eam 1 Mnedicta ec tu silia a D mino Deo excelso prae omnibus mulieribus
1 . Benedictus Dominus, qui creavit coelum dc terram , qui te direxit in vulneraeapitis principis inimicorum nostrorum cas. quia i odie nomen tuum ita magnificavit, ut non reced.at Iaus tua de ore hinminum, qui memores fuerint virtutis D mini in aeternum, pro quibus non pepercisti animae tuae propter angustias de tribulationem generis tui, sed subvenisti ruinae ante cons ctum Dei nostri . 26. Et vixit omnis populus: Fiat, fiat. 27. Porro Achior vocatus venit, 3e dixit ei Iudith: Deus Israel, cui tu restimonium dedisti quod ulciscatur se de inimicis sui , ipse caput Omnium in eredulorum incidit liae
nocte in manu mea.' 28. Et ut probes quia ita est, ecce caput Holofernis, qui in contemptu superbiae suae Deum Israel contempse, & tibi interitum minabatur, dicens r Cum captus fuerit populus Israel, gladio perforari praecipiam la
ap. Videns autem Acta or caput Holofernis , angustiatus prae pavore, cecidit in saetem suam super terram, Sc aestitavit anima eius.
3o. Postea vero quam resumptra spiritu recreatus est , procidit ad pedes ejus , de adoravit eam, Ac dixit 13r. Benedicta tu a Deo tuo in omni tabernaculo Jacob, quoniam in omni gente, quae audierit nomen tuum , magnifieabitur super te, Deus Israel.
403쪽
m renem excitantes , moramranque inve--nses, verumenti timore concutiuntur.
. Id Ixit autem Iudith ad omnem po
Assyrioriam, sciderimi omnes vestimenta sua di intolerabilis timor Ac tremor cecidit superi eos, & turbati sunt animi eoium valde.
18. Et factus est clamor incomparabilis lin medio castrorum eorum.
hium: Audite me fratres, suspenditet eaput hoc super muros nostros et , a. Et erit, eum exierit Sol , accipiat unusquisque arma sua, & exite cum imp tu, non ut descendatis deorsum ; sed quasi impetum laetentes.
I. Tunc exploratores necesse erit ut sugiant ad principem suum excitandum ad pugnam. . Cumque duces eorum cucurrerint ad tabernaculum Holofernis , dc invenerint eum truncum in suo sanguine volutatum deeidet super eos timor. s. Cumque cognoveritis suetere eos , ite post illos seeuri , quoniam dominus conteret eos sub p ibus vestris. 6. Tunc Aenior videns virtutem , quam est in Israel, relicto gentilitatis ritu ,
eredidir Deo, & circumcidit carnem prae-lsugam ibant praecipites :putii sui, de appositus est ad populum IcAssyrii persequentes Hebraeos , omnibvr relictis fugiunt ; at illi spoliis eoductis , plurimum ditati sunt: Iuditis autem a pomisce'populo Kenedicitar ; quae miseris , pr pria fuerant, styi traduntur.
ael, dc omnis successio generis e)us usque in hodiemum diem . 7. Mox autem ut ortus est dies , suspenderunt super muros caput Holofernis , ac-eeptinue unusquisque vir arma sua , digrem sum cum grandi strepitu de ululatu . 8. Quod videntes exploratores , ad taber-jnaculum Holofernis cucurrerunt. s. Porro hi, qui in tabernaculo erant , venlames, & ante ingressum cubiculi perstrepentes , excitandi gratia, inquietudinem arte moliebantur, ut non ab excitantibus , sed a sonantibus Holosemes evigilatet. Io. Nullus enim audebat cubiculum virtutis Assyriorum pulsando aut intrando
aperire. ri. Sed cum venissent ejus duces ac tribuni , 5e universi majores exercitus regis Assyriorum , dixerunt cubieuIariis Ιχ. Intrate , 3c excitate illum , quoniam egressi mures de cavernis suis , ausi sunt provocare nos ad praelium . 13. Tunc ingressius Vagaci cubiculum e-yas, stetit ante cortinam, & plausum fecit manibus suis: suspicabatur enim illum cum Iudith dormire .r4. Se3 eum nullum motum heentis sensu aurium caperet , accessit proximans ad eomnam , & elevaris eam , vidensque cadaver absque capite Holofernis in suo sanguine tabefactum jacere super terram , e clamavit voce magna cum fletu , & seidit vestimenta sua . I x. Et ingressus tabernaculum Tudith , non invenit eam, & exdiit sorax aa populum , is. & dixit: Una mulier Hebraea seeit confusionem in domo regis Nabuchodonosor, ecce enim Holofernes jacet in terra , Ac caput eius non est in illo .i . Quod cum audistini principes virtutis I. Umque omnis exercitus deeoIlatum a Holofernem audisset , fugit mens &consilium ab eis, di solo tremore de metu agitati, fugae praesidium sumunt,
a. ita ut nullus loqueretur cum proximo
suo, sed inclinato capite, relictis omnibus .
evadere festinabant Hebraeos, quos armatos super se venire audiebant , fugientes per vias camporum de semitas Ilium . 3. Videntes itaque filii Israci fugientes secuti sunt illos. Descenderitruque clangen tes tubis, de ululantes post ipsos.
4. Et quoniam Assyrii non adunati , irfilii autem Israel uno agmine persequentes , debilitabant
omnes, quos invenire potuissent. . Misit itaque Odias nuntios per omnes civitates Se regiones Israel. 6. Omnis itaque regio, omnisque urbs ele, tam juventutem armatam milit post eos, dc persecuti sunt eos in ore gladii, quousque per venirent ad extremitatem finium suorum.
7. Reliqui autem , qui erant ici Bethulia digresti sunt castra Assyriorum , ic praedam , quam fugientes Assyrii reliquerant abstulerunt, ec onustati sunt valde. 8. Hi vero , qui victores reversi sunt ad
Bethuliam, omnia quae erant illorum attulerunt secum , ita ut non esset numerus in Pe coribus, dc aumentis, & universis mobilibu eorum, ut a minimo usque ad maximum omnes divites fierent de praedationibus eorum.
9. Ioachim autem summus ponti lex del Jerusalem venit in Bethiesiam cum univeisis presbyteris suis, ut videret Iudith. Io. Quae cum exissit ad illum , benedi
lxerunt eain omnes una voce , dicentes
4 u gloria Ierusalem, tu laetitia IsraeI, tu honorificentia populi nostri. Ir. quia secisti viriliter , & eonfortatum
est eor tuum , eb quod castitatem amaveris, de post virum tuum , alterum nescietur ideo dc manus Domini consortavit te, de ideo eris benedicta in aeternuin .rae. Et dixit omnis populus: I iat , fiat II. Per dies autem iri via , vix collecta sunt spolia Assyriorum a populo Israel. 4. Porro autem universa , quae Holofernis peculiaria fuisse probata sunt, dederuiri Iudith in auro, dc argento , de vestibus ac gemmis, dc omni supellectili, de tradita sunt omnia illi a populo .rs. Et omnes populi gaudebant cum mulieribus, de virginibus, 3c juvenibus , in organis 3c citharis. C Α-
404쪽
r7. Tibi serviat omnis creatura tua : ll-e--
CAPUT XVI. quia dixisti, Zc facta sunt: misisti spiritum
tuum, & creata sunt, & non est qui resi- elidum Do b ob victoriam e venit populus stat voci tuae . intel-Je uolem bHeausta eum gratiaram acti I8. Montes a fundamentis movebuntur giz... nibus oblaturus : tandemquι Judito plana cum aquis : PetrR , sicut cera, liquescent dierum misitur ; Hos b us victoria lante faciem tuam . perpetua asis Iu os in numero sanctoram I9. Qui autem timent te , magni erunti 'M nec sierum celebratur. apud te per omnia. 'is3. ao. Vae genti insurgenti super genus i. ' 'Unc cantavit eanticum hoc Domi- meum: Dominus enim omnipotens vindica-letis: I;
α no Iudith, dicens: bit in eis, in die iudicii vilitabis illos.
a. incipite Domino in tympanis, cantate a I. Dabit enim ignem , & vermes in Domino in cymbalta, modulamini illi psal-cames eorum , ut urantur , & sentiant mum novum, exaltate, dc invocate nomentusque in sempiternum .e;us . 22. Et factum est post haec, omnis popu-li. 3. Dominus conterens bella , Dominustius post victoriam venit in Ierusalem ado- nomen est illi . rare Dominum: dc mox ut purifieati sunt, 4. ini posuit castra sua in medio populitobtulerunt omnes liolocausta, de vota , e sui, ut eriperet nos de manu omnium inb repromissiones suas :micorum nostrorum . a I. lyorro Iudith , universa vasa bellis. Venit Atar ex montibus ab Aquilone ea Holofernis , quae dedit illi popuIus , in multitudine sortitudinis suae: cu;us mul-l& cono um , quod ipsa sustulerat de titudo obturavit torrentes.& equi eorumdcubili ipsius , obtulit in anathema cibi
6. Dixit se incensurum fines meos , & 24. Erat aurem populus jucundus securi- iuvenes meos occisurum gladio , infantes dum faciem sanctorum , per tres menses meos dare in praedam , & virgines in ca-lgaudium hujus victoriae celebratum est cum ivitatem . Iudith . 7. Dominus autem omnipotens nocuit 27. Post dies autem illos unusquisque re- eum , dc tradidit eum in manus seminae ,idit in domum suam , & Iudith magna ει-& confodit eum. cta est in Bethulia, ex praclarior erat uni-8. Non enim cecidit potens eorum a ju-lversae terrae Israel. l venibus, nee filii Titan percusserunt eum, 26. Erat etiam virtuti castitas adjuncta , t nec excelsi gigantes opposuerunt se illi , ita ut non cognosceret virum omnibus diel sed Iudith filia Merari in specie faciei suaetbus vitae suae , ex quo defunctus est Ma- dissiavit eum . nalles vir eius .l 9. Exuit enim se vestimento viduitatis , 27. Erat autem diebus sestis procedens & induit se vestimento laetitiae in exulta. cum magna gloria . tione filiorum Israel . 28. ' Mansit autem in domo viri sui Io. Unxit faciem suam unguento, & GI- annos centum quinque, & dimisi Abram ligavit cincinnos suos mitra , accepit st liuam liberam , & deiuncta est ac sepultad --ihisalam novam ad decipiendum illum . cum viro suo in Bethulia . -- πII. Sandalia eJus rapuerunt oculos eius , 29. Luxitque illam omnis populus die-w. - . pulchritudo eous captivam fecit animalalbus septem . ejus, amputavit pugione cervicem ejus. 3 o. in ocimi autem spatio vitae ejus non is, i 22 Horruerunt Persae ' constantiam ejus ,lsuit qui perturbaret Israel, post mortem& Medi audaciam e)us. ejus annis multis. ululaverunt castra Assyriorum , II. tries autem victoriae hujus sestivitatis, iii scare- quando apparuerunt humiles mei, arescen- ab Hebraeis in numero sanctorum dierumitis . accipitur, Zc colitur a Judaeis ex illo tem-ii I . Filii puellarum compunxerunt eos , pore usque in praesenoem diem. '& sicut pueros fugientes occiderunt eos:
ux r . , patri spat om ibi deseries, non illud quo mist lippi Hetexiperierunt In Praeuo a facie Domini tam debellatum Holafernein sumtiira tute , quod quamvix illis conceda-lυ Φαλδ. . tur qui ad Xerxis aut altei ius Periatum re is te inpiata hane hil - ἔπι- , - . reserunt i tantum aberit ut id illi aveat , ut etiam multum Ismarido 1 . Hymnum Cantemus inmino , nym-lad, essetis . Fremm vix simile vero sit Polarum aevo i mulieres dnum novum cantemus Deo nostro . o. perdiisisse et c.,d inde tamen emeeretur tur illua ae Icum aetatis Iam valde maturae luisse Iudith necesse fit, quam o H , .H,bulis, LO. Aconax Uomine magnus es tu , dclio enem adiit illudque facinus permetavit , quod junimi muliercu-- β praeclarus in virtute tua , de ciuem superare , ratis vix sua ore. Mulio certe a mimiori taculo, Sa-
405쪽
ASsυERI, ut ΑRTAxERx Is πω n, piaritus principibur exumane fuisse, ne-- arescit. suis ratem fit issi de quo nune agitur; abi aliter sentiunt. Nos eum Darium Hystaspis staina esse arbitramur , nee eam obtoriam riteri superioxum aut posteriorem regum a1criba saviis posse draeimus. P Ri Mo Mardochaeus Ubrrae avunculus, ipsa teste scriptura mb. 2. 6. 23. 2 translatus fuera a Nabueb nosore ma no , una eum Iechonia rege . Itaque eum abnae translatione, quae ian. -ndi 34oy. facta et , ad huius Darii fide Asueri r 2. qui estinianae 3 94. quo Aman de per indis Iudis eo sitium iniit, anni Jam 89. o luxerint . vitam ΜMichaei long iatra producere prorsur absurdum est . exceptione, plane reges omnes Dario posterines excludώntur. Nam qui loca seripturae supra citata in alium sensum vocant, a vera mibi Merrare videntur: eum neque id ulla firment certa ratione is, Da loea quae ad mentem suam flabicienaeam adducunt , minus similia sint; atque adeo , id quod volunt est Hot min/mὶ . SECυNDo. Cum bane Artaxerxem sue Assuerum Persarum regem fuisse pateat Meeap. ultim. iis notis describitur in bac tota bistoria , quae in nullum alium antegressorumi regiam radant. Dicitur enim regnasse ab India usque ad A thiopiam. Et AEthiopiam nuι-dem primus aequisierat Cambyses: at Indiam nullus ante Darium subegerat. Adde quia huic Assuero anni plures quam 12. signentur a scriptura, eum Cambyses, ne octo quidem imp
ria annos impleverit , rese Heroaeoto .
TERTIO. MIerit sacer contextus , Susan eaput regni Asuero fuisse, is in ea solium regni evm habui D ; quia avr1- in Ane Darium convenit , a quo urbem Susan conH-tavi fusis refert Plinius est novam omnino factam , is rgiarum aemum magnificentia amplificatam, ut narrat Elisurus; in qua etiam reconditos asservatos ipsius t 6 auros fui; se ais Herotaus.
au ARTO, Refert scriptura Assuerum adamasse Estheram tiam Edissam sive Hadassam
quoque nominat prae omnibur aliis virmnibus, is diadema rum imposuisse in capιte e M . Ninras vera n oritus Da tum hune, uretinem quamdam ex uxoribus maxime adamasse, fusque is ginem ex auro factaeo compactam babuisse, qua bella inter se congruunt; quammis A ιrsonam, corrupto forte nomine , eam appetist . OUINTO. Asuerus illa , eadem a Me t ante seriptura s isse. cap. Io. cunctas insulas magis sibi sedit tributarias: As raucydide auctore , Daritis iste insulas , Hoen, eum classe subegit τ eisque , ut refert Plato in Menerana ,.dominatus est . Id vero nee ad Xerxis bufius fini rem'a referri potes , qui ex Graecia jugatus ante annum regni Ri 2M eas insulas amiserat ; quibus post annos regni Ia. Asuerum illam nostrum ἐν dominatum esse , is tributum imposuisse , seripturist fio Oint ; nec item ad Hium ρο- steriretiis regum , quorum nullus bas 3 Has , fi parvam C Omearem is Cyprum exeipias sibi subjectas babuit, ut emstat ex Axta ei ae pacis formulia apsa Xe---tem , HAIen. 3. SEx To . Darius ista primur gentibus tributa posuisse dicitur ab ethnieis nactor bus, . d c, id est caupo institor iuctus est , ut narrat Hrrodotur . eum sub oro ἐν Cambyse nibia asiae simile visum est , sed tantum minera aserrisurient SEPTrmo. Vae Bb. Esae AE cap. I. dicuntur, im a Josepia esia, narrantur Αntio. I. I r. c. q. de amphtudine impreti butius Darai, is de magna illa Cinna quam ex-kuit praesectis qui sub illo erant ab India usque ad AEthiopiam, centum viginti septem
provinciis, ita cum iis eo ruunt, quae Ne G Assureo duuntur , ut unum e mamque regem esse vix sibilandi Aeum relinquant . OCTAUO. Cum Artaxerxes illa d eae infra east. 23. vres. Σ. se universum orbem subiecisse suae ditioni, non a maioribus accepise: id vix alii cuiquam Persarum regum , quam Cyro aut Da is convenire inrnifestam est . Non avium Cyra , ob eausas at aras .
N ouo inuique . suis capite est. brius Idri vers. I 6. narratur de Assuem hoc , qui remstit benesia Dei Urael trassitum sibi suisque decoribus ἐν renservatum imper
anrnia convenιι cum voto quod Dro caeli nunc vis Darius in aspis, in He qua re umaccepit. I. Esdrae q. v. 4 I. , seq. se nrmpe instauraturum templum: quod etiam coormat IUυbus, is a mussim quadras eum edicto eiusim Darii, I. Esdrae 6.MΑNis EsTu M ITAQUE ni fiator , nulli nee priorum , nee posteriorum regum, magi/quam Dario 'sta pis convenire quae huic Assuero a sacra scriptura assignantur . His ergo ἀγligenter expensis , credimus non solum Mae Assiierum esse nostrum Darium c quem, ut olim Cyeum, ita nune Devi ad regium rast gium , via Avulari ewxige υiitur, ut prpuri suo consuleret sed etiam Vastin reginam, Atostam Cyri filiam arbire
mur, Dam statim regnum adrptus duxit, at illud nou tam ad asenos transisse , quam is j tia samitia mansi se vitretur: unde etiam conjicere est, eum eodem quoque te cire, regio Assueri Attaxerxisque cognomina sibi assumite valuisse olim oro Camb que iam nudVta , quaa hoc commune esset regum Persarum, sicut illum Μeiarum, quorum utram que m so is p
406쪽
suin eo Atossa is Adama, sint maxime similia nomina: Derast nan multum abIudet a vera, qui in Herodoto con iciet turbara esse is Hula, ut Artynbna fit portui Vasthi p is eo ux, Atonaque pserior; Me illa quam Ad assam via Massam, atqu8 Estheratis inura appelZat. Quod vero ad it Herodotus, utramque Cyri fit se filiam, fario ex eo frictum esse potuit, quia cum odisset posteriorem ita niugem esse δε postero Cis c paret id infra, z. y. nominis Persis prorsus grati, Cyri potitii dicendum fuisse fit arbitratui. Glebratum autem videtur itava Asueri , fur Darii convivium, t quam Persas , es pi/
tionis ii tui, qua Mago interempto ranam Abi paror at, Uorter, ibi tandem factσι oner=ιοι, c ait Valer. Mox. 2 de mrdis sustulit: cum gloriam absolutae tune demum monareMae , b, decorem magnitudFris suae ves et innire i ut magnatum animos , ex eo forte rem/-los mitigaret, ac populum ae iaceret: dum interea regi. e uxoris regios animos genentu, fastilumis, arrogantiam evFertus est. Eodem autem 1ese tempore, qua boeeseruntur in Perside; Iuleis Jers mit, irigantibu , ei dei Darii eicto, instavrationem tempti .
ut ex annis ad librum Esdrae a criptis videro est. s, ut dicitur infra, 9.a .stra. q. ridet m; quod Graecus ibidem aeserte a firmat .
saero ad potentiae gloriae suae sentationem
splendidum celebrante conservium , regina Vasbi accesta menire recusat, ideoque repudiatur: OH sapientum eonpho eiactum proma gatur , ut uxores maritis viserant Mndirem.
gnavit ab India usque AEthi piam super centum viginti septem provincias: quando sedit in solio regni sui Susan civitas regni eius exordium t suit. Tertio igitur anno imperii sui ' secit grande convivium cunctis principibus, ct pueri, suis, sortissimis Persaruin, α Medorum inclytis, de piaesectis provinciarum coram se , 4. ut ostenderet divitias gloriae regni sui, ac magnitudinem , atque iactantiam noten-ziae suae, multo tempore, centum viael Iccide octoginta diebus. y. Cumque implerentur dies convivii , iinvitavit omnem populum , qui inventu
eii in Susan , a maximo usque ad minimum et de iussit septem diebus convivium praeparari in vestibulo horti, & nemoris
luod regio cultu di manu consitum erat. 6. Et pendebant ex omni parte tentoria
aerii coloris, ec carbasini ae hyacinthini ,
sustentata sunt bus byssinis , atque purpureis , qui eburneis circulis inserti erant , de columnis marmoreis fulciebantur . Lectuli quoque aurei dc argentei , sui r pa vimentum smaragdino , dc pario stratum lapide, dispositi erant e quod mira varieta te pictura decorabat. 7. Bibebam autem qui invitati erant , aureis poculis , dc aliis atque aliis vali,eibi inferebantur. Vinum quoque , ut ma gnificentia regia dignum erat , abundans , , praecipuum ponebatur. 8. Nec erat qui nolentes cogeret ad bibendum , sed sicut rex statuerat , p p nens mensis singulos de principibus suis , ut sumeret uni,squisque quod vestit. ς. Vasthi quoque regina secit convivium seminarum , in palatio, ubi rex Assumi,
o. Itaque die septimo , cum rex esset hilarior , de post nimiam potationem imeatuisset mero , praecepit Maumam , dc
Baratha , de Harbona , ac Bagatha , di Abgatha , de Zethar , dc Charchas , s
ptem eunuchis , qui in conspectu eius mi nistrabant , II. ut introducerent reginam Vasthi eo ram reste , posito super caput eius diade-'
perime cunctisset iam in 'lus adli: bere r.
407쪽
niste , ut ostenderet cunctu populis &Jadducant eas ad civitatem Susan, de eradantprineipibus pulchritudinem illius t erat eas in domum seminarum sub manu Egei enim pulchra valde , eunuchi, qui est praepositus &custos mulier 1. Quae renuit , & ad regis imperium ,trum regiarum: di accipiant mundum Diui quod per eunuchos mandaverat , veniretbrem, re cetera aiu usus necessaria. eontempsit . Unde iratus rex , ex nimio 4. Et quaecumque inter omnes oculis regis furore luccensus , placuerit, ipsa regnet pro Vasthi. Plaeuit ser-II. interrogavit sapientes , qui ex more n oregi: dcita, ut suggesserant, jumit fieri. regio semper ei aderant , & illorum facie- 1. Erat vir Iudaeus in Susan civitate, vo-bat cuncta consilio , scientium leges , ac cabulo Mardochaeus a filius Iair, filii Se-jura majorum : mei, filii Cis, de stirpe Iemini,
et . erant autem primi & proximi , G, qui translatus fuerat de Ierusalem eo Charsena , & Sethar , & Admatha , <empore, quo Iechoniam regem Iuda Na-ii .. mi. Tharsis , & Mares , di Marsana , & Ma-lb nodonosor rex Babylonis transtulerat, 'muchan , septem duces Persarum , atque 7. qui suit nutritius filiae fratris sui Edissae, .
Medorum, qui videbant faciem regis , Selquae altero nomine vocabatur Esther , &- ι primi post eum residere soliti erant utrumque parentem amiserat: pulchra nimis, 11. cui sententiae Vasthi regina subjace- & decora facie. Mortuisque patre esus ac maret , quae Assueri regis imperium, quod tre, Mardochaeus sibi eam adoptavit in filiam. per eunuchos mandaverat, sacere noluisset. 8. Cumque percrebuisset regis imperium ,lle minor 6. Responditque Mamuchan , audientel& juxta mandatum illius multae pulchrae rege , atque principibus et Non solum re-Ivirgines adducerentur Susan , ἐκ Egeo tra- i) hoe est gem Iafit regina Vasthi, sed di omnis p iderentur eunucho; Esther quoque inter ce-pulos , & principes , qui sunt in cuiviislteras puellas ei tradita est, ut ter valetur in i ., provinciis regis Amueri . numero seminarum. Luia z17. Egredietur enim sermo reginae ad om- 9. Quae placuit et , de invenit gratiam in Ie resol=nes mulieres, ut contemnant viros suos ,lconspectu illius. Et praecepit eunucho, ut& dicam e Rex Assuerus iussit ut regina celeraret mundum muliebrem, & traderet ei ii. sed si,
Vasthi intraret ad eum, & illa noluit. partes suas, & septem puellas speciosissimast παῖ ig. Atque hoc exemplo omnes princi-Jde domo regis, de tam ipsam, quam pedi Liqui diutia lpum coniuges I 'ersarum atque Medorum ,lsequas eius ornaret atque excoleret.
parvipendent imperia maritorum: unde re- Io. Quae noluit indicare ei populum Sc ρο- ζV. gis iusta est indignatio. triam suam r Mardochaeus enim r9. Si tibi placet , egrediatur edictum alet, ut de hac re omnino reticeret rsacie tua , & scribatur juxta Iegem Persa- rr. qui deambulabat quatidie ante vesti-rum atque Medorum, quam praeteriri illici-lbulum domus , in qua electae virgines ser-le o tum est, ut nequaquam ultra Vasthi ingre-lvabantur , curam agens salutis Esther , &- -- diatur ad repem , sed regnum illius , alte-lscire volens quid ei accideret. ra, melior est illa, accipiat. ra. Cum autem venisset tempus singularum Babyκης,2o. Et hoc in omne c quod latissimum est lper ordinem puellarum, ut intrarent ad re-
provinciarum tuarum divulgetur imperium,igem, expletis omnibus, quae ad cultum mu-3e cunctae uxoros tam majorum, quam mi-lIiebrem laertinebant, mensis duodecimus vernorum, deserant maritis suis honorem. tebatur: ita dumtaxat, ut sex mensibus oleo i- Abear. Placuit consilium eius regi , & prin-lungerentur myrrhino, di aliis sex quibusdam cipibus 1 secitque rex juxta consilium Ma-lpigmentis & aromatibus uterentur. alii. muchan , I Ingredientesque ad regem, quidquid po-Σr. & misit epistolas ad universas provin-istulassent ad ornatum pertinens, accipiebant, clas regni sui, ut quaeque gens audire & le-ὶ& ut eis placuerat, compositae de triclinio gere poterat, diversis linguis & litteris, eGiseminarum ad regis cubiculum transibant.1e viros principes ac maiores in domibus I . Et quae intraverat vespere, egrediebatur suis: dc hoc per cunctos populos divulgari .lmane, atque inde in secundas aedes deducebatur, quae sub manu Susagari eunuchi erant, CAPUT II. ciui concubinis regis praesidebat: nec habebat potestatem ad regem ulti a redeundi, nisi Prae ceterιs metiri ut A vero quotis, Tiberivoluisset rex, & eam venire iussit stet ex nomine. neptis occulta Μarriebaei Iudaei placens, re- I1. Evoluto autem tempore per ordinem ,
gina Leo rami facta es , celebrato nupti,um instabat dies, quo Esther filia Abihail fratris
magnifico convisis , ae datis muneribus. Por- Mardochaei, quam sibi adoptaverat in filiam, νὸ Μardochaeur ad ostium palatii manens , deberet intrare ad regem . Quae non quaesivit Eum bos regi liniantes prodit ; quod δε- muliebrem cultum , sed quaecumque voluitctum m doebaei, annalibus inscribitur. Egeus eunuchus custos virginum , haec ei ad ornatum dedit. Erat enim formosa val-r. TT Is ita gestis, postqua regis Assueri in-lde , & ineredibili pulchritudine , omnium
I dignatio deferbuerat, recordatus estJoeulis gratiosa & amabilis videbatur. Vasthi, & quae fecisset, vel quae passa esset: I6. Ducta est itaque ad cubiculum regis 2. dixeruntque pueri regis, ac ministri eius: Asiueri mense decimo, qui vocatur Tebeth,
Quaerantur regi puellae virgines ac speciosae, septimo ' anno regni eius. Anno M. 3. 3e mittantur qui conliderent per univer- IT. Et adamavit eam rex plus quam Omnes μω provincias puellas speciosas Et virgines: &lmulieres , habuitque gratiam de misericor- , ordiam
408쪽
diam coram eo sit per omnes mulieres , delius per omnes prurincias regni rari dispersim posuit diadema regni in capite ejus, secit-l& a se mutuo separatus , novis utens legi. ciue eam regnare in loco Vasti. bus&caeremoniis, insuper de is scitaeon-18. Et jussit convivium praeparari permagni-ltemnens . Et optime nosti quod nota expe fieum cunctis principibus, ta servis suis, proldi ac regno tuo ut insolescat per litantiam: eonjunctione & nuptiis Esther. Et dedit re- 9. Si tibi placet , decerne ut pereat, di quiem universis provinciis, ac dona largit idecem millia talentorum appendam areariti est juxta magni mi iam principalem. gam idae.19. Ciumque secundo quaererentur virgines Io. Tulit ergo rex annulum, quo utebatur 3e congregarentur , Mardochaeus manebat de manu sua, & dedit eum Aman filio Amaad januam regis: dathi de progenie Agag, licisti Iudaeorum,2o. necdum prodiderat Esther patriam , dc LI. dixitque ad eum : Argentum , quod populum suum, juxta mandatum eius . cois tu polliceris, tuum sit . De populo ag quid enim ille praecipiebat , observabat Est fieriiquod tibi placet. de ua cuneta iniebat, ut eo tempore solita r . vocatique sunt scribae regis mense pri erat, quo eam parvulam nutriebat. MO Nisan , tertiadecima die eiusdem men. 2I. Eo igitur tempore , quo Mardochaeus sis : dc scriptiun est , ut iusserat Aman, ad ad regis januam morabatur , irati sunt Ba- Omnes satrapas regis , dc judices provineta. gax n, de Thares duo eunuchi regis, ' qui rum , diversarumque gentium , ut quaeque
ianitores erant , dc in primo palatii liminelgens legere poterat, dc audire pro varietate praesidebant r volueruntque insurgere in re- linguarum, ex nomine regis Assiieri: dc lit. gem, At occidere eum. terae signatae ipsius annulo, 11. God Mardochaeum non Iatuit, statim- 13. ni ita sunt per cursores regis ad uni. que nuntiavit retinae Esther: dc illa regi exrversas provincias, ut occiderent atque dele- nomine Mardochaei, qui ad se rem detulerat .lrent omnes Iudaeos , a puero usque ad se-13. aestum est , dc inventum e dc ap nem, eamulos, dc mulieres, uno die, hoc pensus est uterquo eorum in patibulo. Maia est tertiodecimo mensis duodecimi, qui vo
ει a. universas incias tittera gnatas, ut tertiodecims dis nMn-
haeum mittere manus suas r audierat eniminuchi, nuntiaveruntque ei. od audiens suod esset gentis Iudaeae t magisque voluit constemata est: dc vestem misit, ut ablato ,mnem Iudaeorum, qui erant in regno AOlsacco induerent eum: quam accipere noluit. heri, perdere nationem. s. Accitoque Athach eunucho, quem Rex
T. Mense primo c eujus vocabulum est Ni-lministrum ei dederat, praecepit ei ut iret ad an anno duodecimot regni Assueri, missaIMardocta inc disceret ab eo cur hoc fareret. st sors in urnam, quae Hebraice dicitur phur, 6. Egressusque Athach, ivit ad Mardocliaeum oram Aman, quo die Aequo mense gens stantem in platea civitatis, ante ostium palatii: udaeorum deberet interfici: de exivit mem 7. qui indicavi z e Omnia, quae acciderant, is duodecimus, qui vocatur Adar. quomodo Auran promiuuet, ut in the ros 8. Dixitque Aman reo Assumo: Est popu- regis pro Iudaeorum nece inferret rgentum. Bb Exe
409쪽
8. Exemplar quoque edicti, quod per debat in Susan, dedit et , ut reginae ollende-
t, & moneret eam, ut intraret ad regem , & deprecaretur eum pro populo suo. p. Regressus Athacn , nuntiavit Esther omnia, quae Mardochaeus, dixerat. ro. Quae respondit ei, & jussit ut dieeret Mardochaeo: II. omnes servi regis, de cunctae, quae subditione ejus sunt, norunt provinciae, quod
sive vir, sive mulier, non vocatus, interius atrium regis intraverit, absque ulla cunstatione statim interficiatur: nisi sortὰ rex auream virgam ad eum tetenderit pro signo cie- mentiae, at oue ita possit vivere. Ego igitur quomodo ad regem intrare potero, quae triginta jam diebus non sum vocata ad eum λx1. Quod eum audisset Mardochaeus, II. rursum mandavit Esther, dieres: Ne putes, quod animam tu ain tantum liberes,
quia in domo regis es prae cunctis Iudaeis: lx 4. si enim nunc silueris, per aliam occasonem liberabuntur Iudaei: & tu, & domus patris tui peribitis. Et quis novit, utrum idcirco ad regnum veneris, ut in tali tempore parareris i s. Rursumque Esther haee Mardochaeo verba mandavit. 16. Uade , & congrega omnes Iudaeos , quos in Susan repereris, de orate pro me. Non comedatis, Ac non bibatis tribus diebus, & tribus noctibus: &ego cum ancillis
meis similiter jejunabo , de tunc ingrediar
ad regem, contra Iegem faciens, non voc ta, tradensque me morti, & periculo.
i 7. Ivit itaque Maia haeus, & secit --nia, quae ei Esther praeceperat.
iarum segrega Uuiar, ut eum antia suum veniaι comes se . in quo ab eisi- rara reaee de sua Petitι-e interrogara, rum sum utramque ad sequentis diei Gnisolum invitat: interea A an indignatus se a Mamrictaeo mn honorari, crucem illi parat.
r. r Ie autem tertio induta est Esther re Igalibus vestimentis. distetit in atriolidomus regiae, quod erat interius, contra basiliu cam regis: at ille sedebat super solium suum in conustorio palatii contra ostium domus. a. Cumque vidisset Esther reginam stantem,
placuit oculis ejus , & extendit contra eam virgam auream, quam tenebat manu. Qua accedens, osculata est summitatem virgae e)us.
3. Dixitque ad eam rex: Quid vis Esther regina quae est petitio tua λ etiamsi dimidiim partem regni petieris, dabitur tibi. 4. At illa respondit: Si regi placet, obsecro, ut venias ad me hodie, dc Aman tecum ad convivium, quod paravi. 1. Statimque rex , Vocate, inquit, cito Aman, ut Esther obediat voluntati. Venerunt itaque rex & Aman ad convivium , quod eis regina paraverat. 6. Dixitque ei rex, postquam vinum bib irat abundanter: Quid petis, ut detur tibi ldc pro qua re postulas etiam si dimidiami partem regni mei petieris impetrabis. r. Cui respondit Esther: Petitio mea , &i
s 8. Si inveni in conspectu regis gratiam , idc si regi placet, ut det mihi quod postulo
meam impleat petitionem: veniat rex dolAman ad convivium quod paravi eis , de eras aperiam regi voluntatem meam.
s. Egressus est itaque illo die Aman Iaetus& alacer . Cumque vidisset,Mardochaeum se dentem ante fores palatii, dc non solum non assurrexisse sibi, sed nec motum quidem de loeo sessionis suae, indignatus est valde: Io. de dissimulata ira, reversus in domum suam, convocavit ad se amicos suos , de Lares uxorem suam: II. dc exposuit illis magnitudinem divitiarum suarum , filiorumque turbam , &'quanta eum gloria super omnes principes& servos suos rex elevasset. I 2. Et post haec ait: Regina quoque Esther nullum alium vocavit aci convivium cum rege , Praeter me : apud quam etiam cras cum rege pransurus sum. II. Et cum haec omnia habeam, nihil me habere puto, quamdiu videro Mardochaeum Judaeum sedentem ante fores regias. I . Responderuntque ei Zares uxor ejus,lde ceteri amici: Iube parari excelsam trabem habentem altitudinis quinquaginta Pubitos , dc dic mane regi ut appendatur super eam Mardochaeus, de sic ibis cum regellatus ad convivium. Plaeuit ei consilium , idc aussit excelsam parari crucem.
Rex in Mis sibi nocte Mnalibus Mardoctae
M litatem in detestis adversus regem eunu-Horum i/ iis reperiens, Iubet ipsam ut se candum a rege per Aman ho rari. illam duxit rex insomnem,ljussitque sibi astetri historias de
annales priorum temporum. Quae cum illo praesente legerentur,
a. ventum est ad illum locum ubi scriptum ierat, quomodo nuntiasset Mardochaeus insi-ldia, Baesthan, de Thares eunuchorum, ve-llum Anuerum jugulare cupientium. Quod cum audisset rex, ait: Quid pro hae fide honoris ac praemii Mardochaeus leonsecutus est Dixerunt ei servi illius ac ministri: Nihil omnino mercedis accepit. q. Statimque rex , Quis est , inquit, in
atrio λ Α-n quippe interius atrium do- ιnus regiae intraverat , ut gereret regi,
idc iuberet Mardochaeum amgi patibulo , quod ei fuerat praeparatum.' s. Responderunt pueri r Aman stat in
atrio. Dixitque rex: Ingrediatur.
6. Cumque esset ingressus, ait illi: Quid
debet fieri viro, quem rex honorare deside-ltat 3 Cogitans autem in corde suo Aman , bc reputans quod nullum alium rex , nisiisei, vellet honorare: i respondit : Homo, quem rex honorare
8. debet indui vestibus regiis , de imponi super equum, qui de sella regis est, Ac α-
410쪽
super caput suum, i s. imitque Hactona, unias de Eunuchis,
nix teneat equum eius, de Per plateam civi-l quod paraverat Mardochaeo, cui Ioeutus est
.man , habensibitos. Cui dixit
s. &ptimus de regias principibus acis stabat in ministerio regis D signum talis in ensesamee, di dicat: sic honorisse pro rege, tur, ouemcumque voluerit rex honorare. titudinis qro. Dixitque ei rex: Festina,&sumptast rexr Α-eila & equo, sae, ut locutus es, M ochaeoti Io. Sus iquam de his, quae locutus es, praetermutas. ira quievitit. Tulit itaque Aman stolam & equum, indutumque Mardochaeum in platea civitatis, Se impositum equo praecedebat , atque cumque rex voluerit honorare. tra. Reversusque est Mardochaeus ad iamiam palatii r Ac Aman festinavit ire in domum linam, Iugens Ac operto capite: Festina , 8t sumpta st rexr Appendite eum in ei m iis. Jm Io. Suspensus est itaque daeo, qui sedet ante lares palatu: Cave ne qui ibulo, quod paraverat Matit. Tulit itaque Aman stolam & equum, indutumque Mardochaeum in platea civita- CAPUT tis, Se impositum equo praecedebat , atque elamabat: Hoc honore condignus est, quem-lEIber, exinaro Marrichaeo veteres Aman kμteras notis imitos, Indis securisarem petrat, ut se de suis inimicis u eam
3. Qtii cum reversus es et de horto nem imittebantur , anulo ipsiuiribus consito, intrasset convivii locum,lde missae per veredarios tum corruisse , inlprovincias discurrentes, 'tr Etiam reginam vis num iis praevenirent. te, in domo mea. II. Quibus imperavit re regis exierat , di Judaeos per singulas civit Necdum verbum de stati in operuerunt sapiem eous praeciperent congregari, ut starent pro animabus