장음표시 사용
441쪽
vit cum eo in conclave ubi concilium era congregatum, .art. sup . S. 63O.
r. sum destruere Templum Dei, sec. Ego dissolsam
Templum hoc manufactum , c. Hoc non dixerat Ieliis sed de corpore suo loquens dixerat Iudaeis : So υite tem flum hoc , D, in tribin diebus excitabo illud 'art. So. Σ. Non erat conteniens testimonium illorum. Id est, non
erat ad mortem sufficiens , etsi fuisset verum. - 433 Tunc iri qui tenebant illum, illudebant ei. Sicut milites Praesidio ut videbimus in articulo SI duxerunt Iesume Praetorio in atrium Praetorii ad eum flagellandum, ita
non dubitandum est quin ministri Judaeorum e loco ubi concilium erat congregatum duxerint nunc eum in atrium quod erat deorsum in quo stabat Petrus cum servis ministris ad prunas Vide annot .art. Ab T. 3-Α q. Quamvis negationes Petri eodem tempore contigerint in atrio , quo examen judicium Christi in concilio tamen vitandae confusioni causa utrumque separatim exponere , ut fecerunt Matthaeus d Marcus , satius visura g. 437 Ingrediens tunc in hoc atrium se conversus Dominus ,re flexit etrum. Vide annot art. 433. f. 38. Et ut factus est dies , consilium inierum omnes Principes Sacerdotum Solutum enim fuerat concilium post Christi condemnationem , quae in articulo 432 memorat crv. g. 39. Adduxerunt eum ι tradiderunt Ponti Pilato rasidi ut eorum sententiam jam latam confirmaret & crucifigendum eum traderet.
442쪽
Tunc impletum es quod dictum es per Ieremiam Prophe
tam dicentem : Et acceperunt triginta Ne eos .... HX pro-plietia non reperitur apud Jeremiam, sed apud Zachariam,
eaque quantum ad sensum magis quam quantum ad ver ba , c. I. V. 2. Unde verisimile est Ieremiae nomen ex
pies sum fuisse ab aliquo antiquo librario , qui apud tunc
Prophetam locum quemdam viderat . I. v. . qui est' quam cum prophetia a Matthaeo citata convenientiam habet. ς ε I. I. Tuon introierunt in Pratorium ut non contaminarent Ir,
sed ut manducarent Pascha. Noluerunt introire in domum Proetoris seu Praesidis , ne legalem immunditiam contraherent i Praeses enim ille erat Gentilis, cin Gentilium domIbus non vitabantur ea quae juxta legem Moysi immundum reddebant. 9 Sed mundos sese conservare Θ-luerunt, ut possent manducare Pascha. Hoc in loco per Pascha non designat Ioannes agnum paschalem, quia praecedente vesipera eum manducaverant nec pane S ZΥmos,
quia ab eis imiarundi non arcebantur, cum alio pan C tunc uti non liceret , sed alias omnes paschales victimas quae totis illis septem diebus immolabantur, Num.18.19M P cha seu Phase vocabantur, cui I 6. 2. a quibu immuta di arcebantur , Le V 22 3. 2. Nobis non licet interficere quemquam sine autoritate
g. 2. Aegnum meum non es de hoc nundo. Id est, non est de numero Regnorum huius mundi , non est terrenum ac
temporale , sed caelestein aeternum. f. ψ 6. Fer diem autem solemnem consteterat Prases populo dimittere unum ex in cfis , quemcumque petissent. Solebat olim ex seu Dux populi Iudaici in memoriam liberationis e captivitate AEgyptiaca unum ex vinctis relaxare eo ipso die quo liberatio illa conci gerat, nempe dies lemni Paschae , seu primo ex septem diebus paschalibus , fuetudinem istam Romani 1edacta in Provinciam Iuda a, servaverunt nata iam populi, qui privilegiis conrue
443쪽
a Aii loca. et tu linibus istiusmodi maxime teneri solet. Itaque ipso die solemni Paschae Pilatus liberum dimisit Barabbam ωJesum tradidit crucifigendum art. 6S . f. H. Erat autem Parasseυ Paschg. Sicut dies septimus voca batur Sabbatum s quod interpretatur requies in quia in illo die ab omni opere cessandum erat, ita milies sextus di Cebatur Parasceves quod interpretatur praeparatio ) eo quod in illo die paranda essent omnia quae necessaria erant ad diem Sabbati, in quo ne cibos quidem parare licitum
erat, Exod. I 6 23. neque ignem accCndere , Exod. S. 3
quod in aliis festivis diebus non prohibitum erat. Solum autem Sabbatum habuisse diem praeparatorium, proinde que diem illum absolute vocatum fuisse Parasceven , non vero Parasceven Sabbati, satis indicant Evangelistie, cuna
dicunt Iudaior quoniam Parasceve erat it non remanerent in cruce corbora Sabbato , c. arto τ' quia erat Parasceυ , quod es ante Sabbatum rari in 7 Dies erat Parasce mes, se Sabbatum illucesicebat, art. 7S. probra Parasceven
Iudaeorum, ibidem. Altera autem die ria est post Parasce ven , c. art. 76. Itaque dies ille in quo crucifixus est Dominus noster non dicitur Parasceve respectu Paschae, sed respectu Sabbati Whaec Joannis verba , Erat autem Farasces Pascha , sic intelligenda sunt Erat Parasceve seu vigilia Sabbati incidens in diem Paschae. Porro non intendit Ioannes hic notare quonam die crucifixus sit Jesus , alioquin dixisset, Erat autem dies Pascha sed tantum vult rationem afferre cur Judaei tantopere Pilatum urgerent ut Jesum morti traderet nempe quia in vespera illius diei abbatum incipiebat, volebant ut ante illud tempus e cruce corpora tollerentur. Vide annot ait.
73 Hanc, inquam ob causam dicit Erat autem Paras ceίel addit vero Pascha , ad distinguendam eam Parasceve ab aliis Nota etiam hunc Evangelistam dicere a rasceve Pascha eadem ratione qua dicimus Dominica Pen tθcostes, feria secunda Pentecostes feria tertia Pentecostes. g. y8. Erat autem hora tertia ibi cruci erunt eum. Sacrifi-cia preces fieri solebant hora tertia , sexta, monao haec ipsa tempora festis maxime diebus tubae sono signi sicabantur. Unde factum est ut hae hora tamquam OzIO
444쪽
et Anna attones invariae res vulgo celebrare iri ur . neque mediarum ratio habere tur Quapropter ut Marcus qui dicit Iesum hora tertiae fuisse crucifixum , concilietur cum Joanne , qui art. S , dicit horam fuisse quasi sextam antequam Pilatus esum tradidisset crucifigeiadum , dicendum est Jesum fuisse condemnatum crucifixum multo post horam tertiam ipaulo ante sextam. Erat autem hora tertia e id est , jam au dita erat tuba hora tertiae quod dici solebat donec caneret tuba horae se Xtae. g. 63. T. Unus autem de his, qui cum eo crucifixi erant, atroniabus blas hemabat eum Matthaeus ' QMarcus narrant latrones improperasse Christo sed dicendum est cum S. Augustino per tropum pluraliter dici, quod unus tantum fecit. Sic art. 668 Lucas Ioannes aiunt milites obtulisse Christo acetum , quod tamen ex Matthaeo marco ab uno tantum ex militibus factum esse constat. Vide etiarn
2. Hodie mecum eris in paradiso , id est, in statu gloriae. f. - . se soror matris eius Maria uxor Cleopha. Alii arbitrantur Cleopham illum qui ab aliis Evangelistis vocatur Alphaeus art. 1os fuisse Ioseph fratrem , eamque ob causam uxorem ejus dici Beatae Virginis sororem. Alii eam
fuisse propriam Joseph sororem existimant.
Eli . Eli damma si bacthani Z hostes et Deus meus, Deus me:s , ut quid dereliquisti me Re ipsa inimicorum suo rum furori derelictus erat Christus sed sponte sua, ut indicat ipse in articulo s7. Itaque haec verba non sunt ex probrantis , se dolores exprimentis. Sunt autem haec ver ba initium Psalmi et 1. eaque Christus voce magna prO- ferre voluit, ut ea Iudaei audientes , intelligcrent salmum illum esse passionis eius prophetiam Milites autem Romani Hebraicae linguae ignari, audientes Eli, Eli, putaverunt Iesium opem Elisei de quo subinde a Judceis a dierant inclamasse.
Multa corpora auctorum qui dormiero surrexerunt.
445쪽
Euangelii loω. 623 Haec verba reseruntur ad post resurrectionem eius. Nullus et Iim ante Christum resurrexit ad gloriam' vitam im
mortalem. Haec est igitur verborum constructio : Monti menta aperta sunt is os resurrectionem ejus , multa cor pora sanctorum qui dormierant surrexerunt, ' exeuntes de monumentis, venerunt in sanctam ivitatem , is apparue runt multis.
3 II. Glorificaceretana Deum. Lucas dicit glorifcavit Deum quia de solo Centurione loquitur , eumque solum inducie glorificantem Deum . id est , agnoscentem praedicantem veritatem de Christo. At quoniam Matthaeum cujus verba textum Concordiae componunt de Centurione& ejus militibus loquitur , eosque simul inducit glorificantes Deum . id est agnoscentes, praedicante veritatem de Christo , eum scilicet esse Filium Dei mihi mutandum fuit glorifcaυit in Ior caυerunt Etenim si do pluribus locutus fuisset Lucas, procul dubio dixisset glorificaverunt. g. 6 3.7udii ergo quoniam Parasceί erat,in ideo Sabbaturninstabat o ut non remanerent in cruce corpora Sabbato erat enim magnus dies ille Sabbati, siquidem erat secundus ex septem diebus paschalibus rogaCerunt Pilatum ut si ange-
ventur eorum crura , se tollerenturi ne per cadavera pendentia Sabbatum contaminaretur lex enim prohibebat ne cadavera relinquerentur in ligno usque in sequentem diem , quicumque ille isset, ne contaminaretur terra.
g. 7S.I. Joseph autem mercatus sindonem , c. In die Sabbati non tantum cessandum erat ab omni opere servili , sed etiam a multis aliis occupationibus quae in aliis festivis diebus erant licitae , ut constat ex lege. Itaque non mirandum est si ipsa die Paschae Ioseph emit sindonem, Scuna cum Nicodem Christi corpus sepeliunt.
Σ. Subsectata autem mulieres , qua cum eo venerant o
Gallia , scilicet Maria Magdalene ' Maria Ioseph racalia quae in articulo I recensentur, revertente parave runt ar mali, unguenti, non statim post reditum a m O namento, quia parandi tempus non habuissent, propte
446쪽
Annotationes in varia iustans vel etiam tunc inchoatum abbatum sed post .vam toto Sabbato quievissent uxta legem. g. 6 6. Post ire; dies resurgam, id est, intra tres dies. Sic enim Hebrae loqui solent, ut dicant post tres , post octo, post quadraginta dies fieri, quod sit tertio , octavo , quadringesimo. Sic Deuter. I. IO Pos septem annos , anno remisonis , ct c. cum tamen annus remistionis esset eqti
I. Cum transiisiet a bba tum id est, post occasum solis
emerunt aromata , ut venieutes altera die valde mane unge
rentyesum. i. orto jam sole. Id est, oriente tantum sole: Qideo tenebris nondum plane distipatas. 3. Et res icientes mulieres a longe, viderunt retolutum lapidem a monumento sed non viderunt Angelum , quia ibi conspicuus non manserat. Itaque crediderunt corpus Christi sublatum fuisse e monumento a custodibus vel
r. Cucurrit ea Maria Magdalene in civitatem ad discipulosa aliis mulieribus iuxta sepulcrum stantibus, de ita illud introire non audentibus , sed expectantibus donec aliquos ex discipulis Maria secum adduceret. 1. Et vidit, ct credidit quod Maria dixerat eis mempe corpus esse sublatum. 3. I. Abierunt ergo iterum discipuli ad semet)pos L ser cum mirante quod actum fuerat Q hioniam de solo Petroloquitur Lucas, dicit Abiit secum mirans quia vel Joannes de duobus loquitur, de se scilicet e . de Petro, eius
que verba textum Concordia componunt, mutavi mirans in mirantes Etenim non minus mirabatur Joannes quam Petru S.
Et introeuntes in moni mentum mulieres exemplo Petri& Ioannis excitatae, ut propriis oculis omnia lustrarent, viderunt duos Angelos ipsis subito apparentes. Interea Maria, quae Petrum&Joannem venientes comitata fuerat, flabat ad monumentum foris plorans. Dum ergo freti
447쪽
Eυangelii cs. 2sἐnclinaCitie , o prospexit in monumentum esse idit duos Angelos illos qui aliis mulieribus loquebantur sed non
cognovit eos ut tales. Unius autem tantum Angeli me
tionem faciunt Matth eusin Marcus, quia unus pro duobus verba faciebat. s. 8O. I. de qua eiecerat septem Amonia. Haec verba signiss-cant vel Magdalenam a septem daemoniis possessam o postea liberatam fuisse , vel a vitiis multis purgatam, ut ha betur in articulo I I. Huicce posteriori interpretationi favet quod in articulo is daemonii nectus sumantur pro ipsis daemonibus , maximumque cindeterminatu numerum septenario denotetur numero Vide anno t. arta lΑΙ 17 . 2. Noli me tangere , nondum enim ascendi ad Patremmaum. Ne diutius in complexu pedum meorum immore
risu tempus non deerit tibi me videndii a sectus tui ex plendi nondum enim discedo ex hoc mundo sed nonnulli dies usque ad ascensionem meam in celum adhuc supersunt i de autem ad Iratres meos id est, discipulos
O, dic ei quia brevi ascendo ad Patro meum put cito abeant in Galilaeam in congregentur in monte quem ante mortem meam eis indicavi. Vide a annot articuli se quentis. g. 8 l. r. Dum Magdalena loqueretur Iesus , aliae mulieres erant in monumento , eisque loquebantur Angeli. Itaque
eodem tere temporis puncto mulieres illae exierunt e monumento, quo Magdalena recellit a Christo. z. Dicite discipulis ejus ii praecipue Petro consternato quod non invenerit corpus Domini pari. 78. quia fur rexit , se ecce pracedit os in Galligam. Non praecessit eos
in Galilaeam nisi post aliquot dies, ut patet ex apparitio nibus sequentibus sed sic loquuntur Angeli , ut promptiores reddant Apostolos ad sui cipiendum iter in Gali
3. Ecce prAdiximus vobis. Quoniam iuxta Mattharum Τί Marcum unus tantum Angelus loquitur , dicit radixi quia vero Concordiae textus componitur juxta narratio
nem Lucae qui duos Angelos inducit loquentes , mihi m. tandum fuit pra dixi in pradiximus.
448쪽
Nemis obvio quidquam dixerunt. S. Sy. r. sensus est in alia effigie , scilicet in forma peregrim, quales tunc multi erant qui ad diem festum Paschae
Σ. Se finxit longim ire. Id est, composuit se , ira
se tulit, tamquam longius iturus esset quod, facero constituerat nisi instanter manere rogaretur. Sic Me Centurionis servo vere dixit art. 3 . Ego veniam , ct frabs rum, nempe si Centurio vellet. g. 86. Aie illis crediderunt, nimirum aliqui ex eis : Nam L I-
eas verbis praecedentibus satis significat plerosque credi disse. g. SI, I. Noli me. Non intendit dicere Marcus hanc Christi
apparitionem esse novissimam omnium quae factae sunt a Iesurrectione ejus usque ad ipsus ascensionem , sed novissimam earum quae solo die resurrectionis contigerunt. 2. Necumbentibi illis undecim apparuit. Id est , appa ruit societati quae tum ex undecim discipulis composita erat: non autem ipsis undecim apparuit, quia Thomas
3. Palpate , idete. Licet se discipulis suis palpandum
praeberet Christus, non propterea credibile est eos pavo rem suum statim deposuisse , mominum suum redivi Vum palpare ausos fuisse ; neque ad hunc locum alludit Ioannes, cum dicit initio epistola suae I uyd fuit ab initio , quod auditimi introd idimus oculis nostris, quod prospeximus, mani nos ra contrectaterunt de verbo itae, Sc. Vide finem annotationis articuli sequentis. . Osendit eis manus, se pedes, o latus , in quibus Vulnerum vestigia conservare voluerat ad probandam suam resurrectionem discipulis suis secundum eorum captum. F. 88. Dixerunt ergo ei alii dis uti idimm Dominu ,3 ostendit nobis manus, pedes, latus; vidimus fixuram
449쪽
Elangelii Ioea. 27 clavorum& lanceae. Ille autem dixit eἰs Phantasma ali quod vidistis , non vero Dominum. Nisi ipse videro in manibus eji fixuram clavorum , se ad maiorem certitudinem mittam digitum meum in locum Iavorum, is mittam
manum meam in latruaejus , non credam eum redivivunia
ullam habebat intentionem palpandi vestigia vulnerum: sed hoc se velle facere dicebat, quia se nu quam hoc facere posse credebat atque hac utebatur exaggeratione ad significandum se minime credere Christum resurrexisse . nullamque omnino spem habere eum videndi super terram. Itaque quando Christus alludens ad verba Thomae, dixit ei, Infer digitum tuum huc, vide manus meares,
fer manum tuam, is mitte tu latus meum: Thomas exclamavit statim prae gaudio admiratione, dixit ei: Do minus meus, ct Deus meus non vero clavorum clancear vestigia tetigit; quia videre contentus erat, nullum amplius dubitandi locum habebat. Vide 3 annot art. sup. Attamen sumendo potentiam pro actu, vel sensum unum
pro alio visum scilicet pro tactu, dicere possumus cum S. Augustino quibusdam aliis Thomam hic Walios Apostolos in art. sup clavoru clanceae vestigia tetigisse . eo quod illis sese palpandum ita praebuerit Dias, ut eum palpare potuissent, si voluissent. Vulneru vestigia propriis oculis viderunt perinde acci ea tetigissent, sicque uissensibus veritatem corporis Christi exploraverunt.
Hoc iam tertio manifestatus est Iesus dissipulis suis. Hoereferendum est ad dierum numerum , ut notat S. Augas 1-nus. Primo enim diversis apparuit ipsa die resurrectio nis secundo post dies octo in tunc tertio. Alius te revest se ducet quo, non vi , id est, quo trinon velles, si natura desiderio indulgeres. g. 49 . Quidam autem dubitaverunt antea.
450쪽
V facilius Christi peragrationes intelligas in in
confusione prae oculis habeas, hic appono tabularn geographicam ea tantum loca nomina complectantem tua in Evangelio memorantur. Regio illa, quam vulgo Terram sanctam appellamus, vocatur in Evangelio Judaeain Terra Israel. Tempore Christi tota Judaea divisa crat in quinque Provincias in Judaeam stricte dictam, Samariam , Galila am. Tracho nitidem in Peraeam , in qua aut circa quam geO-grapbi vulgo describunt Itura am. In Evangelio memorantur terra Zabulon terra Nephtatim , quas in tabula non describo, sicut nec decem aliarum Tribuum portiones quia tempore Christi non amplius subsistebat saec antiqua terrae Israel divisio. Terra Zabulon extendebatur a mare Galiletea usque ad mare Mediterraneum. Terra Nephtalim erat in Septentrionali seu superiori Galilaea , quae dicitur Galilaea Gentium, eo quod gentibus alienigenis mixta esset. Propter angustiam tabulae unicu tantum nomen appono quibusdam locis quae pluribus nuncupantur in Evangelio. Genetareth dicitur etiam Tiberias Mare Galilaea dicitur etiam mare Tiberiadis fretum stagnum Genesareth. Locus trans Iordanem. qui in Vulgata nostra ditione di citur Bethania, in textu Graeco dicitur Bethabara. Ob eamdem angustiam seorsim expono monte in Olivet , Bethphage, et hiemani, molgotha leti Calvariae
PerAE nomen in Evangelio non habetum sed illud aliut, de petitum appono, sicut tomen montis in quo tians figuratus est Christus, scilicet Thiabor.