De Aeschyli, Euripidis, Acci, Philoctetis

21쪽

elcher di, cum Ulixem non solum advenisse sed Diomede comite u Sum eSSe con Staret, hunc ab in illo insidiis abditum luisse arbitratus Ulixi aliqua ratione contigiSSe putavit, ut Philocle tam morbi impetu vehementissimo vicium armis privaret: tum Troianorum legatOS Veni SSe, qui Philocle iam Troiam arcessereni: quibus Ulixem contra dixisse et Philoctetae persuasi SSe, ut eorum preceS repudiaret, denique Cum arcum manibus teneret neque Philoctetae odium timeret, ipSum qui S eSSet conseSSum esse vaticinioque Heleni nuntiato Philoctetam commovisse, ut iram suam Graecorum leniret et cupiditate pugnandi inflammatus ad navem Secum deScenderet. Harthing δ' post prologum Statim Troianorum legatos productos a Philoclela Ulixe auctore repulsam tulisse arbitratus est; deinde cum Philoctetae morbi impetus certo tempore recurrere Soleret, Actorem Lemnium ne aegrotanti deesset prodi SSe; Philocteta collapso Ulixem Actori quis esset quidque vellet aperuisse eumque ut conata Sua adiuvaret ObSecravi SSe; arma in Ulixis potestalem venisse et Actorem audaciam eius mirantem de proceSSu coeptorum Diomedem ad navem relictum certiorem iecisse: Philocteta expergefacto hunc accessisse et aperte proieSSum eSSe a Graeci S ad eum reducendum Se mi Ssum esse; denique ei contigisse ut Philoctetam mitigatum secum ad navem deduceret. PelerSen η Ulixem a Philocteta invitatum ut vitae suae particeps iteret ad certamen hunc scopo definito provocavisse cumque arcum manibus teneret nomen profeSSum et hortatum eSSe ut Troiam se Sequeretur: repudiatum a Philocteta eum abisse minantem se cum Diomede rediturum et per vim illum abducturum esse; venisse deinde legatoS Phrygum, tamen a Philocteta ipso adversus barbaros universi populi Graeci rem clusendente repudiatoS esse, praeSertim cum UlixeS cum Diomede redienS parteS Graecorum ageret; neque vero Ulixi contigisse, ut Philoctetam oraculorum inter se contradicentium vanitatem mon Strantem commoveret ad animum

cum Graecis reconciliandum, dum deus qui dicitur ex machina Salutem et victoriam Philoctetae praenuntians intercederet eumque adhortaretur, ne deorum voluntati resisteret. Nauckδ de Philocteta Euripidea nihil liere protulit nisi de prologo et de eo actu, quo inter Troianos et Ulixem cui Diomedes dicitur adesse ceria batur: ad finem fabulae Minervam Philoctetae tore ut eius morbo mederetur et ingeniem gloriam adipi Sceretur pollicitam ut in castra Graecorum rediret persuasisse putavit. Amplius de Euripide egit Nechlein δ' parodo acta legatos Troianorum prodisse qui Philoctetam ipsis conciliarent; quorum spem ad irritum cecidi SSe, cum Ulixes intercedens communem Graecorum rem contra barbaros delenderet et Philoctetae persuaderet ut eos repudiaret; deinde Diomedem mercatoris veSte indutum veni SSe et promi Si SSe Se utrumque domum reducturum esse; cum ad illiu S mercatoris navem descendere pararent, Philoctetam vehementissimis pedi S doloribus correptum ne procederet impeditum esse; cuius vulnus cum UlixeS curaret, Diomedem arcu potitum eSSe: tum Ulixem quis esset proieSSum a Philocteta peli SSe ut irae moderaretur, tamen repulsam tulisse; denique Minervam quae Ulixi se ad iore pollicita esset intercessisse et Philoctetam Troiam ire iussisse. Neu manna ' Philoctetam morbi impetu victum a Diomede, cum Ulixes crus teneret et alligaret, arcu privatum esse suspicatu S est; priusquam vero legati Phrygum advenirent, illum aliqua ratione arma recuperavisse; iamen Ulixis opera Troianos repudiatos eSse, cum ille nomen pronuntiaret et summo

barbarorum odio Philoctetam impletum tanta pugnandi et gloriae adipiscendae cupiditate incenderet, ut

Sua Sporale in gratiam cum Graecis rediret. Quarum Senientiarum a viris doctis prolatarum cum nulla ita placeat ut eam omni a parte probem, quae ad fabulam restituendam animadvertenda Sint denuo quaeram, Primum quidem Diomedem ab lEuripide mutata forma inductum esse Nectile in recte coniecisse Supra dixi, cum Philoctetam, quo erat omnium Graecorum odio, ne ei quidem temperaturum fuisse Si agnoviSSet maniteSlum esset. Atque Sunt quaedam quibus probetur Diomedem mercatoris veste u Sum proceSSiSSe qua de cata Sa, quae de ea re eckle in protulit, repetere liceat. Ulixem proiitentem se noctu Graecorum insidias clam eiiugisse navepa a Lemnum VeniSSe necesse est. Cum vero id animo ageret, ut Philoctetam Secum Troiam duceret, maiore nave ei Opus erat. Navigandi autem occasionem non habui SSet, ni Si Diomedem ad navem remanere

et in tempore adesse tu Ssisset. id igitur negotium Diomedi datum erat, ut falsis promissis Philoctetam ad se alliceret et ad navem deduceret et deceptum Troiam veheret. Quae cum ita essent Diomedes mutata torma prodierit neceSSe est, ne inimicorum insidiis circumveniri se Philocteta ab initio sentiret. Mercatoris ligitur veSte indutum eum productum esse probabilissime Neckle in coniecit ex iragmento docte correcto 793:

23쪽

llaec pronuntiantem Diomedem in scenam prodi SSU, cum a i in Sivam i Cm PS tale Gulaium se esse uiceret ei si incolumis domum revertisset numquam pericula navigandi Subiturum Se CSSu voveret. ita occaSio

Philoctetae falsis promissis ad navem alliciendi data est neque dubito quin Neckle in ita Euripidem

instituisse rem recte coniecerit. Apud Sophoclem Simili ratione Speculatorem nauiae Veste indulum produci mirum esse non poteSt, cum tragicOS poetaS POSterioreS Sae tu S ad priorum exempla redisse eorumque bene inventa adhibuisse constet. Qua in parte fabulae DiomedeS in Scenam prodierit plane demonstraricum non possit, id tamen contendo Phrygibus et Ulixe apud Philoctetam certantibus eum in scena non tuisse, cum quattuor histriones tragici S Graecorum poeti S seraeSto non fuerint. Aut priusquam Troiani proceSSerunt aut poStquam abierunt Diomedes productus est. Aliqua ratione Ulixi contigisse ut armis Philoctetae potiretur Dio cum certi S verbis dixerit mani ieStum eSt: ῆν rao h τῶν Φιλοκτὸ To D T Jama' ειτε κλοπρὶν ει τε αρ Ira γῆν δεῖ χεγειν. Philoctetam vero priusquam Troianorum legati advenirent armis privatum eSSe, id quod Nelcher et Pelei Sera putaverunt verisimile non est, cum Troianorum 'lurimum intersu erit neceSse Sit Philoctetam cum armis Herculis secum Troiam ducere; armis Si privatuS erat, quid eo certamine verborum opus erat 3 Accedit quod nonnullarum urnarum Etruscarum imaginibus caelatis)i Philoctetam Troianis praesentibus arma manu

tenere plane demonstratur. QuaS imagines cum ad Sophoclis Philoctetam speclare Brunn p. 8lin et Schlies p. t 39ὶ suspicarentur, primus quod sciam Ribbeck ad Euripidem, cuiuS tragoedia per Accium poetam Romanum Operarii S Etruscis cognita eSset, pertinere suo iure demonstravit. illis in imaginibus Philoclela ante antrum Stans arcumque et Sagitta S manu lenen S videtur; cum duobus iuvenibus, quorum alter pileo Phrygio depictus est, colloquitur; ab altera parte Ulixes procedit ut illum ne Troianos quorum navis in extrema imagine aspicitur sequatur, impediat. Itaque Troiani S procedentibus arma in manibus Philoctetae luisse argumenti S gravissimis demonstratur. Neque Vero probabile eSt, id quod Ne una ann coniecit Philoctetam armis illum quidem privatum esse, Sed priuSquam Phryges procederent ea recuperavi SSe. ita Sophocles, qui Neoptolemum arma Philoctetae reddentem fecit, rem instituit; Euripidem eadem ratione usum esse nego, nisi forte Ulixem virum versutissimum et callidiSSimum ea neglegentia fuisse putas id vero ad tabulam reStituendam multum valere puto. Eum actum, quo Euripides Troianos et Ulixem apud Philoctetam verbis certantes iecit, in ii ne ipso tabulae non fuisse intellegitur. Neque vero minus probabile legatos Troianos paro do chori acta Statim in Scenam productos eSSe. Etenim is actus, quo Summam suam dicendi vim Euripidem prae se tuli Sse manifestum est, certo continuit eam pariem tragoediae, qua eiiicitur illa fortunarum commutatio qua is peri peliam Graeci vocant. Quam peripetiam neque in primo neque in exiremo tabulae actu tuisse con Siat. itaque inter parodum Chori eumque acium, quo Troiani processerunt, aliani quandam pariem tragoediae interieciam fuisse credendum est; quae quidem ea pars iuerit iis quae nobis Suni Subsidiis demonstrari non potest; Actorem in ea productum esse verisimile est. Concedere igitur debem is nos eam partem tabulae Euripideae, quae post parodum chori

acta eSt, reStituere non poSSe neque ni Si de exitu tabulae quicquam proferri licere. Neque tamen de exitu fabulae omnia manifeSta Sunt. Quaeritur enim utrum UlixeS, cum apud Philoctetam communem rem Oraecorum contra barbaros defenderet, nomen prolessus sit necne. Quod mihi quidem non probatur; etenim si Philocteta in prologo proiitentem Graecum se esSe Subinde sagittis Se yeriOSSurum eSSe minatu S eSt, nonne etiam maiore ira eum inflammari verisimile est, cum ipsum Ulixem

coram videt 8 inanio vel ea re Ulixes eum induxisse videtur ut Troianos repudiaret, quod ipse cum Atridis et Ulixi inimicissimum se esse professus esset tamen communem Graecorum rem contra barbaro S defendit. Priusquam vero quis esset pronuntiaret armis Philoctetam privavit. Qua ratione Sagittis et arcu potitus Sit certi S argumentis demon Strari non poteSt, quamquam plerique interpretes etiam in Euripidis tabula Philoctetam morbi impetu correptum esse cum ex iragmento T02 supra laudato tum ex imaginibus quibusdam urnarum Etruscarum δη intellegi putaverunt. VerSum illum non Sati S valere, cum apte prologo tribueretur, supra dixi, neque Dioni S verbiS hi Sy' aDτος τε ονλ id υς sit ZZενέGθω, οταν η odior v προς έογὶ certo demon Strari eam rationem ab Euripide adhibitam esse puto. illarum autem imaginum una tantum in parte 6 et Tin videmus Philocle iam ante antrum in saxo Sedentem, cuiuS pedem alterum lascia alligatum Ulixes manu tenet, ui Diomedes a tergo accedens arcum et pharetram, quae lapidi acclinata est, impedito illi eripere possit. Ea ratio magis ad drama Satyricum

25쪽

ouam ad ira oediam quadrare videtur neque multum proiicit quod Nectile in ' scripsit: Allein der Raul, in re o iselabar nichi uor den Augeia der Zuscha uer Vor Sicli, Sonderia Wurde vota dem aus der Oroite ire tenden Diomedes ei Zahit. in imaginibuS alterius parti S iar. l-2 eadem ratione Philoctetam ante antium sedentem videmuS in lapide, cui arma acclinata Sunt; ante eum Stat galero quem in capite habet et barba et specie insignis UlixeS, ad quem graviter loquentem non Solum aureS Sed et lana mentem admovet, ut Diomedes altera a parte accedenS nihil opinantem armi S privare posSit. Utra earum imaginum Selles ad Philoctetam Euripidis spectet cum Certo demon Strari non 'l'OSSit, neglegendaS eaS esSe Cen Seo neque quicquam aliud ex ii S, quae nobis adiumenta Sunt, intellegi contendo ni Si Philoctetam, priusquam Ulixes nomen profiteretur, aliqua ratione armi S privatum eSSe. Quoniam de plurimis tabulae Euripideae actibus nihil certi pronuntiari poSSe confirmavi, iam enutii exitus tragoediae fuerit aliqua cum probabilitate demonstratur. Prodierunt in scenam legati pro iam, quorum principem Paridem ipsum fuisse Hai tun g probabiliter coniecit, et Philoctetam si hi conciliare studuerunt. Paris cum se ipsum auctorem belli Philoctetaeque malorum profeSSuS eSSet, eum oravit et obsecravit ne id sibi culpae daret; venisse se a Troiani S missum ut scelus expiaret et ab illo petere ut Troiam se Sequeretur; vaticinium editum eSSe futurum non esse ut Troia caperetur, nisi Graeci illum cum armis Herculis arcessivissent; videret ne in manus eorum incideret, qui omni S misericordiae expelleS

Lemni illum reliquissent; immo cum Troianis se conciliaret, ut et Graecos pro iniuria accepta ulcisceretur et cum honore Troiae viveret; magna praemia Phryges illi si Obsequeretur et urbem ab interitu defenderet promittere ipsumque urbis imperium otierre; ne dubitaret Se Sequi neve tanta dona ultro oblata aSpernaretur, cum ne deos quidem lucra iacere pudere manifestum esset si gna. 794ὶ:

ciλλ' ἐζ luoυ γαρ πράγματ αυτ εἱ0λl χλΓων, o d' a υτος αυτον ἐμφανιύέτω λεγ iis icti mill reden, ob Nohl er mir den Hau pistoli der Entgegnung durch das ei gene Oeslandia is semer Schuld vor eg genommen hat; aber mali reiad der uber Seine Person Zu Sprechen hat, mercle Ich nur TalSachen dar lege n.' Miratus sane eSt Philotecta, quod is, qui paulo ante inimicisSimum Graeco tum Se proieSSuS erat, Graecorum rem contra barbaros detendit. Neque vero dubium est quin postremo Ulixi contigerit, ut erat Graecorum eloquentissimus et callidissimus, ut Philoctetam de Oraeci adversus Graecos Oilicio admonitum commoveret ne Troianos Sequeretur. Portasse Philocteta, cum vaticinium quo Graeci ad aram ChrySae deae immolare iussi erant meminisset, vaticiniis iidem nullam se habere his verbi S

Iniecta igitur re Troiani abierunt. Ulixes postquam con Silia Troianorum vana reddidit omnes nervoS contendit, ut Philoctetam Secum in castra Graecorum abduceret. Itaque chori StaSimo interpoSito Diomedem mercatoriS veste indutum Fragmenii 79i verba perperam tradita sagaci Ssime correxit et interpretatus est Ueckle in , Sitet. Ber. l3l Sq.

27쪽

prodisse puto; cui facile Ulixes persuasit con Silio antea communicato, ut Se et Philoctetam domum reduceret. Priusquam vero ad navem deScenderent aliqua ratione ii S contigit, ut armis Philoctetae polirentur. Tum Ulixes cum odium illius iam non timeret novo consilio capto Philoctetae qui S esset et qua de causa Lemnum Venisset pei Sona detracta aperuit et oravit obSecraviique, ne odium uerseetuum retineret, Sed

/ιεέ ω τί λὶ Πν, δυς τυλον Ga δ' is λεχ h. Denique Philocteta cum gravibus verbis Ulixis commotus et choro adhortante ne Graecis deeSSet tum summa cupiditate pugnandi inflammatu S et Sperans fore ut morbo sanato in patriam reverteretur victu S est et cum Ulixe et Diomede ad navem descendit. Deum quenda in intercedentem Euripidem fecisse Verisimile non est, quin etiam Dio contra dicere videtur, qui cum apud Sophoclem nisi Hercule interveniente Philocle lana commotum non esse diceret ut cum Graecis animum reconciliaret, talem exitum fabulae Euripideae fuisse non commemoravit. Sub linem fabulae haec a Lemniis dicta esse videntur sit gna. 800):φευ, μύπOT' ει ν αλλο πλον θεοἶς τίλος Aς πὼν τελουοιν, κίν βραύύνc9σιν, χρόνολ.

Quoniam quidquid potest probari de Euripidis Philocteta protuli iteri posse, ut eius tragoedia omnia parte reStituatur nego; singulorum quidem actuum qui gradus et quasi processus actionis fuerit aliqua cum probabilitate efiicias, tamen in his quoque actibus multa inveniuntur, quae admodum dubia sunt ei erunt. ideo magis dolemus quod Euripidis Philocteta summa Dionis ChrysoStomi admiratio excitata eSi, cuius rhetoris declamatione plane demonstratur eam tragoediam in perfecit Ssimis poetae tabulis numerandam eSSe.

De Accii Philocleta.

Tragicorum poetarum Romanorum unus Accius, qui A. Hostilio Mancino A. Atilio Serrano consulibus Pisauri natus usque :ul summam senectulum in summo apud Romanos honore erat, Philoci clam in scenam produxit. Uuem aritum salum sabulae non ipsum invenisso, Scit more pociarum Sconicor in Romanorum ad Graecorum exemplum quoddam redi Sse cum inter omnPS con Sici, cuius CX emplum polis-Simum SeculuS Sit quaeritur. Qua de re cum omnes fere, qui sabulis Aeschyli et Euripidis restituendis operam dederunt, inquisiverint maximus diSSen Sus est. Hermania μ' et Nelcher Accium in tragoedia componenda AeSchylum Seculum esse putaverunt. Contra Hari ung Euripidis Philocleiam unum ionium Accio tui Sse Suspicatus eSt. Petersen poetam Romanum et Aeschylum et Sophoclem ei Euripidem adhibuisse eorumque tragoediaS contaminavisse propriaque invenia addidisse demon Strare conatu S est. Quocum ex parte quidem Ribbeck3. consensit cum scripsit: DasS er sicli AeSchylus Vol ZugS ei Se angeSchlOSSen llat,

hat nichi liberZeugend hewiesen merden konnen. Von iuberwlegender Nachalim ting des Sopho kles hannaucla bet illic litiger Vergi ei chung nichi die Rede se in . Nachoeisen lassi sicli atra besten, mo er in die jussia pieta des Euripides getreten ist. Ilim scheint er Wirklich in der Oesam tantage und vi et iacti aucti in E in Zellieiten getolo Zu se in . idem alio loco scripsit: - . ,, in Philocteta quid ex quoque noeia non adsumpserit Allius iacilius licet discernere quam aliqua cum probabilitate eiticias quod potissimum exemplum SecutuS Sit.' Accium potius Euripidis tragoediam imitatum esse quam Aeschylum Necklein et Neu mann ProbaVerunt. Eodem Vero anno, quo Neum anni dissertatio typis expressa est, Bloch ' omnibus iragmentis tabulae Accianae collatis eius Philoctetam ex una Sophoclis tabula latine verSam eSSe Summo Studio

contendit. Quae quaestio cum minime disceptata esset neque unquam de ea con Sela Sum Virorum doctorumiore verisimile esset, in tabulis Aeschyli Euripidisque restituendis Accii Philoctetam neglegendam esse censui idque eo magis quod de ipsa tragoedia permulta incerta Sunt neque qui proceSSuS qui dicitur

- Sopra it Piloitete di Accio in Studi italiani di filologia classica l893. I, 97 5sq.

29쪽

actionis iuerit neque quibus personi S AcciuS USUS Sit ni Si conicere non licet. samen non inutile esse puto denuo ad eam quaestionem, quae de Philocteta Accii eSt, accedere et quae ex Singuli S iragmentis concludantur tractare. Servata Sunt ex ea tragoedia apud nonnulloS Scriptores iragmenta XX li collecta a Ribbeck Quibus ex incertis tragicorum Romanorum iragmenti S tria Harlung adiecit, quae omittenda censeo.

in principio tabulae Accianae hos versu S tui Sse Appuleius in libro qui inscribitur De deo Socratis cap. 24 testis est irgin . l): inclute, parva prodite patria, nomine celebri claroque potens pectore, Achivi S claSSibu S auctor, gravis Dardaniis gentibu S ullor, Laenia delHis versibus Ulixem a comite quodam appellari cum mani testum eSSet Hermania, cuiuS Senientiae subscripsit Nelckeri Minervam cum illo prodi Sse Ulixem de loci natura certiorem reddentem et ad id quod agendum esset adhortantem coniecit. Contra disseruit Ribbeck l. l. 3T8ὶ iure monens talibus ver his deam virum morialem non apte alloqui; verba igitur nautis Ulixis tribuit, ex quibus chorum fabulae compositum fuisse suspicalus est. Neu mann ea verba Diomedem, Bloch Neoptolemum una cum Ulixe pro

deuntem dixisse se uinVerunt. . . . it l

Quaerere cui illi versus tribuendi sint inutile esse mihi videtur, cum nulla Senicialia argumenti Scenis probetur omniaque arbitrio Singulorum interpretum permiSSa Sint. Comparantibu S Vero eOS VerSuS, quos primos tabulae Accianae fuisse Appuleius teStis gravis est cum iragicorum Graecorum exempli Sconcedendum est eodem principio tabulae nullulia eorum ii Sum esse: apud AeSchylum chorum paro dum egisse in tragoediae initio supra demon Stravi, Euripidem Ulixem Solum procedentem fecisse ex Dionis oratione 59 intellegitur, in prologo tabulae Sophocleae Ulixem loca, quibus Philoctetam reliquerit, explorare Neoptolemum iubere notum est. Quod ad quaestionem quae extat diiudicandam plurimum valere puto Accium in Philocteta componenda alio principio tabulae atque illos principes tragicorum Graecorum ti Sum eSSe apparet; ergo non ubique eius poetae Graeci exemplum quod latine transtulit eum secutum esse concedimus, sed aut propria inventa addidisse aut alius cuiusdam tragici Graeci exemplum Vertisse de cuius tragoedia nihil memoriae traditum est. Quis vero in principio tabulae Accianae iis verbis Ulixem allocutus Sit demonstrari nullo modo poteSt. Quoniam hoc iragmento Accium exemplum Graecum quod SecutuS eSi non ad Verbum VeritSSedocemur, alia iragmenta extant quae talia Sunt, ut non ad certum quempiam iragicorum Spectare videantur, Sed sive ex Aeschylo sive ex Euripide sive ex Sophocle ea Sumpta eSse contendere posSi S. Haec iragmenta ad quaestionem quae est de ionte tabulae Accianae diiudicandam nihil valere nemo negabit. ln nS ponendum est irgm. Xli:

e Viperino morsu Venae Vi Scerum veneno imbutae taetros cruciatus cient;

πλ γ ντ' ἐχyύν ς ἀγρίω χαραr ωτι. Neque vere minus apte ii versus Acciani Aeschylo vel Euripidi ascribuntur, apud quos morbi sui mentionem iecisse Philoctetam mani testum est. Similiter iragmenta Acciana IX, X, XI:

reciproca tendens nervo equino conci la

te la . . . .

. . . Pinnigero, non armigero in corpore tela exercentur haec abiecta gloria; i. . . . in tecto umido

quod eiulatu questu gemitu iremitibus resonando mutum flebiles voceS refert, quibus miSerias suas lamentatus esse Philocteta videtur, ex cuiusvis illorum poetarum Graecorum tragoedia ab Accio aSSumpta eSSe quispiam coniirmaverit. Philoctetam et apud Aeschylum et Euripidem et Sophoclem v. 220 Ssq.) Sive ex Ulixe Sive ex Neoptolemo quaeSivi SSe quis esset consentaneum eSt; Simili allocutione Accium usum esse docemur irgm. Xlli: quis tu es mortalis, qui in deserta et tesca te adportes loca p