장음표시 사용
41쪽
Cera :&mnlii alii fructus non ignobiles ut Pruna multiplicia, Malogranata, Cydoniaque, Olivae 3c Naranciai Lacus pisicolistamus est, dc multa gignit piscium optimoru genera. Medimianum s enurnero pisces , in primis Truttae .venum mittunttir in summa rerum propemodum omnium ad victum humanu necessariarum abi
de fatis illic habetur. Solius frumenti caritate laborant non raro, ob agrorum paucitatem. Sal aliunde importatur, regio propter vicinos montes & valles, sylvis caeduis referta est, in quibus proeesce speciosaeque&pretiosis arbores Larix inprimis, quae etiam Agaricum gignit selectissimum, & Abies . ad aedificia cu primis expetitς cres,int, ex quibus Locata ses magnum qu stum faciunt.
Luganum usque in itinere Vide Tabellam Insubriae. . Simul 28s.
praecedenti numer. mili. 269. Belin Zona 16BIi ITI NVM vulgo BelinZona oppidum, fuit Comitum Misaucorum, qui eo spoliaria Duce Mediolani, cum denuo per insidias oppi sana cepissent, vendiderunt illud Vrbs& Vnderinaldiis: caeterum i fide in artibus, quibus Misaucius oppidum Duci ademerat, illud Helvetijs quoq; ademptum , 5 a Duce recuperatum fuit. Ab eo tempore stacta autem sunt haec circa iamim Domini ) multa della Helveth huius oppidi recuperandi gratia gessere,&demum anno 1 Oo. eius possestionem adepti sunt : cum enim inter Sfortias &Gallos assidua bella vigerent, cives ut suae quieti consulerent sese Urbs dedidere, caeter um Galli Insubribus potiti, arpe id sed frustra ab Vrijs-eorum socijs repetiere. At demum eo tepore, quo Helvetijs traditae sunt quatuor Prae,fecturae a Mediolanensibus Ducibus, Bilitionis imperium tribus pagis confirmatum est. Dividitur Bilitionis gitio in tres Praefecturas, Bilitionurn, Vallem Paleniam, &Riui eram. Situm est Bilitionurn in faucibus, montem praecelsum habens a dextera, collem iii laeua cum filmissimo muro, qui ab arce modica, montis alti coniunctatadicibus, ad aliam maiorem in colle positam pertingit; a qua Ludovicus S fortia Mediolani Dux murum cras sutri pedes VII. in longam i6. stadia durissimo ex Silice duxit per eam planitiem, non minori sumptu, quam industria, cum opportunis etiam ad operis cistelam & mundionem Turribus. Praeterea quoq: titissimam Arcem in dextra Belincionis constitiait Saxum Corberians. Opus ideo consilio fecerat I udo visus,ut hoc propudiaculo tanquam obice, furor Helvetiorum reprimi frangique posset, qui excursionibus hac irruere vastareque pasc. D 3 sinis-
42쪽
sim finitima solebant: Iea postquam ab ipsa gente. Gallis proditus ad Novariam fuit, ea, rursiis tractum hunc niuersium c pir,&partes' muri deiecit, cuius etiam deinde partem fluminis Breunij inundatio ac violentiasubuertit. Vide Tabellam Insubitae. Poleis Is Iornico IS. Gothardi Hinc numerantur mili. Hel-Pfait
Vide Tabellam Helvetiae. usque ad montem
Senas usque in itinere prae Stagia
cedenti n umerantur mili. Io λ.
Montefiascone in itinere Garnaiolo
Roma Senas numer. mill. 66. C. Pleve
Hosp. Nova 8 Castigiion Aretino
Aliud Iter ROMA OTRI CVLVΜ, NARNrvM, INTERAMNIAM, PERUSIAM, FLORENTIA Μ, CASTELLVM NovvΜ, PRATVM, PIs TORVM, vulgo Pistria dicta. Vide Tabellam Thusciae. Prim.
43쪽
ITALIAE. Avignano 8 Civitas Castellana 3
OTRI CVL V M vulgo Otriculi Sabinorum oppidum in monte positum, Huc usque ex Roma nihil praeterquam ruin cernuntur, & reliquiae vis flaminiet. Apparent hic aedificiorum publicorum reliquiae ingentes: templa videlicet, Thermae, Aquaeduc us& aquarum castella subterranea, item poxticus Theatrum, & Amphitheatrum, quae mole sua testantur, amplitudinem & magnificentiam summam eius municipij, sum fiorente adhuc
imperio staret& vigeret. Vide dictam Tabellam O. Narni 8
NARNIA vulgo Narni in aspero dissicilique monte, de magna ex parte abrupto posita est, cuius imas ra dices abruptosque stipulos Nar fluvius magno cum fragore Lauat, a quo Narniam appellatam putatur. Eius si tum ita Martialis poeta depingit libro VII. Epigrammatum: Narnia sulphureo quam gurgite candidus amnis Circuit, ancipiti vix adeunda iugo. Oppidum nunc est oblongum aedificijs fatis elegans, rerum eopia lautum, ob agri fertilitatem, licet aliquando bellorum calamitatibus involutum, clades ingentes patrum memoria acceperit. Supra Navem fluvium admirandi ac longe conspicui pontis fornices ac minae ingentes: qui duos praealtos & abruptos mon tes subterlahente flumine lebat coniungere, ut aequali via transitus ab oppido Narnia pateret in montem aduersum. Ex manubijs Sicambricis exstructum, sub Augusto,quidam autumant: & Procopius Augustum eius auctorem mmmorat, haud inquam pontis Arcus celsiores a se visos scribes. Quae adhuc eius reliquiae supersunt,ex lapide quadrato praegrandi Pilis vastissimis, sublimes arcus impositi demonstrant florentis imperi, maximsi, di insani sumptus opus hoc suisse. Vide dictam Tabella'. o. Terni τIM TE AMNA vulgo Torni sic appellata est, a veteribus quod inter ramos Naris fluminis , vehit duos in
44쪽
ter amnes posita sit. Gim structuris&litudine maiorem urbem fuisse, quam nunc est, veterum aedificio rum Nuinae, quq in vicinio circum quaque visuntur, docent: & decrevisse non parum intestinis odijs, atque civium discordiis maiorum memoria, re compertum est. Municipium vetus Romani populi fuisse, plures antiquae marmorum inscriptiones demonstrant, sed quando ius municipio vel civi tatis Roman et Interamnatibus indulatum fuerit, non Prorsus liques. Interamnatium ager It antiquitus, ita & nunc, propter situm aquarum dulcium abundantiam summe tacundus est, nimirum in descensis Apennini, meridiem Sc inferum mare versus positi eius colles & campi, perpetuis Diuium abc fluminum rivis irrigui, ad Solis radios apricando, procreandorum omnium fructuum oportunam facultatem habent. Nec mentiri iclinium re ipia comperitur, foenis i a quotannis tria vel quatuor admittere Interamnia prata, nec non postea in pabulo n on minus emolumentum dare: rapae hic vastae magnitudinis XXX. dc dimid. librarum amplius pondo, quarta sepicnae iusto pondere ali num onerare possitnt. Plinius XL. librarum se vidi Te a stirmat libro XVI II. naturalis historiae. Si rettura Prette
Schoratio 8S. Maria de gli Aogesi s
P E R V s I A vulgo Perosa urbs Hetruriae in Apennini parte, ab Acheis inaequaliter aedificata cornibus quinque procurrentibus, in modum siceita, loco fertili dc anagno sita. Haec in potestatem Augusti venit, compulso ad ultimam famem L. Antonio, Triumviri fratre, m inibus in stuperab eo restitutis, Augusta est appellata.Septe deinde annis obsidionem crudeli stirnam Tolitae passa,ad ultimum direpta est, interfecto eius Sereni spraesule Herculano natione Ger ivlno. Sequentibus deinde te imporibus stub Bonifacio octavo, cum se Imp. Galeatio dedicset, per Ugoliunt Tirinclum Tyrannum Fulginaten ab eodem Pontifice misium cum exercitu, ad ossicium reducta est Postmodum tapius rebellavit, dc multae caedes in ea comita. Rebellis facta Paulo tertio Pontis Rom. maximas temeritatis paenas luit, is Arcem in ea extruxit opere per cives communicato, & in calce lapidibusque portandis nemo immunis extitit: Sacras & profanas aedes demolitus est, ut in utrumque forum pateret prospectus, legitur in atrio Alcis Paulus tertius Pontis Max. tyrannide eiecta, novo civitatis statu constituto, bon rum quieti, & improborum freno, Arcem a Solo excitatum inita celeritate munivit, pontificatus sibi anno IX. salutis M. D. XLIII. in Tormento maiori quod urbi minatur S I i 12. libras ponderat: Paul. III.P. M .anno Dn. M. D. XLIII. A Perusiae Ata Card. Ari. legato. ampla&excelsa habet Perusia estque Turribus plena, adeo
45쪽
adeo ut singuli vici, plures habeant. Ex nulla Turri cognosci prospectu tota potest, quemadmodum Urbinum. Fora bina sunt: Rotundum dc Rimenum: in rotundo fons praeclarus & Palatium. Ecclesia item Callicdralis, in cuius Sacrario S. Lucae Euangelium in cortice aureis literis scriptu, & D. Herculani marmoreum mόntuarentum, Staittie aeneae quoque duae Leonis X. scilicet & Iulia ter iij Pontis. In altero scholae docentium. Bina etiam habet collegia. veterem S novam Sapientiam appellata: in veteri Studiosi XL. per annos septem numeratis LX. coronatis alantur, fundatum a Petro CapOcio cive Romano Sc Cardinale, v t testatur in Gregorio nono Plati- Nouum extruxit Benedictus de Guidaloctis Re canatensis Episcopus in D. Dominiciae de sepultus: idem sustulit, iam Paulus tertius. Est & Bartholinum in quo Vsi L Perusini, II. Genuenses, & II. Lucenses aluntur, in o Maria nova, Germani altare&sacellum habent proprium. Vrbs est infrequens, nam multae familiae deletae, aliquot civium millia mulctati exilio. Administratur vero a Pontificis gubernatore, cui XII. priores urbani, qualicunque libertatis specie adiunguntur. Monasterium D. Petri pulchrum est, in quo Aretina opera ex materia fictili multς artis vicientur. Apud S. Dominicum insignis Bibliotheca est,& turris templo adiuncta totius urbis altissima. Apud S. Iulianum CC. moniales. Vide dictam Tabellam. Torre
FLORENT 1 A vulgo Floreneta, vel ob gorentem fortunam, vel sorida incolarum ingenia sic appellata, aequod esset praefluenti Arno opposita, olim Fluentia dicta, civitas elegans, florens potens, ampla, & pene regia a Syllanis militibus XC. Annis ante Christum natum condita, Romanorum ut contendunt nonnulli colonia, a Triumviris deducta, a Totita Gothorum rege, ut ipsius Annales loquuntur, diruta, a Carolo Magno reparata, & amplificata, ex ruinis Phesularum. Florentia a Rudolpho ptimo Imp. libertatem emit pecunia,& Reipub. administrandae XII. viros creauit, cum artium Praetore ut ipsi nominant, Iustitiae vexillifero. Rursus a Carolo quinto adiuvante Clemente septimo Pontis. Rom. subacta dc Alexandro Medices, cui filiam Margaretam elocavit concessa, cum Ducis titulo. Mediam perlabitur Arnus quatuor pontibus stratus, tamq; rapide fluit, ut aduerso amne navigari haud postit. Hospitalia hic sex maiora, minora alia XXXII. Ecclesiae Parochiales XLIIII. Coenobia tam virorum, quam mulierum LXXVI Collegia seu Fraternitates puerorum IX.totidem virorum vel E etiam
46쪽
etiam plitra. Palatia hic infinita: Campi octo. Templum Cathedrale cognometo S. Mariae Floridae magnificentissimum, dc inter tria Hetruriae nominatum, foris incrustatum marmore, albi, nigri, rufi que coloris. Portae a fronte tres sunt, e quibus media sculpta dc caeteris ornatior est, supra tamen rudis, tum aliae duae ab utroque latere: quatuor lata Sacella habet alterum alteri praee minens, adeo ut in modum crucis facta videantur, in quibus
miraculo simile, quod sua dispositione sint stabilita: nullis enim Pilis aut contignationibus sustentantur. Turri templi globus aeneus deauratus, XVI. fortasse hominum capax tim positus est. Turris quadrata Templo proxima, marmore tota incrustata altae sic Lib. CCLXXX. adscensus in summum per gradus CCCCVI. in altitudinem educta. Sacellum S. Ioannis Baptistae opus urbis antiquissimum. olim Marti dicatum, non omnino rotundum, sed potius sexangulare, ex nigro, albo, viridique marmore: Pilas habet sex, quibus singulis binς columnae interpositae viridis marmoris: ubi Altare sinamum est, aliud eminet veluti Sacellum, quatuor laterii. Portae tres aeneae deauratae, praeclari operis cu sacris historijs& imaginibus sanctorum, Limina item aenea, tectum marmo-zeum, intus in orbem po si tae columnae XVI. totidemque Pilae, fenestrς XX. Septa chori ex nigro alboque ma more tessellata. Apud portam, quae est e regione maioris Ecclesiae sunt binae colum nae porphyreticae, quas Pisani, parta de Saracenis Victoria, honoris causa iniserunt Floretinis. I a Catadella vulgo dicta, Arx est muni tissma in planicie sita. Pal gio della signoria vulgo dictum foras eam magnificentiam non habet quam interius, ubi statuis & ptistaris artificiosis limis est ornatum, eius Turris fundamento quod videri possit non innititur,siqui dena sub ea ex om ni parte conclavia cernuntur, dc ob id in acre pendere dicitur. Magnum Ducem tres habere Turres mirabiliter insignes in prouerbio est, unam in aere de qua iam dictum: alteram sub terra: tertiainin mari,in huius Palati j conclavi vulgo Garde roba dicto, est thesaurus Principis, ex varijs de innumerabilibus rebus praeciQ-sissimis c., nstans interq, alia suppellex mensaria ex puro puto Auro. in eodem est horologium, in quo Sol annuo spacio, &reli tui Planetae, quisque suum carsum iusto tempore absoluit: ibidem videntur Tabulae Geogr phicae omnium ferὰ provinciatu itemque multi; virorum illustrium estigies. Ante Palatium locus est, La Don
na vulgo dictus ubi merces deponuntur, item Fontana antiqua in cuius medio Gigas est currui triumphali marmoreo inlidi ias, eluique quadriiuges marmorei aquas evomunt. Ante portum est regis Dauidis statua marmo
rea In Foro vulgo La plaga a dicitur ) est insignis statua equestris aenea Cosmi Ducis, in lignis magnitudinis &artificis Ex iam diisto Palatio, per contigua conclavia iri potest in dificium , quod intra sua septa concludit δε
ream in hoc aedificio habent Has stationes omnium artificiorum magistratus, in inferiori contignatione, in superiori vero habet Princepi imagincs omnium nationum Principumque,& in his statuam Scipionis Africani:
47쪽
emm Globum caelestem Immensae molis & artis; hic quoque est Amphitheatrum inter media conclavia, ad imitationem veterum sumptuosiissime exstructum, circumcirca sit ni multa conclavia,in quibus monili antur res quoad formam tanti artificij, quo ad materiam tanti prech, ut nihil stupra, & quo ad numerum extremae In Ii-ilitatis: in eorum uno, monstratur claVus cuius medietatem ex ferro, aureum fecit arte Alchymi si ica Thurni le-rii : in alio est estigies Magni Ducis Ferdinandi, supra quem est Speculum, in quo cernitur estigies Magnae Ducissς Haud longo hinc est Armamentarium Principis uuatque in tribus distinctis Cameris tanti artificu arma, ut vel ingeniosissimus hic videat, quod admiretur: in altera huius aedifici j parte est: Globus terrestris,sed adhuc im-- perfectus. Supra hoc aedificium hortus non contemnendus inque eius parte intrinseca miraculi Hiliai conseicis tui mensa Rudolphi secundi Imp. quam artifices magno cora uehi, iam plurimis armis conficere cς perunt. I'.ι- latium, vulgo de gli Pitti dictum, trans Arnum est, eius fabrica numerari potest inter Italiae magni dicentillima, habet enim conclavia, ex marmore,aureis inciustationibus δc laquearibus atque picturis exornata, in huius Palati j contignationes omnes ascenditur gradu Cochlidis structurae, quae moles ex marmore, nulli innititur columnae, & vel subter vel desuper intuenti apparent extremitates & circuIi omnes aequissimi, quasi in puteum de-1piceres. Opus hoc est magni artificii Sc impens e permagnae, habetque a tergo hortum amaenum in colle, & iuxta castellum siue Arcem novam omnium munitis limam, Belu edere dicitur. Tertia Arx, extra urbe ita, in colle sita est, Callello Vecchio dicitur, in ea Templum est sumptuosissimum, crustis & Scalis marmoreis; Suggestum vario marmore artificiosissime in tessulatum est, senestrae marmoreae. In Equilis Principis atrio, sunt oves Indicae, Apri cicures, Cameli, Leones, Ursi, Tigrides, Lupi, Aquilae, seruantur locis ad id destinatis. I a Stinca dicitur carcer publicus, Lossicio de thonesta autem, locus, ubi duo cives senes, perpetui iudices, causas cognoscunt publicorum Scortorum eorumque qui Lupanaria frequentant, Colonna della Iustitia vulgo dicta, notabilis est crassitudinis marmorea, in eius fastigio est simulachrum iustitiae. La Callina palatium est novum, asservatur expoluntui que in eo omnis generis lapides praetiosi. Ad moenia urbis loco remoto aluntur complures Leo pardi, omnes cicures, qui in sylvam vicinam emittuntur ut feras, lepores praesertim, pabuli sui causa capiant, domumque revertuntur, sed non sine Duce. Hortus Cardinalis Alexandri Medices spaciosus est, latus & elegans, in eo
Linum Iudicum complurium annorum spacio in eam excrevit altitudinem ut arborem proceram reterat: iuxta
eum Sacellum est magnificae structurae itemque palatium, In templo S. Laurentii sepultura est Cosini Medices cum hac inscriptione: Decreto publico pater patriae: item Sepultura Petri Medices. Supra Sacellum est Bibliotheca excellens, ex manu sci iptis libris constans, instituta a Clemente septimo Pontis Rom. qui diris devovit ib
48쪽
Ium, qui vel minimam schedulam exportare nititur, monstrantur inter caeteros libros manuscriptos Comediae
Terentii, quae ipsiusmet manu exaratae assirmantur: Item Vergili, Opera ab ipso Poeta scripta. Vide dictam Tabellam,
CAsτΕLLvM NOVUM Viridarium est Magni Ducis Hetruriae, cum Palatio, ubi aestiva est statio primogeniti eius fili, amoenissima, constans ex Hortis mira industria excultis: ubi videre licet fructus & plantas raras, tum omnis generis arbores, ut Cupressiam, Laurum, Myrtum, Amigdalum, Citrum. &c. est denique Aquaeductus insigniter artificiosus, nam primo Fons ibi est, quasi triplex altissimus, in cuius summitate, collocatum est Herculis simulachrum, dextera manu puerum comprimentis, Ut aquam copiose evomat. Circumcirca est area rotunda, aquarum aspergine insidiosa. Non procul ab hoc alius sens spectatur, cuius aqua ex capillis statuae ει minam veterem referentis defluit, dum ipsamet Remina, capillos omnes manu utraque quasi lotos siccandosq: comprimit. Ibidem est rupes cavernosa, vulgo La grotta dicitur, in ea omne omnis ferarum generis estigies, ut Cervorum, Leonum, Tigridum, Elephantorum, Volucrum; item desuper, & ab omni parte,aquas evomunt: certae quoque venae, ipsiusque cavernae meatus aquam profundunt tanta arte,Vt imber naturalis exactissime re praesentetur, caelo sereno, Sole radios in cavernam immittente, Iris artificiosa in ea conspicitur, antequam ad cavernam pervenitur, ascendendi sunt aliquot gradus, qui perturari accommodatique sunt ad madefaciendos mein sidus scandentes.Collis quoque artificialis arboribus septis ad scensus,lapillis minutis stratiis, insidiosas hahet aspergines, quas nec in ipso fastigio licet effugere volente Hortulano, e mensis quoque lapideae medio aqua prosiliens, missis in canalem certis ad eam rem factis instrumentis reprς sentat successive tamen θ modo facem ardentem, modo rotundum, modo oblongum, insignisque magnitudinis vitrum, suam intrinsecus habens cavitatem. Vide dictam T ber m
ὶ PM. A a V M Vulgo Prato unum est ex quatuor Italiae castellis celeberrimis; ut enim Barietum A puliae Fabrianam Piceni, Cremona Langebardiae, sic Pratum Hetruriae praecipuum est castellum, tum ob magnitudinem tu pulchritudinem aedificiorum & platearum, tum ob munitionem, quam acceptam referi Cosmo Mediceo, primo Hetrurrae Magno Duci. Vide dictam Tabellam. o. Pita
49쪽
Pis To Riv M vulgo Pistoria oppidum situm obtinet ad radices Apennini, in valle amoenissima: moenibus ipsam cinxit auxitque plurimum Deliderius Langebardorum Rex. Cum Florentinorum opes augeri caepissent, ab iis varia ratione subacta est, & nudata moenibus, complanatet fossς, ager inter ipsos, & Lucenses, qui belli socii fuerant divisus.posteaquodiscordiis enatis tota ditionis Florentinorum factum in templi Cathedralis Sacello, iuxta portam Ara est ex argento conflata, in eodem templo marmoreum Cyni: l. C. monumentum, cum tali Epigraphe; Cyno eximio iuris interpreti, Barto lique praeceptori dignissimo, populus Pistoriensis concivi suo P.M. fecit, Obbi anno lues i. Caeterum ipse Cynus non eo in loco sed Bononig,ubi Iuris interpretem egit sepultus est, in templo sancti Dominici. Arx hic est bene munita, quae exteris non patet. ITER ROMA Sc ARPARIAM, FIDENTIAM, ET BONONIAM.
Florentiam usque in itinere per Senas numeran. mili. Ιq6.
Vide Tabellam Thusiceae. Fontaglia 6 Pirasella Scarparia
F1ORENEO LA oppidum est lautum & elegans, in radicibus Apennini ad amnem quendam situm , a Florentinis, quibus paret condaum. Sunt qui volunt olim Fidentiam dictum. Ad D.Passus hinc ad dexteram duobus locis conspicitur terra ardere: Foramina, per quae flamma exit,non adeo magna apparent,quasi duos pedes longa. sed ut perhibetur flamma satis magna concipitur, quando pluit, eoque maior, quo vehementiore impetu aqua pluvia cadit. Vide Tabellam Romandiolae. b