장음표시 사용
52쪽
ITER ROMA URBINUM, ARIMINUM, CE SENAM, FORUM LIVII, IMO LAM, BONONIAM, MVTINAM, REGIUM, PARMAM, BUXETUM, CREMONAM, Pic ELONEM, LAVDAM, CASSANV Μ, LEUCUM, BELLANUM.
Inter Amiam usque in prae cedenti itinere num . mili. Vide Tabellam Marchia: An
Hosp. Strettiira 8 Cast. Piet te pS. Horatio
R 81 N v M vulgo Vrbino urbs Piceni in edito & inaequali loco sita, amoena & salubris, sple dide satis aedificata bono ac foecundo agro generosisque fructibus abundante. Arcem habuit extra urbem munitistimam. quam Guid obaldus Dux, ne ipsitus potentia invidiae esset & populo & finitimis demoliri fecit. Novam, vetero diruta, intra muros a Lindamentis exstruxit Fridericus Dux, magis ad ornatum loci, & magnificentiam habita-di. quam ad defensionem. Ea aedibus Episcopi & templo D. Dominici est contigua, ita aedificata ut possit equo in turres & ad tectum ipsum iri. Conclavia habet ampla & magnifica. Ornat eampi ecipue Bibliotheca lubris optimis & multis reserta, quorum alij panno aureo, alij seryco villoso obducti sunt, olim omnes argeto aut auro, sed ab Alexandri VI, Pontis Rom. filio Caesare Borgia, Duce Valentino omnibus ornamentis spoliata atque etiam translata fuit, quam Iulius secundus postea restituit, Multae in ea Graecorum autorum translationes,' quae impressae hactenus non sunt. Ducis ipsius bina sunt Mus ea, inferius ornatum picturis Musarum,alterum veto superius virorum illustrium & clarorum, qui tibi virtute&doctrina famam compararunt. Vtrumque unicam
tantum Fenestellam habet,in loco superiore adluctum iisdem est Sacellum. tuor habuit Fridericus Dux res insignes
53쪽
insignes, Bibliothecam, Aulea, Aurea Argenteaque vasa, generosos equos: in templis urbis nihil conspicuum, praeter Sacellum quoddam in D. Francisio recens ex aedificatum. Vide d icham Tabellam.
ARIMi NIVM vulgo Rimini urbs in planicie sita foecundissima, ab ortu & occasu frumentarios habet Campos, a meridie horrorum, oliuetorum vinearumque plenos Apennini colles; a Septentrione Adriatici im mare, quare rerum omnium ad usiam hominum abundat. Edifici js novi; est pulchra'commoda: inter citiae Palatia sunt qusdam sumptuosa, maiori ex part a Malalestis olim urbis Principibus condita in Foro fons est narmoreo cratere ac parergis omnibus ornatissimus atque siphunculis pluribus dulces ac limpidas evomens aquas. Hic quoque castrum, Curia, theatrique lateri dij reliquiae ingentes: versus mare pons quoque marmoreus, ex
quadratis fixis grandibus in Arminio fluvio constructus ab Augusto, qui Flaminiam viam urbemque suburbio iungit; in longum ducentos pedes; arcubus quinis innititur, in latum pedes is . habet: ab utroque latere spondis marmoreis opere Dorico pulcherrime laboratis munitus est, in quarum una magnis isteris insculpti leguntur tituli Imp. Caec Augusti: in altera e regione Tiberii Caesiaris, ex quibus colligitur anno post urbem condita D CC. LXXX UIlI. C. Calvisio C. Lentulo cossi opus hoc absolutum fuisse, quod Augusti auctoritate flaminiam sumptuosissime munientis inchoatum ante fuerat. Antiqui portus vestigia, qui modicis quidem navibus aptus & arenis oppletus: sed quam splendidus&am plus olim fuerit, cognoscitur perstructuram magnificenti si inritem pli S. Francisci, quod ex marmoribus antiqui portus Arminiensis Sigismtindus Malales λ, eius urbis Princessquondam exstruxit. Vide dictam Tabellam Marchiae Anconitanae. Sanignano IZ o. Cesena I 2 Simul 14. CE s AN A Flaminiae antiqua civitas, in pede Apennini & viae Π miliae, aedificiis per honestis, incolis nobilibus, ingenioque & industria, atque etiam opibus polistiatibus, populoque adeo frequens ut tempore Leonis X. a Romanulae praeside Berri ardino Rubrio ampliari caepta, sed desertum opus ipso ad Bononie n. praesecturam auocato. Arcem ex colle austrum versus habet munitissimam, a Friderico II. Imp. conditam: ea cum ipsa urbe iungitur mole intercedente, quae maiori ex parte ruinis perijt, ubi etiam nunc aedicula illa, in qua ficii stum Lardi nonnihil praecisum catena ferrea dependet, miraculi instar. Abundat Cesena rerum omnium copia, & vinum
54쪽
quod profert generosum & laudatissimu est. A Britonibus olim magna clade asse sta, a Bononiensibus, orde laphis, Mala testis possessa, tandem Romanis Pontificibus subdita, in eorum fide de tutela permanens. tranquillitatemque consectita, incrementa sti mpsit maxima, Hospitale eius sumptuosis limum. In aede D. Francisci Mala- testae exim ij attifici) Bibliotheca est, praeciosis ac rarissimis libris manu scriptis referta. In eius vestibulo 1ymbola Malatestarum legitur hoc: Elephas Indus non curat Culicem. Vide dictam Tabellam.
F o R v xi Livii vulgo Forti ampla est civitas, & magnitudine Bononiae haud impar. Sita est inter duos amnes Roncum, & Montonum, qui ab occasu muros alluit. C. aelum hic perbon u iucundumque: ager copiosus& frumeriti vinique ubertate tana foecundus, ut non modo tib I abunde tu iliciat, sed etiam exportet, praeterque caetera Zeam, hordeum, oleum, rubiam, glastum, anisum, sconuin graecum, cuminum & coriandum fert. Homines alit ingeni js praestantissimis, ad literas & ad militiam mercaturamque cumprimis idoneos. Pr torium hic illud sumptuosum Agiduis Cardinalis legatus, loci oportunitate captus in foro aedificauit, cuius etiamnu pars superest. Vrbs equidem haec est mire iucunda tranquillis inter se civibus, qui ingeniorum amatores observato- reique sunt mi sunt. In Praetorio pictura est hominum manibus iunctis scedus ineuntium, aut illatam iniuriam remittentium: Picturae adiuncta insciiptio: Sextus Tit. Livius Salinator Cossi S. R. iussu Claud. Neroni collegae reconciliatus iureiurando pollicetur, se Rempub. contra Annibalem ac A sdrubalem fratres egregie defensurum. Postmodum videtur pictura concessonis regalium factae Fortiviensibus, per Fridericum Imp. Rom. item alia in memoriam Berengari, civis appicta. Fuit aliquando Forum LVII. in nobilium Ordelaphorum potestate, quibus extinctis in Pontis. Rom. imperium pervenit, eodemque adhuc statu manet. Templum Cathedrale, S. Crucis. item S. Domini, S. Franci ci de Mariae det Carmine ornatissima sunt. Vide dictam Tabellam. Vide Tabellam Romandi olae. o. Faen Za Id F A v E N T r A vulgo faeneta IEmiliae civitas pervetusta est, eam qumen A nemo secat, urbem a suburbijs db videns, ponteque lapideo coniunctus perpulchro ac munito, cum duabus Turribus, quo & civitas suburbijs Musimilia sibi via cohaeret. A quo primum sit condita non invenitur: antiquissimam tamen esse literarum monumenta comprobant, etenim Livius eius mentionem fecit, quum a Sylla Carbonem Italia pulsum, caeso illius
55쪽
exercitu ad Clusium, Faventiam Fidentiamque scripsit. Aorum habet opimum , ω frumentsomnis generis, aevini fertilem. Linis quoque abundat, quae a Plinio laudantur ob eximium cando te m. Venetprium tutablincia C. N. isO 9. possederunt, quo, caesis illorum Legionibus a Ludovico X u. Galliam in rege, in Glarea Abdus'. iii Pontificum Rom. ditionem.tunc Iulio secundo sedem tenente venit Ea deinceps civitatis forma tranquillie stestit: quippe quia civium mira consensio, turbulentis etiam temporibus omnium animis ad pacem& quiete speiactantibus, factiones tollere caput haud est passa. Vrbs est pei honesta splendideque aedificata: magnifica inter opera, summum Templum i Phaetorium in foro: populus frequens admodum studiosiis reipub. maximus hic figulorum excellentium numerus, qui tanta nunc arte in vasis formandis coloribus': vari)s depingendis pollent, ut Faventina totius Italiae primatum obtineat, ante hortum Equitis Malles legitur: Satis diues qui non indi get pane, Satis potens qui non cogitat servire. Civiles curae procul hinc abite . Sabbas Casi . Solitarius seipso coia tentus, hos securos incolit hortulos, pauper an diues, si cordatus es cogita. Vide Tabellam Romandi olae. O. Imola IOIM O L A veteribus Forum Cornelij dicta condita a Romanis, & ab eo qui huc ad ius reddendum habedumque forum a Senatu missus erat sic appellata. Subversa ab Antiocho Narsetis Praesecto, dc a Clephe Langebar dot iam rege Albo ini successore insitas rata, ab arcis nomine quam eminentiori & unico in tumulo habe Imola dicta. Adiacet Sacerno amni, loco per bono de faecundo et colles enim habet amoenos α latifundia campestria peti acunda. Incolae gnavi Sc ingenio peracis. Fossa , aqua, muris fatis munita civitas Rom.Pontis paret, nis abia similis est mite berga.Saxatellorum& Vaino rutra factionibus nostro seculo misiere amicta&foedissime lacer ta,quq alias uniuersae Italiae summo ornamento esse potuisset. vide dictam Tabellam.
. S. Nicolo Io o. pologna 1 o Simul ro.
BONO N i A vulgo Bologna amplissima est urbs aedificijs publicis atque privatis sumptuosa&permagnisca, nam antiquitus in hanc urbem Colonia Latina a Rom. deducta fuit anno post: Romam conditam D.LMV. crevit admodum structuris posterioribus seculis, quamvis hostium Barbarorum incursibus atque bellica vi s ius destrueta fuerit, magna in ea Fora & insignes aedes sacrae. In D. Petri templo Cardinales Θntistites multique Gruditione celebres viri habent sua monumenta. Ostenduntur hic vetusta Langebardotum ac vasta aedificia, turA
56쪽
smellorum vulgo vocatur,& vicina Garistricta inclinata nonnihil, arte ne an casu dubium est. Tdes sacrae D.Stephani plurimis sanctorum reliquiis clara, D. Francisci artificio constructa nobili: Magnificum ac sumptuosum D. Pettonij ex vario marmore Fanum iuxta Fortim ac Palatium animo maiore inchoatum esse videtur, quam ut aevo nostro ab lui pro temporum angustia postu. Vicina est huic Academi e schola publica aedificium peramplum ante paucos annos magnis impetis exstructum ex saxo quadrato quod architectonica syna Petria pulcher- Timum est. Scalae, quibus ab ingressit primo scandunt ad interiora peristylii, qu ambitu quadrato, proseisonum vel artium diversarum auditoria circum vestiunt) spaciosae S commodae, mira quadam elegantia detinent M asticiunt advenas: nec minus peristylia, cum auditorijs concinne pavimentata portae marmorum d. Versorum Pulchritudine conspicuae, v t & caetera omnia, quae palatia quaevis structurae magnificentia & laxitate uiperare possunt. Extra urbem, Apennini colles fructiferi, hortis, vineis, olivetis, atque pomarijs circum quaque vettitistant. In monte visitur Sancti Michaelis in sylva nuncupatum monastellum locupletissimum est, novis & vetustis aedificijssumptuosissimum: cuius temptrini atque sacraria cuncta. marmorum nobilium omnis generis columnis, trabibus atque caelatura praeclara nitent. Altaria reliqui s Divum raris atque donarijs praeciolis augusta, Iesplendent statuis, signis, tabulisque pii is artificio ad miraculum excellentibus. Sedilia & subsellia sacriticum in lateribus templi disposita, ex se tamentis &scandulis variorum lignorum studiose, commissa,picturam qtiandam elegantissimam repraesentant: uti castella, turres, arbores, animalia, campi, moles ac regionum plagae, nec non herbarum & florum minutiae, suis coloribus, vix penicillo possent a perito pictore diligenuus exprimi. Hic Bibliotheca librorum & tabularum ortinis genetis pletia: nos mychus, quod infirmarium, & caenaculum commune, quod refectorium nunc appellant; item conclavia & caetera omnia ad unguem facta: ut praeteream Hypetras, hortos & pomaria excultissima: necnon fontes &piscinas Apennini rivulis lympidissimis exundantes depi cuim sexatilium copia scatentes Sed inprimis iuvat ex eo monasterio veluti e specula contemplari non ibium Vrbis sit una, sora, templa, vias, turres, ac aedificia caeter magna, verum etiam Galliae Cisalpinae subiacentem amoentissimam planiciem, si1m me laudatam a Polybio. ostendit se a sinistris Apenninus occidentem ac Sardo uni mare versus excurrens. Hinc Alpium iriga nivosa, nubium specie a caeso dependentia: prospectantur a fronte in Septentrionem ac orientem: a dexteris autem ad meridiem, nebulis obductum Adriaticum pelagus a longe videtur Alpes & Apenninum attingere, ubi Italiae latitudinem a tergo hic oblique trascurrit Senogalliam ex Anconam usque. Hisce tribus limitibus decem millium stadiorum conclusi Galliae Cisalpinae campi, regis su vioi us rid4ni amniumque plurium ramis, atque mea udris intersecti & irrigati mirificum ex alto Praebent spectacu-
57쪽
lum, praesertim cum cernuntur perraria, Mantua, Incola, Mirandula, aliaeque circunniacentes urbes celebreami tae. quibus subiecti campi, tanquam rosis aut floribus pulchris. sparsim distinguuntur&ornantinia Vix saturarias ectus potest: atque divelli ex eo loco spectator. Abundat Bononiae tertit oritim vino, tillico v frumento, bombycibus serico, quorum negociatio potissima ibi est. Nobilitate valet pluinna potentae, iplenitida, quae a mereatura prorsus abstinet, estque urbs populosi is ma& optime aedificara, sed moenibus vallisque partim intiniata. Vicelegatus ad corporis sui custodiam alit Helvetios i1 o. & equites Lancearios 1 o. Vide dictam Tabellam
M v'ri N A vulgo Modena civitas est vetusta, celebritate pernobilis Romanorum quippe COIoniui cresce te Imperio deducta, simul cum Parma Anno V. C. D. LXX. Nec dubium quin succedentibus sycugis, Roma, no stite Imperio, floruerit admodum: cum frequens eius apud Historiae scriptores fiat mentio, doceantq; hoc insuper antiquς marmorum inscriptiones, quae plurimς ibidem & pulcherri md adhuc extant.Sed imprimis eant nobilitauit praelium civile cruentum, quo ante eius muros cum duobus cosis Hirtio & Pan a senatus authoritas;& populi libertas funditus concidit: cum M. Antonius extincta C Caesaris tyranide, discordiarum fices D. Bru tum obsidendo, resusestaret. Clades deinde plures easque exitiales, labascente Imperij potentia, Barbararum nationum inundatione, M tuinam esse passam constat.Opinati igitur eam a Gothis & Langobardis 1 pe excisam fuisse. haud est absurdi 1m: cum diu Langebardorum temporibus deserta iacuerit, quibus Caroli Magni victoria eiectis, atque Pipino eius filio Italorum rege constituto, tum primum hanc urbem volunt quae nunc AEinitiam occupat, & nonnihil a veteris Mutinae in altiore loco positς ruinis distat j a fundamentis suscitatam fuisse 2 no bilium ci Uium reliqui)s. Qui sublato Barbarico metu, novi oppidi moenia ac portas, suis amicorum atque clienis tum sumptibus ac labore construxere. Vide dictam Tabellam.
Marlata 7 Rubiera I o. Regio P 7Simul 1 s.
REO IVM LEPIDI vulgo Regio, urbs est populo frequens, omnibusqtie rebus affluens: agro ubere foecu gissimoque cincta. Antiquitate certat cum alths vicinis urbibus 2Emiliae viae item imposita Romanorum est: colonia, cuius celebrem M. Tullius, Strabo St. Corn. Tacitus alij que veteres mentionem fecere. Sed quando pri-
58쪽
mum, ves qhorum auspicijs deducta sit, non plane liquet. Quia ramen Regium Lepidi ab initio semper nuncu Parint plures opinantur a M. Lepido, qui 2Emiliam viam anno ab V.C.DLXVII. straverat vel conditam, vel deductam paulo post fuisse. - Vide Tabellam Romandiolae.
Lam sone β. Orer . 9 o. Parma 6 Simul is.
Parma qdificijs splendida cum primis est opibulque storens Principum enim ac illustrium familiarum palatia
ac mansiones habet multas, ac civium ditium multitudine plena est. Ager nimirum est circum quaque foecundissimiis pamoenissimus, omnium frugum ac fructuum abundans et optimique vini, olei, lactis, & casei copia, terrarum ubique celebris , ita que Parma, 'onsistum cum vicina Placentia, verum etiam cum caeteris Cib lpine Gill , te laris urbibus certare sivis opibus potest: nec inter eas praeteriri in quibus Dia fori una rerun , Omnis tr copiae eoth d suum benigni;er effundere videtur. Posita quidem est in Uluviae pl. no, quinis ab Apennino passuum resnibus flumineque irrigatur eiusdem nominis quod sub vibia ad G c. a sum v c rgelicia separat ab ipsa Eivitate. Ah vero flumini, vybi nomen dederit, an ab eodem acceperit. ObscUrum Cn. A sicuto Vel l Mina no mcta habere videtur: quae colonos ac cives semper habuit nobiles,Martios ac ar imolias inge)ni x te ad literarum studia &adretptib. gubernationem non solum. sed etiam ad rem militatem apti simo. , lira flumen est suburbanuDucis castellam portis muris propugnaculis atque fossis profundis sumptatose munitum. Hic phirima visiu digna sunt: isti stimis praetorium aestivum,magstificentissime ex quadrato ad regulam aptissime iuncto lapide cum possis: hel'sti his SI columnis marmoreis in sol mam regiae exstructam, resplendent omnia intus picturis artifi-hio sillimis. & operae tectorio inaurato, statuisse; antiquis sum nai preci . Nec minus in adiuncto Nympheo.quod hortos espicit sacellis S aediculis marmoreis exorciato. Eius pavimentum Varietate marmorum vosi coloruin In irFAlbulchritudinis, operemuseiario te stellatum.Scplae lapide et duplices.quib is in hortos de cenditur,ab v-rroque latere fontium venis gradatim scaturiunt. Rupes in medio Nympheo peralia, e pumicibus asperis, i phoque exosbatque saxis ex aquarum profluxu concretis, constrinita, corallis ac Vnionurn conchis exornata, spumantes fontium latices e specubus undequaque profundit. Insuper mirifice delectant atque intuentium o-dulos rem Drantur Tritones, qui e buccinis suis aquas evomunt, Cupidines in cygnis & delphinis vecti, multiformes hic conchae&c hlese marinae, quaedam crispae&rugatae, quaedam denticulatae aut pertinatim undatae: cancellatim reticulatae leues, aliae, & colorum punctis virgulis ac guttis distinctae. Totu diem detinere
59쪽
siectatorem haec possitnt, sicut & horti spaciosi & exculti, pomaria, Labyrinthi, sylvae & Laureta. Vide Tabellam Ducatus Parmensis & Placentini.
S. Segendo 7 o. Busseto 1s Simul ra.
B v x E T v Μ vulgo Busseto nobile est oppidum Palavieinorum, id Anno 1 C N. M. D.XX. Galli diripueriit, Christophoro Palavicim Marchione ac Domino perbonae existimationis viro capto, cui Mediolani Galli caput abstulere. Vide dictam Tabellam. in
Simul 9. CREMONA splendidis ac magnificis aedificijs tam rei diuinae quam hominum habitationi dicatis niter, ex quibus Edes Cathedralis est, item D. Dominici, cui coenobium sumptuosiissimum,insuper Arx permunita,cum primis Italiae propugnaculis censenda multetque splendissimς privatorum domus.Templi Cathedralis turris est altissima unde vulgo iactatur una Turris in Cremona. Quo tempore Imp. Carolus V. BOAoniam profectus est, ad Clementem VII.transgressi is est hanc urbem Cremoneses autem,tum subiectionis, tum memoriae ergo,por tam qua ingressus fuit, itemque illam qua egressius occluserunt, obducto muro.& ita hodie occlusς permanent. Vide dictam Tabellam.
P 1 C E L L o vulgo Picighiton Castellum est natura Sc situ loci, tum propugnaculis fossis 35 moenibus, variis item munitissimum Domicilia intrinsecus, & plateas habet nonnullas, praesidium Hispanicum. Hic Franci scius Gallorum rexI eius nominis primus ad Papiam captus, custoditus aliquamdiu titit, itideque in Hispaniam deportatus. Ipsum castelltim siue oppidulum ab Arce separatum est flumine Abdia vulgo Adda dicto. Vide dictam Tabellam.
L A et D A vulgo Lodi, in Abduae ripa, parva quidem sed culta est. Agrum admodum amoeniim habet S fer-' F 3 tilem,
60쪽
tilem, copia tritici siliginis, mitu, caeterique flumenti tem vini aliorumque fructuum. Campis latissimis &pratis ad rem pecuariam sum me Oportunis scelix est, ideoque casei tantam copiam suppeditat, quantam Italiae pars nulla. Semper hic recentes herbae propter aquarum abundantiam, quibus universus situs est irriguus: undiquetivi discurrunt, alveis omnia plena, nee raro ternos quaternosve canales, alios alijs stuperinductos, uti locorum vel editior, vel depressior est conditio, videas, mirabili plane arte summoque cum fructu, quamobrem evenit ut tertium quartumque foenum his pratis secetur nonnunquam etiam quintum. Hinc tanta lactis ubertas caseo se ciendo consequitur ut tam amplis dc ingentibus eum molibus figurent, quantis haud credere queas ni videris, singuli enim casei pondo D. complent. Summa profecto admiratione dignum est, eam lactis coagulati molem, in vasis ad figurandum necessarijs opportune commodeque tractari posse. Populum alit Lauda no minus in armis quam mercatura parandisque divitijs solertem.
CAssANVM vulgo Cassanolim frequens oppidum & Arce munitissima tutum, sed iniuria bellorum Caroli V. Imp. & Francisci primi Franciae regis, Franciscique S fortiae secundi ac Venetorum, ut finitima cetera pecsime affectum est, sed post initam pacem satis se resecit. Victum hic Achiohnum Romani num nobilem tyrannum, anno suae aetatis octuagesimo, vulneratum que Sc captum, nec diu post ad Soncinum, quo deductus, cata, mitosum ut promeruerat excesssum habuisse memoratur. Tre ZoBremS
LE v c v M vulgo Lecco castrum est nobile ac frequens in Mediolanensium principtim ditione, nam cum Anno 1332, ab Antonio Leva Neapolis prorege, qui tum Caroli V. Imp. legatus erat, Ioanni Medici Mediolanesi pr mio laborum fuisset donatum is Francisco S fortiae II.Mediolani Duci ius suum restituit, qui nequicquaantea diu validis copi)s oppidum obsederat. Coditiones autem huiusnodi intercessere,ut praeter alia quςdam. Melignani Marchio crearetur ab Sfortia Medices.
Teolum 6 Varena 6 o. Bellanum 3 BELLA NYM nobile est oppidum splendidis aedificijs ornatum maximeque templo ab Arone & Ioanne Vit