장음표시 사용
61쪽
ITALIAE. ne Vicecomitibus olim Mediolani regulis condito. Pontem etiam in Lacu habet insignem ex lapide qua
ITER ROMA CREMAM ET BERGΟΜUM. Cremonam usq; numerantur in pr cedenti itinere per Vrbinum & Boniam min. Vide Tabellam Insubriae. Fartengo Castellon
CR E M A oppidum est nobile in iucunda pulchra planicie situm, spaciis amplum moenibus firmissimis,&inter quatuor Italiae munitiora numeratum,& a Venetorum milite praesidiario, qui eo per foedera sunt potiti quae cum Francisco S fortia Mediolanenti bello inita sunt,custoditum. Eo est extructum loco quo fuit Fariu Dinguntinorum, atque a Friderico Barbaros Iapos assilistam Cremonam in eius damnum & opprobrium ample instauratum,ut frequenti & lauto sit populo aedificiorumque splendore, rebusque Omnibus ad vitam moγtalium utilibus fulgeat & assiuat. Agrum habet optimum, excultum, fertilem, aquarum rivos clarissimos, & Omprimorum piscium captura foecundos, praecipue mustelarum dc marsonorum in foro depictus Leo Euangelista cum inscriptione tali Leonem Bergomo Mediolanum Galli rapuere, fidelis Crema redemi t, Vide Tabellam Insubriae.
BERGO MUM vulgo Bergamo antiquissima urbs Annis D. CCC. ante natum Christu a Cidno, Liguris Hetruscorum regis filio ex interitu Baocete Orobiorum oppidi condita, olim veterum Gallorum, a quibus instaurata est, regalis Sc Romani Imperij cliens fidelis, aliquando etiam sui iuris δί variis iniuri)s arctata, & muliolia dc minatum perpessa,donec acl Venetos devenit, sub quibus diuturnae pacis otio diuitur A seeliciter quiescit. Posita est in montibus loco amoenissimo, cuius ambitus cum quatuor suburbiis adiacentibus,non minor est opinione hominum ambitu civitatis Mediolanensis nitet ubique splendidis aedificijs tam rei divinae quam habitationi dicatis, iuxta Forum in aede D. Mariae est magnificum ex marmore sepulcrum B rxholamaei Coleon et strenui in olim
62쪽
olim militiae cum Venetorum, tum aliorum principum Ducis, Ornatum statua equestri inaurata,&circumciraca lepidi is, Papa, Imperatore, Rege Galliae & Duce Veneto, quibus is fideliter in sier vivit. Templum is sum ma gificentis limum, ob chorum, qui arrificio ligneo historiarum veteras δ novi Testamenti ac splendido Baptiste rio Pisiano tamen impari, forniceque admirabili, ad modum templi L iuientiant Mediolanensis facto, magno est in precio. In coenobio Praedicatorum presbyterium est nol=ile lesine arato opere fictum, ex ligno tam ex cel lenti , mirabili arte, ut depictum potius, quam e ligno iunctiam CC risellum' ' Videatur, aut OI Damianus eius ordinis monachus , qui in componendis ex ligno segmentis, lati ingeni j fuit, quanti post hominum memori am nemo scitur. In eodem monasterio est Bibliotheca r plendida ab Alexandro blattine sago Mas pagi fundata cum caeteris clarissimis Italiae conferenda. Palatium communita rS msigne, dc pti l cita depictum cstii varijs in si agnijs Bergo marium civium, vel doctrina liberalium artium ut Ain brosius Cale pinus, vel imis civilis, ut alberi cus de Rosiates, vel laude rei militaris, ut Bartholomeus Coleonius: cuius in ligni adscriptum,Semper honos no mensitellium laudesque manebunt illustrium: Incolae et ianui rusticlino admodum sermone utuntur, pollene tamen ingenio, & cunctarum artium apud se ipsos peritissimis hominibus abundant. Agrum colunt fertilem, piaeterquam ad Septentrionem, qua parte totus asper, montosus, rigidus Se sterilis est. Ferrum tamen habet, &Coratias; & lapidem Cadmi una ex quo aes fit. Vellera quoque suppeditat, ex quibus confecta textilia per totam Italiam exportantur, atque ubi vis, etiam in Germania cuin signi Cogitono, quibus prostant, ijs proauleis utun . tur. Supra Bergo mum Capella, munitissimo quondam situ, propter montis cacumen, nunc autem semiruta Md diserta. in quo fundamenta Domiciani monasteri, primum iacta. facellumque conditum unde Capella nomen
tur in itinere breviori per Florentiam mili. 194.
Lavino se La Crocella Bon porto S. Martino
63쪽
re,multotumq: malorum in illa gente causa fuit: nam cum a Galeotto Ludovicistio teneretur um Ioannes Franciscus infestavitpos essionem sibi iure vendicans Vti Imp. Augustiata in cantates ibnixo. Tandem caeis Ioanne Francisco, cum Galeotius Mirandula potiretur ab eo exciίhm eit Anno Foit C. N. isi 4. .
nitis 1ina, quae intes praecipuas Italyae totius collotari debeat. Castrum item ipsum , peralia lataque sollax
muro duplici conseptuna est. γ
R o v s Ru M vulgo inter in Padi Epa novi nominis oppidum est, e regione Ostiae situm. cum primis lautum ac splendide aedincatum.1 i
M ANT V A ivrbs ut situ est munitissima, sic&aedificijs publicis privatisque perampi et rectis ac spadiosis a teis apparet admodum decora & venusta. H bet magnificas aedes sacras, Templa, Porticus & palatia simpluosa&abuncita mercibus, omniumque rerum necessariarum copia, propter aquarum commoditatem. Etenimii. ' ι G populus
64쪽
P opulus ipse, ut ad armastitefas, artes, ita ad mercaturam, aliasque negociationes valde gnavus 3c promptus est. In aedibus Caesaris Gongagae osteduntur Deorum artifici Ol statuae plures di aliquς imperatorum marmoreae ad vivum factae imagines, Corinthia signa & aerea sigilla infinita, ornatissimae suburbanae villae, quam Teiam vulgo
vocant, a primo Duce Mantuanorum Friderico iumptuose constructae, tractus est amoenissimus, vineis & hor. tis excultis limis ac denique praetorio amplissimo, in quo praeter pietuos incrustationes, ornamentaque caetera exquisita, est admirationi peramplum concameratum atrium in cuius caelo Iovis Sc Deorum aduersus Gygantes
praelia figuris fere colosse is summo cnni artificio sunt depichae. Ibi insit per Echo tacite ac submisse loquentium verba in parietum angulis,ita plene ut intelligi possint reddit ausculiantibus, de aurem aduerst parieti applican tibus per passus plus minus viginti. Praetorium, famosi artificis Andreae Matengae pictaris decoratum est: in ovo
cernuntur septem eius tabulae peramplar, in quibus Caesaris dictatoris triumphus Gallicus arte tam e celleti deplebu est; xt inter celeberrima Italiae pictor uin opera tabulae illae referantur. Villς Marmiro lanae situs est amoentisimus. Quae quidem nobilis atque praeclara, a Friderico primo Marchione magnis impensis exaedificata eximio sive architς choram artificio. Nam prς torium villae, quod palatium nunc appellant, tantam habet copiam, at ue optartunitatem conclavium ; ut vel rege quovis excipiendo sufficiat. Exornant mirifice villam circu cin-
et i efam ceni& nitentes horti fructiferarum arborum omnis generis, cum vitium pergulis pulcherrimis: item Luci stivae elegantes. Sunt hic Pisicinae, vivaria & sontiu m scaturigines artificiosissimi, ubi per multiplices syrii igsis s retas fistulas undique prorumpentium aquarum copia, bito, persundere,& astantes spectatores Irrigare pollunt, in nucis Palatii pulcherrimi atrijs porticu & cubiculis videntur picturet aut ea sculptilia & statuae.
Mus aeum Ducis ac pernobilis, illa crypta, exquisitis antiquitatum monumentis, rerumque nobilium, ac precij, in fistimabilis ci metus referta est, multa bic cernuntur summi artificij vetusta signa, & deorum imagines ex mar more 3c aeret inter caetera eximius ille Cupido aereus, leonis exuvio indormiens sepolita facula,sive arcu,ac pharetra a te igo reiecta, quod opus Praxitelis este ferunt. Quo pulcherrimo quidem symbolo insignis artifex nobis summam atque secretam amoris vim 3c potetiam declarare videtur: qui facillime & quasi nihil agens, per qui e teni ait Gli,num sibi sub ij cit ac domat animos etiam leoninos 5 ferocissimos. Magnus ibidem est vasorum cxa tiro argentoque praeciosissimorum thesurius tem cornu Monocerotis inges ac mirς proceritatis: organa mu- sit, 'ex Alabastri te singillari artificio fabrefacta, quibus cum aptillime sit auissimeque potest: nummorum & annulorum antiquorum hic vis ingens gena mea pocula, sigilla,& varia ex corallis crystallis, diversaque nobili materia sepellex: hic horti sublimes ac pentiles palatio conlisui, qui sane pulcherrimi, topiarijs, ac sontibus, exor-
65쪽
natique pii fucis ac statuis amoenitatem & elegantiam flammam repraesentant. Novi palatii strumirae peyamplae
& valde sumptuosae lunt. Habitationum enim omnium interiores parietes, testudines atque fornices opere teia istos io marm orato, denticulis atque figuris magna eX parte i natuatis, necnon artificiosistinas picturis ad anti quorum imitationem & magnificentiam exornantur. Vide Tabellam Inlubtiae.
BR1x1Α vulgo Bressa ad radices montis est posita ac antiquitate, amplitudineq; aedificiorum cum multis urbibus certare potest, propter dissensiones olim Gallorum ac Insubrum vicinorum iugo oppressa, varias passa calamitates: nunc tandem stib Venetorum Imperio quieta floret opibus, ac mercatura frequenti, rebus omnibus affluens, solertis ingeni, populo, ac nobilitate magna frequens. Agro item olei, vini, frumentorum, fructuumque omnis generis excellentissimorum fertilissimo locuples: habetque metalloruim venas foecundas, in,priamis ferri & aeris: via de maximus redit civitati quaestus. C. Caesaris auspicijs simul cum alijs Transpadanis tu RO .manae civitatis accepit, atque sub Impp. Romanis,deinde,quamdiu imperium In Italia stetit,admoduin Boi uis. se con stat. Testimonio sunt antiquitatis monumenta varia quae adhuc in eadem Vrbe, vicinoquc territorio passim reperiuntur: nimirum pulcherrimae marmorum inscriptiones, statuae statuarumque tituli atque illustrium hominum epitaphia plurima: ex quibus urbis illius amplitudo prisca facile colligi potest. 'bis templum, ac E piscopi palatium statuis ornamentisque Varijs opulentum,atque Forum porticibus atque praetorio superbo con-ipicuum est: in huius parietibus Impp. antiqui & illustres Romani collocati addito elogio, Fidei, pietati, fidelis Brixia collocavit.
66쪽
C vR1 A vulgo Chur Metropolis est Rhetiae de ea dictum in libello DeliciaeGermaniae inscripto, qui conasulendus est. ITER ROMA FERRARIAM, VERONAM, TRIDENTUM. Bononiam Usque numeran
tur in praecedenti itinere milliaria I9 . Vide Tabellam Romandi Hlae.
ERRA R 1 A vulgo Ferrara Padi ad ripam, ab Oriente & Meridie pbsita resplendet pulchris 5 egregijs .e-- difici,s, peramplis & apertis plateis: quarum praecipuas Levia cilcis Marchio primum coetis lateribus ii ravit. Magna pollet nunc temporis nobilium familiarum opulentia,atque civium locupletum frequentia. necnon celebris es Gymnasio literario publico disciplinarum omnium, arriderico II. Imp. Bononientium in contumeliam instituto. Mamvis Ferraria non fumosis aut cariosis Troianorum Graecorum aut Roinatiorum imaginibus superbiat nondum enim mille sunt anni, quod Primum cingi muro coeperit, Imp. Mauricij auspicijs ab eiusExarch6 Smaragdo , uti Blondus de Volaterranus asserunt tanta tamen in hunc usque diem incrementa. principii suorum chria sumpsit, tantisque ornamentis expolita est, ut inter principes Italiae civitates nierito non postremum loco in obtineat. Crevit enim miratice, sub inclyta gente Marciaionum Atestinorum , maxime Nicolao tertio, Τί Hercule primo, laim opibus quam aedificijs publicis. Palatij in lignia atq; regalia sunt ornamenta: Novi castelli structurae magnifica: SI siumptuos*: Carthiusianprum coenobium in septis sumptuosi stimuin est, aedificium, exstruetiam & diotarum 1 Bois Nicodal P. estinti Marchibne, Ferrariae regulo ubi&sepulturam sibi institvit. Templum Catheditate a librrimum est Asylum hie ab Hercule Duce constitutum. Extra urbem, ultra Padum Infinia pst Calopsis, vulgo it telae dc re, quinque mill . spacium continens, angusta in longum protor 2sa, cuius secos ii maxime delectatus fuit Dux Alphonsus: in ea rota est, qua aqua extrahitur in vas aeneum, &in-
67쪽
de in omnes partes domus derivatur. Balineum quoque hic cu ponte, per quem incautius ambulantesiti 1 inam decidunt: item Sylva arboribus in quincuncem dispositis, hortus, vinea, ambulatio fonticulus alta quoque sy va feris dicata. i IM
Spalento ne IOFiga sola 3Bastion delacro fetia 6 Sanguen Villa fontana
Veronam Veneti maximis operibus & sumptibus, continuoque studio, pro huius seculi ambitione conre νdunt inexpugnabilem reddere. immanibus aggeribus, spillissimis muris, turribus ac propugnaculis, tormentis bellicis armatis, follis profundis atque latis, quas A thetiis intromissus redimplet: item portis novis, qtrae nUn ta tum artificio & operibus admodum munitae, sed etiam sculpturis statuis& marmoreis columnis adorna ιVearonae civitatis origo varie prodita invenitur, Cato ad tui scis conditam , & Sempronius a Thusca nobili familia nomen habere scribit. Athesi amne non tam dividitur quam miluitur. Ad forum boarium est vetustis liquadrato saxo peramplissima Amphitheatri moles, quam Arenam cives appellant:ctrius exterior paries qtuit VotZonis pulcherrimis cinctus, totidem columnarum, arcuum ac fenestrarum ordinibus, quadruplici opere Do.ῶrico videlicet, Ionico, Corynthio &composito, ada mirandam extollebatur altitudinem: quemadmodulf cI dicti parietis quatuor arcuum parte colligi potest, quae sola reliqua manet adhuc erect a. Totum enim exrm rem amphitheatri circulum, barbari posterioris sectilia sublatis ad alia aediticiam arrnotabus,vsque ad fundameta sunt demoliti; atque tantae maiestatis opus, non secus ac formosam, adornatam, ac longe cons prcuam Sparta quandam, discerpta pulcherrima veste, turpiter adna , dum denudarunt. Ex reliquijs tamen, veluti ex unguabiri Leo, totius structurae magnitudo facile cognoscitur, & quanta eius ars ac pulchritudo fuerit. Ord Inem Onim v, numquemque parietis exterioris LXXII.,&dimidi portas vel arcus totidem ciue columnas habuisse , din empsi circularis proportio &architectica dimensio Tertium autem operis Corinthiaci CXLIV. statuis cologeis inter arcus& columnas redimitum fuisse oculi Sc vestigia demonstrant, in troductus viator in porticus tri ylicos aristeriores concameratas, totam machinam circum ambientes,admiratur viarum ac gra suum labyrinthos sibi in fvicem occurrentium unde quaque quibus populus scandere in porticus superiores .eu in ipsa caveae interioris se
68쪽
dilia, verae sicendere dc exire sine turbae obviantis impedimento quam commodissime poterat, ingressus aren Imediana, gaudet videre planiciem ovata specie cxtentam in longum decempedas XXXVIII. in latum vero de cempedas XXII. cum dimidio, circumseptam undique sedilium Ordinibus quadraginta duobus, gradatim,declivis tecti in modum supra porticus interiores ascendentibus in altum: quae tantae sunt capacitatis, ut supra viginti tria hominum milia per circuitum in ijs commode sedere potuerint. Spoliata quidem olim fuit a Barbaris interior haec amphitheatri cavea marmoreis sitiis subsellijs; sed nunc equester ordo nobilitasque Veronensis eandem suis impensis restaurare, marmoribusque vestire coepit, quae festivis quibusdam diebus populo venationes, ludos equesti es, aς pedestria certamina publice in eadem arena, maiorum more solet edere. Videntur praeterea Veronae Theatri veteris ruinae, pontes lapidei in Athesi. item porticus partim combust ae, partim directae, necnon Iani quadrifrontes, S arcus marmorei sculpturis pulcherrimis elaborati, atq; titulis eorti quihus ob merita publice fuerunt erecti. inscripti. Sita esst Verona ad exitum camporum Veronentium, qui patent XX. mill passi loco nobili lauto ch peropportuno. Ad Septentrionem illi tellus leniter assurgit,&iuga theatralem formam exprimunt. Vallis vineta habet, & pomeria amoenissima, quae blande spectantibus arrident. Magnificis splendidis ornata est aedificus, inter quae pervetusta aedes Cathedralis, cuius chorus columnis marmoreis fulcitus, ScNumidico, Porphyretico & Pario lapide inctu status est. Agro est optimo, frumenti olei. c terarumque frugum fertili,Rosmarinus in murorum ruinis sponte nascitur,& ad arboris mediocris proceritatem pervenit. horti cui tit 1imi: Vellerum quoque nobilium copia incolae quaestum non leuem faciunt. Vinum Rheticum, quod producit Verona, Theodorus III, Ostrogothorum rex Athesi & mari Adriatico, ac deiti iumentis Romam usque sibi deferri curavit: Casii odorus Acinacium vocat, est coloris nigri, saporis regij&optimi: imminet civitati mons, Baldus herbis plantarum varietate celebratus, caeteros altitudine superans, nec amoenitate de pulchritudine alijs cedens: in eum ex omnibus Europae partibus confluunt herbarij ad radices medicas herbasque morbis quibuscunque maxime salutares colligendas. pluribus etiam fontibus hic ager scatet, cernuntur hic horridi &inaciacesii montes, saxeaeque crepidines Sc rupes admirandae, haud longe distat Verona Lacus Benacus,hodie Lago di Garda appellatus, a castro ei incubante. Est totius Italiae amoenissimus in longitudine XXX. in latitudine XV. mali. Italica continens; pisces lautissimos subministrat, maxime Trtutas & Carpiones, qui adeo suaves de delectabiles sunt, ut coloni referant cos auro nutriri. Pomorum cytrinorum, auraicorum, granatorum, amygdalorum atque aliarum frugum tanta copia, ut delicate-minori praecio hic vivatur. quam abjs Irahae locis. Populus Verone illis magnificus splendidus est, maxime ad literas idoneus abundans delitiis e voluptatibus,
69쪽
erga hospites Js peregrinos beneficus, humanus, liberalis. Verona annuatim pendet Venetis, quibus paret,
Aliud Iter ROMA TRIDENTVM per PATAVIUM&VICENTIAM. Ferrariam usque numerantur in itinere praecedenti milliaria 232. . Francolin o Saro fato
PA T A VIV M vulgo Padua antiquissima est civitas, condita ab Antenore, Troia squam Graeci exciderantὰ profugo. In Venetorum tandem ditionem pervenit, qui eam adeo muris turribus, molibusque muniVCI ut, ut expugnari nulla vi posse videatur, modo defensores, res ad tutelam oportunae non desint: itaque iam iubfiliae sorticissimo umbraculo tranquille quiescit mater, quon1am originem ab hac illa, tanquam a matre filia traxit, coloniaque Patavinorum Venetiae fuerunt. Sumptuosissimis aedificijs abundat Patavium, inter quae Arx pristis temporibus unitissima, item Praetorium, Summum Templum, quod veteri memoria peringenti existimatione fuit, irem augusti stimum nunc D. Antonii Vlysipponensis Hispani ex ordine fratriIm minorum, af dem hanc civitas, cum libertate sub Rom. Imperi, nomine frueretur condidit, praetereaque Varijs temporibus o. Ploanicas, curn quatuor coenobhs mendicorum. Est quoque sumptuosis limum D. Iustinete monasterium, cuius spacium M.D. in ambitu fossa complectitur: Curia quoque maior, Praetoris domicilium, quam Henricus Imp
70쪽
Imp. eliis nona imp primi sti uxis: crernata velo Veneti longς splendidiore sermai qua nunc est resecerunt, ine. clue sublimi loco T. Livi, Romi Historiae patris: Ossa posuere. Fora hic admodum spaciosa quorum unum deia anabulatio ii& conyellibus nobilitatis dicatum: alterum O litorum: pertium frumentalium : quartam lignari- uti pJ mrauni palearium est. Collegias in t hic aliquot, inops hi tudio forti in iuventura subleuandR condita,
quoniam omnium disciplinarurn Gyinnasium Patavini habent. a Fridei ico Secundo, in Boianiensium contui Deliam, quod risere contra se Rpria. Ponti h coniunxissent institutu P. . Hger est Patavinus amoenissimus, frumenti, vini, r eliquarturique frugum i naxime fertilis, tantaque ubertate Triticum effundit, ut summam omnino habeat admirationem, panisque conficitur ex eo totius Italiae candidistinuas: Vino quoque abu- dat generoso, quod Plitatius inter nobilia celebrat optimum: in intina o sinu mar1s Adriatici nasci scribitur id edagri Patavini est, quasi nurn Adriaticum nunc Venetum contingit. Nitet undique haec regio peramoena, nobiles is pagis vicis & villis ornatillimis, quae fere patritiorum Venetorum sunt,qtii mensibus aestivis rus pleruq; at ijscrgunt. Habet etiam ager Patavinus colles & montes, qui ad Apenninum non pertinent, nec item ad Alpes. qua conditione nullus ager alius est Italiae totiu*: montes hosi vites, Oleae reliquorumque generum arbores fructiferae vestiunt, ex quibus vina pernobilia, simulque suavissimum oleum percipi rure iuxta sun L colles Euganei poetis celebratisii mi, qui hos Euganeae gentis primas fuisse sede s fingunt. Sunt hoc collino situ vici, vili que ornatillimae, numina vimque pagus celeberrimus Arquatus cognomento Montanus, FrancisciMetrarchae me proria inclytus qui hic diu habitavit, & vitam quoque posuit. Deinde vicus est Euganeus, pr Elque aquae calidae perpetuos vapores Sc fumo S exestuantes, nunc Aponi balnes vocantur a vico, qui iuxta est Apono. Virentes his aquis calidis innasci herbas, etiam Plinius scripsit. In finibus monasterii D. Maria Montis Octonhccetium calidum invenitur, ad multos morbos salutare,quod undiquescaturientes aquae calidae essiciunt: Iuxta est coenobium amplissimum Pralia, Benedictinorum sodalium domus, imprimis sumptuosum aedificium,nobili strinisque totius italiae conferendum.