De philosophiae principio; sive, Unde philosophandi initium sumendum sit. Scripsit Th. Iacob

11쪽

tatem accommodata mihi videntur. Ea autem, quam pSe equor, notionum Significandarum ratio

propter id ipsum quod ad Simplicitatis et ei

Spicuitatis praecepta instituta est neque ab usitato Sermone abhorret, nulla eget interpIelatione, sed ipsa Se interpretatur. Ouod vero ad latinitatem attinet, non id quidem mihi proposui, ut singulae ullius aetatis legibus me obstringerem, Sed id tamen, ut quatenu Sid sieri posset, iis abstinerem vocabuliS, quae a meliore asinitate plane sunt aliena Ouamquam id ita seci, ut in vero investigando quum et Spicue tum distincte dicendi rationem elegantiae longe anteponerem. Ita vocabulo cogitabilitatis usus

Sum, quia notis ne ea carere non poteram, neque

aliud ullum verbum aderat, quod eandem atque illud potestatem haberet. Eandem ob caumancosii ratio nonnunquam dixi, ubi meditatio vel quaeStio XSpectaveris, velut cogitationem de cogitando instituere ein Denken liber das en-ken anstellen pro modilori lo costiliando Vel:

quaestionem do cossi ando in Stituere. llaec igitur habui quae lectorem praemian 'rem, nec quidquam I liquuin ost Iuod addam,

12쪽

amplissimum mihi qui ita ipsius bibliotheca utendi in inium dedit, maximas agana grau

13쪽

LFiscrepant inter se philosophorum FStemata, neque omnium qui a primo philosophia inter Graecos exordio ad nostra usque tempora philosophiam docuerunt quisquam id efficere potuit, ut omne necessitate quadam coacti, ea quae ipse doceret veraeSSe una mente consentirent utrum vero haec sit vis scientiae ut argumentorum necessitate quum dubia omnia, tum contradictionem superet atque tollat, neque nunc Otest Scientiae nomen jure sibi vindicare philosophia nec poterit sane priusquam vim illam sibi comparaverit. Cuius mali causa quum

in summa ipsius rei dissicultate tum in eo mihi videtur posita, quod letique philosophi - haud

Scio an omne dicam praeter unum Aristotelem

philosophandi ratione usi sunt ad uin mas illas difficultates superandas parum apta. uid vero' tot ne antosque viro Summa Sagacitate praeditos in exploranda recta philosophandi via et ratione non satis elaborasse vel ab eo quod appetebant aberrasse existimem Sane, quod cum pace illustrissimorum virorum dixerim. Sic equidem censeo.

14쪽

ipsi i niti inter sese omnes mutuo di euiluui suum

quisque ussi mus i l defendi sententiam, ita ut busere sint siliis0pliive disciplinae inter se laue diversae lilii sunt vel fuerunt sagacitate praesian tes philosophi Ipsi igitur euientiam naeum cous inunt, nec, si liberius haec assi mo sorse spero ui iudicii libertate temere abuti videar, modo ne liberius quam vernis sint dicia. Non enim id unungitur, ut de Singulorum lillosophorum suminis de Philosophia meritis loquar, sed id tantum ut nulla nisi ipsius rei rasione labita quid mi ad novuin phili,sophandi initium quaerenduin impulerit e XPOtiam.

Uuid igitur id est quod in illis reprehendam Ut

nunc quidem eorum veritati e X plorandae atque ili monstrandae vel certe probandae rationem Pra Et er-

mittam, duo ni fallor vitia imprimis impediverunt. quominus philosoplita eam quam debebat indubitata in auctoritatem atque deum assequeretur. Alterum est, quod viri docti eam quaeStionem, unde philosophandi initium sumendum ESSEt But plane omiserunt aut parum diligenter pertractarunt; alta enim aedificia e XStruxerunt, priusquam firmas undamenta iecerunt.

Multa quidem Cartesius in dissertatione de prima philosophia, multa antius, ut ceteros nunc mittam, in libro suo: ritili de rei neu Vernulast et alias lia de re conscripserunt; Sed quaen Am BP-gumenta attulerunt artes ius ut Dei existentiam ex litis persectissimi notione, antiu ut eam, quam dealitatem spatii atque temporis dicebat, demonstrarent lio enim fundamento sublato tota critica illa purae rationis investigatio simul collabi-

15쪽

iu - certe ad adverSArio convincetido urgui nonia illa toti multum valebant. antius eniti Carte

Gottes). Quid vero Leibniigius de Cartesii et Spinogae philosophia, quid antius de artesii Spi Dogae, Leibnit Zii disciplinis senserint satis notum est. Sed sustus hac de re disputandi copia hic

non datur, ne longius a propOSit me aberrem. Λlterum St, quod Systemata, quae totam philosophiae disciplinam complecterentur, ex Struere conati sunt viri docti priusquam susscientem immensi aedificii materiam congesserunt, vel priusquam SingulaS philosophiae quaestione pro Se quamque uti P Er- vestigarunt atque ita ad liquidum perduxerunt, ut pro Se quaeque absoluta videretur et ut aliter rem

Se habere non posse argumentorum necessitate Omne una voce consteri cogeremur.

Νec tamen ea quae hactenus dixi ita dicta sunt ut aliis eadem persuasa velim, sed ita tantum ut quid ego sentiam appareat. Sed quoquo modo haec Se habent, magnum Sane in Systemate X struendo inest periculum, ne errore implicemur, quum SySt Ema, quippe quod totam disciplinam complectatur, Persicere non possimus nisi persectam Singularum rerum scientiam jam habeamus. ac vero Singularum reruli persecta scientia philosophia adhuc carere mihi videtur, quam ob rem neque adhuc ullum philosophiae systema veritati congruen exstitis Se ei Seo, nec fore spero ut brevi XSistat iiii in immensus ante labor Suscipiendii Sit.

Atqui equidem non dubito quin operae pretium

16쪽

sucturus sit, qui Prius tu ut ullum bilosoplua D stenta aut ipse invenerit aut alienum sibi strobaverit, singulos bilosophiae quaestiones iuvestigandas sibi proponat, modo ei ipsae quae Sliones ei ea uiuae in singula quaque continentur indissolubili necessitatis nexu inter SP Cohaerenni. Primum vero nece SSe fit ut verum Atque Certum plilio Sopitiae principium eX plorem uΝ, tuo Cetera Omnia

tanquam firmo unda in ento nitantur. uanam igitur ratione id perficiendum est ullum accedimus ad philosophiam ita meditationem nostram instituendam puto, tanquB DEIn unquam antea philosopliatus it. Utrum recte an salso sic existimem haud nunc disceptanduin Cau Sa vero est quod nonduin esse en Se Veram atque Ursectam cientiam quam perdiscere Sufficiat.

Unde igitur initium sumendum Unde incipiente eo quo tendimus perveniemus uuid igitur id est quod in philosophia appetimus Veritatem nedicam Nec tamen ipsa veritas quid sit nunc quaerimus, Sed Vera quaedam cognoscere Studemus vel Veram Brum rerum Cognitionem appetimus quas

explorandas philosophia sibi proponit. Hae vero quaenam sint et quodnam habituri simus in quae .rendo veritatis testimonium, necessario deliberandum atque constituendum est priusquam ullum philosophandi initium sacere possimus. Quaerendi enim sa- cultas omnino non datur nisi quid quaeramus iam Scimus. An haec sententia ipsa secum pugnat Minime aliud enim est scire esse aliquid atque quale sit et cur tale sit Scire.

17쪽

At si antequam ad ipsam philosoplitam accedimu quaeramuri necesse est, quid sibi velit plii losophandi consilium, quo tendat cogitatio, quem finem appetendum ea ibi proponat, haec liberior de extremo philosoplitae sine meditatio, quae ipsam quaestionem de philosoplitae principio instituenda in

antecedit, non confundenda est cum ipsa philoso-Ρlii a quae Severae neceSSilati viam perSequitur. Nam priusquam viam quae ad sinem aliquem propositum perducat exploremuS, necesse est ut iuncipsum sinem quamvis e longinquo tantum iam con-

0uid igitur id est quod primum ad philosopliandum nos impellit 'Animus noster quum vel ex somno ineuntis aetatis vel ex sensuum torpore ad sui ipsius conscientiam Xperrectus emet ipsum intuetur, in alieno Se videt esse atque novo mundo quem laud sua

sponte sed alieno quodam intraverit arbitrio. tium vero ubi ante fuerit reminiscendi acultas ei data

non it, neque unde venerit nec quo pergat sibi conscius est. Intra ortum enim et mortem hominum conscientia et memoria videtur constricta Scit tamen mens, eSSe aeternitatem et SSe quaedam, quibus et semper fuisse et Semper fore necesse sit. Ipse vero animus utrumcia in ante merit et suturus sit in aeternum, an Sicut Scintilla ex tenebris elicita simul ut extinguitur in aeternum in tenebros revertitur, ita nec ipse natu sit nisi ut hac peracta

18쪽

IM it: in moriem aeternum reverteretur, aut lane igiti rui ui certe causam cur ulierum verum ulierum sulsum sis ii indum Perspicii Stupet et miratur Suam ipsius in iis initudo exsistentiam intelligi i t hominus iurauit e i eiu et nasci ei mori Eo igitur pei lii l. eo uteri tem converiit unde se venis Se suspicatur, ad actei nitatem interrogat quid sit aeternitas qui it sibi celit perpetua illa rerum fluctuatio 3 pSe animuΝ.

Inuit diis lite noster, universitas tande in rerum unde Pro Venerit, quo tendat Itaque quamvis variae sint causa quae tit ita dicam expergefaciant antinum Seu mentem adhu

dormitantem, Stupor tamen ille initium mihi videtur, unde primum philosophandi desiderium a Scitur. Naud longe abest ab hac mea sententia id quod Aristoteles dixit in et . . II.

Causas igitur primas animus quaerit, quae ipsae extra iunc mundum in aeternitate o Sitae aeterna quadam necessitatis leges omnia et universa continent. - unde Orta sint vel unde oriantur et quo

tendant omnia 9uae enim et principium et finem habere Scimus, de quibus, quod ad ipsa altinet, nihil nisi quod

fuerunt, restat, ea nec per Se XStitisse nec Sua ipsorum causa suisse intelligimus haec ver Sunt Omnia quorum exsistentia tempore terminatur in aeternitate igitur eoru in et originem et sinem quae

Sed ipsa quoque aeterna quae SSe ne unquam

19쪽

coeperunt nec unquam deSinent, quamvis in Se Om-Per eadem, tamen quin in perpetu quodam motu

Vei Sentur, quin et desiderandi et appetendi impubfium quendam perpetuum et necessarium habeant,

seri an non potest nusquam enim nisi in desiderando et agendo est vita, mors in ignavia et Stabilitat . 0uo igitur tendat in aeternitate vita universa Inillum unquam appetendi atque contendendi memn SSecutura, O Summum mihi videtur, quod, nisi nimiae Sit temeritatis, quaerere liceat. At quin id

quaeramus sacere quodammodo non OSSumVS, qui tu

eo quo ituri Sumti Spectamus, quum vel de immortalitate nostra vel de bono et malo, de vero et salso, qualia in hac vita apparent et hominu in animos aut huc aut illuc trahunt, cum serio veritatis desiderio cogitamuS. Sane haud modo licet nobis, sed debemus aut bonum aut malum Sua utrumque ipsi ii Cau Sa Optare, nec quidquam id valebit, quod aut poenae mutuatit Spe mercedis, quod prudentia ducti piaverimus. Boni vero et mali conscientia quaedam omnibus est innata et communis suae ibi quisque in agendo conscius est aut bonae aut malae voluntatis, de qua sola nobis reddenda est ratio.

Ne hunc igitur a philosophia fructum peremuS, ut ipsius inmortalitatis vel iudicii causa quod in

aeternitate hac vita defuncto exspectet, Vere meliores homines fiant, vel ut sapientia quadam divina. Scientia quia in boni et mali tum iustitiae divinae aptiores fiant ad periculum quod latet in malo vitandum.

20쪽

0uii igitur cur primu illas iique suo consus ut uiuaeranius necesse H ceri optanduim est,

es scientia pendeat Si uim Sunitu in i mortali ri, in ueternitate sane ea quae omnino seni nobis licet, cognoscentiis tum demum, si unquam, ei ligni eri-

imis, qui tanta itineramus, neque ullum erit in lallaci specie errori peri Culum.

Cur igitur in hac vita non satis labemus impliciter ac modeste de rebus humanis cogitarernum alim agitur nihil nisi ut inani cuidani se immaturae sciendi cupiditati satisfaciamus Minime, sed multo nobilius est illud veritatis desidelium:

enim quasi testimonium, quo Comprobatur, eternum et immortalem SSe animum OStrum. Non ut aptiores stamus ad prudenter Cavemium et vitandum latens in malo periculum, quae Stvana atque indigna visio, quamvis ad movendos et regendos hominum animos nihil aptius reperiatur spei metusque inritamentis, non iano ob causam

philosophamur; sed in ipso illo desiderio simul ut

exarsit, ne Si necessitas quaedam ita ut fieri non posse videatur, quin haud sola mens sed totus animus eo spectet, e tendat, nil et Ortum se Seniit et quo se rediturum divinat. 0uid vero assecuturi simus si summam illam atque divinam cognoverimus veritatem quamquam id ut unquam suturum sit minime esse per Bndum. Xum in ipsa contemplatione Summum quoddam atque mirum quod tamen alienum ab hac vita videtur bonum, nil in desiderandi sinem attingemus Minime: non enim S0la cognoscendi cupiditas sed et ipsa vita