De philosophiae principio; sive, Unde philosophandi initium sumendum sit. Scripsit Th. Iacob

21쪽

monet, ut necessitati illi pareamus. Xam ni omnino frustra vivimus, quod an quisquam credere possit, ni omni careat ratione dubito, esse aliquid necesse est, quod et appetere debeamus et assequi possimus. Sed est quaedam inimica vis, quae quasi vinculis Constrictum animum nostrum tenet Sicut caeci in Obscuritate erramus, nec conspiciendi quae de- Sideramus nec appetendi nobis est potestas Iacent enim aut Oppressae immensa inscientiae et dubiorum vi aut si actae sun est; erroris inSania nostrae vires et lacultates.

Hoc igitur est quod agimus, ut si id seri possit

in libertatem animum nostrum vindicemuS, ut pro aeterna et immortali nostra natura vivendi potestatem adipiSCamur. Magnum vero atque sun estum inest in philosophando erroris oriculum. Sicut enim Solem mullum ac diu intueri linia licet, ita quo diutius et

intentius in summa illa et aeterna veritatis luce mentis aciem gere studemus, e longius in tenebras aufugere et evanescere lux videtur, nec quidquam quasi obcaecatae menti se osser pro veritate quam quaerimus nisi vana quaedam et inania SP ectra uuare ne temere ea quae nihil nisi speciem quandam veritatis prae e serunt, quae erisimilia videntur pro veris accipiamus, neve Si in Summa in quaerendo incurremus disticuliates, de labore nostro deSPerem US. Num vero unquam staturum sit ut totam quam appetimus scientiam adipiscamur, alia est quaestio quae nondum recte planeque milii videtur diiudicata.

22쪽

lli, odore δε tibi turi simus in utior do

oritolia testimonium. Ressit altera quaestio, quodnam habituri simus

in quaerendo veritatis P Alimonium via qua 'nam

via nil sinem propositum peri a

Uuum haec it vis scientiae ut supra dixi titargumentorum ne PSSitate quum dubio omnia linc antradi Ctionem sup re atque tollat, io milii videtur postulanduin, ut eo luae vcra atque Certa OSSe Cen Sennata S, De CPS Si intis testi inonio quodam sint confirmata. uod vero haec ipsa ne Ce Asitiis sui ipsius testimonium habeat, nunc Si di ire .piandum.

0uid enim obstat quin dicat quispiam, quod

multi mihi videntur quanquam tacile dixisse: haec res sic Se habeat necesse est, nec Si id non intelligis cuiusquam nisi tuo ipsius fit vitio nam infirmior est mens tua quam quae an immensam veritatis altitudinem exploret vel capiat. At hoc modo seri potest non solum ut praeter unum illia in qui tantam excogitavit sapientiam aut nemo it qui eam intelligat aut perpauci tantum, Sed etiam ut multi dementia vel errore illuui laborare nec quidquam nisi inania quBedam spectra pro Veritate ConspeXisse censeant. Quid igitur Sane non hoc est cui praeter

cetera omnia debeamus operam dare, ut quam Plu rimis sententiam nostram persuadeamus, Sed ut

nostrae ipsorum rationi satisfaciamus, ut Solius ipsius veritatis causa nullis nisi certis argumentis dem habeamus A haec argumenta riuum exploratu

23쪽

erunt, non ad nostras tantum sed ad omnes omnino dubitationes tollendas et ad veritatem omnibus universe probandam valeant ne QSSe St. Haec vero mihi videtur vis argumenti ut aliter rem se labere non posse et cognOScamus et confiteri cogamur, quod si nicere non possumuS, ne a certam no rei scientiam liabere dicere licet, sed sententiam tantummodo probabilem quidem nec tamen certam, Seu ne eam quidem, Sed meram opinionem. Unde igitur certa illa argumenta sunt Sumenda'Sunt quaedam, non unum tantum, ne pauCa, Sed multa, quam vi unitate quadam cuneta inter Se Ontineantur, quae nisi conceduntur, nulla omnino nec

disputandi nec probandi vel demonstrandi relinquitur facultas; haec ni constant et manifesta sunt cetera ut cognoscamus seri non potest. uum enim quaerimus cur aliquid tale sit quale id esse aut

videmus aut pinamur, Causa qua Silam PSSe et

Scimus et concedimus, quae ut illud tale sit vel

sic se habeat efiiciant hae vero ipsae cati Sae Cursint si quaerimus atque Sic in X plorando perSeVeramus, aut nullum unquam quaerendi sinem assequemur, ne quidquam erit quod certo sciamus, aut Summa qua Silam atque rima causas invenie-mu S, quae ropter id ΡSum quod priniae sunt priore habere non possunt, quae igitur absoluta quadam necessitate et sunt et esse Cognos tantur. Itaque verbi causa cur Sit i Psse, cur ito aliquid, cur sitis non, cur Sit tempuS, cur Sit Spatium, Cur Sit numerus te quaerere non licet.

Nam haec sunt inter ea habenda quibus in dubium vocatis vel quibus cunctis simul ex scientiae

24쪽

enias ientia sublatis, quum ipsa tolli non possint. ii ulla omnino ne cogitandi quidem, nee Oilli nil relinquitur faculta S. tua in ob rem fore ut illa sertiora fiant quam ipsa per se iam Sunt, Si nil artesii mi ilum rura lauti iam sint necne dubit Are Onemur, i rufi ira PEPA NUN.

Interrogat enim ille quid sit Respondet cuncta uir uni sint an non in Se ignorare praeter unum quod cum Archimedis firmo et immobili puncto comparni, hoc Si ego Sum. Nam quamvis cetera Omnia negem, tamen pSe, qui nego, cogito, ergo Sum. tuum ver Cartes ius quamvis aliis verbis usus, quid sit, interrogat, ut cetera nunc praetermittam nonne iam Scire e latetur, esse et esse et esse iis aliquid'At quid appetierit artesius satis patet initium enim philosopliandi quaerebat, quod ipsum Per se

Certum Sset, neque ex alia ulla re vel ex alia ulla

Solentia penderet. uae de philosophiae principio dissertatio quamvis a fine proposito aberrari Summa tamen excellit sagacitate. Sunt igitur quaedam quasi fundamenta philosophiae, quae ipsa per Se et absoluta necessitate

constant et manis 'Si sunt quam ob rem demonstratione neque indigent, nec possunt demonstrari: ipsis enim Omnia quum cogitandi tum cognoscendi principia continentur. Sed quaenam sunt ea, quae per Se certa et manifesta esse dicuntur Unde perspicuum erit utrum hoc sit eorum numero, illud non Sit, an utrumque, an neutrum vel cur hoc sit unume iis, quae cur sint quaerere non licet vel certes ru Stra quaeratur, quia per Se eerta ea Sunt et manifesta, cur illud non sit eorum numero nam haec

25쪽

omnia si affirmantur, ut scientiae vim habeant demonstratione indigent. Ita cur sit et o esse demonstrari non potest, Sed necesse est ut demonstretur, Cur o SSe eorum Sit numero quae ipsa e Se Sunt manifesta vel cur esse et esse ipsum per Se certum sit. Vel quamvis certum sit, esse tempus, tamen hinc non equitur, ut tempus unum sit ex iis quae ipSa per Se certa sunt, sed id in dubium vocari potest et utrum tempus revera illorum Sit numero Bil eorum quae quamvis neque vera atque illa tamen

ut certa sint, demonstratione indigent, id diiudicari non potest nisi quaestione de ea re instituta. Non

enim id agitur ut plura enumeremus et haec ea SSequae ipsa per Se manifesta Sint assirmemus; nam haec enumerandi et assirmandi ratio a scientia plane est aliena, nec quidquam de iis quae per Se Certa sunt mirmare OSSumus nisi et quaenam ea sint et cur haec ea esse necesse Sit et quonam Ordine, quo necessitati nexu ea inter se cohaereant, nobis sit exploratum.

Hoc igitur primum est plillosophiae negotium, ut certa illa undamenta aetat vel quum iaceant quidem ab aeterno, sed in profundo et obscuro lateant, ut exploret ea ac patefaciat. Quid vero nonne iam satis vel plane sunt explorata minime ui-bu Siaam haec sententia argumentis nitatur his uduobus. Alterum est in ipso facto positum, quod plerique philosophi ad sententias suas de summis et dissicillimis rebus confirmandas sive salso sive

recte multa tanquam ceria et manifesta attulerunt, quae cur Certa Sint aut Omnino non exposuerunt

aut certe moti ita ut dubitari de iis mon possit.

26쪽

ossent fundamenta, fieri omnino non possset ut iniet auiae exsisterent in philosophia con ve- equo et quantae erpetuo ad OStra usique lem Pola

Sane in ceteris quoque disciplinis mulla adhuc supersunt de quibus inter Se disssentiunt et in utramque partem disputant viri docti longe vero haec diversa sunt ab iis quae a lillosopliis in coniri

Versiain aditu Cuntur quis enim unquam mathematicu Sdixerit errarunt omnes qui matii ematicam docuerunt. nam angulorum in triangulo summa non duos

tres rectos adaequat 'V sive aliud quid liuiusmodi Plillosophiam contra Si quis totam in controversia versari dicat, laud inultum a veritate aberret. Cons.

Multa sane et magna summus ille omnium philosophorum ristoteles perfecit, cui summa propterea gratia debetur, nec tamen ipse, quam Vi ne errimo ingenio praeditus, in difficillimis quaestionibus solvendis summae illi quam scientia postulat ne eS-sitatis legi satisfacere potuit, nec posteriores philosophi in illius severa inquirendi ratione perSeverarunt. Sed ut iam a philosophis ad philosophiam revertar, ni omnino nihil est cuius certam habere possimus Scientiam esse quaedam neceSSe St, quae per Se et absolui necessitate et sint et esse Ognoscantur. at in eo primum philosophiae negotium

27쪽

est positiim iit ea quae in profundo et Obscuro latent, exploret ac patefaciat, . . ut quaenam ea sint non cur Sint demonstret Ii autem, quae per Se certa Sunt, X ploratiS, Cetera SuperSunt, quae quam vi aeque vera atque illa, tamen ut ceria

sint et manifesta, demonstratione indigent, quae demonstratio undamentis illis nitatur necesse St. uuid vero num mathematicam demonstrandi rationem in philosopli iam transferendam esse Cen Se Orminime. nam lane diversa sunt ea quae in mathematica ab iis quae in philosophia investigantur et perquiruntur. At hoc sane his disciplinis commune est quod utraque postulat, ut a certo quodam prosecta demonstratio mentem necessitatis via ad OgnOScendam Veritatem perducat. eo tamen id tantum appetendum St, ut ea quae explorata iam Sunt Vera esse demonstremus, vel ut rem ita se habere affirmemus, deinde cur ea ita se habeat exponamus et ut re iam explorata argumenta asseram iis, sed etiam id postulandum est, ut quanam necessitatis via ad explorandam veritatem pervenerimus manifestum sit. Quam ob rem veram philosophandi rationem eam esse Censeo, quae ita ad veritatem cognOScendam perducat, ut ipsa veri explorandi via argumenta cur id verum sit contineat et exponat. Ea autem quae et in exploranda et in demonstranda veritate cogitationem ad finem propositum Perducunt, Omnia nece SSitati nexu inter se cohaereant oportet, ita ut rem aliter Se habere non posse

manifestum sit. At haec hilosophandi ratio non modo in iis quae exploratis undamentis Supererunt cognoscendis sed etiam in ipsis undamentis explο-

28쪽

randis vel omnino in tota philos0phia valea ne-

uae igitui sunt ea quae uti quana ad ipsana philosophiam nocedamus statuenda mihi videntur.

Nec tamen ea quae hactenus exposui, quamvis car re iis non possimus, scientiae vim in ben propter id ipsum quia scientiam antecedunt lieri posse, ut ante ipsum philosophia se Principium exploratum.

persectam de cognoscendi natura scientiam liabeamus. Per Se ei Spicuum est praesertim quum fieri omnino non possit, ut cognoscendi naturam Og nos 'nulli R. nisi ita ut ad cognoscendi naturam cognoscendam ipsa cognoscendi facultate utamur vel ut ad Cogno- Scendi principia cognoscenda iisdem cognoscendi principiis utamur et nitamur nam Omnis cognitio iis nitatur ne esse est quae cognoscenda nobis

proponimus. ua de difficultate postea quum quaestio e pervenerit accuratius disputabo. At antequam lianc de philosopliandi ratione meditationem ad finem Perducam, exemplo uti mihi liceat, quo sententia mea magis perspicua stat.

Omnia quae sunt aut tantum Sse possunt non PSSe non OSSunt, ut et esse OSSunt et non PSSB. Omnia quae non sunt aut tantum non SS POSSunt,eSSe non OSSunt, aut et esse possunt et non Sse. Omnia vero et quae sunt et quae non sunt POSSunt Cogitari ergo Omnia quae omnino possunt cogitari aut Bntum esse aut tantum non esse aut et S Seet non esse possunt. Ea igitur quae non PS Se non POSSUnt, SSe nec unquam coeperunt ne unquBm

desinent, propter id ipsum quod non esRe non

POSSuni, Sunt a terna.

29쪽

Ea vero quae et esse possunt et non esse, si non sunt, ut Sint, an neceSSe St. itaque ea quae non Sunt, Sed OSSunt e Sse, necessario etia in fieri ΡOSSunt nec ninen eo ipso quod possunt fieri, id

efficitur ut sani atque sint nillil enim si lio ipso quod omnino potest seri vel quod exsistendi faculias in ipso inest si enim hoc Sufficeret, Omnia quae

plane nihil interesset inter facultatem atque neceSSitatem exsistendi, quidquam relinqueretur, quod si uri posset quia jam essent omnia. Quare omnia quae SSe OSSunt, necdum tamen sunt non enim hic de aeterni agitur quae absolute sunt quae igitur ut sint sani necesse est, non eo ipso fiunt, quod omnino quantum ad ipsa attinet, possunt seri, Sed ut si ant, causa aliqua externa necedat necesse est, quae ut ea sani efficiat. Itaque illi omnium quae omnino sunt per se sit. Ergo omnia quae ab aeterno acta sunt et quae in aeternum sent, seri non possunt nisi per vim

atque voluntatem Summae cuiusdam et aeternae causae quae ipSa nunquam facta, SSe nec unquam coepit nec unquam desinet. tiam vi enim APp numero alia seri videantur vel re vera sani ex aliis quae ipsa sunt sacta, nihil tamen unquam miti nolacium esset, nisi esset quaedam aeterna Causa quae ipsa facta non St. et C.

Hoc eodem modo liceret de iis disputare, quae et esse possunt et non SSe, alter posito si sunt, de quibus quum esse desierunt id tamen superest quod suerunt nec ulla est vis quae es licere possit, ut ea quae saeta jam sunt sacta non sint, ut quae

30쪽

su ruit ea sitisse desinant et c. et ui uulla sivi quae Miscere possit ut quid litam Ortim quae

ne terna sunt esse de Sinai. Vel de iis quae Alitim in instituere liceret quae non esse dicimus nec fieri POSS ut Sint, qualia Vi Cogitentur. Ned ne otio uin sit de iis ce initibus disputare, ceteris mi ASi de prima tantum meditationis inrte qua in linctenus Xposui pauca di Sseram. Multa sane in lac meditatione pro Conces Si accipiuntur, veluti nil, rimis hoc postulatur, ut con Stent Obi i ENSE. o non SSe, o seri, I POSSe Dic quippe quae inter fundamenta Sint ponenda. 0uid vero prima illa verba: Omnia quae utitotc. - Omnia quae non Sunt etc. num revera cuncta

iam complectuntur ita ut relinquatur nilii quod aliter

se habeat nonne reliqua sunt ea quae non Iliodo et esse possunt et non esse Sed etiam nec ESSE nec non esse dum ni in sit aliquid, i. e. dum Ondum est, nec tamen amplius non St, nonne recte id. quatenus sit, quum ieri tum nec ESSe nec nouesse dicitur luod iam Plato multa cum sagacitate exposuitii Parmenide I 57 Pl ex re c. Imm .ie kkei part Ι.

uuamvis haec Platonis dissertati erroribus nonnullis laboret, recte tamen ea quae sunt, dum sunt nec SSe nec non SSe dicuntur. At haec quae dum sunt nec Sunt nec non sunt, non novum quoddam Sunt genus, Sed iam continentur in iis vel eadem sunt atque ea, quae et e SSe OSSunt et non ESSe, quum si non esse desinunt, ut sint, fiant necesse sit