Donati commentarii quem usum habeant ad illustrandam singularum Terentii vocum corruptelam

11쪽

Lute patuisse ante Donutum, qu0d Singularum vocum de praVatione continetur corruptelae genuS, exempli circiter septuaginta deditu opera ab eo ad Scripti comprobutur. 0uod tumen his inibus circumscribendum nun Sese cum alioruin tum est testimonio evincitur, qui . . Folim habui haec Terentius affatim disi pro eo q/tod estu lassitudinem. Qua in vocem utrum uni letu e uec. II, 1 v. 1 expulsa in es Se Suo iure conten in necne , in VeStigare nolo, Sed quod neque in subuli nuque in Donuti commentariis hodie reperitur, ut grave documentum St, vetuStum Ocubulum interpretamento ex Si de motum et poStea peSSurn datum S Se. Quid autem impedit, quominu Shuius simili e eorum praeSertim numero prorSUS UVu-nutSSe pinemur, quae antiquiSSimo tempore mulatu quarto

p Chr. Saeculo in ips S subuli erunt oblitterula 2 Qualia

quendi ratione haud alluci coniectur assequi licet.

Etenim D0nutu vatius Scriptura commemorun plerumque imitur et dicti utitur, raro ulli S, Sed quae eo

dein redeunt locutionibus, veluti ista And. I. 2, 34 Vera lectio est: Neque tu haud dices; quod plurimi non intelli- sentes, neque tu hoc dicas muni. Eiusdem sabulue IlI. 4, 20. Eadem aliis itidem scriptum est; quod si est, pro idem accipitimus Eun. II. 3, 15. e in . Si cum Parmeno, si leniter Chaerea; ibid. , Oui vir sies cinveteribus iuvenitur. l. ibid. 20, 23. ec. I. 1, 1.

12쪽

Ait Tuiram scripturarum qu ue in ido exhibentur in poetae verbi tui S Se nemo est ubi t. flem uulem Vereor ut dicendum sit do eis, uue ian0tata legimus in And prol. 1. Pro appulit in ecunda lectione nituli fuit And. I. O LFactum ut in emium in aliis factu aut inceptu fuit. h. I, 4, 1. Protinus Protinom fuit. Nobis quidem ad linguae nuruiuii exigentibus utri u Sque 'ei Vim, intor testitur et atque fui id inieresse videtur, ut altera insur ierit notandi discro pantii , quae in parte Donati librorum ei tumium Ur hiantur, nil cru ei M, qudrum Olilium,

cum in ipsis subulis intermortuae e S Senta, ex lio quodam loli te quo ῬυSi ex videndum erit isti cepit Scholiastes. Eo regie ad eum rem illia, frundum facit Donati in Phor. I. 4, 13. Aliquis convasassem atque imi pro linii S ionico rem in pedes )annotatio Protinus e Protinam fuit, et sic Nisi diras estit. Ambigi 0i 'St, utrum Nigidiu proprium commentum

p 0etae obtrudere , an eieci O liorum commento germanam Terentii vocem auctori vindicare voluerit. Et huc uno noster animus inclinat Protinum vetu Stiorem quam pro-1 Sic disposui verba, invitis libris Scr. ., conicerem Protinus exhibentibus. Protinus enim sormam a Nigidio Figulo in Terenti exemplaribus inventam esse . manifestum est. Licet nutem Priscianus narret Fui S Se quo Sitnm, qui abnegarent, ulla esse in Terentii comoediis me ira, tamen Nigidii Figuli, Cicerone natu paullo minoris, aequales Terentiana tetra ita calluisse sat certum est, ut paeonem in sexta vel tu ulluulia sede non tulerint. Praeterea Festus S. V. Protinam Iiunc versum citans Protinam conicerem Verborum COI- colIocationem habet. Porro Protinus Servavi, non quia id rectum esse puto, sed ut Donati verborum vis meIius perspiciatur.

13쪽

inus formam a Cicerone et qui post eum Scrip Serunt Sprotam e S Se constat. Apud 0rentium neutra amplius reperitur. Plautus Saeptu quidem Protiuam utitur, a

protinus non prorSu abhorruit. Cf. Seud. II. 1, 13. 0u igitur de causa Nigidium hoc loco pro inam uinplexum S Se dicamus 2 uiane numeri consulendum erat, qui n0Stri libris sane sunt vitiosi At Nigidii e quale metroruin adeo imperiti liubendi non Sunt, ut turpia menda, quale eSP conice irem prolinum in pedes la Terentio

profecta S Se unquam putarint. Ivimo Si conicerem Protinus verboruui collocationem in Nigidii exemplaribus tam certam sui Sse conStaret, quum e Sti testim0nio incerta redditur, non docto grammatico pii fuit, qui protinam scribendo versum Sanaret. Num igitur haec forma

utpote pri Sca Terentio dignior videbatur Nigidio Sed vetustatis causa prolinam Terentio vindicandum n0n erat, quoniam ante eum Plautus protinus iam usurpaverat Quod

tamen Nigidium in grammaticis quaestionibus nimia Subtilitate abductum in errorem nonnunquam incidisse dicat aliquis, cf. Bernhardy, GrundriS de Rom. Litteratur, ps g. 661. id vereor, ut in nostrum locum quadret. Nam alii quoque d0cto antiquitati investigatori protinum probatum

fuisse apparet ex Festi verbi S Protinus, protinam Terentius Protinam coniciam me in Pedes. Cum enim aliorum recentiorum grammaticorum teStimonia non tam ex ipsorum lectione quam ex genuinis sontibus antiquae doctrinae fluxi S Se Scimus, tum Festum ex Verrio Flacco, diligenti doctoque antiquitatis investigatore totum pendere On Siat. Licet igitur n0ta illa est sit, tamen exploratio veri ad Verrium recedit, quem temere arrepsiSSe quod antiquitatis speciem mentiebatur tantum dissicile est quod tibi persuadeas. Nam Augusti Saltem aetate omnes, qui in eo elaboraverunt ut priscas voce. indagarent luctoribu Sque reSuiuerent , aut

14쪽

ipsos odit i oporu in iras inqui Si vis Se ui priori saeculi aequaliumve studii non Sine religi OS OXamin 3tione Sua secisso probabile est Quod si Verrium , o cuiu Seripit Squae FeStu excerpsit Priscorum verborνm cum exemplis libros' inscripsit, tunc Terentii locum nulla alia de Unu Sa cita S Se obvium Si quum quod vetustam verbi Dr-mam ibi nactus sit, certa ipsique probabili ratione amnii nihil est cur non putem US. 0uaerendum igitur e St, unde Sit , 'rotinum Morma duobus illi veteribus iisque doctissimi grammatici probata inviti nostris , Donati , omnibus denique ut videtur libris, qui igidii aetate vulgo lecti tubuntur 2 Ex libro illis exemplaribu velli Stiore eum fluxisse puto. uid enim Veterum auctorum exempluria etiam Ciceroni notate mendosa sui S Se constat. y Neque Terentii sabulae inde excipiendae, in quibu quam proclives fuerint docti atque inducti nil vetusta oblitteranda, infra appurebit. Cf.p3g. 104qq. 0uidni igitur Protinam a Nigidio ex integri 0re X emplari

in luc in protrucium et in comment lirii grvum id lici S, UUS uberrimo Scripsit Terentio Sit vindiculum Verriu uiatum, et Si multum ube Si, ut cum proprii S ludii ebdemque vi qua Nigidius ad verum pervenire potui S Se negem, tamen nudscio an potius in legendis docti illiu gr9mma hic common tariis ad hanc vocem animum attenderit, eiusque si de denuo Xuminata et comprobata, eam ita demum inter Xempla

Sua receperit.

Quae si recte dispulatu Sunt, loci no Stri corruptelam Adm0dum velit Sl 9 in esse liquet. Quod autem Nigidi Verriique auctorita n0 tantum valuit, ut qui post eo Terenti unus subulus urans Scribendax curabant ' poetae Iuum

15쪽

reddiderint id noli mirari. Sive enim inscitia Sive eo li gentia peccuvi S Se dicas, qui ante sinatum edendi Terentii curus ibi impositurunt, humani quid i accidit, quemadmodum nostra uetute ei S, qui in Terenti editi0nibus, quas post Bent leti cura in lucem emiSerunt, Viti0S tenere quam

certi S Sima emendatione amplecti maluerunt. Ceterum rotinus, quam Vocem no Stri codice praebent, in omnibus quae primi post Chri Slum Saeculi lec titubantur exemplaribus suis Se veterum te Ssimonii palamst. De Donati libri hoc confidenter pruedico. Nam fuit verbi, quod in eiu annutatiun legitur, qui recte rationem liubet, dubitare non puterit quin S, qui O SUS edit, Sententium exprimere voluerit hunc : Protinus in omnibus libris est, sed rolinum fuit, et sic Nisidius legit. Cou Sult dixi: IS qui eo verbo USu e St. Num notulum illum Si ut nos eam legimu u Donat ud Scriptum Sse non nego , Sed ea verba ub eodem primo in lucem editu esse haud ita facile admiserim. Num ut

Nigidii aliorumque libros in quibus Terentiani 'ci passim

tractabuntur qu9rt p. Chri Stum Saeculo Superstites fuisse concedum lix, tamen in D inati commentarii proprii veterum sontium Studii tam paucu XSt9nt e Stigia veterumque grum malicorii in tam raro sit mentio, ut innia eorum opera ab intorprete in Specta et quae ad Terentium pertinebant inde in commentario receptu SSe incredibile sit. Iam vero

Sch0punus pag. 47 et 48 exempturi u Donat udhibitu a riis iisque e Summa antiquitate repetiti n0ti instructu fuisse ostendit Similiter iis chelius, De Plaut. Didas c. in Parergi pag. 26). linio ob Secund9ndum PS Se Su3det, qui in Quaestionibus Terent iuuis Bonitu 1843 pag. 3.)Graecas sabulas Ab ipso Donatu nunquam in Specta et inuti tu Menandri Apollodorique fr9gmentu, quae in eiuS notis hic illic feruntur ex vetustioribus c0mmentarii siti

16쪽

xi S SQ intinet. Uti sed Si Onutus nec et multa ali9, uni Scho penu de Signat non propri Be ntiquorum fontium lectioni sui veterum ductoria in notuli de bubulci OStrum siluique nutulam in eorum politi nulla ero habendam PS Se ΡΠ

Seo, une a neScio quibu viri doctis prodit Donatus haud indigna duXit quae cum mΡntarii Sui traderet. Quicunque autem n0tae auctor fuit Nigidii cum montarios ad munus hubui 8Su et propterea quod protinus in fa- subula solum invenit, et u Slioris v Nigidi servatae formae eis deni qua u nunc pud unu tum les untur verbi mentionem sucis se iudicandus St. Sive igitur multum sive non mullum uetate ante 'OSSit Donati , pSiu tempore di protinum in subula actuin sui S Se sat Ursum St. Sed liud argumentum accedit, quo huius vocis in vetustis exemplaribus eundem condicionem tui S Se non mediocriter confirmatur. ChariSiu S: 9 g. 188: . Prol nus inquit futuri signiflcationem cupit, Terentia/s Phormione: Aliquid . convasas Sem uiques hinc ' ille ionicerem prolinus II pedes

Non tu S. V. conglaiuli re raruSare dicitur furto omnia

collisere er Phorm. Aliquid conva SaSSem atque hinc in Og coniciam prolitius in pede S.

Nempe alter de huius tantum Ocubuli, alter non nisi de convasandi vi Sollicitus, O Suerunt protinus quod libri ab ipsis inspecti solum Suppeditabant. Diligentius in hunc locum inquisivimuS , non qui priscam vocabuli formam a nostratium pravo iudicio tutam prae StaremuS, nam de protinam de apud Benileium, Herm Innum, et do et metr pag. 173 , editoresque Charisii Festi Nonii satis c0nstat), sed qui hanc Scripturam a Donato commem0ratam clum temporis . in ipsa fabula omnino

17쪽

perii S se eiusdemque notitiam annotatione a sedulo interprete prosecta usque ad Donati uetatem propagatam S se comprobaremus. uno Si recte disputata Sunt, monuisse sufficiat, Andriae . , 1 fuctu aut inceptu Oce quRS pro tactum ut inceptum in alii βιisse monet Donatus, Benile ius autern quum ad lucro Sint apponendae, luculenter Aponit, item in omnibus Donati exemplaribus suis seeXStinctas, etiam Si complurium exemplarium auctoritate eas olim firmatas suisse e X adiecto in aliis appBret. Reliquus est qui ad quaestionem dirimendam non potest non magni momenti esse Andr prol. Vel SUS . Poeta cum primum animum ad Scribendum remuli ai quem ionatus: ' Pro nisulit inquit secunda lectione attulit fuit; sed appulit musis est Terentianum; x num postem sic An tim ad inorem seppulit.

Grutum nobis fecit interpre in commentηriorum X- ordiu brevitati non nimis consulens adiecti in secunda lectione dictis. Num cum in secunda lectione fuit tantundem valeat, quod essebatur et locutio, Donatum inter hanc et SeXaginta Scriptura in quibus enotandis legitur ι utitur distinxisse obvium est. Quam distinctionem Si quis cum aliqua probabilitatis specie alio pertinere OSSe probaverit, alque ii Secernendum exstinctum Scripturam, eiS, quae in poetae fabuli promiscue legebantur, de Sententia quam de Superiorum scholiorum tui vocis vi protuli si benter cedam; in minus, Sola hac voce idem quod plena in sec /nda lectione fuit locutione a Donatu designatum

esse mordicus tenebo.

Supere St, ut de utriusque scripturae origine et de quid videaturi dicam Ac primum quidem ANIMUΜΑPPUri

t Sic exhibeo verba a Schi penia pag. 4 emendatu .

18쪽

inter se disserunt, ut discrepui ilia in ud librurio ruri eri Orcinrecidere in promtu Sit putare. Sed ut tu Scripturue

torem sapiunt suure Simili studio Terentii logantiam huc quoque loco peSSum dat9m S Se pro certoiubeo. Uuid autem poetae, quidve correctori Sit, haud dii sicile est diiudicii tu . Nimirum friget alterum Si contuleriS cum animum ad Scribendum reppulit Scripturae vi et virtute, qua poetu e liquum diu incertum consilii animoque fluctvnn te in ud opuS ccc S- Sis Se indicat, de quo p0pulus iamiam Sit iudicaturus. Quod Terenti qua S dicendi proprietate , unice convenit. Attulit autem Scioli alicuius commentum est, quod olim in Terentianorum librorum partem propagatum vetere critici Subditicium Sse perSpeXerunt et tam criter in Sectati Sunt, ut iam Donati uelut e subula ex unidum S Set. Hi tribu exceptiS, omne reliquae Scripturue de qui bus a Don ut certiores simu ita comparatae Sunt, ut librorum par ex bini ulterutram etiam tu in praebuerit. Quas per Vari genera, quantum seri 0 te St, ita dispositus exhibebo , ut primum locum obtine Biat, quarum notitium Soli D0nutu debemus his Subiiciuntur, quae in OStrri codices propugatu unte Gnatum in sabulli irrepSerunt. - Ju0- modo utem Singulae Scripturae in ice in Sibi respondeunt, quidque de ii Senti ηm, e conSpectu cogi OScere licet, quem infra OS Ui. Male nos iri quosque Dona Τerentio vindicandae Sunt tus sequitur libri exhibent: qua Donatus pro varii Scri- pluris usseri Audv. IV. 1, 32. hae nuptiae. haec nuptiae ).

i Donatus Legitur et hae nuptiae sic ut in cieres uiserunt.

19쪽

teretur mali

Suo iuro Donatus sprevit quod tu in tempori in ulli. nostri libri ouines exhibent: And. I, 2, 34 neque tu hoc neque tu humi dicas q)dica STerentii St:

ly Versus St: Namue illic haud licebat nisi praefinito loqui. Don. Legitur et IIi, ut sit circum sexus accentus et significet illic, ut HI mea tristi fata Virg. Aen. II. 548.)2 Legitur et tennitur: hahel enim n littera tim, communionem. 3 Lem mutum ordo sic videtur instituendus Fortus Se unum uli- quod verbum inter ens iram hunc conciverit Legitur et conciriSse: Sic Pluvius Fortasse tu mure suspica here. Num veteres infinitivo modo cliungebant stiria'se. Egregie enite lues crinendo Fortasse tete amare suSPicarier emenda Uit Plautina verbu, Terentiana autem adiecto ere Vocativo quo Versu prodit: Fortas Se unum liquod verbum inter eas iram hanc conci- visse ere.

4 Versus e St: O Phaedria incredibilest, quantum herum ante eam Sapientia. DonatuS: Legitur et anteem sed pro coniunctivo pronuntiandum antee pro ante eam. Nugas lias esse, Benti eiu exponit, qui reponendo O Phaedria incredibile qua utum erum ante eo supientia et versum manavit si quid de mutationis origine intuendum si indicat.b Dun. Legitur ei potiretur, quin potiri et o Mεςων fuit. Plautus Houetium potitu 3 St. 6 Dun. Duas uegativae faciunt unam consenti alii: tres nega-

20쪽

Donatus male equitur

And. I, 1. 12 nolit I, 1. 140 qui mi ex

orandus est

I, 5, 2 inutiles I, b, 54 ingenium

IV, 1, 22 qui IV, 1, 26 0n secit s0IlicitudineSV, 1, 6 cupi S

It 'ua Terentio diu die locutione S, qu9 Rion ut pro- varii Scripturi S cominem Orata in earum qu 9 iuxta

poSui locum substitutas esse dissicilius admittendum

nolet quoi mi expurgandus est. )utiles genium

consavit Sollicitudines iube Sti Vae r una negativa accipiuntur, ut hic neque haud non . Sallustius Haud impigre neque inultus Occiditur Vera ergo lectio est: neque tu haud dicas, quod plurimi non intelligenteS hoc dicas egunt. Huc accedunt alius schoΙiastae verba: Vera Iectio Neque tu haud dicas est enim quintum παοελκον. Plautus in Bacchidibus Neque haud subditiva gloria OP idum abitror Verba in Plautina fabula hodie non comparent. 1 Versum cum antecedentibus adscribam: Sed quid opus verbis Sin eveniat quod volo, In Pamphilo ut nil sit morae restat Chremes 9ui mi aeoranun est, et per consor P. Don. Legitur et Spurgandus. Si e urgandus, lege cui non quis quia cui per veteres scripsere es Don. in Ad. III, 3, 69 notam. 2 Versus est: Heu me miserum qui tuum alii um uim 'liecta Ni in lo