De curandis hominum morbis, epitome praelectionibus academicis dicata

61쪽

ceos, legumino Sos, pisa, fabas, lenticulas , ob pulticulas, pisces muri timos, alios, exsicc9tos, fructus hora eos, dulcia, mellita, pinguia, ovilla et vel Vecinn,-mRXime si his frigidus superinge Pitur potus , vel ulia, Ob CHUS RS, ciborum subactio languescat , retardetur, urit Dulla sit, fermeutatio nunc iacida, nunc Putrida Succedit, ac ingens hic loci flatuum evolvitur copia. Praeter illam vero saburralem materiam , si h debiliore ac morbosa tubi cibarii aptione, liquida hic secreta, Stagnantia, facile nunc principium, rit VOCAnt, a zoticum, crat bonicum , ammouiaciam , bdrogenitim , exol Viant , basin scilicet specierum aerisormium , quae non ni Si caloris Expansivum materiam, ut aerisOrmia fiant, requirunt. Hinc ex repressis alvi fluxibus putridis, inprimis per Opium Praepostere porreelum , toti e S meteorismi SI ac a febre Periodica, sine debito respectu sanata, tym auitis. Ex Placenta diutius in Diero relicta, putrefacta, ex lochiis releutis , ex vermibus Corruptis, et u bilis vesicula laesa, et felle in abdominis cavum effuso, similia sequuntur. Potentissimam simul ac communissimam fluidi elastici evolvendi causam , in faece , seu fermento positam esse novimus. Ex ρα- trida quidem frimentatione , tibique corporis BerisOΓ-mem muterium evolvi , ne in telam cellulosam , vel

aut vhaceii , emphys ema, meteorismum producenti R. Post morbos acuto S, Variosque alios, defuncti homines Saepe mora temporis brevissima sic turgent abdomine, ut feretro includi recusent. Post corruptum penitus in

utero foetum, membranae hujus , a putrido Vapore adeo, Ut, matris e Sinti eductae, dissilirent, distentae fuerunt. Foetu S in totum putridus , octo per dies in pelvi materna haerens, ipsam parturientem in 'emphys ema Conjecit.

Ex humoribus muscosis , lymphaticis , plureS sane fluidi elastici species evolvi querint , quin corri Ptio , putredo hos pes stim det. Mucias, ab Oxygenio accedente, ita ut humen condensu tur , ciat posthinc calori cum , et AZotum, aut hydio genium combinatum, in gas quoddam illud convertitur. Non sine ratione hine gas illud, loco foetus, ex utero prorumpens, tuterdum CX

62쪽

6o PNEUMAT sis muco hujus visceris , tali modo chemico combinato , aliquando derivabitur. Aerisormis materia ex Diceribus mus ignis, curcinomaticis, ad loca gangraen OSR e Voltata, hesenticum sistit principium, ab hepatico communi iueo diversum, quod non verum sulphur, sed Scitis tantiam albam , squamosam , acidi salis puri ope inde evolutam exhibeat. Nonnunquam vero gas hydrogenium, aut agoti cum his ex ulceribus evolvitur ; unde foetor ille retricus flatuum, quos vagina interdum, Velia rethra, vel fauce S ulceribus obsessae, Vel, Hbsque manifesta superficierum laesione, sub morbosa secretione modo Constitutae . - qui et foetorem ex ore pueΓΟ-rum, Vermibus adfectorum referemus, eXSpirant. intelligitur; ut saepius ad partium superficies irritatus, internas, id ipsum, quod sub statu sanitatis in piscium vesica fieri notum est 3. DCCl V.), contingui. In ipso

contextu celluloso staticulaneo , ejusmodi secretionem

fluidi elastici, foetidissimi , locum habere , e XemPl OPuellae docemur, quae in morbo extremo, post inflationem corporis undatim Crescentem , Per omnem truncum extenSam, a Pressione crepitantem, ad cutem abdominis vix incisam , intolerabilem ex vulnusculo foetorem moX spar, it , a quo tumor ille universus

evanuit. Quod si talia in ipso cavo peritonaei locum habuerint; nascetur praetimato sis, quam abdominalem

nominaVinatas: quam rem vir clarus quondam, dicendo: reconoexum intestini, non minus aptum es Se generandis flatibus, quam ejus concaseum, B vel et re fla-

Hoc solo jam argumento elucet, qua rRtioue pneumatos is, in robustis caeterum hominibus, ex ConSueti aut nuturalis fluXus sanguinei suppressione, sub pulsa pleno ac duro , b et Sthenicam aliquando Originem duxisse , ac a methodo debilitante auxilium assumpsisse potuerit. Non mirum hinc esse dicamus, quod ex ipςa enteritiae tympanitis oriri Sit visu ; Ut quae , meteorismin potius si Stens, communissimum iti eritonitide ac sobre sic dicta Puer erali symploma est. Ipsa colica, seu melius euiorastis, hydropem ali triando reliquit, ue eodem ex sonte ineleolismum : scilicet

ubi phlogosis, saepe praetervisa, sub morbi principio tu testina prehenderit. Sub ipsis ad haemorrhoides

63쪽

moliminibus, satus magis urgent; ac Sexui sequi Oii, rabi menstrua inlininent , uti diximus, vento 1 inflatus urget magis quam ex rateri volumine quidquam tunc aucto turgere possit. Egregie hue facit virginis tympaniticae historia , a celebri Edinburgensi medicinaei quondam professore velata: Ut quae virgo, hae mor-Thoidibus pridem subjecta, his suppressis, in gravissimam Pnet matOSin, ct icta nque remedio rebellem, incidit ; cum vero sanguis iterum ex ano fluxisset , etSi non multus, ct morbo in integrum restituta fuit. Non pauca, tympaniae, ex menstruis subito suppressis exempla sunt. Fibrarum muscularium ventriculi, intestinorum. atoniam plerique scriptores medici ut curisam PneumatOsis potissimam considerant; ne reciproca sane est finis

tuum , in virium jactura inducenda, potentia. Sextii semineo, citra bydi opem, quam maxime familiaris est lympanites; et potissime in hanc incidunt, qui ad hydropem asciten inclinant. Vita sedentaria certe feristitissima flatu lentiae habitualis , per Vices Iedeuntis , mater est; et si apud homines debiliores, flatibus cael eram subjectos, exercitium etiam Corporis justo vehementius , calore scilicet aucto, eo Silem magis pro-VOCet, ne turgere faciat. In genere certe natus , vel EX ingestis immediate, vel accedente stomachi tubique cibarii energia infracta, ex alimentorum in his remorantium sermentatione, atque e X Ielicta ad his faece, tam pia trida, quam AC id R , In sermentationes Ienovandas tam prompta, oriuntur. , orauitas hine ciborum,

maxime , quos diximuS, Vegetabilium, farinosorum, leo uminum, sub puu Co exerciti O quotidiana ingestio, ne lecta vel ex aviditate, Vel ex dentium jactura, corruptione, masticatio, polriS Dimi S copiosi, ventriculum justo citius eluentes , bilis , Succi gustii ci , enteiici,

virtutem in si ingentes, Cere vi sine tenties, non satis se eis

turna in crassis intestinis retentio , Seu alvi pertinax obstructio, flatibus permultis apud eos, quorum languet Ventricultas, a morbo CONVale, Centes, excitandis, generandis sunt pares. Certae Substantiae, quae, diamin stomacho, intestinis obviam sibi veniunt, sese Chemice de componunt, et sub ipsa esset vescentia fluidum

64쪽

elasticum copiosissimum evolvunt: magnesiae non cauSticae exemplo , sub acido primarum viarum haustae,

quae, evolutos per flatus, debilioribus saepe molestis est. Non pauci sunt homines, qui nequidem aquis utilpossunt mineralibus acido carbonico ditioribus , quinti

ventre non minus turgeant , quam caput obnubilaris persentiant. Gas interim tale quidquam sortius citoque levolutum, ventriculi ac intestinorum fibras potentius, celerius Stimulando , promptius ore exploditur , abigitur: vaporis ex vitio Campaniae, Cere visi a probe Cocta , haustu antemetico evoluti, et antiquos saepe natus secum per Oesophagum rapientis , exemplo ;quando e contrario vapida cere visia, vinum debilius, sub acidum , permanentes diu gravesque flatus relin-iquunt. Animulis CujMScunqtae , magna cruoris jactura, vel Casu, vel arte facta, ex auimati Cadaver, quo de imum in loco dissecetur , n nem in sat gramis rece tactilis offerre , praestans quondum Galliae academicus expertum se dixit: - eua quacunque Dan jore, Ve- lluti canis alicujus, incisa, et sanguine ad mortem usque ldepleta , in aperto cadavere Varias ni terias et Venas latice tumere, ut recentior de his scriptor asseruit, ulterioribus res digna experimentis videtur. Potatores, lmaxime spirituosorum , frequenter tympaniam in Curis trunt. Consuetio imum typhi gravioris, diari hoeae, dys- lenteriae chronicae, colici doloris flatulenti, pertinacis silet , Veneni assumpti, partus laboriosi, abortus, febris intermitterilis , hypochrondi iasis , hysteris mi , icteri ire bellis, hydropis , meteorismus Symploma e St. Evneuntis in ascite , Paracentesis Ope , aquis, intestinatam dici Compressa, natu extenduntur; ac similia in puerperis, nisi Ventre quidquam per fascias firmato, contingunt. Non exigui scilicet momenti musculorum abdominis laxitas est, uti multarum matres prolium Persaepe ostendunt. Contusio ni, dominis tympanias induxit. Insolitae Originis, nec Visa nobis, emphysemata sunt, quae su Pressa Cutis rectus irati produxisse, refertur: Sic emphys ema hac a causa adnotatum legimuS , quo ipsae adeo mammae sororiabunt. Summus quondam Germaniae chirurguS Cmphys ema Observavit, a mento ad collum descenden S, quin alia causa Pateret ; quam quod aeger tres integros per dies aurae

65쪽

PNEUMATosis 63 rigidae ac humidae suerit expositus. Similis sere casus i medico Galliae diario recensetur. II is dia obus tamena exemplis, gangraeua emphys ema lethale ex frigore

Fatemur interim , pneumatos in intestinalem, prcte i pue habitualem , quod clari jam viri monuerunt , me sPasmiis et convulsi vis adfectibus vix posse expliari ; qui tamen spasmi , debilitatis vel ei fectus , vel

ausa eSSO POSSAnt: Ut a quibus nempe aer intestinis acluditur, quominus vel sursum, vel deorSum cedat, peditur, et ut, continia o magis expansus, intesti-iorum membranas ultra modum cum dolore extendat,aducitur. Enormem flatuum copiam saepe homines , ut multo a tempore cibos minime hauserunt, vel ina su , quo perfecta fuit ciborum subactio , emittunt. et sola iterum hypochondria sis , hysterismi, non aluus quam asthmatis spasmodici , Podagrae , Ver- iumque tot sinius excitantium , atque Vesriodi Ci quO- undam emphys ematum decursus consideratio , hancententiam, nisi ultro quam de Lent et omnes pneu-aatocis ad species extensam , ni, unde confirmat. Ma-l'ODue exemplum resertur, cui semel iterumque dei e , si Ve jejunae , sive saturae , in magnam esserria Olem venter solebat. Flatuum serta et alio Per oesophaiam, haud parum consuetudini tribuenda. est, qua tempe hypochondriaci, hystericae per horas interdum entriculum sibi vix non emulgent, et non modo ae-em, qMem hie continet, explodunt, Sed et novum Ilia si fabricant , et illum , quem intestina fovent, su-γeriora versus urgent , Atque peris tallicum sic motumum damno haud exiguo invertunt. Sunt qui tantumio e foedo in opere exercitium contraxerint, ut quo-ies de his cogitant, pleno gutture status centenos cumragore expellant. Drasticorum remediorum actio nonninus suo cum stimulo, quum quod Vires, evacuando limis, infringat, statulentias, meteorismum producit. n genere, ne seorum, animique Pathematum, maxime leprimentium potentia in ventris turbis flatu lentis provocandis prorsus insignis est. Sic mulier D salensis , 3b domum in uicinia deflagrantem et salsum de conisuge simul in cineres converSD Diat Cirim Vehementeviperterrita , tu syucopen et Con Vul Sion eS , POStea vero

66쪽

in ipsam lympanitidem incidit. Quin ullum in victu terrorem commiserint, hypochondriaci, solo animo in- igrate commoti, flatus sibi ac borho Pygmos mirum L quantum augeri, laeto vero Sub nuncio iugari , vel , Sine omni explosione, evanescere persentiunt. Celebris Parisiensium medicus, in ventre incilieris valde e X tenso, aquarum fluctuationem se, alio cum medico, Pel Seu Si Sse autumans, para centes in abdominis fieri, alteram in diem constituit. Convenientes vero hunci in finem medici , omnem ventris tumorem , quin talin QVRCuR- ιtio notabilis praecessisset, quasi subito collapsum admi- rati sunt. Nimis diu turgo erri genitalium , quem non sola semper lascivia inducit, et naum murum Sol ΟΓiRD-tium , et papillarum erectiones, ex sanguinis has ad partes s non sufficiente ad lautum voluminis incrementum) affluxu derivavimus. Experientia tandem docuit, resectos sub media erectione animali tam peneS, prius

fune Constrictos , corpora caverno Sa obtulisse minimen sanguine repleta ; atque si hoc phaenomenon Perhypotheses de Mila Pro Dia , de inflatione maSlica , explicari haud queat, nervorum saltem in secretionem Aporis expansivi ius luxum promptissimum id satis

manifestat. lnjecta octaseo nervorum pari ligatura , ventriculus a flatibus summopere intumescit ; ac in permultis statu leutiis, meteorismis, intestinorum Pure Sis, Don sola atonia pro fundamento est. Venena plura , exterius etiam , ut puta per i Ctum, morsum, corpori adplicita, cum ventrem attollunt, potissime Dei Vorum id imperio efficere videntur. Haud inauditum est , huic inprimis pneumato si spasmodicae succeSSis Seicierum, a compressione scilicet inter tunicas intestini duodeni, vald opere extensi vel contracti , ductu chol edocho. Impetigines culaneae Perversa Cum methodo tractatae, vel sine causa manifeSin dispersae, Variolae,

morti illi puerorum, haud raro abdominis in nervos ,

Petici , non minus quam seminae tympaniticae post

PSoram Cum tanguenti S praepostere Sunulae, exemplis )meteorismum inducunt. Huc certe tym puniae , quas cous uetarum secretionum suppressio Produxit, pertinent: exemplis virginis, cui iluor albus habitualis per balueum , in quo alumen Solutum erut , cohibitus ,

67쪽

ΡNEUM A Tosis 65utulentam abdominis tensionem, expansionem CRUS R-it; et mulieris eodem fluxu laborantis, hoc vero perdstringentia privatae , gravidarum in morem Ventreis latae. Docent vero haec , syn tomatue hinc inderiri tympaniam ; quod et mulieri contigit, cui extero puria lenta fluxerunt.

Distici lis pneumatos is tu heros ne hystericae J.DCCIX.

Splicatio. Ad partes solidas, dum spasmis Con Strictae,mperium in scii da deponunt, corrumpendis humori u S et evolvendo aeri occasionem exhiberi est dictum ;ec tδmen suppositam hanc liquidorum corruptionem Ina celeriter , ac morbi nostri phaenomena docent, asci posse, Clarum est. Hydro 'em sicciam, Ut quon a m VO Cartant, Hora gigni ex oranore, sed ex sibi arum

iri spatione a iactove sic elatere illum Oriri , - e X es luctu nervorum abdominis ivritatorum eandem de S Cen ere et insationem masticam sistere, hac certe hypU iae Se S modo verba luce egena offerentes, rem minimet elim tit. Interim Dei vorum actionem morbo Sum CVi s enter hic morbi subesse, convenimus ; ast VBPOres , Pu fluidum elasticum his in tumoribus non deeSSe , Ed celeris secretionis, ah irritatione nervorum enectumi mei re ni biti Amt P. De Vitiis intestinorum organicis , quae modo sere eChatrico aerisorinis materiae evolutioni ae reten

o ni favent, jum pliaribus in locis , maXime Vero . DCXC IlI.ὶ, ogimus. Coarctatio, inprimis ab hemia, compreSSio, repletio, Obstructio constans lubi ciarii, qrinciamque ex causa inducta, vel maxime huc aciunt. Fit interdum, iat flexura coli in dextro hypΟ-hondrio, circa hepatis et ventriculi regionem, uidelevetur multumque creet molestiae : Cujus CBus B, ut

ii O magno jam visum est , in principio coli , quod

irca con sinius ossis ilei , valvulae coli et intestini oeci situm est, residet, eo quod Conveniente tono acobore systalico , quo sursum pellunt Ur excrementR, testitutum, eorum copia in farcitur, quae ingentem flauum materiam Suppediat. In genere, viscerUm abdOninalium , inprimis heyntis, pari creatis in farctus, Obtructio , fideles sibi comites flatus agnoscunt. Subsilis enluxu negato, vel moibosa ejusdem, B quo Sue cilicet ac fatuae secretione , tum saeces retinentur

68쪽

corrumpuntur; lum flatus, his persecte exsiccatis, ut in ictero, vix Olent. In secuta ex praevia inflammatione lintestini durities, canalis ini jus diametrum imminuit, trestringit, et faecum per illum descensum intercipit; Superiora vero loca in saccum peramplum extendi cogit. Similem pseudo membranae, interno in te Stini parieti adhaerentes, esse tum producunt. Qui aegri

Paulo antequam morbus evidenter inciperet , multa lingesserunt, aut non perpauca postquam incepit, porro inge Pere PerreXerunt, - si alvus, ut hic fieri solet, diu 1 uerit obstructa : intestina saepe habent enormi fae- Cum qia antitate, satu iam certe matre, repleta. Sic plena excrementis ex dimidia pni te intestina suerunt ob alio, - a nobis vero , in meteorismo lethali, per Omnem tu hum repleta simulque vermibus in sarcia, conspecta Sunt. In tympani lico puero crassa intestina faecibus adeo distenta fuerunt, ut colon stia mole jecinori vim Bitulerit, referente id ullo scriptore. Major intestini a itumore Vicino compressio, Volvulus, vermium glomeres,

polypi , bernia in carcerata , aeqDalem saepe esseCtum habebunt. Cohibendi flatus consuetudo non paUcis , crassa inprimis intestina summopere extendit: illis

nempe, qui salibus per anum explodendis a juventute

adsueverant. Est nempe, quemadmodum de ructibus jam diximus, ita et in flatibus ex ano emittendis, Vel maximum consuetudinis imperium. Nobilissima Hi a-ΠIae matrona, B nobis, Diam in morbo. quo tunc laborabat, flatus sibi per inferiora secederent Τ interrogata ; Verecunde, α nulli certe HisAnniae seminae, nisi prima sub educatione protinus neglectae , rem tam

foedam tanquam succedere, atque sexus sui insanies,

si hanc sibi permittant, rudi ter a parentibus, nutrice, castigari , D respondit. A vero certe illi , qui de fla- ltuum quotidie sibi prorumpentium copia laetantur, luald opere aberrant. Mentionem hic meretur casus

virginis , in flore aetatis constitutae, Pro qua nostrum Viudo bonae quondam consilium expetitum suit. A sex jam mensibus eam et tormina , et flatus divexant. Saepe vero hi ultimi vel media inter amicarum consortio, quin id perciperet, Vel si hujus rei sensationem haberet, quin illam impedire valeret, per anum secedunt, nec ullum ex in voluntario hoc flatuum secessu

69쪽

PNRUMAT Osrg 67evamen , sed majora potius incommoda , experitur.3on tamen ideo omne huic aegrae in flatus alios lictere per anum expellendos imperium subtractum erat; nec faeces et , aut insciae , aut nolenti secedebant :quam ob rem, sphinc teris ani, non quidem paralysin,

Nnjorem tamen inertiam subesse credentes, decoctilinc articis quei CUS Viuosum , pro fomento, et Similis in-oIlS injectiones in anum; in genere vero quue ires , n Primi S inteStinorum excitarent, praeScrip Sin US. OSIS COCCXςἰS SUb partu laborioso, non adeo fractura, Diana luinatis , ut flatus praeter voluntatem mulieri uici glant, Bliquando occasio est. Ruptura, Vialnei A.

Ieii Oratio iubi alimentaris , oesophagi, ventriculi, in- estinorum, CyStidis felleae, gangraena. hinc inde aeri,icut cibis, aut faecibus, aut bili, aditum abdominista cavum lethulem concesSerunt.

f. DCCXXIX. Prognosse.

Pneumatos tum Vmguosis, causarum rationem Se luitur. EmPhySematis quidem traumatici Ominosa Sae- e comporent symptomata; ac certe, si Organa vitalia Opi OSuS Her ulli dat: magna erunt, ne illorum Bb isto iunctiones opprimantur, pericula. Debita interim , ac

nature Satis adhibita sub methodo ij. DCCXXX.) ,

ut via S ab arte apertas mox legit, aut in cavis aninalibus stagnans de componitur aer. Guinenses medici,

d morbos chronicos, ut hypochondriasin, arthritidem'

uti undos , ianti tali adeo emPbsemate , Utuntur; acnuatos sic aegi OS , potia diu Pn Oico ingesto, quousque argus Sudor insequAtur , disSi puto sic tam emphyse- nate, quum morbo iPSO, Ad cursum strenuum solliciant. Ab extensa nimis Per aerem tela cellulosa, disu sui onem ad serrigue liuem relinqui, ex illis, quae 3. DCCIII.) retulimus, verisimile redditur. Funestioristique Significationis Sunt illa, quae ex causis internisuavioribus sub morbis, Symplo mali Ce naSCuntur, a Cacile repullulant, emphys emata; lethalia certe, quo-ιeS aut in vasis majoribus, in illis cerebri, cerebelli ut ipso in corde gas elasticiam colligitur. Flcitulentiae , quas gastricae Saburrcte generarunt 'R , rQlectis his quisquiliis, sat facili labore, sub de-io Iegimine fugantur. Taedio Verum plenae sunt il-

70쪽

tae, quas, sub vila sedentaria, literatis in hominibus,

ncido primarum viarum, vel et Viscerum in farctu ad se. Ctis , aut quas major intestinorum luxitus, utonin, vel morbosa hujus canalis sensibilitas et spasmodica simul ldispositio evolvit. Diuturna similium turbariam conti- lnuatio, aut frequens repetitio, intestina hinc inde sub imagnis torminibus ac erit ei Algiis, amplos in utres disia ltendunt ; circulationem humorum per vasa illoriam , lut diximus, pessumdant; et canalis cibarii atomam et ix non paralysin, cum alvi adstrictione pertinaci, Cum faecum in parte intestini debiliore collecti e ac remora diuturna et saepe haemorrhoidum molestissima lsympto matu inducunt. Colicam hine spasmodicam fre- iquenter excipit flatu lenta ; haec vero tandem post se trahere consuevit lympunitidem. Accedant his aut majora in regimine vitia , aut perversa irritaque medicatio; febris acula, inflammatio, me te oris mus vel ipsa gangraena in promptu sunt. Hominem sub ipsa flatus llargissimi emissione subito po, se mori , exemplis ,

magnae auctoritati S A viris nobis conservatis, ne simul lde fasciarum sub largo statuum in sine hujus morbi, secessu, necessitate 9 DCCXXX.) edocemur. Est interim , ubi morbus lentiores aegris insidias

struat. Dolor, primum atro X Circa lumbos, umbilicum, mitigari multum, - venter minUS Obmurmurare, hor-horygmi rariores fieri , -- peditus , si aliquis , modo silens ac placide trajici observantur. Ast vero crescit in dies anterioris, tensi magis, ac plerum ille H percussione digitorum resonantis volumen ab dominis ;alvus quotidie sit segnior; tument magis dolentque in multis haemorrhoides : flatus tandem nulli; continuus,

sed vix DOn inanis ructuum edendorum Distas, singultus urgent; augentur dyspnoen, anxietas, debilitas; macies saepe insignis his miseriis per annos is liquando extensis, - frequens interdum vomitus, lipo thymiae , haemorrhagine ex pulmonibus , ventriculo , hydrops aliquando ipse, sebrisque tandem lenta, sitis, sicci lasor lorque cutis, Urinae turbidae, strangiariosae stillicidia, uecedunt, ne optatum Sub tantis aerumnis vitae finem imponunt. Rarissime quidem, Sed interdum tamen, intestini alicujus, nimium eXPan Si, ruptura INOP-tem Praecessit. Quae vitio Organico, aut visceris corru-