De curandis hominum morbis, epitome praelectionibus academicis dicata

51쪽

quasi sonum ediderit: sicut ipsam suctuationis in abdomine perceptionem, falsitatis ,- cum a solis intestinis statu distentis illa venisset, tum suscepta PruePOSterea viris et si celebribus paracente sis, tum Sectio HrantΟ- mica Convicit : ut igitur non tam facilis sit tympaniae ab ascite, per fluctuationis absentiam distinctio, quam quidem vir clarus praetendit. Ventris Cum utriusquem RDUS Vola Sustentatus et quasi ponderatu S tumor , in pneumato si longe certe te, ior, quam in B SCite, e St. Α IURPrim Vel o, nut conspicuae visceris Obstructi molis, aut faeciam plurimarum in intestinis, simiai cum Bere, Praesentia, hoc signum utique elidit. Ventrem, Stapinoue groto, in tympania non Subsidere, Verum est; Sed ubi in ascite aquis ille plenissimus est. molleScit quidem tumor; non tamen subsidet. Pulsum hoc in morbo pleniorem esse atque duriorem, quam in a Scite, monente Blio , percipimus ; sed certe in ultimo hoc morbo pulsus aliquando vibrantes ac plenos Oh SerVa- imus. Caeteriam in pneumato si perenni quidquam Provecta, et aestus internus, et sitis, Oculorum Caligo, Vertigo, dyspnoea, Suffocatio, cordis palpitatio, lipo- thymiae, Singultus, vomitus, ite HS ipse, frequenter Occurrunt. Alvus plerumque Certe pertinaciter, et octo, aliquando et plures per dies obstructa est; in duabus interim aegris Viennensibus hoc a morbo prehensis, alvus fuit liquida ; a statu et faecibus extensa maxime intestin B, non motio partes Vicina S , Sed Vasa quoque Propria, cum Periculo gnngi aeriae, atque ductum ali- itiando chole doctium , ut et icterus abhinc venerit , comprimunt. Secretio urinae, quam in uscite, abundantio i in genete; et si , prout alibi monebimus, non in omni hydrope lotii excretio imminuta sit. Urina

tamen pRMCn Saepe, I Ubra , Sti Angurio Sa. Vitam aegri , tum flebilem, amare; mortem Vero, etSi tantariam finem miseriarum, quam maxime ubhorrere S Ueverunt.

f. DCCXXI. metimalosis Perennis abdominalis. Pneu malosin, in qua suilla elastica in ψsius cauo

abdominis, extra canalem cibarium, nisi forsitan lae- Sum , exesum, eros iam , Pers ratum, gangraenosum haererent, Viri celebres Degarunt. In multis nempe hoc a morbo desunctis, institutu ParacenteSi, nec flum-

52쪽

ma vulneri admota regrediente ab aere moveri est visa; nec subsedit abdomen; inteς tina vero erant sta tu turgidissima. Quod si tamen per cutem e Sternnm, Contia Sum, nitenuatam, aer Atmosphaericus , quin fibrarum in illa separatio pateret , multoties penetraverit

9. DCCVII.) ; cur denique membranaceus ille tubus,

qualicunque demum a cauSa, maxime Vero A prueCipiti a c. inaequali per flatus extensione violentiam passus , spatio la fibrarum intermedia his ipsis constanter permeanda denegaret Τ Nemo etiam ea , quae SV prare tulimus 3. DCCXV .in pneuitiato sis intestinatis externae, unde facile contentus in cellulis aer sibi viam in abdominis cavum parare potest, exempla in dubitam

revocabit. Nee , dum aliis in cavis corporis aerisOrmem materiam Vel secerni . vel etiam sine putredine

evolvi concedimus 3. DCCIV.), ratio subest, cur soli

cavo abdominis hanc ipsam facultatem tribuere recusemus. Neque et in m ner externus , in Cavum abdo

minis , in vivo adeo homine, stati par acetii est ii PDens, linquam aut soniam edidi Sse , niat tympsenium incluxisse visus est. Ad hepatis partem convexam , hullas copi Ogas, - ipsam felli S Vesiculam nere repletas culteranatomicus detexit , ex quibus diruptis, eidem abdo minis in cavum via iterum patebat. Ex seminae tym Paniticae aperto abdomine uer cum Sibilo exivit, venterque illico subsedit. Viri egregii testimonio, ex aperto ventre tympanitico non solum status statim erumpebant ; Verum etiam intestina tantopere ab illis erunt distenta: ut femoris crassitiem certis in locis adaequare viderentur , a compres Sione tandem dirupta. Cum Rcun pertum abdomen ex Pnecimato si tumeris , post mn-gnum satis sonum quem edidit, in totum subsedit. Singula vero haec et illis tympaniti coriam in cadaveribus , quorum intestina Sine omni laesioue reperta fuerunt, locum in Venerunt.

f. DCCXXII. Fallacia signorum.

meumatos in abdominat m cum resonitu evidentiore, cum tumore magis aequabili incedere; flatus vero rariores mirarisque levantes, dolores abdominis exteri . res , ac tandem alvum minus pertinaciter adstrictam

hic esse, posuerunt graves nos Ol Ogi. Additur his ab

53쪽

nli O: nec rugitus, nec ructus, nec crepitus h Ic subesse, et ab alvi, aut flatuum depositione, nec molem abdomi uis, nec morbi symptomata imminui. Eo magis interi in Veremur, ne repetita satis experientia distinctiones has ipsa stabili verit: quo certius CSt, tam In testiualem, quam abdominalem piae uina tosin frequentius com licari. Inue qualem ac protuberantem a tumore flatu lento ianius vel maxime extensi intestini, fieri ventrem , et nos sumus experti; quin lamen , praeter unum hoc, verae tympaniae sympto mala cBetera Compuria erint. Senex Bruch cliensis hei pelica impetigine a prima juventute obsessus, quoties haec ncute disparuisset, ad intestini coeci regionem expertUS est tumorem Cupite infantili aequalem , renitentem , elasticum, sial, digitis crepitantem, SaepiuS COAXAutem , u percu SSione resonantem; comparente iterum ad cutem herpete, venter liti jus viri aequalis, tractabilis, nec mole peccans , tanti nobis morbi vestigia vix ulla amplius exhibuit. Facile etiam ventriculi, vel intestini saccus amplissimus at liae elasticus, abdominis se fornici sat late a Commodat , caeteraque intestina , ut aequale satis abdomen videntur, a Se Te pellit; ac, si omnis fere intestinorum canalis satu

aequaliter non tumeat. Accedit, quod in vera etiampneumatosi infestinati frequentius aut pauci aut nulli, quam multi flatus secedant; quod in casu etiam, quo aer in cavo abdominis haeret , alterius fluidi elastici per intestina rejectio ventri S molem ac symptomata morbi imminuere non minus possit, quam debeat;

quod insidum satis sit aegrorum de doloris sede plus aut minus profunda judicium; et quod tandem vel in ipsa tympania inlestiuali, prout supra 9. DCCXIX.

innuimus , alvus aliquando fuerit ac saepe sit ad, tricta: Ut igitur, quod dolenter fatemur, abdominalem inter ne intestinatem p ne uinatos in udhuc claudicet diuque claudicatura sit diagnosis.

etsi hoc rarum satis esse nos qrioque fateamur, ita

uva corporis telamque cellulosam evolvitur stym ani-

54쪽

tes asciticus Savo.). Cum hydrope ana Sarca pneuma-tosiri, licet nec putredo adesset, nec aer eXternu S RC-

Cessum habu erit, vidit egregius Angliae pathologus. Cum uteri hydrope, ejusdem simul pneumatosis Obsometra liuuiida Savo. in observata fuit. Tympaniam ,

Statu suo peracto, in asciteri aliquando degenerare, seu potius hanc sibi Consciscere , ante saecultam et Nitra clarus Angliae anatomicus jam docuit. Subtilior leviorque materia nCrea tune sta periora ventris loca tenet, et ibi hic percaSSus, plerumque res Oncti. Quure, Si Ventrem, Utraque Cum munia, loco aquis Sta periore, amplectimur : vesicae qMasi ab aere EXtensae mollitiem tumor hic habet. Mututa etiam aegri positione , qui locus antehac levior videbatur, ponderosior nunc est, atque vicissim . Tympanitica dissecta, vix admoto cultro, plurimi mox se status, cum impetu exitumqucterentes , postea Vero aquosias humor, obtulerunt. Fluidum illud elasticum flammam admotam exstin Xit. Frequenter interim sine aqriis ei scisis intes lina sunt tympani lica: exemplo etiam pueruli, cuius ventriculus flatu distentissimus, intestina vero admodum pellucida fuerunt , aerique plancta, illico collapsa Sunt. In puellae novem nianorum, tympaniticae, Abdomine, nec guttam quidem aquae repertam suisse , testimonium

exstat ; ut igitur magni quondam Galliae palliologi ,

dicentis : D vix sincerum flatum sub abdomine , citra humoris permistionem, unquam sciis se animadverSum D, assertio fundumento destituta collaba tu P.

f. DCCXXIV. Pueumato, is genitalium. Si loci respectu pneumato sis divisionem illustrando

prosequamur; prueter Purtes, qHas hucusque nominavimus, ue inter quas in te Stinorum tubus, a fauci-hus ad anum usque eXten SNS, uec non tela subcuta-Dea : frequentius pneumatos in patiuntur, genitalia tum uiro iam, tum maXime seminarum hinc inde, ac saepius, quam medicorum ad cognitionem id leniat, hoc a morbo aedoeo sol hia S) detinentur. q. DCCXXV. Pueumatosis genitialium uirilium. Ac uirilis quidem sexus interdum , non modo sub cui tu , loco seminis, status Per ure lixam ejaculat; sed

55쪽

P EUM ATosis 53 sub nisu quoque ad alvum urinasque deponendas, foetidam , his similem in omnibus auriformem materiam expellit ; aut per sistulas atque ductus, EX Ve Sica Cum

Perina eo communicantes , umittit. Tres viros nos ipsi tractavimus, ut irae alii quidam consilium nostrum petieriant , e X quorum rarethra , Ut in oratione uende mica de vesica urinali ex uicinia morbosa aeg Otante

fusius quondam exposuimus , status non minuS quam per auum, foetidissimi, secedebant. Viri exemplum exstat , qui colicis doloribus aliquoties in anno, Cum horbo Pygmis, tensione abdominis, adflictus, flatus ex

pene, quasi solenni et Cons Meta e Vin, snepe Crim Urina , Saepe sine hac , excrevit. Jam ipse medicinae parens exempla hominum adducit, quibus, dum Venerem exercerent, Venter inflaba in P; aliorum, quibus, eodem sub opere , strepitus elidebantur.

S. DCCXX I. meum atosis feminarum. - P. ungiualis.

Frequentius certe viris, feminae per Vaginam, flatus diversae indolis , Compresso , vel sub coitu , vel sub corporis ad anteriora versione, uti domine, arat etiam corpore quieto , Verecundae explodunt. Vaginalem interim modo pneumatos in in mialtis sistit , et quidem

IuSontem, si uer atmosphneri CUS, H Vngina Sta Sceptus, ostio istius , quocunque demum modo muXime sui, Cottia, nunc hiante, nunc obtrivulo, rarefactus, et Cham Sonitu explosus , utares offendit. Vulvae garruli-tBlem poeta vocavit; - morbosam vero, si satus intestinatis , Per ulcus, a Ut Per fistulam , ex recto , vel alio intestino, vel adeo ex vesica Simul exulcerata,

per vaginam , foetiduS , cum, Vel sine strepitu , expellitur , aufugit. Alias vero ipso uteri in Cavo, Vel aer ut mos phae. ricus, vel sui dum aliud elasticum Continetur, ne Pueu- malosin uterinam Ffometra S. ) eqst mnat. Parum satis de oris titerini nititationibus et lusibus apud se- DNnBS non gravidas intelligimus ; ac rudis nimis digiti obstetricii tactus est, quam qui ad sinum muliebrem de iis, quae in viis ex utero in Vaginam angustis, sub diversa feminae conditione, contingant, recte SCmper judicet. Palent uteri periodice scit, menstrua secreti O-

56쪽

ue; quibuscunque morbosis aperti sunt profluviis; sub conceptionis opere, quidquid sit illud, de semine cn-Ptant; Sub coitu, etiam non foecundo, nisi desit volu-Dtas, - Sub mastui potione, de illis, qriae Vagina ejacu lat , participant: et quamvis labia uterina corarii ere , tactus affirmet ; certe nullo non tempore , mulieris ,

nisi gravidae, penetrabilia plus minus hiunt. Copiosa igitia P pne Omatos is uterinae, non tam in virginibus, quam in mulieribus partum jam expertis , inprimi Saulem vetulis, - etsi fuerit qui haec quondam negaverit, exempla , medicinae a primordiis ad nostra usque tempora, exstant. Post partiam vel maxime, post ab ortum, vel tempore menstrui fluxus, post grandes uteri haemorrhagias, ne P frigidus feminam circum ambiens, operto Adhuc salis Ore uteri , - quid quod sub ipsa graviditate, ut exemplo conflat, hujus visceris se Cavo facillime, vel membranas foetus inter et Literum, quo loco aquae sic dictae spuriae in gravidis aliquando

Colliguntur, cum abortus periculo, insinuat quod mi- ritu flatulento rePleri medicinne fundator definivit ;Clausoque forsitan por spasmum, grum ram S Anguinis, tenacem per pituitam, prolapsum, Calliam, per distorsionem, vel alium in modiam, ejusdem o Stio, Paresa Ctus, uterum distendit; ne citius, aut tardius, flexo ad nnteriora puerperae abdomine, compressias Bur, data Portu, et Saepe Cum fragore, exploditur. Quin Ullum vel in vagina, vel in utero vitium a morte patuisset; celebris quondam Angliae chirurgus, dum Viveret mulier, aerem in iisdem latuisse observat: tresque alias mulieres, quae, simili sub statu , acrem retinere in

ri cum in siphone alio cum liqMiclo simiai conteratum , atque vaginae injectum, in ipsum riteri caulam penu-trasse , - hoe Viscus uiatem exinde , spatio quatuor horariam, ad tantam moLm, ne si foetum Octimestrem gestaret, sub doloribuq intumuisse . ne non nisi ac re

pudendis exploso tandem subsedisse, legimus. Aliud vero erit, si, Ore uteri quid sciam magis cuStodito, squoddam , aut ex liquido hic stagnante, - quod sub fluore albo, ulceribus uteri venereis, facilius, duarum mulierum his assectarum exemplo, contingere videtur; aut ex sDe tu , placentu , grumo sanguinis , in utero

57쪽

relictis, putrefactis, evolvitur; aut ex integra quidem,

sed morbo se excitata, uteri, Vel forsitan et tubae, suis Peritate secernitur ; aut ex recto, vel colo intestinis , Uteri scie pa tete posteriore concretis, eXeSis, in cavum visceris Pr ilici prosiciscitur. Exemplum molae Italu lenta , clari, impetu ex utero in terram Pro P Ut Sue, - AC, prae levitate, ex ista, pilae, aere distent Re, instar, Γosilientis , Archiater quondam Lotharingiae, de morbis ex collia re Serosa, bene meritus, conservavit. Massam pinguem semina Batnυa, menstruis inordinatis aliquamdiu adflicta, innumeris Desiculis, Purti in aqua Croceu , partim solo viritu resebiis instructam . ex Utero CXCUe Vlt. In quo Vis tamen Casu , tumor ac tensio in regione hypogis strii elastica, a percussione sonora, ardor, dolo Prodens et pungens , Versus inguitia Vaginamque tendens, interdum sitis , horripilatio, febricula ad Vespera S aucta, unxietates, orirantur. MBgui quondam uxor medici germani hoc morbo laborans , intolerabilem cruciatum et dolorem accusavit, qui a pectine, Obuteri inflationem, imoque ventre ad septum trADSVersum et inguina excurrebat ; Ut pene dolore enecaretur, nec PoSset Vel Crus, vel se ipsam in ullam partem movere. Post flatuum explosionem tumor hypogasti ii imminuitur ; iisdem per dies Sirppressis , mox denuo augetur. Cum fragore vero et Cum tetro foe-lore, quarundam e X Uteris flatus Prorum putat, Sequente istos subinde ichorosa , flocculenta materia. Levita Uteri , ianitas manus cum digito explorati, alterius vero

cum apice ad fundiam et exterius perculsi , disserentiam pri eumatos is uterinae a graviditate, nisi hac sol sit an , vel ab dominis etiam hydrope , praesente , aliquando constituet; et quundo abdomen , ab ascite Decdum completo, sub decubitu mulieris, quodammodo subsidet atque mollescit ; Contrarium cum utero tym panitico locum habebit. Non paucae muliereS, Utero Si Cadsectae , menstruis aut parce, aut nunquam suentibus, ultra praescriptum graviditati terminum Sese gra-Vida S Putantes , modo flatus, aut aquas ex pudendis ita ternis excreverunt. Archia tri quondam Austritici testimoni O, duae mulieres, a Pluribus annis laboraverant suore albo. Et scietis materia penitus ichorosa , Putridissima, vaginam et pudendorum labia corrosit.

58쪽

Continuus aderat ardor dolorque rodens et pungens in hypogastrio. Variis intervallis magnae nn X letutes , tenesmi uterini, et dolores Versus inguina et uteri vaginam tendentes accesserunt. Post has anxietates hos. que tenesmos , ortum suit leve animi deliquitam ; a quibus, plures, foetidissimi flatus, magno cum strepitu

et summa cum violentia per unteriora ex utero e XplOdebantur ; mox Vero Sequebatur materia Sunio Sa , flocculenta, ignis instar rodens, corrodens. POSt mortem, uteruS, Scalpello dissectus, magnus, durus, elasti-Cus , aerem dedit cum violentia prorumpentem ; ut Unus ex adstantibus mox in animi deliquium inciderit, BC ertaginosa vomuerit. In utero vero fuit exulceratio. Eiusdem orificium penitus fuit induratum, concretum; EX ea vero Parte , quae Cavum SpeCtabat , COPI OS Um. In altero Cudavere, sanguis grumosus, PolypOSUS , OS Uteri obstruxerat. Lac adeo secretum fuisse in Danmmis mulieris, cui modo uterus inflatus fuit, Vir summae dignitatis cum exemplo comprobavit. Dignum nitentione est illud , matronarum sui licet duarum agri Pala ini nobilium, quae, diu infecundae tandem con- Cepisse, expertis viris sunt Visae ; sed flatus copiosos quidem, loco foetuum, ex utero excluserunt; uti eo ero tempore mox Prolem Utraeque conceperunt. In ipsa uteri substantia non mitius, Ac ejuS iu CAVO, en physemula nascuntur.3. DCCXXVII. Pueumalosis ulcerosa. Sed non solo in uteri cavo, verum etiam in quo Visnlio, vel ab Ulcere maligno, vel a carcinomate ob SeS-so. ex his ipsis gas hepatieum uni male excerni, docent pneumatOSi S hac eX causa generatae exempla. A tussi violenta, convulsiva, lethule emphySema exortiam, Cujus tamen causa, Post mortem, in ulci re pulmonum

reperta fuit. Quod si ad traumaticum emphysema hoc magis spectasse videatur; in vivo adeo homini , Viri Angli consilio, pectoris para cente sis instituta fuit: sub qua ingens fluidi elastici copia e thorace explosa , et

sanitas, donec febris liecti a ex Ulcere lateri te Stice deret, restituta videbatiar. Abscessus uerisorini materia

repleti, a celebri Angliae chirurgo descripti sunt.

59쪽

Sub specierum expositione, pneumatos is CHISAS PIP-tim jam adduximus, quas, cum aliis, Saltem hucusque Cognitis, hic in unum contractas, ordine clariore ex Poni

juvabit.

DCCVIll.): cujus ianum, atmosphaerico ab Bere; Alterum , ex fluido elastico alio originem trahit. Magna hinc utramque inter speciem diversitas intercedit; aesi illa inter traumaticas, ac locales laeSiones primum

locum obtinet; altera ex morbo vel totius com PGgl S, Vel partis, et ex chemicae mistionis mutatione Sentia Pit.

Secundae hujus speciei exemplum, simplex in animali sub antlia Pneumatica inflato, et ad cutis diruptionem

turgente habetur ; sublatae Dempe pressioni S ut mo- Sphaericae effectu, quoad indolem aerisormis materiae Sic Obleutae , necdum, quod sciamus, Satis eXaminato.

Alia hujus specimina , secundum fluidi elastici morbose Secreti, vel etiam evoluti, diversitatem se habent. Ρneumatosi telae cellulosae traumaticae subjecti magis Sunt homines macilenti, ac partes adipe modo PAEMGO instructae. Hinc capitis pars posterior, late Pali S, ambo latera thoracis , a via luere Suscepto, aeris insinuationi magi S apta sunt; quando et brachia, et se mora , et nates, et fornix abdominis, ejusdem ingressui, repleto jam ab adipe textu eorum Subciataneo, magis resi Stiant. Vulnera obliqua, Sinuo Sa, aeri magis patentia, Herem aliquando susceptum, ne denuo aufugi ut, CORCerVuut, ae loci calore rarefactum, caeteris, per Sputia Celita-losa, partibus transmittunt. Critis contuSue, extensne, distractae , nimia tenuitas sibi arumque dehiscent in , Oculis quamquam vix manifestae , telam cellialosam haud satis custodire, ae prementi atmosphaerae ii nu- situm cedere observatar. Nec parteS internae , quas Ber Rimosphaericu S, - exemplo uteri, a partu adhuc

aperti, ullidit , - aut quas Post illatam jam violentium, fluidum elasticum trans parens permen re Continuat, exemplo tracheae, bronchiorum, sub tussi for-

60쪽

ti Ore , - In testini , Per vermes , Venena , drastica . ab SceSSus, Ulcera, - urethi He, Ve Si Ccte, Per Prct egressas suppurationes , ad internam superficiem laesorum exesorum , satis tutae sunt. Transeunt autem flatus faciliore modo ex intestino recto in vaginam , aut

Uiethram exesas, cum illis sphinc ter ani potentius resistat. Sub maxima intestinorum extensione per flatus interna illorum membrona findi, lacerari; et aerisOrmis materia in cavo intestini contenta, in huius telam cellulosam intrare, et pneumatosin enterophySO-αem, apsamque abdominalem, producere Potest. Cum cibis non minus, quam cum potu, auris Pars Bimo Sphcteri Cl, qtlantacunque sit, aliqua saltem ad stomaclium descendit. Major illius quantitas huic organo inducta ad vomitum idem, vel guno in homine, convellit. In hujus cavo aer Partim rures actu S, EXPADSUS, viam legit aut oesophagi, aut pylori; Partim, nDVRSCOmlimationes e X pertus, pristinam cum aliis indolem commutat. Λon solum animal, quod ad rem sub media valetudine per OeSophagum eructat, est homo; atque iucusque id, Si modo cum moderamine fiat, morbosum es Se Cen Sendum non erit. Stabactionem ciborum

a fermentati Orie vel minime pendere, nunc nottam e St. uti illa tamen et aeris almosphaerici, ciborum inter stitiis latentis, portionem liberari, et alias, pro cibo-i una indole di Versas, aerisormes materias evolvi, legesque chemine animalis , sola tamen conjunctura dim- Culter eruendas, i, e sequi, indubilam est. Aerem requiri Blmosphaericum , qui tu hi cibarii actionem suo Ciam Stim Ulo ex Citet, obsole in nranc est hypothesis. Sed quae non ita pridem prolata fuit sententia : nullum sub statu sisno novem in illo viscere Contineri, nisi per sectam VBletudinem a conditione hia mana prorsus quis excludere contendat set si intestina in vivente animali diametrum tam amplam , ac in cadavere non

oti erant) admittenda non videlia P. Qualemcumque vero risum habeat vel paucus acra tmosphaericus per oesophagum nori explosus , vel exolutae hic loci materiae aerisorinis major, iat videtur, portio; si ob ventriculi inertiam , Ob Lilis desectum, tenuitatem, ob copiam , indolem ingestorum peccantem, ob cibos nempe tenaces, mucidos, Olera -