De lana rite in secunda, et adverse valetudine adhibenda ... Adiecta est ... dissertatio de usu, et abusu chocolatae in re medica, et morali

11쪽

Magi ro D. RAYΜUNDO DEsPUIG , ubi primum licuit, Commenda Magistralis Gratiae donatus, tum ab Optimo, Sapientissimoque Trincipe D. ΕΜΜΑ-

dini Hierosio mitauo hospiteλm atque incolumem diu servet , eo ipso die quo ad tantae dignitatis fastigium siuffectus es, denuo a Secretis Ηspaniae Disolis electus es. Et ut amplioribus muneribus aqauf- mus hominum aestimator .irtutem tuam condecoraret , inter Sacrae Religionis Consiliarios te ad ose uit, o Oratoris Extraordiuarii miluere publicis negotiis apud Potentissimum Regem CAROLUΜ ger dis constituit. In quo quidem praeclaro Mimere quata cum Humanitate, ac Prudelitiae laude te gestβ-ris , quantumque Sapieuli mi Regis auimum conciliaveris , adeo omuibus exploratum est, ut id longiori oratione explicare necesse minime sit. II-lud etiam ad absolutis Mam tui Nomiuis laudem accessendum est, quod uou ultimum tuae rit Iantiae , Scientia, sitia erit argumentum)Te multis abhinc anuis summo omnium plausiu ni rum Regis Catholici gerere. Hac sunt, Excelsentissime Domine, quae rudi minerva delibare placuit, ut quicumque opusculum meum iu in nus sument, zideant quam bene fit mihi de Patrono consultum. Superest nunc, ut hilari fronte illud excipias , Tuoque Nomini in criptum

prodire in lucem , ne dedigneris. Profecto hine

12쪽

ad rat , tantaque beneficia , quae in me , omnemque meam familiam incredibili humanitate comtulsi , maximus cumulat accedet.

Exeellentiae nae. Dabam Sen hae

13쪽

CENSORUM VOTA

OPus hoc de Lana ritὸ in Serunda , ct Adsero valetudine adhibenda , Auctore Iosepho Demarco Messicinae, o Philosophiae Doctore, non olei-tanter legi, nec aliquid in ipso contra nostram sanctillimam Cainolicam Fidem, bonosque Christianos mores reperi: imo observavi tria. ordine naturali aliqua scitu digna, nempe multa & varia medicinalia experimenta, multaque & varia naturalia phenomena, quae bene considerata, & comprehensa conducunt ad scientiam Philosophiae Corpuscularis & Μcchanicae, quae agitantur in Neotericis scholis. Quae postea addit Auctor in calce libri de Cocholata, valde adjuvant, , confirmant 1anam opinionem Auctorum Probabilioristarum , asserentium et Cocholatam Eccisiasticum jejunium frangere . Cum igitur ista ita sint, ineo

videri , hic liber imprimi potest, si videbitur illustrissimo & Reveren-d issimo Domino Meli vitanae nostrae Dioecesis Dignissimo Episcopo . Ε Conventu S. Μariae Portus Salutis ordinis Praedicatorum die I 4. Septembris I 739. Fr. Henricus Hercole Magister Exprovincialis Ordinis Praedicatorum, Examinator Synodalis, & Censor librorum. CVm opus hoc, quo Viuofae ps7s nus contactus, praestantia, ct actis

Staticae experimentis perspicue utilitates fuse demon sirontur, noxae liuen-rer expenduntur, varia eruditione sit referrum, nihilque contineat, quod

Catholicae Fidei adversetur, praelo mandari potest una cum Dillertatione De Uu, o abusu Gocolatae in re medica , rati, si ita videbitur Revimo Ono D. Petro Francisco Gristi Cathedralis Canonico, ScTribunalis SS. Inquisitionis Proinquisitori. Ε Collegio Soc. Jelu die Octobris IV 39. 1gnatius Theum a Consultor S. Officii, pro eodem librorum Censor, ac Synodalis Examinator.

CVm ex commissione Illustrissimi Domini Ulaecancellarii Fratris

D. Francisci Guedes, Aquilae Bajulivi, attente perlegerim opus, cui titulus est : yot ephi Demarco Medici Messiensis PhiIosophiae, SuherHtatis Menipeinensis Medicinae Doctoris De Lona rite in Secunda, o Adserso sa- Ietudine adh beuda: necnon Osfortationein de Cocholata, ejusque usu, Ο ὐbu-

fu in re Medico, Oran, & nihil prorsus boni Regiminis Regalis, Statutis, ac Privilegiis Inclyti Jerosolymitant Ordinis in eo adversum

invenerim; imo nedum varia eruditione illustratum, verum etiam 1ana opinione de Cochoiata in re morali, in adjecta Diisertatione refertum

perpenderim : dignum proinde publica luce judico , si praelaudato 1llustrissimo Domino Vicecancellario, a Serenii limo Principe , ac siminentissimo Magno Μagistro Fr. D. FΜMANUELE PINTO ad libespecialiter deputato, ita videbitur. Dat. in Conventu S. Francisci die

Fr. Franciscus Sam ut Ord. Minor. Conveni. Sac. Theol. Magister, bc pro Limo Dino Vicecancell. librorum Censor.

14쪽

Imprimatur. Imprimatur. Imprimatur. Fr. D. Bart. Episcopus I Petrus Francisc. Gristi I BajuL Aquilae Guedes Melitensis. I Proinquisitor . t Vice-Canc. & Deputat.

Imo despectis , laudata profuere minus :Est enim auxilii bonitas simpliCitate censenda , quum periculosa eX ubertate medicina si1t. Boerhata oration. III. de Repurgation.

17쪽

Rripuit , tenetque hic tumor aetatem nostram, ut iusto majora omnia pervelimus,& decrestentibus in dies , mundi velut senio corporibus, proceriores tamen animos,

elatioresque geramus. Considera,quibus immergitur, Oculum omnis generis intemperantias. Nam ut aliquos excessus attingam,

Quid ornamenta domorum Z Quid Aulea textili auro illuminata Z Quid Vela acu picta pice foribus Z Quid Rhaedae; &Currus poetae triumphales Z Quid peregrinantis Gulae, inquusuccos omnes inquirentis industria Z Quid Purpuraῖ Quid Argentum Z Quid domesticum Servilium Z Quantum luxuria, fastuque superiorem aetatem antecellunti Vestium, quibus hodie amicimur, idem est morbus. Quae enim morum tanta Integritas, quae tanta Frugalitas, magnitudo Animi, quae Vestium mediocritas , & in ipsa mediocritate lepor, atque concinnitas in ullis fuit, ut sit cum Majoribus nostris commparanda i Antiquis ut pulpamentum fames, & Cubile, io' lum; sic vestis, Scyticum tegmen erat. Hodie autem in coarcer vatis pulvinaribus, supini cubantes, quidquid terra mari que conquirere licet, non ut vitam sustentent , sed ut Gu iam oblectent, insumunt; qui non nisi mollissimo vestiuntur

lino; quos Purpura tegit; qui tenellulis Murium pellibus non contra frigus muniuntur, sed per delicias sulciri gaudent. Hi sunt, qui ad vulgaris panni attactum offenduntur; Sericum aliunde petunt; quorum cutis non fert nili Milesium aliquod vellus, aut siqua sunt Milesiis sa) adhuc teneriora. B a Atque

o) Apud Textorium Ravisium p. m. memorantur Insulae, & loca, in quibus Lana optimῆ inficeretur; allegatur Silli Italici, de nostra Melita Testi monium , ubi Telae Lanigerae conficiebantur magni pretii , & insigni colo-τum divorsuale variegatae; unde Romanis certλῶim conquirerentur.

18쪽

Atque utinam i stis uteremur laneis Indumentis, ut hujus pigeret Serici: Certe inter primaevos homines sola extra stata,

animalibus pellis vestimenta dabat. b Septentrionales Populi , sanctam in omnibus sir plicitatem servantes, non a i io, quam ex Rangi ferorum c) pelle, vestitu uti solent. Olim

laneae erant Civium Romanorum, Togatorumque vestes. MNeque ad ullum opus, nisi laniscit obligabantur olim Romanorum uxores: θ) si solas Persarum FGeminas excipias, quae luxu perditae, non aliud magis in contumeliam accipiunt, quam

. admo- b Ad illa verba, quae in Cap. III. vers. 2I. Genesos: Fecit duas tunicas pelliceas c. Joannes Helu: Willemen , & Joannes Nuchterie in in Thesauro Theologico-Philologic. O c. dissertat. crediderunt, primorum nostrorum parentum vestes pelles fuisse Uervecinas , naturali Lana instructas, quae usui esse poterant , tam hyberna, quam aestiVa tempestate: rigente enim bruma lanuginosa pellium facies nudae cuti Adar & Hevae obvertebatur; & ardente Syrio, eadem lanigera superficies aeri exponebatur , ut hujusmodi vestis pellicear inve

fione eorum corpora modo calore lanae foverentur, modo autem pelle sola frigidiori recrearentur . Confer. Republiq. des lettres articis v. Novembre Iro I. p. m. 3 7

c) Rangiser, Bestia tricornis est, inquit Olaus Μagnus de gentibus Septentr. l. c. XVII. in Lapponia, & Botnia , de genere Cervorum, procerior . robustior, atque velocior; Rangifer duplici ratione dicta , una qubd in capite ferat alta cornua, veluti quercinarum arborum ramos ; Alia, qubd instrumenta cornibus, pectorique, quibus hyemalia plaustra trahit imposita , Rancha , & Lochia patrio sermone vocantur pellis deputatur pro tegumento linmano, tam corporis , quam lectorum; nervi loco lini, ad indument rum usum, instar fili separati &c. Conser hac de re Lineum in Flora sua Lapponica p. m. Ι38. sequent. d) Praecipua, & propria vestis Romanorum suit Toga ; sicuti Graecorum Pallium. Erat autem Toga vestis Lanea rotunda, & clausa , sine manicis, unicoque injectu totum hominis corpus involvebat ; ita ut dextrum brachium superne exereretur, sinistrum imam Togae oram sublevaret e qua ratione essiciebatur illud, quod dicitur Sinus Togae supponebatur Tunica, quae etiam lanea erat, & alba, sed toga angustior , & brevior, ad medium ci reiter crus pertingens, nec Olim manicas habebat Soliti autem erant Romani duas plerumque tunicas nam saepὰ pluribus utebantur) gestare ; exteriorem , quae proprie Tunica; & interiorem, quae sit Uirorum esset, Subucula , vel interula ; Recentioribus nempe , nam Tertullianus primus eam vocem adhibet) si Mulierum , in lusum dicebatur, & nonnisi posterioribus te poribus e lino fuit; atque ideo quia scilicet vestibus nonnisi laneis utentes , levi negotio sordes contrahebant) frequentissime balneis utebantnr &c. Legatur Nieuupori Compend. Rituum σι. num. I. a. p. m. 368. 36 . sequent.

e Lanificio etiam Feminas Principes, apud Romanos, deditas fuisse , discimus

19쪽

admovere lariae manus, ut inquit QesCurtius de reb. ges. Alexandri cap. x. lib. et . Quid quod Minerva, Archited turae, Bellorum l. Praeses, Lanificii etiam inventrix habita sit, ut ex Uirgilio habemus lib. I. AEneid. per u 28 . lib. g. p. qO9. ut inde, pro in venta huju modi Arte, lanam in filum ducendi, texendique, ho

nores divinos ) promeruerit. Simile quid Lanificium, sola

edocti natura imitantur Indi, qui Arborum foliis decerpendo lanuginem, ex sylvestri vellere vestes texunt. Res Curi. Nisi, Alexauis. ad A sol. p. m. q. In summa , nec ulla

Romanis olim commendatior, nec honorificentior, nec usitatior, quam lanea vestis fuit, vel quae ex simplici lino bona

biceque conficeretur. Demonstrant hucusque Romanae Statuae integrae servatae, qud in simplex Romanarum Matronarum VC-stimentorum cultus fuerit. Con paulini Letiere Critiobe tom. III. p. m. 2O9. Aderant enim & versicolores calancticae, &reticula auro intexta, & ridiculae Teniolae in capite nostrarum Mulierum eminentes: Neque frontes ullis corim bis fla-Vis , foeminis redimeban rur, neque supercilia inania, de Pixi de depromebantur ad ullarum, quam meretricum usum atque Ornatum . vide Petrou. 6. Sut . tom. II. p. m. 76. 77. Hodie autem seminae, ut sucum faciant, atque commendatiorem vultum exhibeant, curiosius thecae suae indulgent, Rmundi muliebris elegantias astutius consectantur. Neque feminarum solli in vitium est pretiosa vestimenta usurpare, &serica teneriora, spumantia,& leni obstrentia motu induere;

stimus exemplo Lucretiae, apud Livium lib. 1. cap. 4 . & Ovid. Fast. I. vers 746. & Augusti , Octavii scilicet, Secundi Imperatoris , qui non te me re alia, quam domestica usus est veste , ab Uxore & Sorore , NeptibusquQconsecta. SUetonius in ejus Vita. N. 73. p m. 117. atque inde etiam in maeSangi lana cum colo, & fuso Tanaquilis Reginae servata est. Hinc etiam profectum arbitror, Plin. histor lib. vir. c. 48 . quod olim Romae, praeter caetera, Sponsam comitarentur Ancillae cum colo, fuso, & stamine, in laboris futuri argumentum . Cons. Nieuupori. ib. cap. q. fection. VI. p. m. 386- f) In prima Virgilii citatione habetur Olli serυa datur operum haud seu ra minervae; idesto Illi intellige Segesto) serva conceditur Artem lanam nendi , apprimὸ callens. Quod adtinet alterum versum lib: vo I. versu qO9. ubi ait : cui tolerare colo subintellige : placet) vitam , tenuique minerva: Sic alii

ςrtunt , vide o opere di Virgilio oec. da Fobrini , Malalesa Edition. Heneti

20쪽

re; la) lanea vero ut vilia eiicere. Sed & omnium scabies

est, sinuosis ex sericis , iisque aureis filis contextis togis , in publicum ut prodeant. Quam divosos seculi mores inde cernes . Sericum quippe olim, non tam vestimentum, quam ornamentum suit: ad eout Valeriani Imperatoris tempore, sicut Vopi cum scribentem legimus apud semisu. Struda prolus accudrm. v. lib. II. ρ. m. 289. libra serici penderetur auri libra. Caligula, vitiorum omnium congeries, aliquetudo iupub icum processit sericatur, inquit Suetonius 6. de Cita dic. cap. q. num. Sa. p. m. 229. Iur, qui depictas, gemmata urindutus starnulas, mauuletur, , criniustur prodire solitus

erat . idem ibid. Aurelianus numquam sericam vestem usu

pabat, nec propriis uxori, niti ut unico b) pallio blatteo se

rico

anno 1683. p. m. 213. tenui miuerba, scilicet tenui illo, quod habetur in texenda lana, lucro: quodcumque autem sit, clarissimΕ constat, Deam illam Minervam ex ipso Iovis cerebro natam, Nieuupore ibi . p. m. III. hoc ipsbSapientiae praesuisse , quod artem lanam texendi, inque humanos usus ducendi sagacissim8 adinvenerit. g) Optime in Sericum illa verba quadrare ideo videntur , qudd corpori admotum & gestatum, grato murmure aures percellat, fastumque undique spiret: lana autem , mollem , & ut ita dicam , placidam vellem Induentibus praebet o hinc Dii laneos pedes, vel lanatos habere dicuntur, Manutius adagia L c. p. m. 6o8. quando tarde , & clam inopinantibus Nocentes veniunt. Possunt hinc in humili lyna mystice , quae ovinus est habitus, inquit Divus Hieronymus in proverb. comment. lib. IIII cap. XXXI. p. m. II 8. edtrion. Paris anno I 623. omnia pietatis, & simplicitatis opera , quae Proximis impendimus, accipi. h) Sericum Antiqui ignorabant prorsus . Et quemadmodum consuetudo ingerendi medicamenta Naturae vires obVelavit, & operam Medicorum neces.sariam nobis reddidit: sic Homo natura fat firmo tegmine donatus est, adversus aeris iniurias, ad instar animalium; sed indumentorum frequentissimus,& constans ubique a nativitate usus , inquit Laco de merulamio Hi loire uni-zerfelle lib. m. chapitre I. p. m. I 32. quod naturale erat, impossibile effecit . Itaque Sericum ignotum erat Veteribus Operimentum corporis: adeout nonnisi justiniani Imperatoris aevo Serici Texta, & Fabricae in Europam indusia snerint. Ante autem illa tempora, & quidem multo, nonnullas subtilissimas ex serico telas ex Perssia interdum ad sportabant. Tempore Graecorum,& Romanorum longe tardior a Populis Seris, qui ex Chinenti sunt prole , Sericum veniebat, unde nomen mutuatum est . Quamvis nun nullis placuit , Europaeos non ab Imperio Chinae remotissimo suos pannos bombycinos retraxisse