장음표시 사용
111쪽
SECT. II. ELEMENTA SANGUINIS. 13
Demum peculiaris ille calor, quem in balneis Yperimur, plerosqUe Orbe terrarum liberi aeris aestus aut aequat, aut superat Aquae eqUidem minerale ad I . II 6 demum ad Iso ad 87 Fatir ut in acqua di S. Angelo et delis Colatera ad 40 gr. Pisciatellae ad 19o, ut in Philippinis insulis, ad 19O, ut in thermis ix en Eois, ad 19a, ut Cascianenses thermae. Non tamen ideo e gradu summum calorem continuerim, quem homo tolerat. Fert enim Certa per Xempla dudum nota 7 98 99. . , o b), Io chetor gradus d), licet Cl. le iam Calorem o graduum Reaumurianorum, siue Ia fere gr. Fahr tolerare non potuerit e). Sunt porro aegri, qui etiam qa, et dem Um 7 gradum Reaum pers et 8 minuta in thermis ferant f), qui est 38 gr. Fahr. diutius toleraturi, si consuetudo g accessierit, multum enim ea potest. CEL si v in hypocaustis Finnicis toleravit gr. so suos, inde didicit O ferre, et sunt, qui erant 7s, qui aequales sunt gradibus Falirenti. 6 . Facili US vero Olerari siccum calorem, quam humidum, ibidem ego h). Quare etiam puella illa dum A MELIO dicta calorem fornacis peros minuta ferre potuit, qui erat i3sgr. ReaUmUr et aequabat gradus caloris Falirenti. 336, calorem ideo multo maiorem eo calore, quo aqua bullit. Demum in illo aestu Caroliniano, taliqui mortales perierunt i), ita alii et plerique vitales edurarunt l); Calor ero Senegallensis et Caroliniensis etiam a laborantibus in sole aethiopibus toleratur, et calorem Is graduum idem aethiopes t amant. Ita canes in vaporariis inclusi, gradu demum II 3n , iis n), Iaa o et I 6 p perierunt, et tolera- runt
Nic. ANDRIA. a Libere in eo calore respiratur, sin Nini inmina su DR T. III. P. 2 O. M ARTINE nim. sinit. P. I qqc In aquis Bathonianis per horas tolerari GL As in Bath p 27. Gradum 39. Reaum. plerisque conuenitre, Mem de P Acad. Ipsa p. 637. sed is est Fahr. II 3.d In Rusiorum vaporariis Io et II gradu calentibus per integram horam durant ΜΕ-LIN Flor. Sibirio praefat. p. LXXXI. Pene ardentem calorem ferre EBER veranderi Ruse-land T. I. p. 22.6 Mem de I Acad. 1747. Multos non vltra gradus 36 erre Memoir. 7Sa. p. 637. aut II 3 grad. Fahr. PLANCVS qu. Pisan. y Mem de cicad . 17S . . 636. g In balneo vaporis prima die vix 6 minutis durant et pene dissuunt, inde ad Is minuta edurant APR1NGA FEL it Carisbad P. 262. M K Sroen sh. et Handi. 76S. 0 Etiam in Europae eitibus nonnunquam homines et animalia subito perierunt, As- A de febr pestilent. p. 46. DE RH AM f. theol. p. In die Iul. I p. amroni et ho
mines pereunt, et canes AEΜPFER, p. 721.
112쪽
11 experimentis. Sed etiam in dum Amina II et a L DE T I Xperimentis, cuniculos in calore 7 ad 9 Reaum s gradu is 8 et 161. Eahr. vixisse videas. Idem ill Collega nuda animalia citius perire annotauit, quam operta Vestibus, ut calor cutem penetrare febremque Xcitare minus posset. Porro Ricimm m vi calorem Ias graduum tulisse testis est . A. BRAv N. Demum etiam hunc aestum n Upera experimenta superare posse Uicerunt.
Canis x quem 1 6 gradus dicebatur Occidisse sanus tolerauit et a gr. Deinde academici Angli gradus 198. Or. 21m et tolerarunt g , maioreS, Uam est aestus ebullientis aquae Uerum etiam istos aestus superauit ille, de quo Caroli sLAGDEN testimonium extat, calor nempe et 26 graduum, et anxietas post octo minuta accederet a). Maiorem ardoris excessum animalia frigida ferunt, si cum innato calore sui sanguinis comparaueris, et constantem atmosphaerici caloris tolerantiam. Priamum in aquis calorem humani sanguinis aequantibus cyprini perpetim vivunt a); qui tamen calor totis, ad minimum, a gradibus b calorem, anguini eorum piscium familiarem, superat, ut excessus inde idem sit, qui foret, si homo in calore fere et O graduum viveret. Haec vero omnino multo maiora stat, postquam nuper didicimus, in Philippinis insulis aquas esse 189 c Falir calentes, in quibus pisces vivant. Haec animalia cum ipsa ponas gradum Iulii enheli calere, nunc elemento I 89 gr. Calente iuunt, UO toti 12 gr. eorum nativum calorem superet, eiusque plUs sit, quam triplum, fere gr. 88. Ranas in Budensi bulliente aqua superuiuere olim BUS B EQVIVS. Arbores calorem ferunt 69 gr. Reaumur et buccinum lil. TRANGE teste vivit in thermis 88 graduum, cui calor nativus sit paucissimorum graduum supra o. In
C E . . per quatuor horas cum dimidia. ν Exp. 6. Venaesectione reuocatus est, qui eum calorem toleraverat p. 2Ι., E . . t Post sesquihoram demum in eo ardore periit canis Experimcnt s. 10 Demum post Z in periit canis experimemti . in calore 1 6 gr. x Phil. r. f T. LXV. p. I. cum ad II gr. animalis calor descenderet. et in ausi. Dou SON Phil. r. LXV. p. a.
a I v CAS l. c. P. Os 2O6. In calore gr. a. vivunt, VS SCHEN AROEC insit. y sie. p. Ista inque tepidis Oris thermarum ebullientium VALIS NERI Per T. III. p. 7 I. 72. T. V. p. II a. Ad gr. R. 7. 29. 38. Vivunt cantharide et buccina VAN DELLI p. a. tepet autem aqua arino. In thermis pisce et ranae vivunt CONRI Um calid iuvat. p. a. 43 inque thermis flandiae calentibus AN D ERIM, P. II.b PLANCusi; therm Pisan des r. p. o.
113쪽
SECT. II. ELEMENTA SANGUINIS. is
In summo vero aestu calor corporis humani non sequitur calorem aeris. Dudum Beni. FRANRLI id annotauit, se in aere 1 o gradu calente omnibus ambientibus corporibus frigidiorem fuisse, et hydrargyrum e steri emptum sub alis descendere vidit L. CA ALMpus deinde in calidis thermis Ia gradu humanus calor non superauit 1 Ia e). In expeti mentis Cl. DANI S et iciorum Calor humanu neque supra io ascendit, neque aeris calorem uit in eo summo gradu aquae feruentis persistere, sed a 11 gradu depressit usque ad Isi 8 D. In Calore aeris Ia et Igo gr. calor hominis sub lingua est Io gr. g)Aer a 2 gr. Calet, Canis non supra Ilo h). Non ideo nimii caloris in aere ambiente nulli sunt essectus. Ullatim numerum vehementer crescere di χimus spiritus etiam laeditur et anYietas supervenit, et intolerabilis demum sensus est aestus, neque absque periculo experimentum foret, nisi homo fuga se letho eriperet. Quare neque mirUm est, denique in maiori caloris gradu animal perire. Avicula in catorem gr. Reai mur. s 7 Falir peritisse dicitur, ex febre, ut credit Cl. TILLET, putrida, neque tamen etiam post eam sanguinis violentiam putredo apparebat. Ex Calore cubiculi lipothymia et pene suffocatio AGEDonN. Sed etiam in aquis hoc ipso gradu calidioribus, quarum aestus ad gradus Falir fere 1 3 ascendit, etsi pisces pereunta , ranae tamen vivunt i , quarum sanguis 4 gradibus mi nu calet quae iterum memorabili est caloris tolerantia. I. III. Calor Humanus Varius. In thermometro sub alas hominis dato argentum vivum ad et ReaUmm
114쪽
dit, ut alius homo alio seruidiorem temperiem nactus est et diutius mensura adhibetur r). Sanguinis ipsius, aut viscerum abdominis vivi animalis aliquanto maior sycalor est, ut uno duobustae gradibus Falir superet. Accuratius Cl. Aut Martinis o L fit reperit calorem humanum esse fere 36, 7 gradus Celsii, qui sere essent 9 gr. .ihr. Urinae et lactis fere calorem aestivo aequales et paulo maiorem calorem in ala et inguine fere 32, in Gctore o t). Calorem hunc paulo maiorem facit i. o ME, ut infante nuper nato sita ad ICO anno Pa 9 ad 99 aetate media a S ad 98, in senibus a s 8
Iterum calor uno, alterove gradu vesperi, quam matutinis horis, maior est, et per noctem decrescit. Nuper Cl. BRA v vi reperit calorem in ore hominis esse 97 gr. calorem Vrinae uno gradu, vel et maiorem. In febre hominem caluisse ad usque 1 O gr. Inde l. Antonius Marti RoLANDI fit variis experimentis reperit, in Driolis calorem pectoris fuisse 37 gr. Celsit eundem calorem in manibus 36, pedum 3 . Deinde tertio die calorem in pectore et in manu 38. Iterum alarum calorem 3s, pectoris 3 , manus 36, pedum 3I. Inter animalia multa sunt, quae aliquanto magis calent, ut ex quadrupedibus carniuoris canes ), felesque y), et uniculi, quorum calor est fere Io z graduum, tum porci, phocae, sanguinei animalis, quibUS IO in cute, et os graduum in abdomine Calor estis . Deinde aues etiam istas est a luperant. Inter femora enim gallinarum; et columbarum, et monedularum liquor ther- mometri ad Og, O , O 6, O7, O7Petra O gr. ascendit b); in ansere ad 1 o b in rubicilla ad I O c). in corde monedulae, I O gradus HvΥΥius reperit, in recto intestino 1OII.
et Cl. s A AGEs, qui 3 Reaumurianos gr. admisit esset de Iair et magis adhuc IT c Ammius apud MARTINE, qui o Fahr. Nimis calidus potius sit, si dimidium calorem aquae ebullientis ipsi tribueris,lm. r. n. p. 6 HAE l. c. p. 1 p. ad se demum gradus liquor per moram ascendit., MARTINE nim finit. p. 174. Nys P 336 337 338. HYT PHesio es avs p. 16. non adeo I gradibus, ut Theophilas Lo B de febrib. n. 2S9. Urinam qua uor gradibus calidiorem facit HALES l. c. t Ιn . Sitiens a Acad. et Handi. 1764. 4. 768. trimestr. 2. 1773. trim. 3.ti N. Comm. Acad. Petrop. XIIIx Μ Am LN E anim Iimit. l. e. elys P. 336.9 Sanguinis calor duobus gradibus maior est. α, DR AVN. a hi Amri 1 cibid. p. 337. M MARTINE ni m. mil. p. I 2. Fay l. e. HYTTH. e.
115쪽
SECT. II. ELEMENTA SANGUINIS. 1
Sed etiam in hominibus per febres calor maior nascitur e . In febre rubra tantum fuisse aestum legimus, qui de faucibus aegri exibat, ut medicus caput a vapore detorqueret f). In morbo boum sanguis calidissimus gyetiam ad tactum fuit, inque malignis febribus aestus acerrimus h). Fuit quae balnei aquam suo
vehemente aestu calefaceret calida vero aestimatur aqua, Uae O gradum
attingit. In pleuritide ins Minoi caeci aegrotantium aestus fuit grad. io et Io , idemque Ior grad. in flava febret , in febre vero intermittente io ci)gr. et alia Io 6 et Io ni), in continua ad Io n). Ultimum gradum caloris Μ ARTI N S et AESΜAN ado grad. Fahr. fixerunt. Certe, qui summus caloris animalis gradus est, is in cane fuit, quem Amosus v NEE vaporario i 6 gr. calenti incluserat. Is tamen in abdomin 11 grad. non excessit o), in homine IIa p). Unicum enim Xperimentum nondum recipio, hominis, qui manus suae calore thermo metrum Falirenheltianum fregerit, qualia spiritu vini repleta Ita gradu terminantur q). Neque urinam i in calidissima regione, sanguis magis incalescit, quam nostratibus. In ore enim ipso thermometrum gradum 9 ad 97ἱ indicauit r), et calorem humanum cum Calore aeri non pariter intendi, neque sub aequinoctiali linea, quam in Europa, maiorem eis annotauit Ill. SENACVs, o neque in maxima febre ultra , vel o gradus calorem animalem superare t). In nuperis Britannorum periculis vidimus calorem humanum non supra Io grad. ascendisse, etsi calor atmosphaerae adcio et 26o grad. auctus fuerat. Quare putarunt l. viri gaudere hominem vi, quae calorem in atmosphaera minuat. Id repugnat experimenti alia repetendis, quae ostendunt, hominem aerem ambientem per respirationem phlogisto laturare. Quare non plus inde deduxeris, quam eam esse legem, ut nulla violentia calo ris exteri in vivo animale calorem supra II possit augere.
116쪽
g. III Esectrica Materies. Sequitur, ut de elemento agam duplici, pariter, ut halitus, volatii, quod nuper in sanguine Cl. viri ceperunt admirtere, et cuius leuem quendam hic Ustum offero, Cum rem nouam nondum sati Constitutam, nullo meo proprio eaeperimento illustratam, omnino indicare potius possim, quam plene exponere. Primum hyrica materies in anguine nostro perinde, ut in omni alio fere corpore, reperitur, ignea ea, Cum phlogisto comparata proxime ussinis u), odore certe proprio phlogisti, subgraui potensistimarum eadem vir iam Ea insolito corporis humani statu nullum sui indicium edit, aequabiliter, Ut videtur, per uniuersum corpus distributa. Eadem quando in torrentem per Distionem incitata, vel in corpus humanum congesta se in vicinum corpus exonerat, minus ubertim ea dotatum, Vel vicissim ex corpore electri pleno in nostrum, minus eo elemento diueS, recipitur, infignes utrobique effectus edit. Scintilla nempe ex quacunque corporis parte educta ignis vim habet, vaporem pulueris pyrii et spiritus vini accendit, in corpore nostro, qua scintilla recipitur, dolorem facit insignem et concussionem, Uae late propagatur, uti maior eius vis est, demum si scintilla potentior, et i Erus validior fuerit, animalia minora occidit, laceratis eorum vasis, et estus sanguine potentior etiam magna animalia denique necat, qualis ex ferreo cylin dro exiens, cum scintilla atmosphaerico electro tonitruali onerata esset, ICH-ΜANN v subito exanima uir. Singulare vero est ictum in caput electricum animal fere occidisse, ut tamen ictus in sternum datus idem y suscitaret. Idem elementum in torrentem incitatum pulsum duplo accelerat:), et humorum motum duplo auget, respirationem incitat ovorumque exclusionem praecipitat. In sanguine habitat, et de sanguine ex vasis cisus scintillae specie exsilit, et conspicuum etiam de vena incii cum sanguine exsiluit, Vt de musculo, tendine neruo.
Nega tua electricitas contraria facit, et liquorum motum retardat. Cum perspirante materia Sanctoriana potissimum de pilis a et plumis psittaci emicat. In
u WINKLER qua natione ignis et mater electric. et P. 67.
117쪽
SECT ID ELEMENTA SANGUINIS. 19
In dorso clium notissimum, etiam in nonnullis hominibus abundat, ut electricas intillas de linteis excutiant, quibus amiciuntur b). Limbus electricus de Corpore humano vndique exhalati ). Per communicationem electiici '' sunt nerui, cula I fibra lignea Non recipiunt electi icam naturam pars seros sanguinis, seri, musculi sicci, intestina sicca, gelatina sicca. Perfert et Communicat leUm animale, medulla, lympha, ungues, Capilli. Conductores sunt globuli rubri, sal urinae fusilis, intestina ossa recentia, cutis humida, nec sicca et no verbo videtur per experimenta confici, Corpora animantium sicca non est electri conductores, et quae videantur conductores este, ea in ratione aquae, quam continent, eo orificio fungi. Potentissimus stimulus idem electrum est, qui musculos et cor ipsum admotum suscitat, quo tempore ad omnes alios stimulos obsurduerunt. Vidi in gallinis aquis mersis tactum electrica virgula musculum caudam animalis, et crus erexisse, vitam tamen non rediisse. Eadem est scintilla, quae nunc demum de anguilla stuporifera conspicue emicuisse visa est, ut concussionis electricae torpedinis non alia causa sit. Idem elecitium corrigit aerem b' ' clausum nec renouatum, et animal re cillat, quod in eiusmodi aere periturum anhelat. pag. 37. l. I 6. et in animalibus carniuoris g), herbivoris mitior Oge grauissimus
in variolis j aliisque acutis morbis f' ) Cum seri odore comparatus
bed etiam urtica marina, quae ab rendo nomen habet, vaporem, dum se constringit et dilatat, emittit, qui oculos acrimonia inriammat fil). In animalibus carniuoris fastidior est g), herbi uoris mitior De eo odore, qui epidemia Neapolitana g' insecti fuerant, ipsi querebantur, et a miliari febre mori vidi, qui mortem suam se olfacere clamabat. ibid. l. vlt adde Lochiorum sanguis foetetra ), sed id loco tribuas, ex quo fluit, et stagnanti in calore cruori.
118쪽
Utique magis exhalat in calore maiori, et plus seri etiam de grum secedith ). Paragi aptium quartam excipit in noua editione.
f. IV Phlogison. Phlogiston, s. id quod ignem capit, purum, aliud est a pinguedine, quae
praeter id inflammabile plurimo cor constat. Huius elementi incipimus dotes aliquas deterere. Phlogisti odor cum acore in electrica est materie p'). In alimentis habitat, et a natura animali in electrum perficitur p'' . Eius certa portio in sanguinis parte rubra salubriter inest. Pars supcr- sua γ' ' de pulmone Xhalat, nisi exhalaret magnorum morborum causa futura. In sanguinem ex aere tran sens eum reddit inflammabilem. In adipe
etiam abundat 4 l). A phlogisto calorem esse, et a ferro ruborem ut hunca ferro phlogiston accipit ). Eidem phlogisto motum muscularem tribuit Cl R1EsΤLav. Per universum autem etiam continuo Xhalat et aequilibrium requiritur ad hominis integritatem, inter id phlogiston, quod ab alimentis accedit, et id, quod Xha
Longius progressus I. HUNI ERus piis sanguinem vivere docet, et in vasa coagulatum se fingere. De ista quidem hypothesi dicemus, quando deformatione partium corpori animalis dicetur Uitam nostram in humore esse, cui pene toti amissis superuiuimus, omnino non videtur Drobabile. pag. 38. l. 8 post moram adde in vase ampliter aperto, lentius in clauso et ' ibid. l. I9 pos ascendunt adde qualis etiam aquilla de compuncta placenta perforamina stillat. Eadem aqua super Cruorem natat, magna cet. p. 39. l. 7. pos rubet adde Partem colorantem fmguinis perexiguam esse ' novimus, et magnam vim aqVae tingere, etiam millecuplam et globulum
Nessei profecto, quae conueniat Us verbis medela quanquam enim ruborem a putee ominate separandum, et puto loco ut legendum est e opinari aliquis possit, tamen non video, qua ratione phlogiston ruborem a ferro aeeipere queat; etenim inflannmabilem equidem materiem ninis potius coloris expertem existimavelim t. editor huius auctar.
119쪽
ipsum rubrum subviridem esse ' , atque a phlogisto demum ruborem concipere, et demum nigrum fieri, si repletus phlogisto, in aere phlogiston recusante detentus, se suo phlogisto per exhalationem non possit liberare ). Ea
omnia cum mei experimentis comparata eo redeunt, ut totus quidem globulus ruber sit, in centro vero iste rubor congestus intensior appareat. ibid. l. i . lege perimissuria. ibid. l. a. Petrus vani VS CAENA no Ex rationes tum I 8 et Ioa c)lege Sollicita cura Petr vanisi v s Moeria, sin avi H haec pondera definierat. In homine sanguinem totum reperit ad aquam se habere uti Io 6 ad OCO, Cruorem solum ut 1O8 , serum solum loca ad 1 3 o. In cane sanguis arterio su erat IO8a venosus o 6 a m agno sanguis pendet 1G6O, serum Io I9. In vaccis sangui ros 8, serum Io*a.
p. a. l. . post circumfluit adde Eluta placenta quasi in cellulosum reticulum abit, in quo laminae sunt. ibid. l. 11. pos ruforum adde hominum ibid. l. 13. post Europa adde aucto calore etiam magis ut ad as grad. Fahr. m. Maximo in aestu omnia luida corporat stipantur. ibid. l. 19. dum lege in qua p. 43. l. 7. post indurescit adde et similia in fila, coriique speciem in aneurysinatibus Coit. ibid. l. a. adde Id quidem non recusauero, secedere sensim globulos ipsos sum dumque petere, per Cl. DAVIES Xperimenta. ibid. l. i . pos Circa adde I 2S, P. 4 . l. .ps minori adde in maiore tamen celerius p s. l. o. Sanguis in petechiis sub initia morbi si uidus de vena prodierit lege in morbis acutis deterioris generis sanguis in principio saepe sani simillimus alias et fluidus est, et coccinei Coloris, Ut tamen Placenta Cruoris tenerior sit. . Alias omnino crustam habet, ut in febre inflammatoria innatantem, aliquando densam, tenuem alias, sub qua nonnunquam sanguis
dictblutus et tenuis sit b) Alias omnino nihil peculiare ostendit. 3 Uerum
120쪽
Verum paucos intra dies haec ita mutantur, ut nulla nunc crusta coria cacoeat, et uniuersu S sanguis tenuis, niger aut decolor, glutinosa natura destitutus appareat demum in peculiari illa maligna insularum Antillarum et regionum tropico subiectarum febre tota corporis uniuersitas, ipse demum adeps, flavo colore sustundatur, et serum sanguinis potissmum auum sit. Ita variolae sanguinem disponunt, ut cruor ruber facillime dis luatur δ').oag. 6. l. antepen neque malum auXilia fere admittit lege neque vulgo putetur, id malum auxilia fere admittere,
ibid. l. penult pos nequit adde Neque tamen hoc triste praesagium adeo fidum estu'), quin subinde in variolis, petechiis, aliisque febribus putridis, post haec funesta sanguinis disibi uti indicia, homo mortis periculo eripi potuerit,
et sanguini prior densitas restitui, cortice peruulano, et acore potissimum minerali adhibito. O. Prosper TEM PORΤEs, qui in Dominici insula medicinam fecit, eiusmodi haemorrhagias minime reformidabat, neque infelix
Ceterum horum omnium testimonia adeo numerosa coram habeo, ut omisisse maluerim, ne lectori taedio sim. ibid. l. vlt adde et ipsum unguen articulorum, et adeps, et lac. p. T. l. IO lege eam aestimauit ibid. l. 17.10 HOFFΜANN adde et nuper Cl. AvIES p. 8. l. IO. adde Multa ero sunt, quae hanc portionem turbant. Si ex amplo vulnere sanguis falluerit, plus fere in ratione . a seri secedet quam quidem secederet, si vulnus exiguum fuisset, idem etiam maiori parte seri liberatum crassamentum solidius erit M'), et sanguis, qui pleno flumine exundauerit, plus seri amittit minus, qui lente secundum brachium labitur u . p. 49. l. 3. lege Porro
ibid. l. is lege Contra aestiuus sanguinem in Carolina meridionali ita dis luit, ut exigua de grum portio supersit E '). Contra in morbis, quo quisque cet.