Nicolai Leonici Thomæi Conuersio in latinum, atque explanatio primi libri Aristotelis De partibus animalium

2쪽

MAGNVs LEONICUS REUEREN, dissimo,atque Illustrissimo R a natio Polo

Cardinati Britanno. S . D.

Iraberis Frtasse Praeflui amplissi

me,quod librum Aristotelis priamum de partibus animalium a Nicolao Leonico auuncula meo tum latinitate donatum, tum estiam dilucidis explanationibue illustratum,post illius morte ilia eo non publicarim:quum prsertim tot eius commentarii hucusque in lucem uenerint ineque hic minorem quam illi expectationem commouerit.quis enim,rogo, interfluadisosfuerit,qui huiuscemodi lacubrationes toto animo no

exoptet i quae Aristotelici obscuritati lucem no exiguam petitant,atque reconditos illius 'sus ita explicant, ut nihil panepraeterea requirendum , . qu plane obscurit sicubi in A riBotelis libris ste offert,in hoc primo de paruabis animalium,uel maxime cuique obuia ei .Latuit allatem tandiu libellis in magna ut' librorum Apelleoli Icte enim non praeterit qua amplissimi, Leonicus relictis um reliqueris nec quanuis mulium ac diu uest rem uspiam peste prodebat. Caeterum nunc tandem ulu dum aliud quaererem mearum in manus incidit. quod miris sica me uoluptate affectimon modo quod repertus esset liabeliquem interiisse non poteram non aegreferre, uerum etiam quod eo tempore repertus esse quo te Pontifex Maximus inter amplissimos patres cooptauit. Hinc enim lib

3쪽

debam eam mihi oeta nem prillari , ut te mores reserum ,qui bos R eges donis prostquebantur,in hoc tibi duis dum promerjtos flendore,pro dignitate salutarem. quem avunculis me in quae tua siemper fuit erga inusiosus quos, cunque flumma benignita ) tantum oderuauit, quantum

fgi maxime ido uero quum antehac etiam eum te spe no: uerim, cui tum ob insigne disciplinam rerum is omnii incognitionem,tum etiam ob raram uits integritatem masior honorum fradu debeatur,non modo te siemper obseruaui,uerum etiam scuti par est, animo reueritu flum. proinde munus hoc(qualecunque est accipies; in quo si non replam,'ed uoluntatem etiam et si odium meum probaueri ,hoc nihil antiquius in praepentia mihi a Deo optima Idaximo dari poterit. Vale. Patauis. M D X L. Idibus octobris.

4쪽

NICOLA I

LEONICI THOMAEI PROOEsmium in primum librum Aristoteluin partibus Anim ibum . Uoniam de Pithagoreorum stententia ab unitate primo declinans nua mersis in duaeitatem quam infinita illi isseterminatamque appellare consueuerunt, ad infinitum motu

suo postea delabi di defendere

censtetur, iccirco non ab re existi, mrasum videtur omnem diuisonu modum,cum in numerum exeat,b imiam primo iuste marisiades rei namra requirit et patitur, ad partialiores di sub diuisormn modos et ordimes derivari oportere. Quamobrem ut adprop=tum spectat negotium,cumpserosique de ania malibus commentarios conlecisset Aristoteles, quo nonnulli ad quinquagenos usque excreuisse assuerarum rerum naturam pecutum prima litatim diuisone eos biferiam disterminasse uero non est abonum sta ut altera illorum pars eos commentarios qui de animalium inseri, huntur historia contineret. Altera trieras illos qui tum de animaliu tractant proprietatibus di assectionibus u de

anima ipsa De separabilis ea Abestparari no post . In iis seminis'monu modi u diues 'tidoctrinae, ut

5쪽

rar est diuersa Pqque reperitur ratio . In primo enim resu FnDe 'Ubussu Hemuntur, exponi mani te

uidentur, nullis earum expressis causs,nullis ue rationum

perbasonibus co natuesed nudis tantum uerbis simpliciter descripis, et ueluti lineamentis quibusdam ruditer effigiat in certe pars non ab re de animalium historia inscribitur,sum narrantis quali historici perponam m ibiis commentari,sphilsophus plane agat, animaliaque ipsa re suscunque ad illa pertinere uidentur priatim recenseat,nihilqueprosus de fluo addere uideaturan posterioribus uora commentari s quos in altera pectionis parte constineri diximus, e eisdem rebus exstitiori pertractat modo, diuersasque cum actionum in illis, tum affectionum scrutatur causas, di de more suo cum antiquorum de illis pleraque pecus dicta reprehenJat edi damnet, y uerit ei confientanea magis esse uidentur sua uidelicet' btiliter . adducit cedi explicat. Quamobrem ne conmouersia in iis de animalibus commentariis uniuersm eorum doctrirnam Iocupletissime sine nobis Aristotelis tradidisse ubdetur,trita alioqui phi ficorum gradiens ut a notioribus enim nobis,id est a rebus ipsis quae aliquo percipipossunt sense,ad ignotiora nobis, re eadem naturae cognita meta 3 id est ad causas ipsis,miro sine procedens ordine, Maluti as manum nos deducit/bi ies nusquam dissidens sed

dictis ubiquesuis constentiens et quaJrans . Nam pleri sis attulit in locis,doctrinam quia res est eam quid res est iure re merito praecedere debere . Meterum quoniam staeunda ut opinor commentariorum de animalibus pectio,

siue fecunda eius pars, i libellis qui de animalium instris

6쪽

humurpartibus exordium capere uisetur, quorum et cum primum,quja reliquorum disiciliorem di obscurum

mvis Femper existimaui,et quia ueluti prohoemiu ad reliquos de animalibus cometarios esse uidetur uarilisque Eetrvclarissmis conremplationum subtiliatibus cli restratus,pro uirili explicare et peruium reddere sim aggressus,non immerito proemittendum esse dixi, Iectoremque in primis commoneficiendum,quod in ip libellis non exaesae illae,et prims immediaisque rerum explicantur camsae,de quibus in ana tuis plenius ippe nos docuit, neque demonstrationum ea sene exercetur ratio quae in primo certitudinis,ut aiunMradu esse crepetur. Fataralia enim eum non admittunt do I modum,er quo minus etiam id fieri possi,uariansplarunque re inconstans naturai, corruptibilium rerum nonnihil fragilis obstat conditio. sed is certe docendi traditur modus qui Abiem conuenia ens est materis, re quis non exactam re incommutabulem rerum sientiam facit,peritiam tamen in nobis re elegantem solertig cuiusdam di eruditionis efficere potest habitum . Ut enim in moralibus quae Nicomacho inserishuntur ab imo asseritur,de bono silicet di iusto exactis,

Mascenti imasque non esse quprendas demonstrationes ped eas uidelicet qus Abie ite conueniant materie et sugperitum monere pollini uirum. R ecle enim inquit,ille iudicat, qui probe nouit,quod eruditi certe m. Sic in iis de partibus commentariis,di in illustre qui siequutur omnibus,non immerito feri contenderim . Quapropter a

principio Eatim huius libelli silentiam a peritia dipis

7쪽

aerere et ZinermMare uigetur; t Jost aram peculiares et proprios ostendat mosos. Quanuu scientiae nihil hoc in loco praeter plum asserat nomen, de qua in ana ticu exalte est locutus solumque peritiae modum hic adducat. Quod pro elio clari s et melius cognosci poterit, F ad liters explica ationem uenerimus, quae hoc se habet modo ,

8쪽

hus animalium Liber Primus. Irca omnem contemplationem, aedocendi uia cum ignobiliorem,tum nobiliorem, duo habitus apparet esse modi. orum alterum rei scienotiam,alterum ueluti peritiam quandam appellare recte nabet.Probe.n. periti est iudicare apposite posse, ad recte,aut non recte protulerit quicunque loquitur.Talem enim quempiam omnino esse peritum. Et periovam habere, id quod dictum est, posse facere existiomamus. Nisi v hunc de omnibus ut ita dicatur) cripticum quendam numero unum esse arbitramur: iulum uero de quadam determinata natura.Fieri enim

potest ut alius quispiam sicut ille de quo dictum est, circa unam partem eodem sit idoneus modo. Quis obrem palam est,u de naturali quoque historia suudam huiusmodi esse debet limites,ad quos respicies eode quae demonstratur approbet modu absq; eo ut dicat quomodo rei se habeat ueritas,ita ne, an aliter. In omni contemplatiua inquit, faentia quae proprie silicet re est,er huiusmodi esse duitur, uirum; proprie mec uires rerum immutabilium re veternarum fiunt contemplationeLContemplatio enim plius est ueri, ta nihil ut ipse dici proprie sciri concingit nisi uerum. Tum in omni disciplina, ut ordine stiluet es modo procedit,quam methodum,quoi quandem jocendi uiam hic mpellar,ut sub ipsa etiam omnes compro enimur artes: cuiusmodi is, quit uir que harum fuerisDe de nobiliorut genere, qua

iustientia de anima,re omnes etiam mathematicae cesten

9쪽

DE PARTIBUS ANIMALIUM. iis guo praec ipui esse apparent habitu, me modi,quorum

alter rei ipsus vera est scientia,cum ex ipsus ueris et immediatis procedat cassi uniuersm eius cyntiam contianentibus et declarantibu . Aher uero uniuersitor cons arque rei illius est cognitio ira ex remotioribus maiesriatioribusue emanans caufis,a re tamen illa non alienis,

per qgem peritus et eruditus gasque iure appellari potest et debet,non tamen uere sciens, cum nihilominus de re illa iusicarere suam ferre siententiam ela3anter re vie possit. V erbi gratia,ut utrunque is utrisque examineamus,re illustri aliquo iuvemus exemplo. Accipiamus mathematicarum aliquam disiplisarum quae fine controuersam fiunt, di uere dicunturficientis. Muficam splacet. In hac inquam disiplina quicunque bene et expedite

cognouerit noslu consnantias it harmoniarum modos, quis uidelicet Lilius t,quis Phrigius, quis Dorisis, uearum etiam quibus nam interuallorum numeris, sonorum sque uarietatibus Sint distincti, omnem p erea tonorum siemitonorum s uspue ad extremas dises ambitum probe cognitum,m ueluti ad manum habuerit, ad haet esectus in causas excellenter et perspicue resoluere poterit,is propcto sciens,di uere muscus iure et merito re est,re appellari debet. Qui uero eadem in disiplina ad eunsem excellentiae Apicem non peruenerit, habet autem universtes quasdam de arte musica notiones praeceptaque piraraque cognita retinet,eae quibus guscunque quibusun sconsona fini modis quDed sena perciperem diuidere rite potest,re adsummam qui aures, ut aiunt teretes e

eruditas habebis pro ecto non uere re persecte in frus

10쪽

r in ER Lest disdem, ped musicae probe peritis merito appellari

debet. Parique smilitudinis modo in ortium ambitu duιplices hos cognoscedi modos eli uidere. In statuaria enim fignorum excudendorum arte sublimis iste di apprime summatus artifex qualis Pol clitus fuisse dicitur,aut ron, animalium omnium quae ab arte illa fingi excudi uepossimi, non plum corpora Iineamentorumque firmas di mensuras cognitas reperceptra habere debet, ita ut nullo negotio omnia efficere di cssum mare possitsed omniu etiam ex tempore rationes Ercausas reddere sit para, eis .In eadem autem arte quicunque ad hunc excellentem

cognitionis fibrietque habitum non peruenerit siue quod alias res sibipotius agendas duxerit, iue qs illi peruigilecuram,ra iuge non adhibuerit studium,su tamen aliquo in diligenti longaque inspectione,non fine naturali ius dicio optimorum signorum ficultatem sibi vendicauerit, ut qui bona si Aher gus mediocria,qus ue mala apposite C plerier iudicare possit,is prefctos non artifix, artis tamen statuariae peritus er plers merito appellari postes . Quapropter in textu philostphus peritum describit eum esse, qui perspicaciter et apposite iudicare et penstentiam Frre posit suam de re aliqua uis sive prolata, tione adiuncta utrum ne recte an pecus in m edium ' adidum. Uerum qneniam de quacunque re di de omni permone inpus et ratione istud ipsum feri potest . cui hoe horum genus coligerit qui fingulares,certe existimari possvnt,re uelati'pra hominis natura confiituti, hi merito undequaque re omninoperiti censeripossunt,quos uere

sipientes ine appelliri contenderim ;= quitem Dien