장음표시 사용
11쪽
illet,lerur quidium inhumanaremo rerum aeque fit peritus. Qui autem circa Fngulares scientiarum aut artes hujusmodi extiterit , in illis non a b re peritus nun scupabitur,cum in Fntulit talis ex illat qualis prior ille in omnibus. Rem igitur universim hoc in loco concludendo
subiungit philsophus dicens, qu)d in naturali scire, tia hoc etiam res ' habet modo , talesque cognoscensi terminos re limites esse oportet ad quos unusquisque
reliciens et in tendens, ea quae traduntur apte reterre possilinecnon ea etiam gus ostenduntur approbare re admittere debeat, Femoto illo ueritatis examine quo demon'ratur utrum ita, an FGu rei' habeat uerbis . Hoc enim fidentis et uere cognoscemis est pro, prium,cum per suentiam operari cen=turr illud uero
periti m soletis peculiare est. Ex quibus palam esse potest quod aliud sine est sentem esse, re aliud esse peritum . di quod quicurque rem aliquam rectesti , illius etiam peritiam habet et non tamen conuers in haec recurrit ratio, ut is dulicet qui rei alicuius peritiam habet, eam recte etiam et proprie fure dica,tur. quouis aliter de Themini, pententia esse uigeatur.
In iis enim artibus,inquit,qus fic sic habent, ut ipsis quia insitium ' m 'Ubu , ipsus uero propter quid I disciplinis: non par*m spe egm grumi Assum propter quid eo sui, iesum quia ignorare contivit, non aueho sine moso quam uti, qui uniuerstate quidem cogno,
sunt e fingularia agrem quia misime aduertunt, cognista non habent. Q go Mn loco insenue confitetur, sequidem in m Fcis probe cognoscere propter quid bipate .
12쪽
mathematicia de illis rationes. Verum auribus illam percipere consonandam, nunquam potuisse, quoniam inquit in hujusmodi quae Uu re exercitatione percipiuntur haudquaquam assuevera. Esc illaeire quibus apparere potest,nes peritos ut dictum es esse sedentes, nes Aetei esse
interdum peritos ut siensibus mei3s recte iudicarepossint. Ex qui bis etiam cuiuis patere potest, naturalem ficiens tiam non proprie huentiam appellari debere, de exaetissima inquam illa scientis ratione intelligendo , sed peritiam potius , di eruditionem quam ippe appellat,cum non ex propriis immediatisque ostendendi rei proce et causised ut in pluribus communibus utatur principibi quae mulctisque quadrare possunt: er cum is pluribus rei illiis quam demonstrandam capit materi hbu fere utatur mu' quae tum confisoressunt, re mapteris,utpar est,naturam referentes, tum a uera rei eFnatia remotiores,cum materis ies contra distinguatur myratio. Quamobrem non immerito recentiores philosophiph Ficas demonstrationes appellare quia conflueuerunt, cum mathematica duoniam formaboribu, ut ita dicam in essenetiam magis declarantibus utuntur cavis,propter quid denomimen Qua de re omni bis qui siequuntur commentariis,quos non ab re de animalibus ueteres appellai
vere,ine autem hoc in laco de natuet historia eas esse dis est,clarissima apparent indicia.
13쪽
DIco uidelicet utrum ne oporteat singulam quanque capientes substantiam , de illa persedeo terminare , veluti de hominis natura, aut leonis , aut bovis, aut de quopiam huiusinodi alio singuolaum per tractantes,an de iis quae Omnibus communiter accidunt per commune quoddam agentes. Como plura enim eade Insunt generibus a seinuice diuersis. veluti somnus piratio,is mentit,diminutio mors. Ad haec quaecunque id genus sunt quae restant actelioneS et dispositiones,obscurum enim est et indetermis natum in praesentia de illis uerba facere. Atqui manifestum quod particulatim recensentes, eadem demulatis saepe dicemus: Horum enim quae dicta sunt quod cund et equis et canibus,et hominibus insunt . inua ob rem si singulatim de accidentibus quispiam dixerit de eisdem saepenumero uerba facere cogetur, qua scuque eadem animal bus insunt spetie diuersis,ipsa uero nullam habent differentiam. Sunt etiam fortasse astia quibus accidit eandem habere appellationem, disscrimine uero speciei distare, ueluti animaliti progressuS,non enim unus specie apparet. Differunt nanque uolatio,natatio,ingressio,reptio: quapropter latere noconuenit quonam modo sit considerandum. V munine inquam comuniter per genus, deinde de propriis inuestigandum,an illico singulatim.Hac enim de re in praeseritia non est prasinitum.
C Vm dixisset philosophus quod in omnibus sciens
tiis et artibus, cum aliis, tum iis quae naturae hi Jo,riam continent, duo illi de quibus diximus, cognoscendi habitus reperiuntur, quoru alter rei saetia,alter peritiasue eruiitio appellatur,qui sane illi pertinere cen=tur qui
per communia quaeiam rerum p rincipia circa quas uera satur,etper communes terminos siententiam prostris uam
et apposte iudicare potest,consequenter rationem ni bis
14쪽
LIBER I. noti adit re modum quo in philicis rebus de quibus poeni
est negotium, id issum Gere debeamus, remque ipsam a principio statim sub quaesti cuiusdam dubitatione prooponi cuivi altera infirmata explosaque parte, alteram sancire et prorata habere censietur. Dicit igitur,cum quia
pia nobis disquirendipponimus naturi,qur diuersas sub se cotineat pecies se meis nonnullas di accidetis halabrat,quae sub se conteris naturis illismi communia,utrumne communia illa posum heparatimque de omnibus illis praedicarere dicere debemus in quibus uniuersalis illa
distribuitur disterminaturque naturasAn potius comm nes illas asymenes re accidentiaue illa communi natura primo et principaliter dicere tentem vi, ut illa 'questre postmodum re mesia de omnibus etiam Abiectis omnia iconuenienter re uere dicta uideanturi Uerbi grati ut in
ipsus exemplo perflemus. Quoniam an ab accidit Dia lirandi uis,nec non 'mms' mors . Augendi quinetiam decrescendi uefacultas,mutraque praeterea eius nodi iuba, quaesine equo,et leoni, bouique oculatas de contingere uidentur, utrumne communem hanc pirandi uidelicet uim et naturam, siue dormiendi, et ita de reliquis limialium accidenrium modis,de homineseparatim dicere deabeamus,e de honestosum fi boue. An certe communes has assectiones De accidentiaoiihil enim roeri quomodo quis illa appellei de natura illa comuni praedicabImus, quisub pe omnes ista continet et complexa eFis ecies ernaturas. De animali inquam primo cuius omnes illae Ants ecies,ut ab eopostmodum accidentium illorum omniumctu a fontis cuiusdam invio ad species illis omnis deriges
15쪽
turpraedicatio . Et quoniam assectiones es di accidentis
sunt plura quam ea ius ab ip= explicantur in litera, id, circo subiungit. Ad haec quscunque id3enus fiunt. Melligere uolens accidetia reliqua communia, quae animalibus
messe apparens Musillia, insomnia memoriam reminiscetiam longitudinem vjis, fi breuitatem, csteraque eius nou qus in 'quentibus commentarbs explananda restant,de
quibus obsurum sene est,et nondum cognitum, hed inde terminatum adhuc esse inquit, et neque a st neque a quopiam,quo sciatur qui de plaifo ia sunt locuti aliquid conllirutum et expressum es .i, praemissis flatim declarare aggreditur partem illam qua, i Superiori jn qua quaerebatur utrum ne de communibus diuer' nimalium assecliombus et accidentibus, Separarim in singulis illis quaerendae Fnt cause, an 'n uniuersti illas comprehendente natura, Dicitque m restrium fine esse si communium quarundam assectionum et accidentium pluribus naturis, initia e causis per si utari uoluerimus non recte nos astere peparatim di singulatim istud in illi facere contedentes: ad hoc enim quod Apers uum laborem nulla necessetate coacti temere Fusjpiemus, in turpe etiam n acitatis uitium, aph losophiae dignitate maxime alienum tet ab Aristoteli magnopere in sophiulcis elenchis damnatum mani' le incurremus, cum eadem de re pluries uerba ficerere nugari cogemur. Uerbi gratia si de morte, uel de somno, caeteris que eiusmodi accidentium modis qui animalibus're influnt omnibus,considerare uobntes, eadem ista de homine,de leone,de boue fitque de fingulis animalium Deciebus singulatim pertractare tentabimus, eor undem Dea dem
16쪽
rassem in diuerse reddere causas, infinitum profisso
garrulitatis pelagis imprudenter intrabimus, re veris is , me, quos in prouerbio est oleum ' operam perdemissi Ex quib- .nnuere uidetur philosophus, alteram scilicet qu Qui partem esse ueram,querendam uidelicet causarum esse rationem accidentium 'pius seciebus communium sub aliqua uniuersali natura contentis,non 'osum peparatim que in illarum unaquaque sed in illa potius communi natura quae singulas amplexatur et contiset Iecies. Verbi gratia, es irandi causas, uel dormiendi aliorum in militer accidentium in imo animalium genere quIrendas, quod omnia continet illi,sta quod inuentis accidentium ibrorum causis in genere,aesdem in omnibis etiam Abiectis
suppositi que natur, petitare ccperis et perspecte exilii mari poterunt. Quoniam autem amplum sine et lare paritens re diffusum animalium est senus, multasque Absedi pene innumerabiles continet species,non efffine miradum ex accidentium communium numero quae de animali dici possunt, quaedam univole, nonnulla uero 'lituocede suppositi praesicari jeciebus.In quibus tamen eademinuesti di est ratio,Eridem modus qui retro est comemoaratus,quam certe pridicandi diuerstarem ad exactiorem doctrinam hoc in loco tangit philsophus cum dicit ,quaeamnque eadem animalibus insunt perie diuersis,ipsa uero nullam habent differentiam.a perens surdam ex accidemtibus illis communibus di offectionibus nullam inter sthabere disserentiam cum de diuersis tamen dicantur spe/eiebus,ut uniuotam de illi pridicationem nobis offendatvnmota enim dicuntur quorum idem nomen, re eadem
17쪽
mminis est ratio,ut ab ipso impredicamentu digicimus. Verbi gratia dem est uocabulum Pirationis, mortis, re somni, re eadem in inis uocaebuli ratio siue disinitio is homime,leone,et boue cum de ipsis prsdicatur.Nonulla uero diuersa es palam est quod statim declarat ut de squillo: cli mellifamus, dicens appellationem habere eandem, id est uocabulam et praedicandi eundem habere modum, discrimine uero jeciei distare, id eii cum ratio in illi radisinitio fit diuersa,quod aequivocos sane proprium est tipeculiare. Et quoniam concise admodum di subobscure rem hanc pe protulisse animaduertit, iccirco illam perspiscuo declarat exerto, enim quam ince sum fue progressionem uocare possumus, squivoce dicitur de uolatili animantium genere,et de gressit necnon de natabili re reptili, per solam enim nominis prolationem eae animaliuadeo diueris modonei,incessus fue progressones an eblari possunt: ratione tamen diuersa de generi bis illis id postrei potest uocabulum. Conflat autem, et in confissu es ratione inter se uille esse diuersa,ingressionem,natatione,
uolationem,et reptionem. de qli ibin tamen omnibus, ut diximus, praedicari pregressonem uidemus quod etiam ad Manima et artificiosa non ab re transumptiue deἀuci potess. Siquide metaphora,ut arbitror,no incocinne ad aequinocorum vergit naturam. Nam hoc certe modo dicimus nauem progredim incedere machimas.Huiusmodi igitur rehot co i cludens in loco philsephus Abiungit diligenter esse confiderandum utro illorum modo cola pluribu acscidentia fini perscrutansa non enim hac de re quicqgam adhuc confututum determimatum ue reperiritalit coni ap
18쪽
re,neque a stem Aximis,neque ab aliis qui Te pMhsophia .
sunt locuti Licet ut a nobis retro dictum est,eherem quae si illius partem inconuenienti addusto, uideatur explassisse,alteram uero damnata illa constequenter admisise , recepisse.
Sed neque quod nunc dicetur.Verbi gratia .utrumne ut matemauci de astronomicis dem cistrant,sic physicum facere oporteat, prini v quae circa animalia sinsgulorum qi partes apparent eXplorantem ita deino de propter quid di causas reddere:an secus sit agedu. Pottquam dixit philosophus quonam modo in rebus natura conflantibus alcidentia assectiones ue multis rediversu communia naturis sint perscrutanda D speciebus, ne pri- fmgulatim, an coiter in generibus era species comentibus,psi hac de re nihil praesetium est priu . v bi ut diximus,'ententiam magis senauit quam explicuit' consequeter de eis de naturalibus rebus alte*adducit quaestionis modum. tru sin illis procedere debeamus ut ab effectu nobis cognito fen'spcepto,ad illiu inuestigaias reddenda p causis. An alia quali uia qua e qua ut Actsi est,mathematici uti conflevere. Hanc.n. quaestione, scut plare,nes ab antiquioribuspiracta a e excusserminepa se adhuc diiudicata re examinati dicit. Statim de more fluo hac in re, ocipe tame re breuiter mathematica* meminit disciplina* inquies.utru ne in rebus naturalibu pacessere debet physicus, sicut mathematici et disciplinisi titit suis,an siecu Mentione uero hocsistit in loco astronomiaeqm in illa clarius est exemplum,cum sub oculorum contuitu illius' biecta calitastra,quorum in nobis certissimussule estpesus . virum igitur inquit Aut in Astronomia
19쪽
DE PARTIM S ANIMALIUM prius rem ipsim conssicimus, deinde illius cur sic se habheat causas uestigamus,sic in phi ficis,an aliter spe facienodum, Verbi gratia sum dealirorum numero quaedam conspiciamus oriri siemper et occidere ut errantes sunt Fielis, di inerrantium fere omnes. Alia uero neque oriuntur, neoque occidunt,totisque con icua sunt nollibus . veluti posius est,re ea Sus circa polum uersentur astra. dus uideliacet Ursae quarum alteram freta Vnsuram,alteram elicen uocant. noFiri uero heptentriones appellant.De illis igitur prioribus querimus et innues'bamus causas cur continue oriantur set occidat. De iis uero cur ortus occasui ve sint
expertia. Sicut in astronomia igitur fecere solem us, utrumne sic linquit n physicis etiam facere de hsmu . ut oculis scilicet conspiato animali,illiusque partjbus cum extrinstras, tum intrisfietis omnibus diligenter animaduersis r uerbi causa corde,stomacho,iecore,liene pulmonibus, re aliis, subinde qusramus cur cor et Flomachum re heuem hasbeat anima Illorumque postmodum uiscerum causas apposite et scienter reddere contendam M. An alio res se habesar modo. et in phi ficis aliter quam in Astronomicis inedixitProcedere tentemus,qua fit innuere uelit quod naturalibus rebus non alio sane modo philicus, quam Astronoamus in astronomicis, ex ipsarum conjectu rerum, et alis quo siesuperceptarum, ad causarum disquisitionem insuentionemque uiam sibi struere debet. Ex rerum enim conbellione,et admiratione, ut is quit irae, primo homis eiphi Sophari coeperunt.
20쪽
LIBER LAd haec edam quoniam plures circa naturalem granerationem videmus causas , eam uidelicet cusius gratia, et eam unde motionis est initium, deo terna mandum etiam de iis quaenam prima,quaeue secuda haberi debeat .Prima nanque apparet illa quam alicuius gratia nuncupa mus. Haec enim ratio est: ratio autem principium est,in rebus similiter quae arte fiunt, et in iis quae natura constare censentur.Cum enim cogistatione aut sensu definierint medicus sanitatem, arcnio rectus uero domum, rationes causasque singulorum quae faciunt reddere possundet quamobrem ita faciendum.Magis autem est cuius gratia,et pulchrum in nasturae quam in artis operibus.Necessitas uero non oque in naturae operibus inest,ad quam omnes fere res ferre rationes contendunt, non diuidentes quot ino'
dis necessarium dicatur. Inest enim nemis quidem rebus simplicitetquod uero ex suppositione est omni hus etiam iis quae in generatione uenantur,quomodo in arte constantibus.Vt in domo,et in aliis huiusinodi quibuscunque. Talem enim adesse materiam necesse est si domus futura est,aut alius quispiam finis. Fieri et moueri hoc oportet primum, deinde illud, et hoc deinceps modo ad finem usque et cuius gratia quodscunque efficitur et est. 5imilim modo etiam in iis quae
Preparat sibi undequaque re Bruttulam A moteles in hoc pecundae pectionis librorum de animal bus inhio, ad ea quaeperuntuesum deinde irem corpus Funt expli, conda,principia qgsdam proponensire ueluti regulis ad
omnem illorum doctrinam conuenientes re aptas. Cum
enim diasyrt,ut ui imis quod is philicis disquistionibu