장음표시 사용
31쪽
II nieniat intercedere posJunt obstacula. Uerbi gratia ut in mathematis iliud uideam vi dJplinis. Si trigonum est,figuram esse necespe est quae eos quos latra se co ntimet angulos duobus habeat rivales restis. Et conuersm,ffigura eli qupistrinsecus anSulos habeat tres duobus rectis. aequalis, cpe trigonum necesse est. Pariq; rationis modo si soletis Tauro; in Ariete prius illum fuisse necesse est, hi, in Ariete eli, necessario erit in Tauro. Huiud autem
rei causa est priecipium,id est subiectum imum de quo est
demonstratio quos perpetuum et invariabili est. In nasturalibus autem artificiosque rebus, pecus esse uidetur, quoniam enim in mutabilitate uersantur continua ae cum generationi,tu corruptioni fiunt obnoxia,et paruo negotio quominus eueniant praepediri possunt, iccirco in peconsuertentem non habent necessitatem. Et Frtasse pro principio hoc in loco malum non erit intelligere ipsis esectum re ut ita dicam causatum,quod fui spe praecurrentes hasbet causas. Exepta a philosopho in litera adducta quia elara et perq)icua fiunt, et omnibus peruia ideo circa illo,rum explicationem immorandum et' non duximus, cum alioqui retro hac etiam de re verba fecerimus.Dicit autem in liters huius caece philosephus ste in aliis de huiusmodi necessitatis moso,et quibus infit,' in quibu nam id reciprocetur et recurrat, et quamobrem, pertractasse,significans uidelicet nobis et innuens cum secvnsum posterios rum ana ticorum Iibellum,tum eos qui de generatione recorruptione irascribuntur commetaries,circa illorum enim finem hac de reippe nos docuit. Latere
32쪽
LIBER I. c Latere autem non oportet an dicere eomaeniae quemadmodum priores contemplati sunt,magis quomodo uniiquodque natum est fieri, quam quomodo est: Hoc enim ab illo haud parum dsffert. Hinc autem ut uidetur exordiendum est, quod etiam diximus prious, vi in primis quae circa unumquodque apparent genus sunt capienda: Deinde illorum causae recensenidae,& de generatione: Haec autem magis accidunt cire ea aedificationem. Quod enim domus figura talis est et aut quoniam tale quiddam est domus,ideo sic fit,generatio enim est lubstantiae gratia:Sed non substantia generationis est gratia.
Postquam in iis quae retro dicta fiunt de quatuor reris
causis uerba fecit Aristoteles re quae illarum cum in natus ratibus,tum in artificio' rebus, neces tatis est consecutio nos d otuit,procedendi etiam hoc in loco nobis tradere uidetur modum quo recte uti poterimus ad imueFligandas rerum naturalium caussirem sublaterrogatione propolnensiuirum ne scilicet ficere debeamus inquiens, ut antia
qui 're omnes ficerunt,qui prius causis di modos rei fen idae illi in q; generationis propoFuerunt, deinde circa rem ipsim iam genitam re effectam,illius perscrutati punicausas. An aliopoliis nobis agendum est modo . Ut uidelicet
sumpto effecta,qui Jesu percipitur alidio ad illitu post,
hac cum generationis,tum espntis causis pertis re conatendamus. Haec enim inquit haud parum ister se distare
uidentur,id est duo isti perscrutandi moti, multum quantium uiter ste diuerst, cum alter a causis incipiens rei ad rem ipsam,id est as ultimum cessimem siue id caustum fue es' tum appellare m. luerimurum ter uero ab ultimo exortiendae dia re ipse quaesub asyectu cadit, ad inue, C
33쪽
pisangas illius causs ascendere cotendit. Statimque prios ri explos' reiecto j moso quo antiquiores Ufuisse uidentur , alterum admittit di approbat, ut ab effectu sic licet ad causs peruenire studeamus, Nec immerito me Hercule, nam omnis nostra cognitio, ut in phisicis ipsienos docuit,a nobis notioribu initium habeat ad ignotiora nobis contendens. Sensilia autem nobis fiunt notior utpote quae aliquo percipiantur sen',ea nimirum a naturae pera
scrutatore primo ni yiciendi Naturie enim opificii ef=stus fiunt fines. Generatio autem est naturalis ut ad fine peruenia natura prfni. um,id eFi ad ipsem substantia. quUmobrem illius gratia et ratione omnis sine est Aene, ratio cum ad illam tendat. et finis ipse, id est substantia ad
generationis non refertur rationem.Non reste igitur ut patet,quod antiquiores Fcerunt, in phi fica destrina a causset incipiendum, ped ab cymbus exordia sunt sumenda
ut inde restae,ut aiunt, uia ad causi peruenire pos M. propter admirari enim ut ipse inquit, homines philosophari coeperunt, id est a conjectis admiratione dignis rebus homines ad illarum per crutandas reperienda3 3 caussperuenerunt: Unde non ab re poets coclestem arcum id est iridein Thaumantis Sispessiam,id est admirationis, fibuisiati Junt; cum enim sole opposito nubes aquos uarios trabheret colores hominum nimirum oculos ad pectauium attraxit; ex quo mentis pol imodam exciti oculi, ueras illiu di neces rias cau=i invenerunt qrem cum alii phrique mathematicorum , tum irae in Me:eoris suis solertissime nos docuit Aristotelei. Ecc etiam modo,ut ad nostra uenia
34쪽
mus, ossicientes homines in animalium queb egi re bipedi etiam genere isely uentrem in quo ore con=cti demandantur cibi. In auibus uero ad eundem sane usum id cernentes uisus quod diluuiem uocan ; in piscium autem tenere aliud egi iam iis ipsis proportione res ondens trorum generationem re causas deincepsperscrutati fiunt,m cui ut pratia Fc se haberent indigari coeperunt. Ni enim rem esse cognouispent, et pensu haec uiscera percepissent quonam modo illorum generationem re causas inuestigare potuissentiquam rem claro ut is eiusmodis e ficit,ub
arte mutuato nos docet ex lo. quoniam enim architectis
mentis oculis in se iam confim iram re ficta m conspicit domum. Sille extra etiam aliquam extructioms cernit Fabricam es cuius fimilitudinem aliam construere cupit, it seirco quae adju urae constructionem domus prpessepraeirurrereque debent,cernit omniafbique lapidibus di trabibu ,aliaque id genus materia opus esse praescribit,eaaque comparat. Domus enim aut in phita ita ui,aut extra ab illo primo cognoscitur, postea uero illius omnis Bructura cernitur quae ad finem ab illo petfinitum deducere deabet opumpercunctantique etiam 'cile respondere potest
quoniam fi eo feri modo oportet domum, eam profecto Fc fieri di coni ui necesse esse. Nimi ut dictum euSubilantiae gratia eii Beneratio, fiet non Abstantia sexierationis gratia esse craptur. --
35쪽
Quamobrem no re cte dixit Empedocles plaetam animalibus inesse asserens quoniam ita in generatiosne contigisset: Habere enim illa talem dorsi spio nam,quoniam contortione franga illam accident: noanimaduertens,in primis quidem quod collectum genitale seme talem habere uini Oportet. Deinde quod effector prior esset,non ratione solum Dd 3c tempo re. Homo enim hominem generat quamobrem quia ille talis est, generationem talem esse specie continogitore quam dixit Aristoteles quod is rebus natura compantibus,necnon in artificio is,disquisitionis di doctrint causarum iuueniendarum modus est ab effectu fue fine, pen, uel mente percepto ad illi postmodum reperiendis
explicandarum rationes ' conuertere, obiter hoc in laco taxat Empedoclem qui dixerat multas in animal bus par, res iacere ut iacent,quoniam casu quodam re ex accidentiis mundi fabrica se cocurrissent, caput enim uerbi gratiarata innixum fui ste, quoniam cum chaos illud quo phaerum uocabat,litu motioepcretum ferebatur casu quodam ut diximus, et ex accidenti, nulla alia precurrente cause in homine uidelicet aut equo,collo et ceruicibus,rest applicatum,illius autem hac de re3r cum carmeninam uersi
dis p fio iam Famscrips, Empedocles, latine hoe se
habet modo. Sic tunc Frte ruens cecidit, sed contra frequen' ter,Is autem uesus non hoc in loco , sed alibi a phi opis recen=etur. Hic autem dici: non recte. Empedoclem fecisse eum dxit multa is animalibus at ca, et per accidens ebuenispe. Scripsit enim symae dosum uertebrosios haberespondites ion egoi i s a puma fini geniti origine propter
36쪽
Darem sine causim,ut commode flecti re eri posset ani
mal sed casu quodam ira ex accidenti . Cum enim contis
nuum osse perpetuo esset phis dorsum,animalis conuersone re incuruatione confrastum Dondites Ufecisse . pube prostyo eu ruditer opinatus: non enim uidit is primis quod genitale stemen ex quo=ctum est animal, potestate in se omnes illa, habebat partes quas actu genitum via habere cernebatur,Praeterea generans pater a quo id dearisium fuerat 'menidi ratione,di tempore filio genito prior fuit, qui nimirum omnia qui in filio usebantur menabra actu sane privi habuit. Non igitur ex accidenti conscursuque fortuito illa in animalibus 8enita fiunt membra, 'd naturae ui opificioque confirmata, cum ex homine graneretur homo m ex equo nascatur equias, quodlibetque
. Fibi ili imberlegeneretur. Similique modo de iis quae sponte sua fieri uideratur ficu i de iis quae arte fiunt. Nonnulla enim eadem iis quae ab arte sponte fieri uideatur,ut sanitas. Ho rum igitur simile praeest efficiens ut ars statuaria. Non enim sponte sua i t statua. Ars autem operis est ratio sine materia, similiter iis quae fortuito existunt. ut enim se habet ars,ita fiunt. QSamobre asseuerandum maxime ut quoniam hoc homini est esse, iccire eo haec habet: Non enim fieri potest ut sine huiusmodi sit membris.quod si secus,sis quam proxime: Et aut omnino aliter fieri non posse aut bene saltem hoc modo.Haec uero consecunturiquoniam autem est aetate generationem hoc modo,& talem euenire necesese est quapropter ex membris primum hoc fuit.Deinde illud.Et hoc certemodo in omnibus sis ae natara constare censentur.
37쪽
DE PARTIBVS ANIMALIUM Hoc in textu philsophus per locum a majori contra Empedoclem inuehitur,et si quu alius lorie fuit qui illius
authoritate commotis affirmauit animalium partes non
natura ped casu constare, hac sine rationis via. bi ea qu
temere et casu feri animaduertuntur, non temere neque
casu fiunt, se prs cedentibus siemper eueniunt caufis, multomimus certe sent ea qtis ficut diZtum est retro, ex fimili
'specie alis , aut potestate sunt. verbi Eratia in aes noto homine sani ad fit a medico pharmacorum operadustis e corpore humiditatibus iis quae morbi erant cetus . Arte igitur ille sinus et uegetus essetius est. Alier no modo non dis mili aegrotus, nulla medici adhibita cura, sed nrt r ae ualentis opera procul si pepul, humiditatibus nox sparuo negotio sinus esellus et . uerum quoniam mea dico non est ulmus,ca' conualutis censetur. cum priorem illum melici artificio omnessimarum, ij confirment. Sed tamen uterque amandatis expu*sq; noxus humiditatibus quae aegritudinis erant cause fine controuersa sinis e se, serus est. Ex quo cuiujspatere potes sinitatem istam quam castu esse tam fus' uulropraedicant, non missis praecurretibus causis fistum, sp quam illam qur medici cura repudio effectabit. Multa igitur gur casu et temere feri uidentur,no alio reste confiserantiferi apparem modo,qua illa quae natura eget arte efficiuntur. In naturalibus igitur nihil temere 'sed omnia prscedentes habent causis. V earum quoniIm in rebus natura conliantibus hoc es modo nos docuit,cum distum est hominem ab homine Senerari equum ab equos similiter etiam istuc inquit in artificio' es conficitur rebus: ejiciens nanque caus esectum
38쪽
UBER I. praeuenae statuaria enim ars a se confictam praerurrit sta
tuam. Est autem ars titatuaria,quemadmodum architectos
nica, ratio qusdam et Frma statuae fictae, strue domus, 'emateria,id est fine aere,aut lapidibus et lignis:m omnino ars ipsi Frma est sedi ratio constiti ast operis, a materia peiuncta. quamobrem assuerandum est inquit,quoniam rorio it definitio est homimis ea quae illius circumremit deeclaratque essentiam,ab illaprostm,re non temere neque ex accident itales uidelicet geniti homimis esse panesi bine illis enim bomo esse non pote'. verbi gratia hominis partes Am colicerebrum,iecur,uenter, me quibus homo esse non potest. Et quoniam uniuersiem bunc esse doctri aemodum uuliphilosephus,re non homini tantum, sti unis sies animalium conuenire Eeneri,iccirco cum de princia patibus animalium partibus in hominum jecie fit locistis quae ad illorum ficiunt uitamsubiungit, quod specu , iis quam proxime,declarare uolens in animalium impero tori genere,in quo is haec non adeo fiunt expressa uisera,repiri in iis similia q da ut illorum. natura patitur, voratione istis corresodentia. Sine illis. n. nultu pol est Aa cum mouerim =ntire,necno aliatalo Anecesses quae certe opera fine partibus ipsam ad eas proxime accidentibus, efficere no pol Et qse partim in alabibus aliaesunt neces iris,ut principales Aut illae de quibus locutsumus,aliae uero non necessariesed ad bene spe tantii ficere uidentur,et ad decentem honestus illos habitii,ut is hore capillus rebarba,in equo iubarum, crines, in bouepatiaria. Alias in alis huius notae. Sime prioribu inquit illuuial esse no potriaec uero linEnecessariaeἷtes illa =ctitur.i. illa comitatur
39쪽
DE PARTIBVS ANIMALIUM non qgoi sine illis animal esse non possit, sed quoniam vI
delicet decentes fiunt-honestae,et de materiae necessitate pluerunque in animalibusfunt,ut in sequentibius commentar s clarissime declarabitur. Ului igitur ho im Ioco concludens caputphilosiophus Fubjungit, quoniam autem
tale,id est quoniam cyctus talis est qualis cernitur,apparet,illius etiam tales praesulse dicendum est causi, fistuscans sane nobis quod ex apparentibu .sensu aliquo
percepturecognitis circa unumquodque fenus, quos a principio dixit,ad illorum rationes edi caulas eFiperum etsi dum, quas hoc in loco generationem appellat, re non ut
antiquiores fecerusit a generatione ad rem Senitam, id esta causis ad cytium descensentes. Sic enim proposita re indagari poterit quispiam re asserere, quoniam haec res huiusmodi est sortita naturam , sic illa sane oportuit feri, partesque llius ordinem quem habent di modu habere. Verbi gratia i genitum fit anima illius generationem ita fieri sicut fatila eli oportuisse asserendum est,ut torscilicet
primum formaretur in illo,ita cerebrum,delade iecur,refc de c aeteris pn illo reperiis conoectuq: partibus d securarere uere continget,illarum j; rationes C causas apposite
reddere. Ex quo palam esse pote J quod longo sane et subobscuro uerborum ductu hoc in loco philosopho est per traflatum et conssiitutum de certa Sui sementia, ph fra esst ab egestibus siensu perceptis, ad illorum Duesti an a causas ascendere. 'ipta ij; demonstrationes quia es, it
non propter quid et quam certe illius pententiam de rebu/huiusmodi in constillientibus commentarbs possim licet
40쪽
veteres igitur illi qui primum de natura philos thati sunt de materiali principio huiusmodique causa indagaverunt quae nam,& qualis,quoue modo fisat uniuersum,&quo mouente, ut discordia,uel concordiar aut mente,aut casu. Cunque sublecta materia talem quandam necessario habeat natura metui .ignis calentem,terrae gelidam: 8c illius leuem: huius uero grauenti. Sic certe mundum etiam generat. Eadem pariter de stirpium ortu, animaliunicue asserunt. Ve/luti defluente quidem in corpore aqua aluum effecorum fuisse:oninlad cum esculentorum,tum excreo mentorum receptacula. Spirim uero transmeante dis stuptas fuisse nares. Aer autem & aqua corporum est materia: Eg talibus enim corporibus naturam coemtuunt omnes. Quod si homo, caeteracis Animalia, eorumd partes natura costant,de carne profecto dierendum erit,de olli,de sanguine: deque omnibus sio militer tam similatibus u di inmitaribus partibus:ut de facie,de manuide pede, qua unumquodq; illorutale sit,&st quam facultatem: Non enim satis est noso se ex quibus jut igne,aut terra,Sed perinde ac si de leoctulo,aut de alio huiusmodi ageremus: illius enim formam potius declarare tentaremus u materiam, ut aes,aut lignum: Vel si id minus, totius certe natus ram et Lectulus enim hoc est m hoc: aut hoc tale uare de figura,& qualis nam specie dicendum esset: Foemae enim natura potior est quam materiae.
Hoc in textu pbiIsophus quod retro obscurissime testigit potius quam explicauusatis p robet e re plane declarat,nosque quoniam eo loci multa sane hac de re ad eius.
declarationem diximus, hic certe breuiores erimus coma
pensessiusque agemus,nisi quippiam in litera nobis' obstulerit,quod explanationis indigeat lamine. Dicit igitur