Historia rerum anglicarum Willelmi Parvi : ordinis Sancti Augustini canonici regularis in cœnobio Beatæ Mariæ de Newburgh

41쪽

LIB. I. J HISTORIA ANGLICANA. 25

Pugnandum duxerunt, atque unanimiter conglobati contra multitudinem immanitate terribilem, non longo a sumine Tesa in campo steterunt; numero quidem longe impares; sed piae ju Staeque CauSaesducia multum praestantes. Denique Scotti mane castris incensis flumen λ transeunt, et Objectam Paucitatem derisui habentes, nuda Cter in pugnum ruunt. At non diu praelium tractum est, ubi nihil aut parum gladiis actum. LeviS enim armaturae homines, Conso dientibus eos eminus jaculis, mox terga dederunt, nostrisque Cum ViCtoria Campum reliquerunt. Caesa referuntur' in illa vel pugna vel fuga Scottorum multa millia, et reX David, raro quidem milite sed multo dedecore comitatUS, resu-git in propria. Hoc bellum Deo propitio adversus Scottos seliciter gestum est anno regis Stephani Uarto, mense AuguSto. Et post menses aliquot δ Albericus Ostiensis episcopus, apostolicae SediS legatus, Concilium Lundoniis celebravit; ubi Theobaldus abbas Beccensis, rege Connivente, Cathedram ecclesiae Cantuariensis Suscepit.

Φ Transeunt. J H. L. R.; transierunt, C.

In illa rei pugma vel fuga. H. L. N.; in illa pugna Scot

torum, C.

tus, R.

42쪽

eniscopis, et quomodo capti sunt a rege Stephano. OST haec rex λ oxenes Ordiae Constitutus, pessimis Consiliis ita ost depra-Vntus, Ut CCCtesin StiCorum Virorum inhiando pecuniis, impius eis manuSinjiceret, et Sacris non deserendo Ordinibus, perSonae regiae ' ineXpiabilem naevum inureret. Quippe Rogerium Salesbiriensem et Alexandrum Lincolniensem, nobilissimos et β potentiSSimos tunc in episcopis Anglorum, cum eo S Paulo ante ad se venientes hilari facie SuSCepi SSet, repente tanquam personas Vilissimas atrocium injuriarum reus, CaptOS incluSit, arctavit, pecuniis et

castellis nudavit. Sane de hujus Rogerii primordiis atque progreSSibus, quoniam Se praebet OCCR-Sio, pauca dicenda sunt; ut in fine ejus miserrimo altitudo divini consideretur judicit. Idem sub regii O Willelmi junioris sacerdos admodum tenuis in quodam, ut dicitur, suburbano Cad Omensi de Officio vivebat. Eodem tempore Henricus junior fratri regi militans, casu ex itinere cum comitibus divertit ad ecclesiam in qua ille mini Strabat ; petiitque sibi celebrari sacra. SacerdOS vero petitione Su Scepta, ad incipiendum promptus et ad finiendum Succinctus, in utroque militibus Sic placuit, ut dicerent tam aptum militibus reperiri non ΡOSSe Capellanum. Cumque regius ille juvenis diceret,

inexpugnabilem, C. δ Potentissimos tunc. H. L. potentissiinos VirOS tunc, C.

43쪽

Sequere me, non secus illi adhaesit quam Petrus olim regi coelesti idem dicenti. Petrus enim relicta navicula regem regum; ille Vero reliCta OC-CleSin Secutus est juvenem regium: factusque illi et ejus militibus capellanus ad libitum, CAECUS Prae Stabat caecis ducatum. Et cum esset sere illiteratus, innata tamen astutia ita callebat ut domino suo

in brevi carus existeret, et secretiora ejus negotia procuraret. Postquam nutem idem dominus ejus regnum SortitUS est, eum, tanquam unte regnum et in regno bene de se meritum, ad Salesbiriensem

pro VeXit episcopatum: quin etiam illi, tanquam in inultis probato, fideli et industrio, publicas administrationes commisit; ut eSSet non tantum in ecclesia magnus, Sed etiam in regno a rege SeCundit S. Denique amplus exercendae nVaritiae OCCasiones

nactUS, CX utroque ossici O, scilicet ecclesiastico et Seculari, ingentes Concervavit divitias, non dispergendas dandasque pauperibus, Sed VaniSSimis usibus applicandas. Duo enim nobilia Sumptuosissimo opere castella, scilicet Divisas et Scireburnam,

parationem in regno. ΛIeXandro quoque nepoti suo, rege sibi nihil negante, Lincolniensis ecclesiae sedem obtinuit; qui cum esset cordisy Iutissimi avunculum aemulans duo et ipse non ignobilia expensis profusissimis castella exstruxit. Et, quoniam hujusmodi exstructio episcopalem honestatem minus docere videbatur, ad tollendam illius exstructionis invidiam et quasi expiandam maculam, totidem monaSteria ConStruens, Collegiis religiosis implevit. Cum autem inclytus rex Henricus a Singulis regni pro SulibuS atque proceribus de conservanda filiae

44쪽

28 His TORIA AΝGLICA ΝΑ. f LIB. l. Suae in Successione regni fidelitate sacramentum eXigeret; memoratus Salesbiriensis idem Sacramentum uti superius dictum eSt, non Solum in propria Dei Sona hilariter praestitit, verum etiam aliis praestituris, tanquam Vir prudens et a rege SeCundUS, ad nutum regium caute destinxit. Sed rege desunCto, qui ei tantae in hoc seculo Claritatis auctor eX-stiterat, circa legitimos ejus haeredes insidiis, ut Ste-Ρhanum Sacramento illo aeque astrictum sibi alliceret, non Solum non eSt Veritus inCurrere per jurium, Verum etiam aliis insigne pejerandi praestruxit exemplum. Eidem quoque Sublimato in regem Setalem exhibuit, ut Obsequiorum gratia praeclaram

apud illum habere fiduciam videretur. Tantis illo beneficiis ingratus, et in ipsum epiSCOsum, CUJUS

ΟΡera nunquam eΡiScopalia fuere, ultor divinitus Ordinatus, eundem tanquam eXigui hominem momenti, primo Carcerali CuStodia, POStmodum etiam cibi inopia, et nepotis ejus, qui cancellarius fuerat regiuS, intentato Supplicio, ita coarctavit, ut duo illa praeclara caStella, in quibuS thesauri ejus erant re-ΡOSiti, reSignaret. Quo facto claruit, eX vi doloris, quantum ejus cor infecerit mundani Virus amoris. Nam juxta veracissimam beati Gregorii Sententiam, quantum Cum habentur temporalia haeret

menter Ossenderat, Vi dolori S abSOrptus, atque in umentiam versuS, ita ut indecentia vel faceret velliis destili. diceret, perspiCuo Dei judicio vitam longo tempore splendidissimam infelicissimo sine i conclusit. Alexander vero Lincolniensis, qui cum eo captu S suerui,

Conclusit. J II. L. N. ; complevit, C.

45쪽

eisdem quibus ille modis ad resignandus munitiones quaS e XStruxerat angariatus OSt; quibus reSignatis, aegre rela Xatus est; divinum circa se judicium, Si Sapuit, Venerans et Suniora meditans. Sed nec ipsi regi, quem Virgam furoris Domini fuisse constat erga memoratOS episcopos, in prosperum Cedebat, quod instigante vel Odio personarum, Vel ambitu POCUniarum, Sacris minime ordinibus deserebat: idque sequentia declarabunt.

Quomodo Stephanus regiam: auctoritatem amiserit

cum Noy'mannia.

titilis olim imperatrix silia regiS Hen- Σbi . , urici in Angliam venit, et ContemΡla- Sdpi 'ai, 'tione juramenti olim sibi de regno prae Stiti, multorum pro Cerum Corda CommoVit, cum Se jam plurimi proprio instinctu Contra regem Stephanum erigere minime formidarent. Itaque divisum est regnum, quibusdam Stephano, quibuSdam vero dictae imperatrici, favorem OPemque praestantibus; et completum est illud Dominicum ; Omne regnum in se divisum desolabitur.'' Ita enim per discursus eXCursusque hinc inde hostiles, rapinis et incendiis paulatim dilani- siato oruta atque ultenuata est Anglia, ut ex regno florenta η'.' 'μ' tissimo infelicissimum videretur. Jam Omnis regii

nominis terror, jam Omni S di Sciplinae publicae vigor in ventum abierat; et sublato legum metu, libido et licentia passibus aequi S currebant. Malis ergo quotidie crebrescentibus, jam versa erat in luctum ecclesidu cithara, et populus sub multiplici geme-

46쪽

IlISTORIA AΝGLICANA. LIB. I.

Stephen

bat jactura. Rebus in Anglia se ita habentibus,

pervagatur; totamque in brevi u Xoris et filii nomino in suam potestatem y traducit; nemine se opponente qui Hus valeret impetum SuStinere. Cum rege quippe Francorum qui regi Stephano foederatus Videbatur, prudenter colluserat, ne quid ab eo impedimenti pateretur, quo minuS ΡrOSperaretur, in his quae intendebat. CAP. VIII. Quomodo reae Stephanus captus est in bello apud Lincolniam. EXTO regni sui anno rex Stephanus castrum Lincolniense Obsedit; quod Ranulphus comes Cestrensis dolo intraverat, et tenebat: protra Ctaque est obsidio a diebus Natalis Dominici usque ad 'Hypapanti Domini. Idem autem

comes ut obsidionem Solveret, GlouCestrenSem comitem, regis Henrici filium nothum, Suum Verosocerum, aliOSque fortiSSim OS Proceres cum ingentibus copiis secum adducens, regi, ni Cederet, bellum denuntiavit. Rex Vero, eorum udVentu Prae-Cognito, Vires Undecumque ContraXerat: et turmis extra urbem dispositis, ut eXCiperet VenienteS, Praelium cum multa siducia instruebat. Nam et ipse

leni Robertum, C.

47쪽

LIB. I. J HISTORIA ANGLICANA. 31

bellator erat robustissimus, et militum numero ampliore Subni Xus. Huc accedebat quod hostilis exercitus longo et hiemali itinere fatigatus, Otio, UO POCrearetur, quam praelio, quo PeriClitaretur, magis idoneus videbatur. Qui tamen numero quidem et apparatu impar, sed Solis unimis prae StanS, eo quod sibi tam longe progreSSO a proprii S nullum in hostium sinibus videret esse locum effugii, CON- stanter in bellum prorupit. Rex ipSe Cum Siluturnia amotis equis in pedes ConSiStens, equitum turmas, ud dandos vel excipiendos primos belli ictus, in fronte disposuerat; quibus primo hostilis equitatus in impressu victis atque in sugum actis, totum pondus praelii in regiam turmam VerSum CSt. Ibi quidem acerrime pugnatum eSt, rege iΡSO inprimis sortiter agente; quo tandem capto et turma ejuS profligata, victor exercitus urbem diripiendam OVanS ingreditur, et captivus insignis dictae imperatrici transmissus, apud BriStou Custodiae muti Cipatur.

CAP. IX.

Quomodo reae Stephanus liberatus est per captionem comitis GlouceStrenSis.

GITUR regii casus infelicitate Com

perta ; imperatrix ad Summum OVO-hitur, et sere totius regni favoribus honoratur. Verum Stultu apparuit, ΡοStquam elevata est in sublime . Ita enim ex recenti felicitate Successuum Corde intu-

A. D. II 41. Deseat anil capture Os Stephen, et Feb. Arrogant

48쪽

Siege Os vilichester. Capture Ofthe eari os Gloucester, 14 Sept. A. D. I 14 l.

32 Hi STORIA ANGLICANA. D LIB. I. Inuit et verbis intonuit, ut intolerabili fastu sol-mineo optimatum contra se pendulos adhuc animos inflammaret. Cives quoque Lundoniense S, qui eam favorabiliter prius SuSCeperant, eXPulerunt eam, Superbiam ejus non ferentes. Unde indignata

regem, qui judicio Dei in manus ejus inciderat, et adhuc indulgentius custodiebatur, compedibus Oneravit, eo ipso divini severitatem judicii circa

eum molliens, et ut postea claruit, liberationem ejus accelerans. Evolutis enim diebus paucis, Cum avunculo Suo rege Scottorum et fratre Suo RO-berto, turrim Wintoniensis episcopi Obsidens, sortunae inconstantiam et, effrenatae superbiae merito, priori S jacturam gloriae experta est. Denique idem est SCOPUS regis germanus, homo multae in regno potentiae, callidus et pecuniOSIIS SUPra modum,nΡOStolicae quoque sedis legatus in Anglia, ad Solvendam Obsidionem, eX Cantia, quam Sol Λm Casus non flexerat regius, Willelmum Ιprensem Cum regina, et ex aliis provinciis plurimos dominationis foemineae fastu irritatos accersivit. Cumque jam immenSas ContraXisset copias, per dies aliquot uterque eXercitus excubabat in Castris, et praeter eos qui ex castris egressi pro Ostentatione virium exerCebuntur, VaCare Videbatur. Sed advenientes magnae ex Lundoniis copiae, ita eorum qui dictae imperatrici adversabantur nuXerunt exercitum, ut ipsa jam impar ad pugnam, civitate Wintonia relicta et direptioni eXposita, eVadere Curaret Perfugam. Captus est in fuga illa Robertus frater ejus, comes GlouCestrenSis, Cum aliis plurimis. Porro David rex Scottorum, ne incideret in manus hostium, PersequenteS arte inlusit; et quibusdam eum

49쪽

caute deducentibus cum multo metu atque periculo ad propria rediit. Sane insignium captivorum, Liberationscilicet regis et comitis, commutatio facta QSt, et, perseverantibus inimicitiis, uterque pro altero Sibi et suis est redditus.

CAP. X. Quomodo imperatris fugit de Ozen fordia, et de

concilio Lundo niensi. VII ergo rex et imperatrix jugi diS- A.D. II42. cordia disceptarent, quandoque Partes aequabantur, quandoque Vero Praestabat altera; fortunae volubilitatem in brevi eXpertura, quod ex SUPPOSitis clarebit. Sequenti innim anno reX Stephanus apud Wiltonam munitionem ConStruenS, repentina hostium irruptione contritus, et plurimiS Suorum amissis in fugam actus est. Captus est ibidem dapiser regis Willelmus, cognomento Martellus; qui mox pro Sui corporis liberatione nobile castellum Schireburnense resignaVit. Eodem anno fortuna retrogradu reX imperatricem in Oxens ordia

per menses aliquot ObSidione ConCIUSit. IIIa Vero Eseapo orthodiutinae obsidionis impatiens OccuSionem fugae ex TIO sum. temporis qualitate nacta, noctis et nivis beneficio in veste alba Tamen Sim fluvium Crassa glaCie Superstratum transiit: et hoc modo evadens in tutiora se loca recepit. Rex autem Oppidum memoratum obtinuit. HOC SuCCeSSu Priorum eVentuum dedecus

quantulumcunque detergen S, POSt tanta divime vel

50쪽

HISTORIA ANGLICAΝA. LIB. I.

districtionis vel miserationis experimenta, ViriS CC-clesiasticis de caetero mitior visus est: et concilio quod sequenti anno Lundoniis ab Henrico Win toniensi epiSCOPO apostolicae Sedi S legato, pro quiete et praerogativa ordinis cleriCulis, Celebratum OSt, benigne interfuit, et favoris regii suffragium non negavit. Nam, quia tunc in Anglia malis increscentibus parum sacris deserebatur ordinibus, eratque sere in Omnibus Sicut populus Sic Su CerdOS, in eodem concilio Statutum est, ut quicunque in Clericum Vel in monachum violentas munus injiceret, OXCommunicatus Solemniter denuntiaretur, et ad Romanum pontificem absolvendus mitteretUr. Ipso anno nondum sinito Cantuariensis archiepis- Copia S Super Wintoniensem episcopum ordinariam potestatem habens, et Wintoniensis Super Cantuariensem Romanae legationis poteStatem eXerCOI S, dum hae duae potestates se mutuo sibi colliderent, e CleSiarum Pace ConcusSn, Romanum pontificem adierunt, et quaeStionem tanto inratiorem quanto ponderosiorem Romanis auribus intulerunt. Et alter quidem in causa praestantior, neuter Vero in

Gratiorem. J H. L. R.; graViorem, C.