Historia rerum anglicarum Willelmi Parvi : ordinis Sancti Augustini canonici regularis in cœnobio Beatæ Mariæ de Newburgh

61쪽

abundavit et gloriose eminuit sapiens et salubris proviSio regis magni, qui nimirum tunc temporis solito propensius ad debellandum regem Superbiae, qualeS regem pacificum decent, munitiones sibi DOSCitur eXStruXisse. Denique multo plura Subbrevitate temporis, quo Stephanus regnaVit, Vel PotiuS nomen regis obtinuit, quam CentUm retro rennis Servorum et ancillarum Dei monasteria initium in Anglia sumpsiSSe nOSCUntur.

CAP. XVI.

De Gilberto Sempringhaniensi, et ordine quem instituit. EC silentio praetereundus QSt Venoru-bilis Gilbertus, vir plane mirabilis, et in custodia foeminarum gratiae Singularis; a quo etiam Ordo Sempringli amensis Sum ΡSit eXordium, et Cum celeri provectu δ celebrem statum. Hic ab annis, ut dicitur, ad OIeSCentiae propria nequaqUum salute Contentus, Sed glucrandarum Christo animarum ZeIO ignitus, infirmiorem Se Xum propenSiUS coepit aemulari Dei aemulatione; pio auSu Sumpto eX propriae Castitatis conscientia, et gratiae SV- pernae fiducia. Cumque coeptis ejus favor Videretur arridere divinus, veritus ne sorte in δvaCUUm Curreret, aut CuCurriSSet, Si erumpentem Zelum moderatrix scientia non condiret; Praesertim Cum

k Celebrem. C. H. L; celerem, R. - Luerandarum Christo.J II. L. R.; lucrandarum in Christo

ham.

62쪽

46 HISTORIA ANGLICA ΝΑ. LIB. I.

minus adhuc a majoribus institutus tam arduum sollicitudinem arripuisset; virum Sapientiae et SanCtitutis titulis clarum, venerabilem y scilicet abbatem Clarevallensem Bernardum, adeundum putavit; cujus venerandis consiliis informatus, atque in Suo PropoSito roboratus, tanto ferventius quanto ConsIdentius piis coeptis insistere non cessavit. ProSPerntUSque est in his quae gerebat, et sicut de nobili patriarcha dicitur, ibat proficiens atque SuCCreSCens,'' donec magnus Vehementer essectu S QSt, tam

in multitudine copiosa ad Omnipotentis Dei servitium aggregata, quum in aleCtione rerum temporalium ad necessaria subsidia corporum; juxta illud Dominicum: Quaerite primum regnum Dei, et juStitiam ejus, et haec Omnia adjicientur vobis. V Denique Servorum Dei duo, et ancillarum Dei octo non ignobilia 'construxit monasteria; quae et nUmerosis replevit Collegiis, et juXta sibi datum sapientiam regularibus ornavit institutis. Et quidem Circa servos Dei instituendos abundavit, sed longe superabundavit indulta ei divinitus gratia, in Sollicitudine foeminarum. Quippe in hac parte meo judicio palmam tenet inter Omnes quos β instituendis regendisque foeminis religiosam operam impendisse

Cogno VimVS, et quidem ante annos aliquot Spiritualibus lucris onustus, jamque decrepitus CoeleStis SponSi para nymphus migravit ad Dominum. Porro filiorum et siliarum ejus numeroSitaS Permanet, Potensque est in terra nOStra Semen ejuS, et generatio ejus benedicetur in SeCulum.

in C. Construxit monasteria.J The Gilbertino houses of Sempring-hamand Haverholm Were mund-ed in 1139. The precise date os the institution of the order

Struendis, C.

63쪽

Quomodo Uillelmus Eboracensis non accepto pallio depositus sit, et quomodo Denricus succeSSerit.

racensis eccleSiae Pontificulum SUSCepit Willotinus y ejusdem ecClesiae the-SaurariuS ; Vir plane et SeCundum Carnem nobilis, et morum ingenua leni late amabilis. Qui cum ad Sedem apostolicum responsales idone OS pro petendo Solemniter pallio direxisset, emergentibus adversariis et multa Contra eum ProponentibUS, negatum CSt. JuSSU Sque ad eundem sedem in propria perSona accedere, et pro semetipso tanquam aetatem habens ut legare, causis * tandem ingravescentibus atque inValeSCentibus adverSariis, piae quoque memoriae Papa Eugenio Contra eum, Sive per Veritatem Sive Per Surreptionem, implacabiliter irritato, depOSitus est. Reversusque in Angliam Secessit Wintoniam, ibique a Consecratore Suo Henrico honorifice Susceptus et splendide eXhibitus est fere per decennium, vel eXCessus vel Casus Suos deplorans, atque in silentio temporum mutationem eXSpectans. EO SiCamoto, Cathedram Eboracensem Henricus abbas Fontanen Sis suScepit, annitente potiSSimum Venerabili Eugenio; qui ejus olim apud Clare vallem sub patre uernardo sodalis et Condiscipulus fuerat, ejusque Vitam, moreS et induStrium optime noverat. Denique electioni ejuS saVOrem promptissimum

64쪽

Praebuit, et solemniter consecratum pallii praerogativa insignivit. Quem tamen reversum in Angliam rex Stephanus recipere noluit, nisi praestita sibi juratoria cautione de fidelitate servanda. Negato autem ei favore regio, neC CiVes EboracenSes eum recipere Voluerunt, studia in depositum praesulem propenSiora habentes. Interdicta ergo propter hanc pervicaciam Civitate, et Suspensis eccleSipe organis, adveniens Eustachius regis filius sacra ossicia celebrari praecepit, et praetentis terroribus non cedentes Civitate extrusit. Propinqui quoque depositi et proprio furore et regio favore seroCeS, cunctis qui depositioni ejus consensisse Videbuntur, erant infesti atque terribiles, in tantum ut Seniorem archidiaconum, qui forte in manus eorum inciderat, abscidere minime Vererentur. VerUm POStann OS aliquot rege placato, cives EboraCenSeSproprium antistitem cum gaudio receperunt, Sicque post diutinum discordiae malum, illuxit desideratae

pacis Serenum.

CAP. XVIII.

De causa eapeditionis Ierosolymitanoe secun . ΝΝΟ regni sui duodecimo, Cum rex Stephanus extorta, ut supra dictum est, de manibus Comitis Cestrensis civitate Lincolnia potiretur, ibidem in celebritate natalis Dominici solemniter voluit coronari ; Vetustam SuperStitionem, qua reges Anglorum eundem civitatem ingredi vetabantur, laudabiliter parvipendens. Denique IncunCtanter ingressus, nihil sinistri ominis, sicut illa Vanitas Comminabatur, eXPertus est: Sed regiae

65쪽

coronationis solemnibus adimpletis, post dies uliquot cum exultatione et superstitiosae vanitatis derisione egreSsus est. Eodem anno turba magna quam dinumerare nemo poterat, eX OmnibUS POPulis et tribubus et linguis Christianis, sub chara Ctere crucifixi Domini, Ierosolymitanum iter arripuit. Cujus celeberrimae expeditionis tulis suisse causa perhibetur. Est Mesopotamiae trans flumen magnum Euphraten civitas nobilis, quae quidem Vulgo ROhesia, sed rectius et antiquo nomine i EdiSSu, VO-catur; a diebus Constantini magni Christianae religionis cultui dedita, et beatissimi Thomae apostolinitatis ex India reliquiis inclyta. Hujus civitatis tantus in fide Catholica servor sub Valente imperatore Arriano fuisse memoratur, ut Cum ab eodem missu S advenisset praefectus, Omnes qui ad n ΡOS-toli basilicam orandi studio convenirent gladio mactaturus, nullus domi resedisse referatur: sed OmneS u minimo usque ad maximum, ut pro fidei Veritate morerentur, illuC multo ut acrius quam ad epulaS CODCurriSse, in tantum, ut quaedam muliercula parvulum secum silium trahen S, dum properat,

se simul et sobolem pro Christo eX positura ad victimam, irrumperet Ossicium judicis illuc cum terrore maXimo properantis. Denique a multiS retro annis, cum Sarraceni occulto Dei judicio supra modum in Christianos grassari permissi, captis civitatibus clarissimis, scilicet Alexandria, Antiochia, Ieru Salem, DamaSCO, AEgyptum, Syriam, uti a Sque orientis provincias in quibus ChriStUS COIebutur, OC-CupuSSent, atque in his omnibus Christianum no-

of Edessa by Zenglii, lib. X i.

narrates the Siege und capture

66쪽

50 His TOR1A ΛΝGLIC ΑΝΑ. LIB. I. Inon eXterminassent, sola haec civitas propugnatri X non tantum murorum, sed etiam finium suorum, in medio hostium innumerabilium et serocisSimorum, invicta perseveravit usque ad tempus expeditionisi ei OSOlymitanae prioris, qua Ierusalem et Antiochiam Christiani expugnatis Obtinuere Sarracenis. Tunc enim Turcis incursantibus laborantes Edis- Seni, auxilium a nostro eXercitu petierunt, et Virum

sortissimum Baldo vinum fratrem illustrissimi ducis Godes ridi, primum Gallici generis ducem n Cceperunt. Quo in regem Ierosolymitanum post fratrem Godes ridum sublimato, principatus Edissenu Sper alios strenue administratus eSt usque ad JOCelinum : cujus lubrici hominis petulantia atque libidine notum est, ut civitas, Christianae religionis

titulo fere per nongentos utinos insignis, in manUS Turcorum et Sacrae fidei exterminium unius civis

perfidi proditione traderetur. Is erat genere Armenius, ejusdem civitatis civis indigena; et jure hosti editario habitabat in quadam turri muro Conjuncta. Hujus filiam praenominatus civitatis princeps formae captus illecebra vi abstraxit, et Stupro polluit. Illo filium dehonestatam dolens, et astute

dissimulatam doloris magnitudinem, ut de uno Ulcisceretur, ad multorum perniCiem trahens, nocte ac ratissima Dominicae nativitatis, Cum Sacrae in

ecclesiis more Christiano celebrarentur Vigiliae, invitatos pactis clandestinis Turcos intromisit in civitatem. Qui nimirum Christianum sanguinem insatiabiliter sitientes, irruerunt in populum Secure in ecclesia excubantem; et archiepiSCOpum quidem, ut dicitur, altari assistentem mactarunt. Populum

Vero non resistentem, sed Subiti Casus Stupore ri-

67쪽

LIB. I. HISTORIA ANGLICAΝA.

gentem, gladio trucidarunt. Sic capta et in potestatem Spurcissimae gentis redacta est Edissa tantis retro temporibus semper invicta, et i untiqua fidei Christianae alumna. Latissimis quoque finibus ejus pertinaci hostium furore pervasis, et in eorum immundissimam possessionem cedentibus, Christianae religionis cultus trans Eufraten sunditus deIetus est. Tanti mali fama exciti Christiani nominis fortissimi principes, scilicet Conradus Italiae atque

Germaniae imperator, et I Odovicus reX ' Francorum, Dominicum Characterem mente promptissima SUSCeperunt, et Cum eis multi nobiles 'populique innumerabiles ex cunctis sere provinciis Christiu-

CAP. XIX. De errore Eudonis de Stella, et quomodo periit. IRCA idem tempus EugeniuS PRPn

Romanus, ad Sedis Apostolicae regimen eX Vitae regularis districtio nonSSUmΡtUS, OCCIeSiusticae studio disciplinae in Gallias venien S, generiale concilium instituit Remis. In quo 'dum sederet Cum omni frequentia episCOporum atque nobilium, Oblatus est ei quidam vir peStiser, qui, Spiritu PICI US diabolico, praestigiali astutia tam multos Seduxerat, ut si eius Sequentium numero, per di Versa loca sormidabilis oberraret; ecclesiis muXime monuSteritS-

68쪽

52 HISTORIA ANGLIC ΛΝ A. fm B. l. quo insestus. Diu itaque multumque debacchatUS, λ tandem sapientia vincente malitiam a Remensi archiepiscopo CaptuS est, et sancto Concilio exhibi-

habens de Stella; homo illiteratus et idiota, ludi

mone Gallico Eun diceretur, ad Suum PerSonum pertinere crederet, quod in ecclesiasticis exorcismis dicitur, Scilicet, per eum qui Venturia S est judicare iVOS et mortuos, et Seculum per ignem. Ita plane saluus ut 'eum et eun nesciret distinguere, Sed Supra modum stupenda Cp Citate crederet se esse dominatorem et judicem Vivorum et mortuorum. Eratque per diabolicas praestigia S tum potens ad capiendas simplicium animus Ut, tanquum CX IDUSCiS urane-urum opere irretitis, Seductum sibi multitudinem aggregaret: quae tota illum tanquam dominum dominorum individue Sequeretur. Et interdum quidem mira velocitate per diversas provincias ferebatur; interdum Vero morabatur Cum Suis Omnibus in locis desertis et inviis, indeque instigante diabolo erumpebat improviSUS, OCCIOSiarum maXime a Cmonasteriorum inseStator. Accedebant ad eum plerumque noti ejus et propinqui, erat enim non infimi generis; sive ut eum familiari ausu Corriperent, SiVe Ut, quomodo Se CirCa eum res haberet, cautius explorarent. Videbatur autem esse CirCueum ingens gloria, apparatu S faStUSque regiuS, et qui cum eo erant, Sollicitudinis laborisque expertes,

in Tandem sapientia, *c.J C. H.

L.; tandem a Remensi archiepiscopo captus est quia sapientia vincente malitiam, R. Eudo is dioebatur. J See Bou-quet, Historiens de la France, t. Xiii. ΡηSSim, t. XV. P. 697; Lobi nenia, Hist. de Bretagne, t. i. p. 150. R Quum. C. L. ; quoniam, H. R. Eum et Gn.J H. L. R.; euuet eum, C. β Tum .J H. L. N.; ita C.

69쪽

LIB. I. J HISTORIA ANGLICANA.

pretiose indui, Τ splendide epulari, et in summa laetitia agere videbantur: in tantum ut Ρlerique, qui

ad corripiendum eum Venerant, Conspectu HUS non vera Sed saniastica gloria, corrumperentur. Fiebant ' autem haec fantastice per daemoneS ; a quibuS scilicet misera illa multitudo, non veris et Solidi S, Sed aeriis potius cibis in locis desertis utebatur. Νam, SiCut β postmodum per quo S dum audivimus qui in ejus fuerant comitatu, eoque Sublato tun- quam agentes poenitentiam per orbem Vagabuntur, in Promptu eis erunt, quotieSCunque Volebant, Pan CS, CarneS, et Pi Sces, et quique cibi lautiores.

Verum quod iidem cibi non solidi sed aerii fuerint, Subministrantibus invisibiliter spiritibus aeris hujus, ad capiendaS magis quam PaSCendRS animuS, hin C elucet, quod quantumcunque ex cibis illis

repletionem modico ructu ε exinanitio sequebatur, tanta mOX Succedente esurie ut eosdem cibos illico res etere cogerentur. Quicunque autem sorte ad eos accedens ex Cibis eorum vel modicum gu StaSSet,eX participatione mensae daemoniorum mento mutata Spurcissimae multitudini continuo adhaerebat; et quicunque ab eis aliquid in qualibet specie a CCe-PiSSet, periculi expers non erat. Denique fertur quendam militem propinquum illius pestiferi ac CeS-SiSSe ad eum, et Simplicitor monuisse, ut abjurata nefanda Secta illa per communionem Christianae gratiae proprio generi redderetur. Ille hominem RStute Su Spendens, Ostendit oi β in multiplici species uniusticarum opum amplitudinem ; ut blandiente

visurum rerum illecebra Cuperetur. PropinquuS,

70쪽

y inquit, noster es; sume de nOStro, quod et quaΠ-

tum vis. ' Verum homo prudens Cum Verba Correptionis in ventum sudiSSet, exivit ut abiret. Λrmiger vero HUS COI SpeCtum mirae pulchritudinis accipitrem in propriam perniciem concupivit. Quo petito et accepto, dominum Suum jam abeuntem cum laetitia sequebatur. Cui ille, ubjice,'' inquit, cito quod portus, non enim est RViS, Ut videtur, sed daemon sic transformatus. Cujus verbi veritas ΡOSt modicum claruit. Cum cnim insipiens nollet nudire monentem, primo ConqueStus quod accipiter ille unguibus sibi pugnum fortius Stringeret, mOX

COPS non Comparuit. Sane cum pestifer ille β per Operationem Sathanae ita debaccharetur ut dictum CSt, Saepius a PrincipibuS ad vestigandum et

perSequendum eum eXercitus frustra mittebatur; quaesitus enim non inveniebatur. Iandem e Iosraudatus Ope daemonum, Cum non ampli IIS PCI

illum debacchari sinerentur, non enim ampliUS POS- Sunt quam a Superioribus potestatibus justo Dei judicio relaxantur, levi negotio a Remen Si archie-ΡiSCOPO Comprehen Sus est; et populuS quidem Stolidus, qui eum Sequebatur, dilapsus eSt. Porro discipuli, qui ei arctius adhaerebant, Husque CooperatoreS eXStiterunt, Cum ipso Capti sunt. Cum ergo Staret in conspectu concilii, interrogatus a Summo pontifice quisnam eSSet, respondit. Ego Sum 'Eun, qui Venturia S QSt judicare ViVOS et mor-' Inquit. J C. H. L.; Omitted in

Subter itus, deinceps, 4 c. Η.