장음표시 사용
101쪽
membranis, adipe, vasis, glandulis, nervis, musculis et ossibus tradere solebat : quae, qui bene perspecta habuerit, iisque ea addiderit, quae de s1mplici vivendi ratione qua primaevae gentes utebantur, de JUXUria, qua recentiores dissi uunt, in oratione sua Harve lana non minus eleganter, quam sapienter exposita; ea etiam, quae in praelectione de anima medica disieruit; et quae in libro illo absolutissimo de motu Cordis et sanguinis demonstrat; ea praeterea, quae de fabrica atque usu partium Urinae secretioni et excretioni inservientium, et de Calculosas humorum Concretionibus coram Collegio Medicorum Londinensium disputavit, quae tandem in lucem prolatum iri, fliceat enim mihi fausta humano generi et ominari et precari) spe ramus, nae ille medicinae rationalis fores eUndem aperuisse sentiet. Ad Cathedram Praelectoris Anatomiae apud Oxonienses evectus omnem Curam atque diligentiam adhibuit, ut artem istam erigeret, atque Ornaret, quae diu apud nostrates depressa jacuisset; Cum anatomiae Praelectores satis suae existimationi, satisque discipulis suis erudiendis se fecisse putaverant, si partis cujus que
102쪽
que situm, sermam, neXum Cham vicinis CXponerent;
s1 arterias, quibus sanguis in sangula viscera importatur, et venas, qUartim ductu sanguis cordi reddi tur, si Canales per quos humor secretus e glandulis egeritur, digito monstrassent, s1 mus Culorum principia, et ostium Compagem oculis spectantium chirurgo monstrante subjecissent, cum sicco sere pede trans1rent subtili si1mam et intimam animalis fabricam,
a Cujus Vi atque ενεργεια omne, quod in alimentis Concoquendis, in sanguine conficiendo, in alienis secernendis, at liae a Corpore CX pellendis, in alimento di stribuendo, et vita Conservanda sit, ratione non qui
dem simplici et mechanica, sed sapientia et providen tia quadam essicitur. Altius enim de physiologia medica sentiebat Nicholmus, quam ut Chirurgi ali
cujus indocti atque insulti cultro naturam animalium patefieri posse putaret. Contextum igitur visceris cujusque subtiliorem patientia atque labore incredi bili patefecit, et explicavit; natiaram et ordinem Ua forum tradidit; quem usum singula praeberent; quid
dam censuit ; vix dignam, quae discipulos studiis liberalibus
103쪽
heralibus occupatos morari posset, nisi cum physiolo- gia esset conjuncta. Nicholisium praelegentem multa laude Oxoniense
eXceperunt; nam rebus injucundis gratiam, obseu ris lucem dedit: praeterea orationis splendido quodam genere utebatur, argumentorum momentis gravistimis, rerum ubertate summa; non solum igitur
ii, qui Oxoniae medicinae studio incubuerunt, sese in ejus disciplinam tradidere, sed et alii multi, illecebris doctrinae liberalis ducti auditores quidem diligentes fuerunt, ii nimirum, quibus pars physices nulla ab
homine docto aliena videbatur. Cum primum Praelectoris Anatomiae munus suscepit, id sibi consilium fuit, ut singulis annis praelectionum aptarum serie naturam Corporis humani eXponeret: non tamen Oxonii degebat; nam functo munere differendi, Londinum, cum ibi sedem suam ponere constituisset, se conferre solebat. Aliquando tamen in animo habuit in agro patrio medicinam facere, et in Cornubiam migravit, ibique artem medicam multa cum laude exercuit, unde brevi laborum, qui ab iis
104쪽
qui aegros rure distitos invisunt, perserendi sunt, per laesus, Londinum reversus est. At in Cornubia, labore assiduo, et aegrorum observatione diligente essecit, ut notitiam febris, quae miliaris dicitur, Londinum reportaret, magno Certe Londinensium bono, neC tamen pro eo, quod meritus est, ipsi cessit. Sub idem tempus illi nata est cupido peregrinandi,
nempe ut mores et Urbes multorum hominum videret, ut linguas et artes eorum ingenuas disceret, atque id praecipue, ut sententias physiologorum illustrium de natura animalium exquireret. In Galliam transvectus Lutetiam accesssit, atque ibi coetus hominum doctissimorum frequentare, sententias Consultissimorum audire, ipse nonnunquam suam proponere, atque sic gratiam et existi mationem omnium ingenuorum, quorum Consuetudine utebatur, ConCiliabat. Non autem habebat Gallia quid in physiol gia eximii, nisi quae celeberrimus Winsovius sectione diligentissima aperuerat, et populo ediderat: Nec Italia, quam brevi post Nicholisius peragravit, nisi ea quae Morgagnius solertia incredibili, et Santorinus Venetiis
105쪽
Venetiis pari industria ope cultri detexerat Ars enim vascula animalium exilissima liquore Colorato implendi, qua textura viscerum subtilisl1ma in conspectum datur, nulli transmarinorum physiologorum adhuc
innotuerat, praeter unum Fredericum Ruyschium
At huic homini laboriosissimo defuit ingenium, quo
partis animalis cujusvis interiore fabrica patefacta, et arte sua pulcherrima illustrata, vim et usum istius fabricae perspiceret; nec partium a se invicem distantium ad certum finem conspirationem omnino secum reputasse videtur; quanam scilicet ratione et causa, renibus a Calculo obstructis vomitus oboriatur; quosne, oculis irritatis, sternutatio fiat; quanam ratione bilis consectioni et secretioni inserviat subtractio lymphae tenuioris, ope villorum a tunica intestinorum interiore prodeuntium ; de naturae consilio prudente in motibus instituendis, moderandis, sistendis, ne somniasse quidem videtur. In Thesauris suis anatomicis, sive indicibus partium antimalium arte sua varia atque utili conservatarum, nulla serie atque iunctura rerum utitur. Cum in vasorum exilisi1morum distributione plurimus est, de effectu usuque mechanico ne Ueuum
106쪽
quidem faciat, historicum diligentissimum agnoscimus, physiologiae vero architectum minime. In Angliam reversus Nicholisius praelectiones suas physiologicas Londini instauravit, ad quas undique
confluXit magnus auditorum numerus ex Academia
Oxoniensi, et Cantabrigiensi; multi praeterea qui arti
Chirurgicae et pharmaceuticae operam dabant, multi etiam naturae studio et sermone praelectoris Copioso et ornato ducti, non adulatione, non prensatione, non gratia pellecti. Eodem tempore praelectionibus Usitatis, quo eluceret quantum medicina rationalis empiricae praestat, aC- cessere aliae, quibus Constitutionem Corporis nativam ratione fibrarum tensarum vel laXarum; humorum temperamentum, a salibus alcatinis aut acidis praevalescentibus in sanguine ; medicamenta in genera sua distributa, quibus morbis, et quo tempore statuque morbi cujusque singula profutura aut obfutura essent, explicavit: tum etiam de natura et signis morborum quibus ossa subjiciuntur, eorum etiam, qui ex
107쪽
concretis, et in Calculum mutatis mucis et particulis terreis in quibuscunque corporis locis oriuntur: postremo, de mulierum praegnantium et parturientium morbis disserebat, Delicissimeque physiologiam cum pathologia et therapeutica Conjunxit. Incubuerat circa id tempus meridionalibus Britanniae partibus novum febris genus, quod, quia multa cum caeteris febribus Communia habeat, nec in omnibus semper s1bi constet, haud facile in principio dignoscitur. Morbum invasurum nonnUnqUam praecedit tussis, praesertim in junioribus, humore scilicet
alieno in pulmonem Compulso; nonnunquam alvi fluxus a naturae Conamine, ejus, quod saluti contrarium est, per intestinorum villos expellere volentis: somnus praeterea rarus est, et is plerumque brevis, licet neC dolore, neC Cura insigniore adimatur; saepe homini invito, et fere inconscio suspiria ducuntur: dolores etiam artuum, quales patiuntur homines laboribus defessi, accedunt, maxime lumborum, et se- morum, et Crurum qua parte musculi membrana, quae tendinis naturam habet, locis suis includuntur et coercentur. Hisce malis in principio saepe aut nulla,
108쪽
aut obscura febris adjungitur, propter principii vitalis aut inertiam aut torporem, at tandem procedente tempore, humore sensim aucto, et acriore facto, in surgit natura, febrisque pulsu Concitatiore, Corporis inquiete, calore et frigore vicissim obortis sese prodit; nausea etiam et vomitu nonnunquam accedentibus; eX quibus, nempe Caloris et frigoris vicibus, nauseaque et vomitu, medico conjicere licebit papulas erupturas inflammationis naturam habituras et in pus concoctum eXitUras. Paucis diebus a febris principio erumpere solent papulae, non Certo quidem et quasi praestituto tempore ; nam pro sensu naturae vigilantiore aut hebetiore, pro humore etiam eXCernendo leniore vel acriore, Citius aut serius prodeunt; at nec una facie, nunC enim Coloratiores sunt, Coctaeque seminis milii speciem habent, unde nomen suum apud medicos sortiuntur ;nunc vero vesiculas humore limpido distentas reserunt, cutisque haud aliam speciem induit, quam si aquae purae guttulis, hic majoribus hic minoribus conspersa esset. Aliquando tamen papulae liquore magis opaco et crassis, quasi sero lactis replentur; nec raro fit
109쪽
ut pustulae minimae confertissimae cutem asperent, quae Cito arescentes Colorem obscurum sumunt, unde cutis illuvie deturpata videtur ; quam tamen aqua abluere non quidern facile possit aeger; atque hac nota certistima papulae illae minutulae a vera sorde dignoscuntur. Non uno semper impetu in hoc morbo malum exturbare natura Conatur ; fit enim saepe ut post papularum proventum uberrimum, Cum sebris
mitescere videtur, et in numerum Convalescentium
aeger haud temere ponitur, recrudescens subito morbus insomniam, corporisque inquietem et jactati nem revocet, urina Cruda fluat, et mens turbata linguam in devia vertat, tendines musculorum in Carpis
convulsionibus brevibus tenti subsiliant. Quibus tamen minime terreri debet medicus, si spiritus facile ducatur, si fauces non arescant, si pulsus arteriarum ictibus aequalibus digitos medici tentantis feriat, nec nimis durus sit, aut celer aut depressus; haec siquidem signa sunt naturae contra hostem insurgentis; ex quibus haud temere conjectari liceat novum papularum proventum paucis horis proditurum esse, et, quod sequitur, vires morbi fractum iri. Licet
110쪽
Licet febris miliaris emisiis papulis crisi legitimabudicetur, nec alvi ductionem, nisi eam, qua foecum indurescentium moles in intestinis crassis minuatur, multo minus sanguinis repetitam detractionem bene serat, sit tamen aliquando, ut alvi fluXu uberiore ex naturae instituto facto magna pars morbi deponatur. Nimirum Cum materiae turgescenti exitus per itinera devia datur animae consilio provido ; si igitur in hoc febris genere alvus liquidior fluxerit, non statim cohibeatur, sed eo moderamine UtatUr medicus, ut pateat porta humori exituro ita ut aegro Conserventur
Tempore eo quo Londini sedem suam posuit Nicholisius, duplex in usu fuit apud medicos Curanda rum febrium ratio. Ea nempe qua Sydenhamius in
postremis morborum epidemicorum Constitutionibus, quas descripserat, usus est, venaesectione et purgatione repetita vim morbi frangere Conatus ; altera MortoniaUctoritate Commendata, qua medicamentis Cardiacis animal contra vim morbi qUandam venenatam et malignam muniri voluit. Aliis haec, aliis illa placuit. Praevaluit autem Sydenhamii ratio; quam tamen ni-