장음표시 사용
31쪽
er connectit. Non autem perficitur sensiatio absque hac duplicatione actus percipiendi. Hoc enim monstrari potest, quod si nerVus, cujus Opera perceptio
duplicatur, quoquo modo intercipiatur, sensiatio nulla eliciatur. Ob hanc enim causam visio cellat in gutta serena tactus, in membro paralytico. Ne dicas hoc contingere ob desectum influxus spirituum animalium. Facile admitto eos quoque ad complementum oculi requiri, ia consequenter ad sensiationem. Certissimum autem est, utcunque adsuerint spmtUS animales, sensationem non fieri, nisi iteretur perceptio in sensiu communi. Qui uni objecto Valde intentus est, idque praesertim quasi ecstatice contemplatur, alia simul eXternis organis obvia non sentit. Similiter insomnis omnes sensus externi otiantur. Non verisimile est nullos spiritus animales Inter/dormiendum ad externa membra deterri. Artus enim laboribus lassati somno plurimum reficiuntur: quod vix heret, si toto eo tempore spiritibus animalibus privarentur Denique, nemo recte dicere aut cognoscere potest besentire, nisi id quod eXternum organum percipit iensu communi recognoscat. Est ergo sensus perceptio composita seu modificata ue scilicet, est perceptio duplicata, M suos actus implicite di Judicat seu recog-''ia. Jam resiumo propositionem modo assertam,pΠ-
mam seu simplicem perceptionem esse immediatam actionem vitae substantialis: nempe ipsam primam facultatem perceptivam immediate radicari in vita seu natura substantiali energetica, M a solo Deo creatione inseri sola annihil atione eradicari posse : alioquin Vero
iisdem modificationibus subjici quibus 1 pla materia subiecta est, ut dictum. Ipsa enim percipi cis substan
tia res est quae immediate percipit. At ii facult'. p
32쪽
e)us actum non immediate percipiet. Si enim vita Originaris, quae non inest per stolam participationem sit iubstantiae immediata, scilicet, si sit ipsa ejus natu a operativa i proculdubio primus actus hujus vita quae est perceptio, eri t quoque substantiae immediata. Actus enim eodem suriecto quo inest facultas proxime inhaeret Dices, non necesse esse ut prima percentici
aliud sint quam primae perceptionis modificationes, ut declaravimus 3 necessum esse,illa in subjecto his prioreustentetur. Et si enim siensius, qui modi sicant primam Perceptionem,sive ammae sensiti v sive organis & fp
m - a i si . . . . sta tamen, quam
modificant, ante modificationem fuisse plane sine sib-3ecto putanda non est. Cumque nullum subjectum PraetCr materiam tunc adfuisset , necesse est eius ii turam energeticam fu iste hoc subjectum. Dices eam
inhauisse anime sensitivae etiam antequam organa for- nubantur. Hoc enim luculenter testatur vis plastica minc contra se objicit acutissimus Scaliger Exerc. 6.n'. 9. Si cavrs anima esset actu in seruine, canis seruenes et crum. Asyevtist . Ese enim canis λ eme ius carens tantum articulationib-. R Usipondeo, durum verbum esse, animam sensitivam adesi e ubi nullus adest sensu aut organum per quod quicquam sientire queat. DLxit olim Aristoteles animais esse actum corporis orgamor. Dic quo modo organa actuat ubi nulla iunt Sed potentia sunt, & anima in eorum formatione ex ercetur. Sed miretur quis, si formet, qua occasione
eorum adeo obliviscitur, Ut minimam eorundem notitiam retineat. Bruta enim quo modo siua orstana formantur, aut formari debent, plane nesciunt. Hoc
adeo torsit subtilissimum Scaligerum, ut vix sibi constiterit.
33쪽
stiterit. Ejus enim verba, EXerc. eadem, D'. s. eiam de hac re incertum fuisse, ansam suspicandi ministrant. Si extrinsecus Denit forma, atque interea, ut scribunt, omni perfectionum genere instituitur materia 3 ab aliquo
intus es qualitates, quantitates, numeroΙ, Or
dines, ct situs apparari atque insilui necesse es ;qire, corpus ipsum totum fabricari. Haec fabrica sit aut a sub antia, accidente, aut ab utroque. Non ab accidente solo. Primum , θώia nultam accidens agit nisi per vim suae subsantiae. Deinde, nudium accidens cognoscit e ilia Dero virtus , nobilis templi ar-
chitecta, sapientissima ab hominibus philosophis judicatae s. AEdis abitur igitur a substantia. forma feminis es. Sane feminis forma, si non es anima , brutares es. fabricat, es aequalis animae. At incrementis, amisses carnis repositione, opus iliad animae es. Erit igitur in semine anima sormatrix antecedens animam, cui parat iliad domicilium. stuare prior iPapo steriore hacsapientior ac nobilior. aeuemadmodum nos anteit potesate ac sapientia Creator Optimus Maximus, no stra haec utenda dedit nobis. Oportet enim fabricatricem idam non ignorare quid O quantum opus habeat ista altera ingressura. Ergo cum cor aedificat, quid sit vita o ouis alias molitur partes, notam habet eamini partium se sinem se usus.18. Haec formationis explicatio suas veritates er- EVsic throribus forsan implexas habet. I'. Recte quidem sta' Statuerutuit architectum animalis esse substantiam, emcaciter ut puto ) probat. Quod sententiam nostram directe confirmat. a'. Recte infert, dari perceptionem sensi priorem. Quod nostrae sententiae plurimum quoque favet. Vix enim fieri potest quin ea perceptio compositionem sensus, prout supra declaravimus, ingrediatur. 3'. Recte quoque encomta a Phi-- losophis
34쪽
Iosophis naturae ascripta huic perceptioni transfert. Denique, '. recte quoque asserit, animam sensitivam in hoc domicilio a natura parato inhabitare. Verum e contra, I'. perperam sumit semen canis pro materia foetus canini. Sed communis hic Philosophorum error fuit ante Cl. DU .Ηar vel nostratis tempora, qui primus Libro suo de Generatione essicaciter evicit, semen materialiter compositionem ovi non ingredi. 2'. Fallitur, ubi duas animas ad generationem exigit, priorem ad sormationem foetus, posteriorem ad inhabitationem materiae formatae. Nam quo evadit prior anima λ aut unde venit posterior λ Videntur solo
gradu persectionis differre , prior imperfectior, posterior perfectior est. Atque hoc ipsum Scaligero
fatis innotuit , utcunque in raptu contemplationis
perfectionis prioris perfectio posterioris ei exciderat. Dixit enim postea, semen canis use actu canem, sed
imperfectum, O carere modo articulationibus. 3'. Perperam priorem posteriori praefert, Sc contra sensum suum modo relatum : sed succincte scribit: forsitan hic opus est interprete. Dicendum igitur est, diversore- spectu eum modo hanc,modo illam praetulisse. o. Admiratione persectionis perceptionis naturalis quasi aD
flatus ad immediatam Dei operationem recurrit. aeuare prior il inquit) poseriore haesapientior ac nobilior.
uemadmodum nos anteit potesate o sapientia Creator t. Max. qui notra haec utenda dedit nobis. Sed Scaligerum de ordinario concursu Dei in formatione foetus interpretor. Video enim eum hoc sensu a Doctore Bastane p. I93. accipi, Sc refutari. Sed hic bonus Doctor nimis angustas Sc leves cogitationes de Deo Divinoque mundi regimine amplectitur Sc fovet. Ita enim de iis loquitur, quasi Deus suo mundo commode praesidere nequeat, eumque nutu suo ordinare Sc regere,
35쪽
gere. nisi creaturas ad munia sua, supposito concursu ordinario, naturaliter obeunda, insuffcientes Minidoneas primo fabrica det. . Quid λ Ergo mundum ab initio rudem, mancum, imperfectum, novis miraculis indies reparandum Sc instaurandum, dedit λEquidem istiusmodi opiniones ulteriori resutatione indignas puto. Dei consilia in regimine Universi abdita sunt M inscrutabilia, non cuivis ardetioni obvia:
neque regimini ejus Vel minimum ossicit creaturae
naturalis persectio, quin ad gloriam ejus plurimum
I . Verum ne Scaligeri discipuli, aut etiam Basio, aliusve quispiam, perceptionem naturalem fines creatae seu finitae perfectionis transsilire putenti ejusdem tum perfectiones tum imperfectiones paucis perstringere Conabor. Primo, perceptio naturalis integrum Objectum sium, & quicquid in eo continetur, bc quo ordine singula se respiciunt, perfecte, hoc est, absque
ignorantia aut errore, noscit. Secundo, causas se
assicientes in esse iis, quamdiu hi sibi inhaerent, intuetur. Tertio, omnes suas dispositiones seu aptitudines ad formam, ad quam a generante aut alias ordinata est, accurate percipit 3 ipsitusique ideae formae futurae, methodique qua materia ad operationes ejus accurate accommodetur, CXactam notitiam habet. Estque materia foetus sic disposita sussiciens subjectum naturale virtutis plasticae: neque necesse est ut, juxta sententiam Bassonis θ ad catuli inuleio, aut pulli in Ovo, rmationem, ad eXtraordinarium Dei concursum, seu ad miracula, confugiamus. Sed adhuc forsitan declament hasce virtutes esse nobiliores ipsa ratione animae rationalis, bc propterea materiam scelus non esse tanto honore dignam. Sed audi igitur impersectiones quoque ejusdem. Primo loco pono an
ralis perceptionis. Imperfecti, ones ejus
36쪽
gustiam objecti ejus. Extenditur enim,directe, tantum ad subjectum percipiens. At oblique suam objectivam
rationem ampliat: & non tantum ad alterationes in se factas earumque causas, sed ad effectus a se oriundos,qui in eorum causis, nempe in seipso, relucent, qui-bti que referas ideam foetus formandi ,eXtenditur. Uerum quanta est haec angustia objectiva, si orbitae solius visionis animalium conseratur, quae ad sidera usque quoquoversum eX currit λ Quare naturalis perceptio objective a perfectione sensuum plurimum deficit. Secundo, perceptio naturalis etiam quoad modum percipiendi aliquid imperfectionis implicat. Simpliciter enim percipit 3 Sc quicquid in se est, aut ad se i pectat, aut a se resultare aptum est, solo simplici sutipsius intuitu cognoscit. Nedum perceptionem hanc simplicem ad compolitam seu duplicatam reducendo, objectum suum dijudicat, aut cum Voluptate recognoscit. Atque hoc respectu cedit perfectioni sensuum,qui suos actus cum complacentia dijudicant. Tertio loco, dico perceptionem naturalem nullo modo posse actionem suam suspendere, aut se ab objecto oblato avertere 3 sed perpetuo ad excitandum appetitum naturalem Se facultatem motivam recta pergere. Verum sensus
potest ab objecto ad objectum se divertere, M varietate eorum se oblectare: quod magna est sensivum prae perceptione naturali praerogativa. Quarto loco, perceptio naturalis sub nulla indifferentia electiva ob-3ectum appetitui repraesentat. Hinc dicitur natura determiuari ad unum, & necessario agere et non quod
cogatur, sed quod sponte quatenus sumitur pro non invite) M simul necessario operetur. Sensus vero persectiore modo objectum, & sub aliqua indifferentia, sensitivo appetitui referre solet. Hinc bruta animalia alicujus disciplinae dc poenae praemiame capacia esse observantur b
37쪽
cbservantur ue res Vero pure naturales ad haec plane inhabiles deprehenduntur. Recte itaque dixit Scaliger, semen C hoc est, genituram ) canis esse canem imperfectum, quod careat articulationibus e nec Obes: quod dixerat, it m Uirtutem, tam nobilis templi architectum,
sapientifranam ab hominibus philosophis judicatam suif-
e. Sic enim est, si respicias accuratam quam habet sui objecti, nullo errore permiXtam, simplicem notitiam, Se admirandam foetus formationem, quam δεδεκτο aggreditur, ia Via compendiosissima perficit. Uerum haec formatrix tam prudens, tam sapiens domi,
nihil foras judicat aut agit. Intus habitat, sibi soli prospicit, sibi soli vivit.
I 3. Celeberrimus D. Harveus non longius ab hoc Harseis judicio de vi plastica aberat, quanquam nonnihil dubitem an perceptio naturalis ei perfecte innotuerit. Sic enim loquitur pag. I 3. de Generatione: ruoniam
igitur inquit in pulgi fabrica ars es providentia non
minus elucescunt quam in hominis ac totius mundi creatione , necesse e si fateamur, in generatione howinis, causam efffcientem ipso homine superiorem praebiantiorem
dari e Oel facultatem vegetatiPam, sive eam animae partevi quae hominem fabricat conservat, multo excedentiorem se diviniorem esse , magisque similitudinem Dei referre, quam partem ejus rationalem 3 cujus tamen excedentiam oupra omnes omnium animalium facultates extolgimus, tanquam quae jus se imperium in ilias obtineat cuique cuncta creata famulentur. Velsaltem fatendum e se , naturae operibus nec prudentiam, nec artificium, neque intesiectum inussie o sed ita solum videri conceptui nostro. qui secundum artes nostras O facultates ceu exemplaria a nobismetipsis mutuata 2 de rebus naturae Divinis judicamus , quasi principia naturae activa effectus suos eo modo producerent quo nos opera nosra ar c a tisicialia
38쪽
ibicialia solemus, con=lio nempe se disciplina ab inte lectu sive mente acquisita. Non dubium est quin vis
plastica perceptione naturali in formatione scelus utatur, eaque dirigatur: sed simplici, directo, & necessario modo procedendi, absque arte, deliberatione aut consilio, imo absque ratione aut ratiocinio, simulque absque errore, nisi materia redundet aut deficiat opus suum perfectum edit. Haec perfectio ut recte notat Harveus non est aestimanda quasi a perfectissimo modo intelligendi perveniret, cum sit humillima Sc infima basis omnis perceptionis materialis,& sensius sit ultima perfectio ad quam aspirare aut promoveri vel solet vel potest. 16. Ex dictis autem elucescit, dari perceptionem priorem, generaliorem tu simpliciorem ea sensuum 3ia consequenter, dari perceptionem naturalem. Dices, etiamsi haec perceptio non veniat ab anima sensitiva, posse tamen ab anima vegetativa commode deduci. Aristoteles enim videtur insinuare,animal primo vivere vitam plantae, dein animalis. Respondeo, ut
se habet forma grani triticei ad formam plantae ex se formandae 3 ita se habere formam o i ad formam pulli inde oriundi: sed in utrisque sormam inchoatam a perfecta solis gradibus perfectionis differre 3 atque hanc fuisse mentem Aristotelis. Si ergo formam ovi animam sensitivam inchoatam quamvis sit praeter usum loquendi vocari placuerit, per me licet: sed
res eodem redit. Ejus enim perceptio non fuerit sensitiva, sed tantum naturalis. Res aperta est in grano
tritici, in quo similiter inest perceptio naturalis, qua se fatum in plantam sui generis format, sed ad sensium
nunquam aspirat. Atque adeo haec perceptio res clare
distincta est a sensu. 17. Dices, utcunque sit distincta, inlaerere tamen
39쪽
animae, sive vegetativae sive sensitivae. Respondeo, ovum, seu materiam foetus, in se continere formam, sive eam animam vocare lubet, sive sormam ovi ue
atque eam formam, quandam modi iacationem Vuae naturalis , ia consequenter perceptioni S qUOque naturalis, includere : sed impossibile esse, ultimum subjectum hujus vitae aut perceptionis sit ulla anima materialis 3 quia ea non per te subsistit. Vitae radix, ubicunque est, alicujus suo stantiae vita est. Nihil enim inter substantiam M vitam suam intercedere potest.
Quod non est per se, si vivat, vivit modificando aliud quod per se vivit,quodque est per se. Impossibile enim est ut aliquid vivat per se, hoc est, sit ultima baris
Vitae, Sc interim non sit ens per se subsistens. Eo enim quod mutuetur suam entitatem ab alto,ab eodem quoque siuam vitam mutuatur. Ut ergo aliquid Vivat per se, ia nihilominus sit per aliud, apertam repugnantiam
involvit Fieri potest ut aliquid sit per se, M vivat per aliud ue sicilicet per Vitam participatam ab alto :sied vivere per sie, Sc esse per aliud, impollibile est.
Nam quod vivit per te, vivit vitam a nulla creatura praeter seipsum dependentem. Hoc enim verba, Ui-
Uere per se, sonant. Attamen quod non est per se, ejus vita est dependens ab alio. Nam si siubjectum non est per se, multo minus id quod ei inhaeret fuerit per se.
Porro, vita est essentia rei cujus est. Si ergo essentia rei non sit per se, neque suerit vita ejusdem. Essentia animae materialis non est per se, sed a materia ellentialiter dependet; Sc per consequens Vita ejus a materia similiter dependet. Et ut essentia animae est modusiosius materiae 3 ita vita animae est modus vitae ejusdem. Nam ut anima materialis ejusque Vita non rea liter differunt; ita materia ejusque vita primaeVa tantum ut inadaequati conceptus ejusidem rei distinguun-
materim lem non primam vi res origi
40쪽
eur. Enimvero si anima materialis foret ens per se subsistens, quemadmodum est anima rationalis,facile admitterem eam posse Originem vitae secum materiae adferre. Cum vero non per se subsistat,qui fiat ut non ab alio Originem suae vitae derivet Profecto vita originalis est alicujus entis per se subsi sientis natura energetica. Non existimandum es tam nobilem entitatem qualis est ensper se subsistens, esse inutilem, S ad nullam operationem natam. Quare in su a entitate naturam energeticam
a se non realiter distinoram involvit ue quae principium operandi simpliciter primum respectu causarum secundarum est. Primo itaque percipit, primo appetit, primo moVet SViZ. quatenus per se iubsistit. Absque his dic quo modo operari potest Omnis operatio est vel perceptio,Vel appetitus, Vel motus Cum ergo natura substantiar per se subsistentis sit energetica, seu primum principium operandi, est quoque primum percipiens, appetens, ia movens 3 ia consequenter primum quoque vivens. Aliter enim nec percipere, nec a DPetere
nec MOVere, aut omnino operari, queat. y 'Format, Demum naciti sumus Vitam materiae per se subsim stentis,idoneum vitae animae materialis substramen. Haec 19'kis. Jδm Perg/t,ut selet, Odificare, perficere, exaltare. Quid enim jam prohibet Exsuscitet in eadem vim plasticam, quae materiam in plantas,aut bruta animalia, juxta praevias ejusdem dispositiones, formet. Sed
sciat, materiam ejusque vitam pri evam se & suam vitam, tanquam modos suos, suffulcire, absque cujus suffulcione, ei nec vivere nec esse competit. Sed adhuc manet scrupulus, formata jam planta aut animali, quo evadit haec vis plastica λ Proculdubio non egreditur corpore; sed in eo, durante nova vita, cujus anima materialis limen ia terminus est, manet, Sc naturali vitae partium tum similarium tum organicarum Pra